Өнер және бейнелеу
Рухани мәдениетіміздің зерттелу тарихын дәл мына уақыттан басталды деп басып айту қиын. Халықтық мәдениет қаншалықты көне болса, оның зерттелу тарихы да соншалықты тереңге таратады. Сол сияқты рухани мұрамыздың жиналу, саралану, насихатталуы да тереңге тамыр созады.
Мәдениет – қоғамның өмір сүруінің қозғаушы күші. Қазақстанның мемлекеттік басшысы Н.Ә. Назарбаев: «... бүгінгі таңда біздің төл мәдениетіміздің міндеттерін өзіміз айқындай алатын мүмкіндігіміз бар. Оны шешу мәдени санаткерлеріміздің еншісінде екенін атап көрсетті. Қазақ мәдениетінің үш мың жылдық тарихы ұрпақтарға жалғастық пен сабақтастық арқылы жетіп отыр. Мәдениеттің басты таратушылары болған көшпенді ата-бабаларымыз рухани қазынаны ең биік құндылыққа қоя алғандықтан және өздері сол рухани құндылықты бойына жинақтай да білді. Қазіргі бізге жеткен ұлттық салт-дәстүріміз бен әдет-ғұрыптардың қайсысын алып қарасақ та осыны аңғарамыз. Кешеге дейін өткеніміз бен бүгінгіміз жалғастырған нәзік жіп үзілмей, ұрпақ пен ұрпақты байланыстырып келеді. Сәби кезімізден анамыздың әлдиі мен әжеміздің ертегісін тыңдадық. Демек, ұрпақтар сабақтастығы үзілген жоқ. Мәдениетіміз тірі, оған серпін мен ырғық керек. Ғасырлар бойы екшеленген мұраларды бір сәт те естен шығармаған абзал» - деген.
Мәдениет – жеке адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі, адамның өмір сүрген ортамен қарым-қатынасы. Ол- өзара қарым-қатынас нәтидесінде қалыптасатын ерекше құбылыс.
Адамдар өздерін қоршаған ортаға, оның әлеуметтік және мәдени қатынасына әсер етеді, өзгертеді. Олар оны мақсатына пайдаланады. Болашақ қоғамға, ұрпаққа мұра етіп қалдырады, ал ол мұра белгілі жағдайда үнемі дамуда болады.
Мәдениет – қоғамның өмір сүруінің қозғаушы күші. Қазақстанның мемлекеттік басшысы Н.Ә. Назарбаев: «... бүгінгі таңда біздің төл мәдениетіміздің міндеттерін өзіміз айқындай алатын мүмкіндігіміз бар. Оны шешу мәдени санаткерлеріміздің еншісінде екенін атап көрсетті. Қазақ мәдениетінің үш мың жылдық тарихы ұрпақтарға жалғастық пен сабақтастық арқылы жетіп отыр. Мәдениеттің басты таратушылары болған көшпенді ата-бабаларымыз рухани қазынаны ең биік құндылыққа қоя алғандықтан және өздері сол рухани құндылықты бойына жинақтай да білді. Қазіргі бізге жеткен ұлттық салт-дәстүріміз бен әдет-ғұрыптардың қайсысын алып қарасақ та осыны аңғарамыз. Кешеге дейін өткеніміз бен бүгінгіміз жалғастырған нәзік жіп үзілмей, ұрпақ пен ұрпақты байланыстырып келеді. Сәби кезімізден анамыздың әлдиі мен әжеміздің ертегісін тыңдадық. Демек, ұрпақтар сабақтастығы үзілген жоқ. Мәдениетіміз тірі, оған серпін мен ырғық керек. Ғасырлар бойы екшеленген мұраларды бір сәт те естен шығармаған абзал» - деген.
Мәдениет – жеке адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі, адамның өмір сүрген ортамен қарым-қатынасы. Ол- өзара қарым-қатынас нәтидесінде қалыптасатын ерекше құбылыс.
Адамдар өздерін қоршаған ортаға, оның әлеуметтік және мәдени қатынасына әсер етеді, өзгертеді. Олар оны мақсатына пайдаланады. Болашақ қоғамға, ұрпаққа мұра етіп қалдырады, ал ол мұра белгілі жағдайда үнемі дамуда болады.
