Қазақстан Республикасының инвестициялық қызметінің талдауы

Кіріспе
Адам мен саясат бір – бірімен өзара тығыз байланысты. Бір қарағанда шет ел инвестициясы тауқыметтердің шешуші тұтқасы болмауы мүмкін. Бірақ олар инвестиция арқылы жаңа технологиялар енгізеді, өндірісті басқару мен ұйымдастырудың озық әдістерімен жұмыс істейді.
Қазақстан экспорты айналымының өсуіне ықпалын тигізеді. Осының бәрі ел экономикасының тұрақты болып, өндіріс өнімінің көбеюіне жол ашады.
Инвестицияны өзара қорғау және қолдану туралы қол қойылған үкіметаралық келісімдер шет ел инвестицияларына қосымша кепілдіктер береді. Тәуелсіздік алғалы бері Қазақстан 23 елмен келісім жасасты. Қазіргі уақытта тағы 21 елмен келісімді жоспарлауда. Қазақстанның Халықаралық қаржылық және экономикалық ұйымдармен, елдермен, бүкіләлемдік шаруашылық байланыстарға түсуі, республикаға сыртқы ресурстарда тартуға жол ашты.
Сонымен бұл тақырыпты талдау барысында Президент Н.Ә.Назарбаев дұрыс бағыт беріп отырған Республиканың сыртқы саясаты өзінің қалыптасуы кезеңінен өтіп, Қазақстанның жаңа тарихи жағдайдағы мемлекеттік саясатының негізгі құрамдарының біріне айналуы, тәуелсіздік жылдарындағы сыртқы саясаттың нәтижесі Президент Н.Ә. Назарбаев ұсынған ұтымды сыртқы саяси стратегияны Казақстанның бұлжытпай жүргізіп отырғандығының жарқын дәлелі, бұл саясат Қазақстанның қауіпсіз ғұмыр кешуін қамтамасыз етіп қана қоймайды, сонымен қатар, оның дүниежүзілік экономикаға үйлесімді кіреуіне жағдай тудыратыны, оның жалпы инвестиция экономикалық байланыстарды кеңейтуге кең мүмкіндіктер беретіні жөнінде сөз қозғалады.
Қазақстанда «Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы» Заң 1997 жылы 28 ақпанда қабылданған болатын. Онда инвестицияның қызметі – инвестицияларды жүзеге асыру процесімен байланысты кәсіпкерлік қызмет деп көрсетілген. Осы заңды дамытуға байланысты Қазақстан Революциясының Президенті 1997 жылы 5-ші сәуірде тікелей отандық пен шетелдік инвестицияларын тарту үшін Қ.Р. экономикасының басым секторларының тізімі жөнінде Жарлық шығарды.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

1) Байділдинов Л.Ә. «Теориялық саясаттану» Алматы, 2005 ж.
2) Хан Г.Б., Суворов Л.С., Рахманова Г.Б. «Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты». Алматы, 2003 ж.
3) Никитин А. Политика и политология. «Общественные науки и современность» Москва 1995 г.
4) «Ақиқат» 2000 ж. № 4.
5) Әжібаев С.Т., Малашұлы А.А. «ҚР –ң инвестиция жөніндегі агенттігінің есептері» Алматы, 2002 ж.
6) Елшібаев Т.Е. «Саясат» 1988 ж, № 2.
7) Есмағанбетов Т.С. «Инвестициясыз экономика өрге баспайды». Алматы, 1997 ж.
8) «Ізденіс» 2004ж. №1.
9) «Заң» 2003ж. № 2.
10) «Қаржы – қаражат» 1998 ж. № 4.
11) Назарбаев Н.А. «На пороге ХХІ века» Алматы, 1996 г.
12) «Жас алаш» 1998 ж.
13) «Егемен Қазақстан» 1996 ж.
14) Тойлыбаев С.А., Сүндетова Ж.Қ. «Қазақстан Республикасының халықаралық жағдайы» Алматы, 2004 ж.
