Байжігіт

Байжігіт (XVI-XVII ғғ.) қазақтың күй өнеріне ұлттық әуез даратуға ұйтқы болған, сөйтіп осынау қанатты өнердің төлтума тұлғасын біржолата орнықтыруға ықпал ете білген санаулы саңлақ күшілердің бірі.
Ұлттық төлтума (самобытный) өнері ешқашан сол ұлттық дара этникалық болмысын бұрын қалыптаспайды. Төлтума өнерді ұлттық тарихи қалыптасу үрдісінен арғы кезеңнен іздеу, бейнелеп айтқанда, әкесінен бұрын баласы туады дегендей әбестік. Сонымен бірге, ұлт та, оның рухани болмысы да бір күнде, бір жылда, тіптен бір ұрпақ өмірінің аясында қалыптасып үлгермейді. Этностың тек-тамыры әлденеше ғасырларды көктей өтіп, тарихтың шыңырау құрсағынан нобай танытады. Сол этникалық нобай мен этникалық төлтұмалықтың арасында кейде ондаған ғасырлар кесіліп жатады.
Бүгінгі ғылыми таным қазақ халқының этникалық нобайын біздің жыл санауыздан арғы кезеңдердегі скиф, сақ, ғұн заманынан шырамытып жүр. Тіптен, осыдан 12 мың жыл бұрын Азиядан кеткен үндістердің тілімен бігінгі қазақ тілінің арасындағы бұлтартпас сәйкестікті көргенде, немесе, осыдан 47 ғасыр бұрын ғұмыр кешкен Ғылғамыш заманындағы өмір салттан, дүние танымнан, аңыз әңгімеден, тіптен, тілінен түркі халықтарынан болымысына үндес жәйттарды аңғарғанда тіршілік шіркіннің алды-артының шексіздігі басынды айналдығандай болады.
Соған қарамастан ақиқат алдында бас иеміз.Қазақ халқының, Өзге де түркі тілдес халықтар сияқты, этникалық болмысының даралық тұлға таныту үрдісі, орта ғасырдан бергі кезеңге жатады. Түркі қағанатының (VI-VIII) Тәңір тектес қағандары Еуразияның Ұлы даласын ендей жайлаған
Қағанаттың шаңырағын құлатып алған соң-ақ түркілік тұтастық тарихтын еншісіне айнал бастады. Оның орнына тарих төсінде бүгінгі түркі тілдес ұлттардың «іңгәлаған» дауысы естіле бастады. ОНың орнына тарих төсінде бүгінгі түркі тілдес ұлттардың даралауының басы еді. Рас, біржола дараланып,