Өнер және бейнелеу
Рухани мәдениетіміздің зерттелу тарихын дәл мына уақыттан басталды деп
басып айту қиын. Халықтық мәдениет қаншалықты көне болса, оның зерттелу
тарихы да соншалықты тереңге таратады. Сол сияқты рухани мұрамыздың жиналу,
саралану, насихатталуы да тереңге тамыр созады.
Мәдениет – қоғамның өмір сүруінің қозғаушы күші. Қазақстанның мемлекеттік
басшысы Н.Ә. Назарбаев: ... бүгінгі таңда біздің төл мәдениетіміздің
міндеттерін өзіміз айқындай алатын мүмкіндігіміз бар. Оны шешу мәдени
санаткерлеріміздің еншісінде екенін атап көрсетті. Қазақ мәдениетінің үш
мың жылдық тарихы ұрпақтарға жалғастық пен сабақтастық арқылы жетіп отыр.
Мәдениеттің басты таратушылары болған көшпенді ата-бабаларымыз рухани
қазынаны ең биік құндылыққа қоя алғандықтан және өздері сол рухани
құндылықты бойына жинақтай да білді. Қазіргі бізге жеткен ұлттық салт-
дәстүріміз бен әдет-ғұрыптардың қайсысын алып қарасақ та осыны аңғарамыз.
Кешеге дейін өткеніміз бен бүгінгіміз жалғастырған нәзік жіп үзілмей, ұрпақ
пен ұрпақты байланыстырып келеді. Сәби кезімізден анамыздың әлдиі мен
әжеміздің ертегісін тыңдадық. Демек, ұрпақтар сабақтастығы үзілген жоқ.
Мәдениетіміз тірі, оған серпін мен ырғық керек. Ғасырлар бойы екшеленген
мұраларды бір сәт те естен шығармаған абзал - деген.
Мәдениет – жеке адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі, адамның
өмір сүрген ортамен қарым-қатынасы. Ол- өзара қарым-қатынас нәтидесінде
қалыптасатын ерекше құбылыс.
Адамдар өздерін қоршаған ортаға, оның әлеуметтік және мәдени қатынасына
әсер етеді, өзгертеді. Олар оны мақсатына пайдаланады. Болашақ қоғамға,
ұрпаққа мұра етіп қалдырады, ал ол мұра белгілі жағдайда үнемі дамуда
болады.
Мәдениет - әлеуметтік фактор, қоғамның қозғаушы күші. Мәдениеттің дамуы
қоғамды ілгері жылжытады. Жеке адам мәдениеті мен қоғам талабы тікелей
байланысты.
Мәдениеттің тұрақты жағы – мәдени дәстүр, соның арқасында тарихтағы
адамзаттық тәжірибесіне сүйеніп, оны кемелдендіреді, дамытады.
Адамдар арасында келісім, ауызбіршілік, бірлік болмайынша, тұрақты дамуды
бағдар тұтқан қоғамды қалыптастыру мүмкін емес. Сондықтан еліміз үшін
басымдық танытушы идеяға айналған мәселе әлеуметтік-экономикалық
қиындықтардан, әр түрлі тарихи кедергілерден мемлекетіміздің тұтастығын
сақтай отырып, өркениетті елдер қатарына қосылу болып табылады. Бұл жерде
мәдениеттің гуманистік –адамгершілік принциптеріне сүйену, рухани бағдарды
ұстануы терең мағынаға ие болды. Өйткені мәдениеттің құлдырауы адамның
рухани дүниесін аздырады, оның шынайы даму жолынан ауытқуына әкеліп
соқтырады. Бұл еліміздің ұлттық қауіпсіздігінің түп негізіне әсер ететін
құбылыс болып табылады.
Өмірдің заңына сәйкес мәдениет үнемі жаңғыруды қажет етіп отырды. Өзен
өзінің мөлдірлігін суы ағып жатқан кезде сақтайды, тазалығымен адамды тәнті
етеді, әлемділігімен табиғатты құлпыра түседі. Сол сияқты кез келген
мәдениет жаңа толқынға, жаңа мағынаға ұмтылады, оған зәрулік танытады.