15) Елікбаев М.Б. «Инвестициялық даму» Алматы, 2001 ж.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Кіріспе
Қазақстан Республикасының инвестициялық қызметінің талдауы
Қазіргі жағдай іркілістер мен ұмтылыстар
Инвестициялар
Қазақстан Республикасының халықаралық жағдайы мен сыртқы саясаты
Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты
Басты мақсат – ұлттық экономиканы қалыптастыру
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Сілтемелер тізімі

Кіріспе
Адам мен саясат бір – бірімен өзара тығыз байланысты. Бір қарағанда
шет ел инвестициясы тауқыметтердің шешуші тұтқасы болмауы мүмкін. Бірақ
олар инвестиция арқылы жаңа технологиялар енгізеді, өндірісті басқару мен
ұйымдастырудың озық әдістерімен жұмыс істейді.
Қазақстан экспорты айналымының өсуіне ықпалын тигізеді. Осының бәрі
ел экономикасының тұрақты болып, өндіріс өнімінің көбеюіне жол ашады.
Инвестицияны өзара қорғау және қолдану туралы қол қойылған
үкіметаралық келісімдер шет ел инвестицияларына қосымша кепілдіктер береді.
Тәуелсіздік алғалы бері Қазақстан 23 елмен келісім жасасты. Қазіргі уақытта
тағы 21 елмен келісімді жоспарлауда. Қазақстанның Халықаралық қаржылық және
экономикалық ұйымдармен, елдермен, бүкіләлемдік шаруашылық байланыстарға
түсуі, республикаға сыртқы ресурстарда тартуға жол ашты.
Сонымен бұл тақырыпты талдау барысында Президент Н.Ә.Назарбаев дұрыс
бағыт беріп отырған Республиканың сыртқы саясаты өзінің қалыптасуы
кезеңінен өтіп, Қазақстанның жаңа тарихи жағдайдағы мемлекеттік саясатының
негізгі құрамдарының біріне айналуы, тәуелсіздік жылдарындағы сыртқы
саясаттың нәтижесі Президент Н.Ә. Назарбаев ұсынған ұтымды сыртқы саяси
стратегияны Казақстанның бұлжытпай жүргізіп отырғандығының жарқын дәлелі,
бұл саясат Қазақстанның қауіпсіз ғұмыр кешуін қамтамасыз етіп қана
қоймайды, сонымен қатар, оның дүниежүзілік экономикаға үйлесімді кіреуіне
жағдай тудыратыны, оның жалпы инвестиция экономикалық байланыстарды
кеңейтуге кең мүмкіндіктер беретіні жөнінде сөз қозғалады.
Қазақстанда Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы Заң
1997 жылы 28 ақпанда қабылданған болатын. Онда инвестицияның қызметі –
инвестицияларды жүзеге асыру процесімен байланысты кәсіпкерлік қызмет деп
көрсетілген. Осы заңды дамытуға байланысты Қазақстан Революциясының
Президенті 1997 жылы 5-ші сәуірде тікелей отандық пен шетелдік
инвестицияларын тарту үшін Қ.Р. экономикасының басым секторларының тізімі
жөнінде Жарлық шығарды.

Қазақстан Республикасының инвестициялық қызметінің талдауы
Әдебиеттерде инвестицияларды кейде капиталды салымдар ретінде
қарастырады. Осындай қате түсінік, инвестициялық ресурстарды пайдалану
объектілері толық анықталмағандықтан туындаған. Егер де олар тек жай және
ұлғаймалы ұдайы өндірістің негізгі қорларына бағытталса, инвестиция
түріндегі капитал салымдары құрылыс түріндегі) - монтаж жұмыстары, сатып
алынған құрал – жабдықтар және тағы басқадай шығындар құны енеді. Сондықтан
инвестиция түсінігі капиталды салымдар мәнінен кең ұғым болып табылады.
Көбінесе инвестиция деп – пайда, табыс, пен әлеуметтік
қажеттіліктерді алу мақсатындағы кәсіпкерлік іс әрекет пен әртүрлі
экономика салаларының объектілеріне салынатын мүліктік және интеллектуалды
құндылықтардың барлық түрлері түсіндіріледі. Инвестиция құрамына ақшалай
қаржылар, мақсатты банк несиелері акциялар мен басқадай құнды қағаздар,
қозғалмалы және қозғалмайтын (ғимараттар, құрал – жабдықтар және т.б.)
мүлік, жерді пайдалану құқығы, табиғи ресурстар, мүліктік құқықтар және
тағы басқалары кіреді.
Инвестициялық экономикалық мағынасындағы анықтамасында оны тірі
және затталған еңбектің өндірістік қуаттарды жасақтап, оның көмегімен
өндіріс үрдісінде тірі еңбек тұтынуына қарағанда қосымша құнды өндіруге
бағытталған салымдар үрдісі. М.И.Кулагин инвестиция дегенде ұлттық
экономиканың өндіріс, көлік, ауыл шаруашылығы мен басқа салаларға, ұзақ
мерзімді, пайда алу мақсатында салынған қаржыларды түсінуге ұсынады.
Дж.М. Кейс пікірінше инвестиция дегеніміз, капиталды мүліктің осы
кезеңдегі өндіріс әрекеті нәтижесіндегі құндылықтың өсімі немесе ұлттық
табыстың тұтынылмаған бөлігі.
Қазақстандағы инвестицияны басқару ерекшеліктері бұл – жаңа
экономикалық қатынастар негізінде нарықтық экономикаға көшу сапалы жаңа
инвестициялық саясатпен қамтамасыз етілуі қажет. Себебі, қатынастардың жаңа
жүйесі барысында инвестиция көздері түпкілікті өзгереді. Егер реформаға
дейінгі жүйеде Республика экономикасы бірыңғай, қатаң, орталықтандырылған
қайнар көзге – КСРО-ның мемлекеттік бюджетіне тәуелді болған болса, ал
егеменді даму жағдайларында әр түрлі, ең алдымен меншік көздерге
бағдарланады. Инвестициялық процесті басқару Қазақстан экономикалық
дамуының тарихи тәжірибесін, сондай –ақ әлеуметтік – экономикалық сипаттағы
жаңа мүмкіндіктерін ескеруді пайымдайды.
Қайта құру кезеңінде Республика дамуының жалпы деңгейі мен қарқыны,
оның сапалық жағдайы бірталай төмендеді және нақты, потенциялды
мүмкіндіктері әлемдік тенденцияларға сәйкес келмеді. Бұл кезеңде
экономикада елеулі алға басулар болмады. Қазақстан жақсы тұрмыс жағдайының
көптеген негізгі көрсеткіштері бойынша бұрынғы КСРО елдері үшін орташадан
төмен деңгейде тұрды. Сол кезеңдегі инвестицияларды басқару ерекшелігі,
олардың соңғыға емес, аралық өнімге бағдарлануы болды. Инвестицияның
негізгі бөлігі өндірістік салаға бағытталынды.
2000 жылға дейінгі кезеңде отандық пен шетел инвесторларының жеке
капиталын салудың басым бағыттарына: жеңіл өнеркәсіптің, агроөнеркәсіптік
кешеннің өңдеуші салаларының, машина жасаудың, құрылыс материлдары
өнеркәсібі мен мұнай, химия өнеркәсібінің жаңа кәсіпорындарын салу мен
реформалар жүргізу мақсатқа сай болды. Мемлекеттік инвестицияларды басқару
4 жыл кезеңде жүзеге асырылуы қажет:
1. Жоспарлау;
2. Бағдарламалау;
3. Бюджетті дайындау;
4. Орындау.
Осы басқарулар арқылы жоспарланған жұмыстардың орындалуын қамтамасыз ету
қажет.