Әрине, бұл дегеніміз ғасырлар сынағынан өткен дәстүрлі құндылықтарды
түбегейлі жоққа шығару дегне сөз емес. Өйткені, тарихи сабақтастықтың
логикасына сәйкес мәдениеттің ілгері үлгілері болады, онсыз ұлттық
мәдениеттің қабырғасы сөгіледі, іргесі шайқалады. Міне, сондықтанжаңа
үлгілерге жаппай бетбұрыс жасаудың өз қисыны, өз ырғағы, өзіндік келбеті
бар. Сондықтан, өтпелі кезеңнің мәдени өзгерістерінен дәстүрлік пен
жаңашылдықтың ерекше синтезін, симбиозын іздеуіміз қажет сияқты. Әрбір жаңа
нәрсені ұлттық ерекшеліктерді ескере отырып қабылдаған абзал.
Мәдениеттің басқа салаларында жіктелген заттық және руханилық, объектілік
және идеалдық, рационалдық және эмоционалдық... – осылардың бәрі өнерде
жігі бұзылмай, бірлесе, біте қайнасып жатыр.
Өнер – қоғамдық сананың ең көне формаларының бірі. Оның сананың басқа
формаларынан, мәселен ғылым мен философиядан айырмашылығы сол, ғылым мен
философия сыртқы дүниенің теориялық бейнесі, яғни олар теориялық ойлау
болып табылса, өнер шындықтың көркем бейнесі болып табылады.
Өнер өте ертеде шықты. Алғашқы адамдар кейінгі ұрпақтарға тас балталар
мен сүйектен жасалған найзалар ғана қалдырған жоқ, сонымен қатар
үңгірлердің қабырғаларына салынған түрлі суреттер, балшықтан, тастан
жасалған мүсіндер де қалдырған.
Өнер қалай пайда болды?
Батыс социологтары мен өнер теоретиктері әдетте өнерді адам жанының
құпия қасиетінен немесе адамның туысынан бірге болатын тамашалау
сезімінен. Өнердің шығуы жөніндегі мұндай көзқарастың теориялық негізі
философиялық идеализм екенін түсіну қиын емес.
Кейбір батыс теоретиктері өнердің негізін жануарлар дүниесінен, атап
айтқанда, құстардың шырылынан, олардың түлеуінен, хайуанаттардың ойынынан
тағы басқаны іздейді. Сөйтіп, өнерді адамның табиғатқа еліктеуі деп
түсіндіреді.
Ал өнерді тудырған қоғамдық қажеттіліктер қандай?
Адам еңбек процесінде айналадағы дүниені танып біледі. Бұл білім оған өте
қажет, өйткені еңбек дегеніміз білімді қажет ететін мақсатты да саналы іс-
әрекет. Алайда еңбек ету процесінде көздеген мақсатқа жету үшін білім ғана
жеткіліксіз, ол үшін белгілі бір мінез-құлық сапалары, мысалы табандылық,
ержүректілік, ынтымақтылық сезім және сондай-ақ қара күш сапалары – күш-
қуат, төзімділік, ептілік тағы басқалары керек. Ал бұлардың бәрі адамға
өздігінен келмейді, оларды тәрбиелеу қажет. Өнер сол сапаларды тәрбиелеудің
маңызды бір құралы ретінде пайда болды. Қысқасы, өнерді тудырған қоғамдық
өмір қажеттіліктері, біріншіден, дүниетану және, екіншіден, адамды
тәрбиелеу.
Өнердің мынадай үш негізгі ерекшелігін атап көрсету керек: біріншіден,
өнер шындықты бейнелендіру формасы, яғни дүниетану формасы; екіншіден, өнер
қоғамдық сананың адам эстетикалық сезім тудыратын формасы.
Өнердің шындықты бейнелендіру формасы ретіндегі ерекшелігі ең алдымен
оның нені және қалай бейнелендіретінімен анықталады.
Өнер дүниені адамның нақты сезімдік формада бейнелендіру қабілетіне
негізделеді.
Егер құбылыс пен мән бір-біріне сәйкес келсе, демек, адам сезім
мүшелерімен құбылыстардың мәнін тікелей танып біліп отырса, онда ешқандай
ғылымның керегі болмас еді. Бірақ құбылыстың мәнін тікелей сезіну арқылы
білуге болмайды. Ғылым заттар мен құбылыстарға тән жалпы, маңызды
қасиеттердің, қатынастардың бейнесі, демек мәннің бейнесі. Бұл жалпы мәнді
ғылым жалпы ұғымдар мен категориялар, заңдылықтар формасында бейнелендіреді
Өнер де жалпыны бейнелендіреді, бірақ оны абстракция ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Рухани мәдениетіміздің зерттелу тарихын дәл мына уақыттан басталды деп
басып айту қиын. Халықтық мәдениет қаншалықты көне болса, оның зерттелу
тарихы да соншалықты тереңге таратады. Сол сияқты рухани мұрамыздың жиналу,
саралану, насихатталуы да тереңге тамыр созады.