Қазақстанда Тікелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау туралы Заң
1997 жылы 28 ақпанда қабылданған болатын. Онда инвестицияның қызметі –
инвестицияларды жүзеге асыру процесімен байланысты кәсіпкерлік қызмет деп
көрсетілген. Осы заңды дамытуға байланысты Қазақстан Революциясының
Президенті 1997 жылы 5-ші сәуірде тікелей отандық пен шетелдік

инвестицияларын тарту үшін Қ.Р. экономикасының басым секторларының тізімі
жөнінде Жарлық шығарды. Бұл секторларға жататындар:
- өндірістік игфрақұрылым (жолдар, көлік, көпірлер, электр және жылу
станциялары, телебайданыс топтары);
- Астана қаласының объектілері;
- тұрғын үй, әлеуметтік сала мен туризм объектілері (денсаулық
сақтау, білім беру, спорт, мәдениет, туризм объектісі);
- ауыл шаруашылығы.
Осы секторларды жүзеге асыру заңды бекітілген. Экономиканы тиімді
басқару жүйесіне шет елдердің капиталын саналы тарту жатады. Өтпелі
кезеңнің тарихи ерекшеліктерінің бірі шетел инвестицияларын тарту мен
пайдаланудың оңтайлы жолын табу болып табылады. Шетел капиталы ақша
қаражатының жай массасы ретінде ғана қажет емес, жаңа технологиялар енетін
маңызды арна ретінде қажет. Шетелдік инвестицияларды тартудың нысандары
бар. Шетел капиталы 3 арна бойынша түседі:
- экспорттық несилер: инвестициялық және тауарлық:
- дамуға ресми көмек: қаржылық және техникалық;
- инвестициялар: тікелей және портфельдік.
Кредитор (несие беруші)- елден тауарларды немесе қызметерді сатып алу
шарты бар эквспорттық несидер.
Инвестициялық несилер технологияны, жабдықты және басқалар жеткізіп
беру мақсатымен, ал тауарлық несие – дайын тұтыну тауарларын жеткізіп беру
шартымен беріледі.
Инвестициялар республика эконоимкасына шетел капиталының ағымы
ретінде түсіндірілді. Олардың 2 нысаны бар:
- тікелей
- портфельдік;
Олардың біріншісі кәсіпкердің өзіне тәуекел ала отырып, республика
экономикасына шетел капиталын салуы, ал екіншісі, фиктивті капиталға
акциялар мен басқа да құндар қағаздарға қарды – қаражат салу болып
табылады.
Қазіргі жағдай іркілістер мен ұмтылыстар
Қазіргі кезеңде Қазақстанға түсіп жатқан шетел капиталын 3 топқа
бөлуге болады: тікелей шетелдік инвестицимя, экспорттық несилер және ресми
даму көмегі. Осы уақытқа дейін республикада тікелей шетел кәсіпорындар
болып келеді. Қазақстан Республикасы мемлекеттік статистикасы комитетінің
мәліметтері бойынша 1996 жылдың 1-ші тоқсанына дейін елімізде 746 бірлескен
кәсіпорын жұмыс істеді. Түркиямен 120, Ресеймен 95, Қытаймен 69,
Германиямен 59, АҚШ – пен 53, Италиямен 16, Оңтүстік Кореямен 22,
Ұлыбританиямен 18, кәсіпорын құрылды. Әлемнің алыс – жақын 72 елімен осы
бағытта жұмыс жасылынды. 1993 -1995 жылдары Республикаға тартылған тікелей
шетел инвестициясының көлемі 2882 млн АҚШ долларын құрады. 1996 жылдары
бірлескен кәсіпорындардың сыртқы сауда көлемі 123 % -ке өсті. Экспорт
көлемі 118%, импорт 113 % - ке өсті. Шетел инвесторларының Қазақстан
экономикасының шикізат саласына, оның ішінде так – кен өндірісі мен жылу –
қуат кешендеріне қызығушылығы мол.
Германияның несие жүйесі бағытында негізінен инвестициялық жобалар,
ауыл шаруашылығы, байланыс, машина құрылысы, энергетика және өңдеу салалары
қаржыландырылды. Берілген түрін несиелері ауыл шаруашылық өнімдері, жеңіл
өнеркәсіп, инфрақұрылым, әлеуметтік салаларға пайдаланылды.
Ал, Австрия несиесі негізінен медицина және инфрақұрылымды дамытуға
бағытталынды.
1999 -2000 жылдары негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар көп
жағынан шетелдік қаржыландыру көздерін тарту есебінен қаржыландырып келді.
2000 жылдары Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметті
мемлекеттік реттеу мәселелерін сөз ету барысында мынадай факторды естен
шығарылған жөн. Ел экономикасы өтпелі кезең жағдайында ұзаққа созылған ауыр
дағдарысты басынан кешірді. Бұл, әрине, экономикадағы қалыптасқан тараң
өндірістік байланыстардың қалыпты жұмыс ырғағынан жаңылып, құлдырауына
тікелей қатысты. Елімізде тиісті салықтардың мардымсыз жиналуы, еңбекақы,
зейнетақылардың шешіндіріліп берілуі, төлем борыштарының күрт өсіп кетуі
секілді кері құбылыстардың да, сөз жоқ, экономикалық жүйе тепе – теңдігінің
бұзылуы салдарынан етек алып отырғандығы түсінікті жәйт.
Сайып келгенде, сол кездердегі экономикалық ахуалдар экономиканың
нақты секторларының жұмыс істеуіне қажетті инвестициялық қаражаттың
жетімсіздігінен туындап отырған тоқырау (стагнация) ретінде сипаттауға
болады. Ел экономикасының көптеген саласын, әсіресе, өндірісті мол шарпыған
инвестициялық дағдарыс нарықтық қатынастардың орнығып, ырғақты жұмыс
жүргізуіне өте үлкен кедергі келтірді, және де бұл бір жыл, екі жыл емес,
ұзаққа созылып, экономиканың нақты секторларына салынатын күрделі қаржының
ұдайы қысқаруына әкеліп соқты.
Біздің ойымызша қалыптасқан мұндай жағдайдан шығу үшін, ең алдымен
жан – жақты жете ойластырған, нақты мемлекеттік инвестициялық саясатты
айқындап алу керек. Бұл саясат инвестициялық салада мемлекетті реттеу
тетіктерін күшейтіп, сыртқы және ішкі инвестиция көздерін кешенді түрде
пайдалануға бағытталғаны жөн. Осы мәселелерді зерттеу барысында экономист
– мамандардың басым бөлігі мынадай бір ортақ пікірге келіп отыр. Өтпелі
кезеңде мемлекеттің экономикаға араласуын (реттеуін) тежеудің орнына , оны
бұрынғыдан да гөрі күшейте түсу тиімді болмақ. Тек мемлекет қана өзінің
реттеуші тетіктері арқылы сыртқы және ішкі күрделі қаржыны негізгі
өндірісті көтеруге жұмылдыра алады.
Рас, бұл орайда үкіметіміз қол қусырып қарап отырған жоқ. Осы кезге
дейін ірілі-ұсақты біршама істерді атқарды. Шетел инвестициясының ел
экономикасының әртүрлі саласына көптеп келуін ынталандыру мақсатында оларға
көптеген жеңілдіктер жасалды, заңды база қалыптастыруға айрықша көңіл
бөлінді.
Ішкі инвестиция көздерінің шектеулі болып, бюджет тапшылығы өршіп
тұрған сол бір кезеңде күрделі қаржының қуатты көзі – шетел
инвестициялардан күткендегідей көп қайыр бола қоймады. Инвестициялық және
эконоимкалық дағдарыс сол бұрынғы күйінде қала берді.