Мәдениет – қоғамның өмір сүруінің қозғаушы күші. Қазақстанның мемлекеттік
басшысы Н.Ә. Назарбаев: ... бүгінгі таңда біздің төл мәдениетіміздің
міндеттерін өзіміз айқындай алатын мүмкіндігіміз бар. Оны шешу мәдени
санаткерлеріміздің еншісінде екенін атап көрсетті. Қазақ мәдениетінің үш
мың жылдық тарихы ұрпақтарға жалғастық пен сабақтастық арқылы жетіп отыр.
Мәдениеттің басты таратушылары болған көшпенді ата-бабаларымыз рухани
қазынаны ең биік құндылыққа қоя алғандықтан және өздері сол рухани
құндылықты бойына жинақтай да білді. Қазіргі бізге жеткен ұлттық салт-
дәстүріміз бен әдет-ғұрыптардың қайсысын алып қарасақ та осыны аңғарамыз.
Кешеге дейін өткеніміз бен бүгінгіміз жалғастырған нәзік жіп үзілмей, ұрпақ
пен ұрпақты байланыстырып келеді. Сәби кезімізден анамыздың әлдиі мен
әжеміздің ертегісін тыңдадық. Демек, ұрпақтар сабақтастығы үзілген жоқ.
Мәдениетіміз тірі, оған серпін мен ырғық керек. Ғасырлар бойы екшеленген
мұраларды бір сәт те естен шығармаған абзал - деген.
Мәдениет – жеке адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі, адамның
өмір сүрген ортамен қарым-қатынасы. Ол- өзара қарым-қатынас нәтидесінде
қалыптасатын ерекше құбылыс.
Адамдар өздерін қоршаған ортаға, оның әлеуметтік және мәдени қатынасына
әсер етеді, өзгертеді. Олар оны мақсатына пайдаланады. Болашақ қоғамға,
ұрпаққа мұра етіп қалдырады, ал ол мұра белгілі жағдайда үнемі дамуда
болады.
Мәдениет - әлеуметтік фактор, қоғамның қозғаушы күші. Мәдениеттің дамуы
қоғамды ілгері жылжытады. Жеке адам мәдениеті мен қоғам талабы тікелей
байланысты.
Мәдениеттің тұрақты жағы – мәдени дәстүр, соның арқасында тарихтағы
адамзаттық тәжірибесіне сүйеніп, оны кемелдендіреді, дамытады.
Адамдар арасында келісім, ауызбіршілік, бірлік болмайынша, тұрақты дамуды
бағдар тұтқан қоғамды қалыптастыру мүмкін емес. Сондықтан еліміз үшін
басымдық танытушы идеяға айналған мәселе әлеуметтік-экономикалық
қиындықтардан, әр түрлі тарихи кедергілерден мемлекетіміздің тұтастығын
сақтай отырып, өркениетті елдер қатарына қосылу болып табылады. Бұл жерде
мәдениеттің гуманистік –адамгершілік принциптеріне сүйену, рухани бағдарды
ұстануы терең мағынаға ие болды. Өйткені мәдениеттің құлдырауы адамның
рухани дүниесін аздырады, оның шынайы даму жолынан ауытқуына әкеліп
соқтырады. Бұл еліміздің ұлттық қауіпсіздігінің түп негізіне әсер ететін
құбылыс болып табылады.
Өмірдің заңына сәйкес мәдениет үнемі жаңғыруды қажет етіп отырды. Өзен
өзінің мөлдірлігін суы ағып жатқан кезде сақтайды, тазалығымен адамды тәнті
етеді, әлемділігімен табиғатты құлпыра түседі. Сол сияқты кез келген
мәдениет жаңа толқынға, жаңа мағынаға ұмтылады, оған зәрулік танытады.