Инвестициялар
Бұл түзетулердің маңыздылығы Юридикалық тұлға, яғни азаматтар
мен мемлекеттің инвестицияларды жүзеге асырудағы тәжірибелік іс әрекеттер
жиынтығы түсінігіндегі инвестициялық іс - әрекет мәнін түсінуге қажет.
Оларды жүзеге асыру инвестициялық сфералардың:
- инновациялық;
- капиталды құрылыс;
- қаржы капиталын әртүрлі формада қолдануға іске асады.
2002 жылы Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қызметтің нәтижесі –
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар көлемі 2001 жылғымен
салыстырғанда 10,6 пайызға өсті. 2001 жылдың деңгейіне қарағанда негізгі
капиталға жұмсалған инвестициялардың өсуі республикадағы 14 облыстық 10-
ынды және Алматы, Астана қалаларында байқалды. Көлемнің едәуір өсуі
Қызылорда, Ақмола облыстарында және Алматы қаласында байқалды.
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың 13-1 пайыз шегінде өсуі
Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай және Атырау облыстарында, Астана
қаласында байқалды.
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың өңірлік құрылымдағы
көлемнің жартысынан астамын республиканың батыс өңірлеріндегі кәсіпорындар
(Атырау облысы, Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Маңғыстау) игерген. Мұнда Алматы
және Астана қалаларының үлесі басым. Негізгі капиталға жұмсалған
инвестициялар көлеміндегі ірі кәсіпорындардың үлесі – 47,0 пайызды,
орташаларінікі – 27,9 пайызды, шығындарінікі – 23,9 пайызды, халық үлесі –
1,2 пайызды құрады.
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың түрлік құрылымына сәйкес
тұрғын емес үйлер мен ғимараттарға кеткен шығындардың үлесі 45,0% құрады,
бұл 2001 жылғы көрсеткіштен 9,6 пайыздың пункте артық. Тұрғын үйлерге
салынған салымның үлесі 0,6 пайыздың пунктке өсіп, 4,8 % құрады. Негізгі
капиталға жұмсалған басқы шығындар 131 млрд. теңгені құрады. Оның 89,1%
геологиялық барлауға жұмсалған.
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар көлемінің жартыысынан
астамын меншіктің нысанындағы кәсіпорындар жүзеге асырды. Шетелдік меншік
кәсәпорындарының үлесі 2001 жылмен салыстырғанда 0,5 пайыздың пунктке
төмендейді. Мемлекеттік кәсіпорындар үлесінің 0,6 пайыздық пунктке өсуі,
басымдығы экономика салалары: көлік коммуникациялық кешенді нығайту және
дамыту аграрлық – өнеркәсіптік кешенді дамыту, сумен жыбдықтау, экология
әлеуметтік секторды дамыту жекеше бизнес үшін тартымсыз болып табылатын
мемлекет инвестициялар бағдарламасын іске асырумен байланысты.
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың салалық құорылымы 2001
жылмен салыстырғанда аздаған өзгерістерге ұшырады. Негізгі капиталға
жұмсалған инвестициялардың жалпы көлеміндегі ең көп үлес салмақ бұрнғысынша
кен өндіру өнеркәсібіне, өңдеу өнеркәсібіне, көлік және байланысқа келеді.
Кен өндіру өнеркәсібінде негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың
барлық көлемі дерлік шикі мұнай ментабиғи газ өндіруге және осы салаларда
қызмет көрсетуге келеді.Өңдеу өнеркәсібі салалары арасында металлургия
өнеркәсібінің үлесіне ғана негізгі капиталға жұмсалған инвестициялар
көлемінің 44,4 пайызы тиеді.
Көлік және байланыста негізгі капиталға жзұмсалған инвлестициялардың
елеулі үлес салмағы құқыларымен айдауға әуе көлігіне және электр байланысқа
келеді.
Негізгі капиталға жұмсалан иньвестициялардың үлес салмағы
жылжымайтын мүлік операцияларымен, жалға берумен және тұтынушыларға қызмет
көрсетумен байланысты қызмет түрлерінде елеулі, мұның 68% -ы геологиялық
барлау және іздестіруді жүзеге асыратын кәсіпорындардың үлесіне тиеді.
Негізгі капиталға жұмсалған инвеслтицилардың көлемі ауыл шаруашылығында
бұрынғысынан мардымсыз.
Білім беру мен денсаулық сақтаудағы инвестициялық белсенділік
дежңгезйі әлі төмен қалпында болды. Негізгі капитала жұмсалған
инвестищциялардың көлемі де табиғат қорғау шараларына мардымсыз болды.
Негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың жалпы жкөлемінде үйлер мен
имараттарды күрделі жөндеуге кеткен шығындар үлесі 13,3 % құрады.
Негізгі капиталға жұмсалан инвестицияларды қаржыландыру көздерінің
құрылымында меншікті және сырттан тартылған қаражаттың ара салмағы
сақталады. Басм қаржыландыратын кез ретінде кәсіпорыннцң жменшікті
қаражаты қалады, оның негізгі капиталға жұмсалған инвестициялардың жалпы
көлеміндегі үлесі 55,2% құрады. Сонымен меншікті қаражат экономикалық
қызметтің мына түрлерінде темір кенін ашық әдіспен өндіруде, ағашты өңдеу
және жиһаздан басқа ағаш пен тажздан жасалынған бұйымдар өндіруде қағаз
массасын қағаз кардон және осылардан жасалған бұйымдар өндірбуде; көне
мұнай өнімдеріне және олардың материалдар өндіру мен темір жол көмегін
шығаруда негізгі капиталға жұмсалған инлвестицияларды қаржыландырудың
бірден-бір көзі болды. Меншікті қаражаттың едәуір үлес салмағы киім өндіру
үлбір өңддеу, және бояу; химия өнеркәсібі, темекі өнімдерін өндіру, электр
энергиясын өндіру және бөлу, металлургия өнеркәсібін уран, және тарий
кендерінен басқа түсті металл кендерін өндіру бойынша өнеркәсіп орындарда
және құрылыс қызметін жүзеге асыратын ұйымдарда байқалады.
Сырттан таратылған аражат құрлымында бюджет қаражатының үлесі 2001
жылымен салыстырғанда 1,5 % -ға ъөсті, бұл республикалық инвестициялық
іске асыру үшін республикамыз бюджеттен қаражат бөлуге байланысты. Отандық
банктердің және өзге де қаржыландыру көздерінің кредиттер үлесі тиісінше
2,7 және 0,6 % -ға өсті. Шетелдік банк кредиттері үлесінің 5,7 % -ға
төмендегені, басқа шетелдік қаражаттың 5,0% -ға өскені байқалды. Негізгі
капиталға жұмсалған инвестидцияларды қаржыландыруға жұмсалған қаражаттың
жалпы көлеміндегі сырттан тартылған қаражаттың үлкен үлес салмағы
геологиялық барлау мен іздестірбуді жүзеге асыратын кәсіапорындарда,
мемлекеттік басқару, ұйымдарында, былғары және одан жасалған бұйымдарды
өндіру, аяқкиім өндіру бойынша кәсіпорындарда, денсаулық сақтау ұйымдарында
және газ тәріздес отынды өндіру мен бөлу бойынзша дкәсіпорындарда байқалды.

Ішкі және шетелдік инвестициялардың жара салмағы көбінесе кен
өндіруден, өркәсібіне салынған шетелдік салымдарға тәуелді болатын.
Сонымен, кен өндіру өнеркәсібіне жұмсалған шетелдік инвестициялар үлесі,
1999 – 2002 жылдары елеулі төжмендесе де, жоғары болып тұр – 64,4% .
Экономиканың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.