Әрине, бұл дегеніміз ғасырлар сынағынан өткен дәстүрлі құндылықтарды
түбегейлі жоққа шығару дегне сөз емес. Өйткені, тарихи сабақтастықтың
логикасына сәйкес мәдениеттің ілгері үлгілері болады, онсыз ұлттық
мәдениеттің қабырғасы сөгіледі, іргесі шайқалады. Міне, сондықтанжаңа
үлгілерге жаппай бетбұрыс жасаудың өз қисыны, өз ырғағы, өзіндік келбеті
бар. Сондықтан, өтпелі кезеңнің мәдени өзгерістерінен дәстүрлік пен
жаңашылдықтың ерекше синтезін, симбиозын іздеуіміз қажет сияқты. Әрбір жаңа
нәрсені ұлттық ерекшеліктерді ескере отырып қабылдаған абзал.
Мәдениеттің басқа салаларында жіктелген заттық және руханилық, объектілік
және идеалдық, рационалдық және эмоционалдық... – осылардың бәрі өнерде
жігі бұзылмай, бірлесе, біте қайнасып жатыр.
Өнер – қоғамдық сананың ең көне формаларының бірі. Оның сананың басқа
формаларынан, мәселен ғылым мен философиядан айырмашылығы сол, ғылым мен
философия сыртқы дүниенің теориялық бейнесі, яғни олар теориялық ойлау
болып табылса, өнер шындықтың көркем бейнесі болып табылады.
Өнер өте ертеде шықты. Алғашқы адамдар кейінгі ұрпақтарға тас балталар
мен сүйектен жасалған найзалар ғана қалдырған жоқ, сонымен қатар
үңгірлердің қабырғаларына салынған түрлі суреттер, балшықтан, тастан
жасалған мүсіндер де қалдырған.
Өнер қалай пайда болды?
Батыс социологтары мен өнер теоретиктері әдетте өнерді адам жанының
құпия қасиетінен немесе адамның туысынан бірге болатын тамашалау
сезімінен. Өнердің шығуы жөніндегі мұндай көзқарастың теориялық негізі
философиялық идеализм екенін түсіну қиын емес.
Кейбір батыс теоретиктері өнердің негізін жануарлар дүниесінен, атап
айтқанда, құстардың шырылынан, олардың түлеуінен, хайуанаттардың ойынынан
тағы басқаны іздейді. Сөйтіп, өнерді адамның табиғатқа еліктеуі деп
түсіндіреді.
Ал өнерді тудырған қоғамдық қажеттіліктер қандай?
Адам еңбек процесінде айналадағы дүниені танып біледі. Бұл білім оған өте
қажет, өйткені еңбек дегеніміз білімді қажет ететін мақсатты да саналы іс-
әрекет. Алайда еңбек ету процесінде көздеген мақсатқа жету үшін білім ғана
жеткіліксіз, ол үшін белгілі бір мінез-құлық сапалары, мысалы табандылық,
ержүректілік, ынтымақтылық сезім және сондай-ақ қара күш сапалары – күш-
қуат, төзімділік, ептілік тағы басқалары керек. Ал бұлардың бәрі адамға
өздігінен келмейді, оларды тәрбиелеу қажет. Өнер сол сапаларды тәрбиелеудің
маңызды бір құралы ретінде пайда болды. Қысқасы, өнерді тудырған қоғамдық
өмір қажеттіліктері, біріншіден, дүниетану және, екіншіден, адамды
тәрбиелеу.
Өнердің мынадай үш негізгі ерекшелігін атап көрсету керек: біріншіден,
өнер шындықты бейнелендіру формасы, яғни дүниетану формасы; екіншіден, өнер
қоғамдық сананың адам эстетикалық сезім тудыратын формасы.
Өнердің шындықты бейнелендіру формасы ретіндегі ерекшелігі ең алдымен
оның нені және қалай бейнелендіретінімен анықталады.
Өнер дүниені адамның нақты сезімдік формада бейнелендіру қабілетіне
негізделеді.
Егер құбылыс пен мән бір-біріне сәйкес келсе, демек, адам сезім
мүшелерімен құбылыстардың мәнін тікелей танып біліп отырса, онда ешқандай
ғылымның керегі болмас еді. Бірақ құбылыстың мәнін тікелей сезіну арқылы
білуге болмайды. Ғылым заттар мен құбылыстарға тән жалпы, маңызды
қасиеттердің, қатынастардың бейнесі, демек мәннің бейнесі. Бұл жалпы мәнді
ғылым жалпы ұғымдар мен категориялар, заңдылықтар формасында бейнелендіреді
Өнер де жалпыны бейнелендіреді, бірақ оны абстракция ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz