Қонақ үйлердің қазіргі заманғы классификациялық жүйелігі және оның туризмдегі ролі

Жоспар

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

1 ТУРИЗМ ЖӘНЕ ҚОНАҚ ҮЙ ШАРУШЫЛЫҒЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1 Қонақ үй шаруашылығының тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.1.1 Жалпы әлемдік қонақ үй шаруашылығының қалыптасуының тарихы ... .
1.1.2 Қазақстан қонақжай мекенінің пайда болуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Алматы қаласындағы қонақ үйлердің туристік мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ...

2 ҚОНАҚ ҮЙЛЕРДІҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ КЛАССИФИКАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛІГІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТУРИЗМДЕГІ РОЛІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1 Қонақ үй классификациясы туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1.1 Туристерді орналастыру құралдарының классификациясы ... ... ... ...
2.1.2 Жұлдыздық жүйе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.2 Қонақ үй шарушылығының қызмет ету жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.2.1 Қонақ үйдегі қызмет түрлеріне сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.2.2 Қонақтарды қабылдау және орналастыру қызметін ұйымдастыру ...
2.2.3 Қызметкерлер сапасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.3 Қонақ үй шаруашылығындағы басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.3.1 Қонақ үй шаруашылығының менеджменті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3.2 Басқару әдістері мен стилі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.4 Қонақ үйдегі тамақтану жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.4.1 Қонақ үйдегі тамақтану орындары жайлы жалпы мағлұмат ... ... ... ..
2.4.2 Қонақ үйдегі тамақтану жүйесіндегі қызмет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

3 ҚАЗАҚСТАН ҚОНАҚ ҮЙ ШАРУАШЫЛЫҒЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТУРИЗМ ДАМУЫНА ӘСЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1 Қазақстандағы туризм мен қонақ үй шаруашылығының жағдайы ... ... ... ..
3.1.1 Алматы қаласындағы қонақ үй шаруашылығы мен туризм ... ... ... ...
3.1.2 Қазақстандағы қонақ үй саласының тенденциялары мен мәселелері.
3.1.3 Қазақстандағы қонақ үй индустриясының анализі ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Қазақстан туризмі мен қонақ үй шаруашылығының дамуы ... ... ... ... ... ... .
3.2.1Жаңа проектілер мен Қазақстандағы халықаралық қонақ үй жүйесі...
3.2.2 Қазақстан Қонақ үйлер мен Ресторандар Ассоциациясы (КАГиР) ... .
3.3 Туризм мен қонақ үй индустриясындағы интернеттің әсері ... ... ... ... ... ... .

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Пән: Туризм
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 62 бет
Таңдаулыға:

әл-ФАРАБИ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ГЕОГРАФИЯ ФАКУЛЬТЕТІ
Туризм кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Әлемдегі қонақ үй шаруашылығы жүйесінің Қазақстан туризіміне әсері

РЕФЕРАТ

Дипломдық жұмыс 66 текст беттен тұрады, 4 суреттен, 2 кестеден және
2 қосымшадан тұрады.
Жұмыста сипаттау, графикалық әдістер компьютер технологиясы
қолданылды. Түрлі оқу құралдары, норматив актілері, басылым құралдары,
университеттң оқу бағдарламасы, сөздіктер, инциклопндиялар, электронды
құралдар мен интернет сайттары мен статистикалық көрсеткіштер пайдаланылды.

Кілтті сөздер: қонақ үй, қонақ үй шаруашылығы, қонақ үй шаруашылығы
жүйесі, әлемдік қонаөқ үй жүйесі, қонақжайлық, қонақтар, классификация,
жұлдыздық, кызмет көрсету, бронь, қабылдау, орналастыру, тамақтандыру,
қонақ үй индустриясы, туризм, туризм индустриясы.
Жұмыстың өзектілігі әлемдік қонақ үй шаруашылығы жүйесінің
сипаттамасы мен оның Қазақстан қонақ үй шаруашылығымен салыстырылып,
Қазақстан туризіміне әсері.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

1 ТУРИЗМ ЖӘНЕ ҚОНАҚ ҮЙ
ШАРУШЫЛЫҒЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..
1.1 Қонақ үй шаруашылығының
тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1.1 Жалпы әлемдік қонақ үй шаруашылығының қалыптасуының
тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.1.2 Қазақстан қонақжай мекенінің пайда
болуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ..
1.2 Алматы қаласындағы қонақ үйлердің туристік
мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

2 ҚОНАҚ ҮЙЛЕРДІҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ КЛАССИФИКАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛІГІ ЖӘНЕ ОНЫҢ
ТУРИЗМДЕГІ РОЛІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1 Қонақ үй классификациясы туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1.1 Туристерді орналастыру құралдарының
классификациясы ... ... ... ...
2.1.2 Жұлдыздық
жүйе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .
2.2 Қонақ үй шарушылығының қызмет ету
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.2.1 Қонақ үйдегі қызмет түрлеріне
сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.2.2 Қонақтарды қабылдау және орналастыру қызметін
ұйымдастыру ...
2.2.3 Қызметкерлер
сапасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ...
2.3 Қонақ үй шаруашылығындағы
басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.3.1 Қонақ үй шаруашылығының
менеджменті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3.2 Басқару әдістері мен
стилі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.4 Қонақ үйдегі тамақтану
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.
2.4.1 Қонақ үйдегі тамақтану орындары жайлы жалпы
мағлұмат ... ... ... ..
2.4.2 Қонақ үйдегі тамақтану жүйесіндегі
қызмет ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ...

3 ҚАЗАҚСТАН ҚОНАҚ ҮЙ ШАРУАШЫЛЫҒЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТУРИЗМ ДАМУЫНА
ӘСЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1 Қазақстандағы туризм мен қонақ үй шаруашылығының
жағдайы ... ... ... ..
3.1.1 Алматы қаласындағы қонақ үй шаруашылығы мен
туризм ... ... ... ...
3.1.2 Қазақстандағы қонақ үй саласының тенденциялары мен
мәселелері.
3.1.3 Қазақстандағы қонақ үй индустриясының
анализі ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Қазақстан туризмі мен қонақ үй шаруашылығының
дамуы ... ... ... ... ... ... .
3.2.1Жаңа проектілер мен Қазақстандағы халықаралық қонақ үй
жүйесі...
3.2.2 Қазақстан Қонақ үйлер мен Ресторандар Ассоциациясы
(КАГиР) ... .
3.3 Туризм мен қонақ үй индустриясындағы интернеттің
әсері ... ... ... ... ... ... .

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

КІРІСПЕ

Халықаралық туризм – бұл әлемдік және ішкі нарықтың сараптаушысы және
кезкелген мемлекеттің қазынасына пайда түсіретін басты сала.
Бүкіл әлем бойынша көптеген дамыған және дамушы мемлекеттер
туризмнің дамуы үшін, туристік рекреациялық көптген мүмкіндіктерге ие
болуда. Бірақ кейбір мемлекеттерде туризмнің потенциялды көрсеткіші
экономикалық ресурстарға байланысты төмен. Себебі бұл мемлекеттердегі
туристік индустрияның салалары халық аралық стандарттарға сай емес. Осы
себептердің бірі, біздің қонақ үйлер әлемдік стандарттарға сай дәрежеде
туристерді қабылдай алмауда, басты мәселе қонақ үй орындарының аздығында.
Қонақ үйлердің жағдайы жоғары дәрежелі моральды және жеке көзқарастар
бойынша дамушы мемлекеттерде қонақ үй бөлімдерінің жағдайының төмендігі
көрсетіледі, бұл қызмет түрінің шектеулігі, тозған ескі техникамен
сипатталады.
Дамушы мемлекеттерде осындай жетілмеген бұл туризм саласын дамыту
үшін, қазіргі қонақ үй нарығын зерттеу, қонақ үйдегі қызмет түрлерін
арттыру, басқа дамыған мемлекеттермен өз жағдайымызды салыстыру қажет болып
отыр.
Туризм анықтамасына сүйенентін болсақ туристік іс әрекеттерді
төмендегі ұсынып отырған анықтамадан анық көреміз. Дүниежүзілік туристік
ұйымның (ДТҰ, ВТО) т.б. оқулық авторларының беріп жүрген анықтамаларынан
басқа, төмендегі анықтама туризмнің сан қырлы екендігін көрсетеді
Туризм — экономика саласы, бизнес, таным, спорт және демалыс
түсінігіне орай оқу құралында тек қана қонақ үй шаруашылығы оның мазмұны,
құрылымы және туристік бизнестің кейбір түрлеріне шолу беру нәтижесіде
туристік саладағы мамандарға кәсіби білімін жетілдіруге қажетті мәліметтер
жинақталған. Оқу құралы мазмұны қонақ үй және туристік кешендердегі қызмет
көрсету нарығының қалыптасуының негіздерін қамти отырып олардың
құрылымдарына, менеджментіне, маркетинг мәселелеріне жауап бере отырып,
қызмет көрсетуді ұйымдастыру мәселелеріне тоқталады.
Бұл жұмыстың негізгі мақсаты - әлемдік қонақ үй шаруашылығы жүйксінің
Қазақстан туризіміне әсерін көрсету. Мақсатты орындау барысында қонақ үй
шаруашылығы жүйесімен толық танысып, әлемдік және Қазақстан қонақ үй
шаруашылығы салыстырылады. Бұл шаруашылықтың дамуына кедергі болып тұрған
мәселелер қарастырылып, анализ жасалып, қораытындылар мен ұсыныстар
беріледі. Сол мәселелерді шешу үшін қолданылатын қажетті шаралар
көрсетіледі және іске асырылып отырған жұмыстар таныстырылады.

1 ТУРИЗМ ЖӘНЕ ҚОНАҚ ҮЙ ШАРУШЫЛЫҒЫ

1.1 Қонақ үй шаруашылығының тарихы

1. Жалпы әлемдік қонақ үй шаруашылығының қалыптасу тарихы

Әлемдік қонақ үй индустрияның негізгі кезеңдеріне шолу жасайтын
болсақ, саяхатта жүрген адамдарға қызмет көрсету алғашқы қонақ үйлер
(Керуен сарайлар) б.д.д 2000 жыл бұрын көне шығыс елдерінде кең таралған.
Ежелгі Греция, Ертетегі Рим кезеңінен бастап әртістерге, кубелерге,
саяхатшыларға арналған ертедегі қонақ үй түрлері: хаинны, инны, пошта
бекеттері т.б. болып саналған. Жоғарыдағы қонақ үйлер қазіргі қонақ үй
функцияларына ұқсас қызмет түрлерін көрсеткен.
Сол замандағы негізгі көлік ретінде аттарды пайдалану, ат қоршаулары
мен тұрақтар болуымен қатар адамдар тынығуға арналған, ас ішетін
бөлмелерден тұрған. Ал Орта ғасырларда саяхатшыларға арналған бұл
кешендерге әжептәуір өзгерістер енгізілген. Қосымша театр сахналары пайда
болған. Қонақ үй иелері өз жанұясымен, құлдары мен қызметшілері келген
қонақтарға қызмет көрсеткен. Олардың қызмет көрсету деңгейі жоғарғы сапалы
көлемді қызмет көрсетумен ерекшелінген.
Қонақ үй индустриясының даму тарихы әлемдік адамзат өркениетінің
даму тарихымен тұспа тұс келеді.
Европа, Азия дүние бөліктеріндегі ірі империалардың құлауы. Жібек
жолы бойындағы қалалардың күйреуі, соғыс әрекеттері, қонақ үй кәсіпшілігіне
тоқырау алып келді.
XVІІ–XІX өндірістік револяюция, су жолының дамуы дүниежүзілік қонақ
үй шаруашылығының қалыптасуына өзіндік үлесін тигізді. XX ғасырдағы қонақ
үй индустриясының ерте кезден бастап 20 ғасырдың соңына дейінгі даму
этаптарының негізгі сипаты төмендегідей.
Б. д. дейінгі ІІ-І мыңжылдық аралығында Ассирия кезінде керуен
сарайлар мен алғашқы адамдар демалатын үйлердің саяхатшыларға уақытша
тұруына арналып салына басталды. Осы уақытта Шығыс елдерінде, көне
Грецияда, Крит аралдарында да керуен сарайлардың ашылғандығы белгілі.
Б. д. дейінгі І мыңжылдықтың Ежелгі Грек жерінде қонақ үйлердің үш
типі қалыптасқан; жекеменшік аулалар (кататоталар), мемлекет құзырындағы
аулалар (пандокен), ұйықтайтын бөлмелері бар таверналар (тамақ ішетін
орындар)
Б. д. дейінгі VІ-ғасырдағы — б.д. І-ғасырында Ежелгі Рим
территориясында жол бойында көне қалаларда көптеген жатын үйлер мен
таверналар салынған. Оларды пайдаланушылар саяхатшылармен қатар,
мемлекеттік шенеуіктер, саудагерлер, кезбелер, т.б. болып Рим
империасындағы пошта байланысының қалыптасуына байланысты мемлекеттік заңға
байланысты 70-100 шақырым ат шабыс аралық бекеттерінің ашылуы таверна,
қонақүйлердің дамуына себеп болды. Рим империясының күйреуі заманында
жоғарыдағы пайда болған кешендер бұзылып қирауға ұшырады.
Орта ғасыр (V–VІІІ ғ.) заманында Еуропа мен Шығыс елдерінде сауда
мен саяхаттың қайта жандануына орай орналастыру мен тамақтану қызмет
көрсету саласы дамудың жаңа жолдарына бағытталды. Европалық монастырларда
арнайы қонақжайлық орындар пайда болды. Бұл кешендердің бірінші қабатында
ас ішетін орын және атқора, шаруашылық, қызметшілерге арналған бөлмелермен
жабдықталса, ол жоғарғы қабатында жататын бөлмелер төбесі жабық арнайы
театрлық көріністерге арналған орындар болған.
Қайта өрлеу заманында Еуропа дүние бөлігінде кәсіпкершіліктің дамуы,
ат шегілген тарантас, көлік құрылының пайда болуы қонақтар тоқтайтын
аулалардың соңының көбеюіне септігін тигізді. Еуропа елдеріндегі
мемлекеттердің экономикалық және саяси байланысының дамуы барысында қонақүй
шаруашылығы қарқынды дамуы байқалады. XVІІ–XVІІІ ғ. Америка континентіне
Европалықтардың келуіне орай Европалық типтегі қонақүйлер пайда бола
бастады. Алғашқы 70 бөлмелі қонақ үй Сити Отельі Нью-Йорк қаласында 1794
ж. салынған. XVІІІ–XІX ғ. бас кезеңінде тек саяхатшыларға арналған орта
және үлкен қонақ үйлер пайда болды. Оның ең үлкені 170 бөлмелі Тремонт
отелі 1829 ж. Бостон қаласында іргетасын көтерген.
XІX ғ. Европа мен Америкада өндірістік революция нәтижесінде көлік
түрлерінің пайда болуы (пороход, паровоз) туризмнің дамуына үлкен ықпалын
тигізді.
Нәтижесінде теңіз жағалауында, теміржол бойында қонақ үй құрылысы
пайда болды. Қонақ үй компаниялары, корпорациялары, синрикаттардың
бизнесмендерге, комерсанттарға және көшіп келушілерге арналған қонақ үй
қызметі ұсынады.
XX ғасырдың бас кезінде қонақ үй құрылысы, шаруашылығында жаңа
идеялар, тұжырымдамалар, қонақ үй синдикаттары (Лондонда) қонақ үй
иелерінің одағы (Париж) 1906 ж. құрылған қонақ үй иелерінің халықаралық
қонақ үй одағы, дүние жүзінің 1700 қонақ үйлерінің басын біріктірген. Осы
мезгілде Европа қонақүйлерінде керуендер, конференциялар, ойын сауық
кештері ұйымдастырылған казино, ресторандар пайда болған XX ғ. 20
жылдарында қонақ үй бизнесіндегі Конрад Хилтон үлесіне тоқталып өткен
орынды.
1930 жылдардағы қонақ үй шаруашылығының үлы күйзелісі өзіндік
ықпалын тигізді. Екінші дүниежүзілік соғыс ықпалы өз алдында.
1950–1960 жылдары көлік тасымалдау түрлерінің өркендеуі, соғыстан
кейінгі халықаралық қатынастардың тұрақталуы әлеуметтік экономикалық
жағдайдың ретке келуі дүние жүзінде қонақ үй шаруашылығының қайта
жандануына ықпалын тигізді. Қонақ үйдердің жаңа типтерінің мотель, отель,
кемпинг т.б. пайда болуы, курортты қалаларда қонақүйлер салына бастады.
Әуежай, жолбойы қонақ үйлері олардың құрамында тамақтану, көңіл көтеру
орындары қалыптасты. Адамдардың бос уақытта пайдалану мүмкіншілікерінің
артуына байланысты емдік сауықтыру курортты аймақтарда пайда болды.
ДТУ мәліметі бойынша 17 млн. адамдар тоқтай алатын қонақ үй жүйелері
қалыптасқан. Солардың ішіндегі ең ірілері Шератон, Мариотт, Рамада,
Редиссон қонақ үй класстарына орай Апартамент, Кондоминниум түрлері
пайда болды.
XX ғасырдың 90-шы жылдарында экономикалық күйзелістерге байланысты
қонақ үй шаруашылығының дамуының тежелгендігі көрінеді.
Отелдердің мамандарландыруы, супер және экзотикалық түрлерінің
шыққанын байқаймыз. Қонақ үй шаруашылығын дамытудың жаңа тұжырымдамалары
зор ізденіс бағыта жүргізілді. Шығыс Азия және Тынық Мұхит секторында
қонақүй шаруашылығы құрылысы жаңа технологияны пайдаланды.
ТМД елдері көлеміндегі қонақ үйлердің даму, қалыптасу тарихы
төмендегідей.
Ерте ғасырларда Ресей, Еуропалық бөліктегі ТМД елдерінде және Жібек
жолы бойындағы қалаларда атпен серуендеушілердің, саудагерлердің, пошта
т.б. мемлекеттік қызметкерлердің жол бойында тынығуға, тамақтануға ыңғайлы
керуен сарайлардан басқа, пошта стансаларының салынуы, қонақ үй аулаларының
трактирлер құрылысы пайда болып, 1818 ж. өзінде Мәскеу қаласында 7 қонақ үй
жұмыс істеген. Оған дейінгі кезеңде көрші мемлекеттерден келген шет елдерін
қонақтарға арналған арнайы демалатын, тамақтанатын орындар болған. Олар
армяндық, ағылшындық, гректік, голандық т.б. болып аталған.
құрылымында шағын сауда сөрелері, кішігірім дүкендер, зат сақтайтын
қоймалар т.б. қызмет көрсетуге арналған нысандар болған. Калуга қаласында
көненің көзі ретінде қазірге дейін сақталып туристік экскурсиялық нысан
құрайды.
1878 ж. Мәскеуде бес қабатты ең ірі қонақ үй және ресторанымен ашыла
отырып Үлкен Мәскеу Серіктестігі болып аталған.
1890 жылдары Европа, Центральный қонақ үйлерінде люкс
нөмірлері ашылды. Кейінірек Балчуг, Метрополь іргетасы қаланған
болатын.
1910 жылдары Ресей жерінде 4685 қонақ үйлері пайда болған екен.
Бұлардан басқа кішігірім демалыс тамақтану орындарын есептемегенде.
Кеңестер дәуірінде бұрынғы жекеменшік қонақ үйлер мемлекеттік
коммуналдық жүйеге көше отырып, екінші дүние жүзілік соғысқа дейін Москва
және 669 қалаларда қонақ үйлер салынды. Қонақ үй бизнесінің тоқырауы екінші
дүниежүзілік соғыс кезінде байқалды.
1960–1970 жылдары 6 мыңнан астам қонақ үйлер пайдалануға берілді:
Золотой колос (4000 орынды), Ярославль (2000), Туриск, Алтай,
Восток (2400 орынннан), Ленинградская (500), Украина (1660), Россия
(5350) т.б.
1980 ж. Олимпиада ойындары қарсаңында Космос, Измаилово,
Севастополь, Спорт, Международная т.б. қонақ үй жұмысы жанданды.
1990 ж. қонақ үй шаруашылығы күйзелісі Кеңестер одағының ыдырауы,
жекешелендіру, басқа салаға, офистік ойын-сауық орталықтарына көшу
теңденциясы байқалады.

2. Қазақстан қонақжай мекенінің пайда болуы

Қазақстан қонажайлығының қалыптасуының көне тамыры тереңде жатыр.
Оның пайда болуы алғашқы қоныстардың, көлік жолдарының және сауда
қатынастарының дамуымен байланысты. Алғашқы қонақ үйге ұқсас ғимараттардың
ашылуын б.д. алғашқы ғасырларына қатыстыруға болады. Ұлы Жібек Жолы
бойындағы аймақтардың зерттелуінен біз көне көпестермен саяхатшылардың
үлкен керуендермен түйелер арқылы қатынайтытынын білдік. Олар керуен
жолының бойындағы қалалардан немесе елді-мекендерден шатыр құрып түнейтін
болған. Бірақ кейде олар ерте қонақ үй келені болып табылатын — керуен-
сарайларда тоқтаған екен. Керуен-сарайлар керуеннің тұрғылықты және сату
ауласы болып табылса керек. Сол ғасырларда қолайлы қызмет көрсету ұғымы
Азияда Еуропаға қарағанда әлдеқайда ілгері болғанымен де, шығыстағы керуен-
сарайлар ақша табу мақсатында емес, саяхатшының демалысы мен саудасын
дамыту мақсатында салынған екен. Бірақ 13-ші ғасырдың басы болашақ
Алматымен жалпы Жетісу аймағына қай салада болсын үлкен төңкеріс әкелді.
Моңғол шапқыншылығы елдің экономикасына ғана емес, қала мәдениетіне де кері
ықпалын тигізді. Ұлы Жібек Жолы маңындағы қалалардың күйеруі сауда және
керуен жолдарының әлсіреуіне әкелсе, ол өз алдына сол кезеңдегі енді
өркендеп келе жатқан керуен-сарайларының еріксіз өз жұмысын тоқтатуына әкеп
соқты. Алайда саудамен көлік жолдарының қайта өркендеп дамуы Ақсақ Темірдің
билей кезеңінде басталады. Соғыс қимылдары алаңының өркендеуіне байланысты
елдер жаңа жолдар салып, жаңа қалалардың ашылуы халықаралық қатынасты
дамыта түсті. Мұның өзі жаңа қонақ жайларын ашуды міндеттеді.
Тарихтың келесі парағы XV ғасырдың аяғымен XVІ ғасырдың басын ашады.
Қазақ хандығының құрылуы қонақ үй шаруашылығына еш кері әсерін тигізбей,
бірқалыпты дамуды байқатады. Қонақ үй кешендері дамуының одан арғы тарихы
қазақстанның Ресейге қосылу кезеңі болып табылады. XІX ғасырдың алғашқы
жартысының соңына қарай Қазақстан толығымен Ресей империясының қол астына
енген кезде соғыс қорғаныстарын, жаңа жолмен қалалардың салынуы қонақ үй
шаруашылығының одан ары қарайғы дамуын талап етті. Сол жылдардағы
қонақүйлердің мысалы ретінде пикеттерді, қонақ үй палаткаларымен шатырларды
айтуға болады. Осылайша қарқынды дамыған Қазақстан қонақ үй шаруашылығы
1903 ж. Алматы қаласында алғашқы Еуропа қонақ үйінің салынуына әкеп
соқты.

1. Алматы қаласындағы қонақ үйлердің туристік мәні

Осыншама тарихты артқа тастаған Қазақстанда қазір 160-қа жуық қонақ
үй жұмыс істесе, оның басым көпшілігі Астанада, Алматыда, Қарағандыда,
Шығыс Қазақстан және Оңтүстік Қазақстан облыстары аумағында орналасқан.
Қонақ үй шаруашылығын туристік шаруашылықтан бөліп қарауға болмайды.
Ал соңғысымен біздің елдің жағдайы тамаша емес. Әрине сыртқы туризм бізде
біршама жақсы дамыған: қазақстандықтар шетелде демалуды әдетке айналдырған
— 45,8 %, ішкі туризм — 37, 9 % көрсетсе, туристердің Қазақстанға келу
көрсеткені небәрі 16,3 %-ке ғана жетеді. Мемлекет осылардың соңғысына
мұқтаж, себебі оның арқасында елге валютаның көп келуімен өндіріс
салаларының қарқынды дамуы басталады.
Қазақстанға туристерді келтіру үшін бірқатар жұмыстар атқарып, оның
ішінде қонақүй инфраструктурасын қолға алу керек. Еліміз дамудың нарықтық
жолына түскендіктен Қазақстан көптеген шетелдік әріптестерімен жұмыс жасап,
әр қаладағы біріккен өнеркәсіптермен және шетел өкілеттіліктерімен қатар әр
қаланың қонақүй өмірі біршама тірілді. Жаңа қонақүйлер пайда болып,
ескілері жаңартылып жатыр.
Алматының Еуразия орталығы ретіндегі деңгейі өсуде, сонымен
қатар қалада көптеген саммиттер, халықаралық конференциялар, семинарлар,
көрмелер, яғни конгресті және іскер туризмді дамытуға әсерін тигізетін
бірнеше отырыстар өткізіледі. Конгресті туризмнің де өз маусымдылығы бар,
ол көктем-күз айларына келеді. Қысқы, әсіресе жазғы кезде бизнес-
туризмдердің жұмыс белсенділігі төмендейді. Сонымен қатар қазақстанға
іскерлік мақсатпен келетін туристрдің арасындағы түрлі деңгейлі қонақтар
бар. Бірақ іскер адамдармен бизнес-туристердің қонақ үй мен отельдерге
деген нақты талаптары бар — ол сервистің тиісті деңгейін қамтамасыз ететін
қазіргі заманға сай әрі комфортабельді орналастыру орындары болуы керек. Ал
5 жұлдызды қонақ үйге келетін болсақ, онда қонақүй бизнесі мамандарының
айтуынша, бір орынды нөмірге тәулігіне $ 290 төлейтін туристердің арқасында
Алматыдағы әлемдік құрылымдағы The Regent Ankaрa және Hayatt Regency қонақ
үйлері Қазақстанға жетіп жатыр. Бірақ алғашқы бекітілген баға көп жағдайда
қалыпты баға болып саналмайды да, нөмерлер түрлі жеңілдіктер бойынша да
өткізілуі мүмкін. Ол жеңілдіктер, мысалы: корпоративті клиенттерге немесе
отельмен біріге жұмыс жасайтын тур. операторларға берілуі мүмкін.
Көрсетілетін жеңілдіктер орасан зор болуы да ықтимал: кейбір тур. фирмалар
Алматының 5 жұлдызы қонақ үйінің бір орынды нөмірін прайста көрсетілген
бағадан 30 % түсіреді. Бірақ The Regent Ankara немесе Hyatt Regency
деңгейлес қонақ үйлерінің мейрамханалардың, түнгі клубтардың, казино,
фитнесс-орталықтарының, конференц-залдарының болуы салдарынан аталмыш
орындар жергілікті компаниялардың презентация, семинар немесе пресс-
конференцияларды ұйымдастыруында белсенді түрде жалға алынуда. Кейбір
деректерге сүйенсек қонақ үйлердің негізгі жұмысы емес, осындай қосалқы
қызметтері олардың нарық алаңында қалуын қамтамасыз етеді. Бірақ басқа да
көзқарастың барлығын да мойындау керек. Мысалы Отырар қонақ үй кешенінің
директоры Назигүл Шорманованың айтуынша қонақ үйдің негізгі кірісі оның
басты жұмысынан ғана келеді. Ал ғимарат ішінде казино, түнгі клуб,
мейрамхана, авиакасса және т.б. болуын тек туристердің ұсынысынан
туындағанын айтып түсіндірді.
Бірақ Отырардың тек 4 жұлдызды қонақ үй екендігін ескерсек, оның
жұмыс спецификасының да біраз өзгеше өтетіндігін түсінеміз. Қалай дегенмен
де қосалқы қызметі бар қонақүйлердің кірісі, ондай қызметсіз қонақ үйлерге
қарағанда жоғары екендігін статистика көрсетіп отыр. Яғни қонақ үйдің
қосымша қызмет көрсетуі биік сұранысқ ие. Айта кететін бір жәйт: 5 жұлдызды
қонақ үйде тұру кезінде жоғарыдағы қосымша қызметтер бағасы нөмір бағасымен
бірігіп кетеді (бассейнге түсу, фитнесс-орталығында, түнгі клубта болу,
саунаға кіру т.б.). Бірақ елімізге келушілердің барлығы да фирмадағы жұмыс
орнына байланысты, 5 жұлдызды қонақ үйде бола алмауы мүмкін. Осылайша
қазақстан шетелдік қонақтарға тағы не ұсына алады деген орынды сұрақ
туындайды.

2 ҚОНАҚ ҮЙЛЕРДІҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ КЛАССИФИКАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛІГІ ЖӘНЕ ОНЫҢ
ТУРИЗМДЕГІ РОЛІ

2.1 Қонақ үй классификациясы туралы түсінік

2.1.1 Туристерді орналастыру құралдарының классификациясы

Қонақ үйлерді классификациялау оның ауқымдылығы мен туризм және
саяхаттаудың кезекті көп түрлігінің келісімділігімен туристерді
орналастырумен айналысатын мамандардың үйлесімді іс әрекетіне қарай
саяхаттың әртүрлі мақсатына адамдардың материалдық сипатына, ұлттық
құрамына географиялық жағдайына және табиғат ерекшелігіне байланысты.
Дегенмен классификациялауды бірнеше ортақ белгілері бойынша ұлттық тұрғыдан
қарастыруға болады. Мысалы нарық жағдайына байланысты қызмет көрсету
деңгейі алуан түрлі. Жекеменшік формасы басқару жүйелігіне, тәуелділік
деңгейіне де байланысты.
Қазіргі қонақ үйлерді классификациялау жүйесі мемлекеттік немесе
ұлттық қонақ үйлер ассоциясының үлгісі бойынша және сертификациялық
ережелерінің заңдастыру материалдық базасының сандық сипаты, сервистік
жағдайға, қызмет көрсету сапасының жоғарғы деңгейде болуы шарт.
Қонақ үй классификациясы әр елдерде әртүрлі категорияларға бөлініп
отызға жуық атауға ие. Біртекті классификацияға келуге көптеген себептер
мүмкіндік бермейді. Оларға мемлекеттердің тарихы мәдени даму деңгейі,
туристік қызмет көрсетудегі ұлттық дәстүрлер ерекшелігі және сапалы қызмет
көрсетудегі бағалауы және сипаты әсер етеді.
Туристік қонақ үй типіндегі қонақүйлерді таңдап алу бірнеше
факторларға байланысты. Олар функционалды және экономикалық, архитектуралық
шарттарға тікелей байланысты.
Архитектуралық-болжамдалған туристік қонақ үй мекемесі туристерге
мынандай шартармен қамтамассыз ету керек:
- жоғары дәрежелі қызмет;
- туристердің барлық контингентіне шартарға байланысты жағдай жасау;
- қызмет түрінің жүйелігі;
- қызмет көрсетуге, тамақтандыруға, спортты қызмет көрсетуге кеткен
минималды шығындар:
- құрлысқа және сол құрлысты жүргізуге жіберліген шығындар.
Кез келген туристік мекеменің функционалды сұраныстарын айқындау
кезінде, бірнеше басты классификациялық факторларға байланысты:
а) Қызмет көрсетілетін контингенттің, олардың жас ерекшелігіне
байланысты социалды құрлымына байланысты, бос уақыттарына байланысты
ерекшеленеді. Көбінесе туристік қонақ үйлер туристерге көрсететін қызметті
бір ыңғайлылықпен жүргізуге әрекеттенеді

б) Қонақ үй және мотелдердердің жұмыс бағыты жыл бойына
жоспарланады, турбазалар және приюттар — жыл бойы және жазға жоспарланады.
Кемпингтер — тек жаз айында қолданылады. Турбазаларда жаз айлары кезінде
туристер саны 50% асады осыған байланысты бұл мекемелерде қосалқы палатка,
үйшіктер жалға беріледі, бұл әрине олардың жұмысын жеңілдетеді.Сонымен
қатар жаз айларында мұндай туристік мекемелер орын сандарына байланысты,
өртке сай іс-шаралар жүргізеді;
в) Туристік мекемелерде туристердің орны, сыйымдылығы мезгілдерге
байланысты жоспарланады.
Қонақ үй мекемелреінде орын саны мынандай болғаны шарт:
- Туристік қонақ үйлерде 300, 500, 800 , 1000;
- Туристік базаларда 500 ден 1000;
- Мотелдерде 300-ден көп емес ;
- Кемпингтерде 500 –ден көп емес;
- Туристік приюттарда 50- ден 100-ге дейін.
Туристік мекемелерде және оған қатысты жайларда орын саны және
қабылданатын турист саны Мемлекеттік Азаматтар Құрлысы заңдарымен
бекітіледі.
Туристік комплекстерде туристердің сыйымдылығы мынандай
көрсеткіштерге сай болғаны жөн деп қарастырылады:
- теңіз маңы аудандарда 2-ден 7 мың. орын;
- орман маңы және өзен маңы аудандарда 3-тен 5 мың. орын;
- таулы аудандарда 2-ден 5 мың. орын.
Ассортименттері мен қызмет көрсетулердің бағасы бойынша, қонақ
үйлерді бірнеше типтерге бөлуге болады:
Арзан қонақүйлер немесе қызмет көрсету сервистерімен шектелген
(мотельдер, үнемдеу класына жататын қонақ үйлер және т.б.) — қызмет
көрсетудің кейбір түрлері ғана ұсынылады. Кейде, кейбір қонақ үй
шаруашылықтары, қызмет көрсету түрлерін кең көлемде ұсынады, бірақ орташа
деңгейде.
Үнемдеу класына жататын қонақ үйлерде нөмірлік фондына немесе қорына
байланысты 10-нан 150-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін, қалаға жақын арада
орналасқан, кішігірім қызмет көрсетушілер штаты бар, қазіргі заманға сай
орташа баға ұсынылады, нөмірлері жақсы жиһазбен жабдықталған, бірақ
тамақтандырусыз. Тұрғындары негізінен жұмыс бабымен келгендер және
туристер.
Орташа деңгейдегі қонақ үйлерді (курорттық қонақ үйлер, жекеменшік
қонақ үйлер және т.б.) — кез-келген әлеуметтік деңгейі орташа туристер тобы
таңдай алады. Бұл жерде қызмет көрсету түрлері орташа.
Курорттық қонақ үйлерде 100-ден 500-ге дейін нөмірлер болуы мүмкін,
олар теңіздерге, мұхитқа, көлдерге, тауларға жақын орналасқан, қала
маңында, қызмет көрсету түрлері ұсынылады, қалалық қонақ үйлерден
қымбаттырақ. Саны жағынан, спорттық кешендер көбірек, қымбат
мейрамханалары, банкет залдары, кездесулерге арналған жолдары және
туристердің категориясына байланысты салынған.
“Люкс” отельдер (толық қызмет көрсететін қонақ үй түрлері, жоғарғы
класты қонақ үйлер және т.б.) — фешенебельді декормен, жоғарғы деңгейдегі
жиһаздармен жабдықталған, қоғамдық бөлмелерімен қамтамасыз етілген,
салондары жақсы жабдықталған. Жоғарғы деңгейдегі қонақ үй шаруашылығында,
нөмірлердің салдарына (кейбір кездерде, олар бір-біріне сәйкес келеді)
байланысты қызмет көрсетушілердің пайызы жоғары.
Люкс-отельдерде 100-ден 400-ге дейін нөмірлер бар. Қаланың ортасында
орналасқан, жоғарғы деңгейдегі қызмет көрсетумен сипатталады, бағасы
жоғары, туристтердің құрамында лауазымды адамдарға арналған, қымбат
бөлмелері бар және қонақтардың тұрақтауы үшін элиттік деңгейдегі жағдай
жасалынған, негізінен ірі мекемелердің жетекшілері, жоғарғы деңгейдегі
кәсіби мамандар, конференцияға қатысушылар үшін арналған.
Сыйымдылығы бойынша классификация
- Шағын қонақ үйлер (100 орыннан аз)
- Орташа қонақ үйлер (100-500 орын)
- Ірі қонақ үйлер (500-ден астам орны бар)
Орналастыру жері бойынша классификация
- Қалалық қонақ үйлер
- Қала маңайындағы (ір қалалар маңайындағы магистралді жлда
орналасқан) қонақ үйлер
- Екі қаланың ортасында, жол маңайындағы қонақ үйлер
- Суда, су астында орналасқан қонақ үйлер
Қолдану тәртібі бойынша классификация
- жыл бойы істейтін қонақ үйлер
- маусымдық қонақ үйлер (орналасқан жерімен, жыл мезгілімен, табиғи
жағдайымен анықталады)
Ғимараттың конструкциялық түрі бойынша классификация
Конструкцияның түрі табиғи климаттық жағдайларға байланыстыю
жерсілкінісі қауіпті жерлерде олардың мықты түрлері қолданылады.
- жалпы блоктық
- монолиттік
- кірпіш
- темірбетондық
- жергілікті материалдық
Меншіктік түрі бойынша классификация
1. мемлекеттік қонақ үйлер (мемлекет қызметтері үшін):
а) муниципалдық – жергілікті әкімшілік қаржыландыратын қонақ үйлер
б) ведомстволық – мемлеекет қаржыландыратын қонақ үйлер
2. жекеменшік қонақ үйлер:
а) акционерлік
б) жекеменшік
в) біріккен меншіктер

Шетелдік қонақ үйлердің типологиясы 1- кестеде берілген (қосымша).
Туристерді орналастыратын қонақжайлардың стандартты классификациясы
(1 -сурет).

Сурет 1 – Туристерді орналастыратын қонақжайлардың стандартты
классификациясы

Туристерді орналастыру орындары

Турситерді ұжымдық түрде орналастыру орындары
Туристерді жеке түрде орналастыру орындары

Қонақ үйлерде және оның
салаларында туристерді
орналастыру

Мамандырыл ған

Басқа ұжымдық орындар

Жеке орналастыру құралдары

Қонақ үйлер

Оған ұқсас қонақ үй салалары

Емдеу орындары

Демалу және жұмыс лагерлері

Қоғамдық қолданылатын транспорт түрі

Конгресс-роталықтар

Демалу үшін арналған орындар

Кемпинг үшін алаңдар

Басқа да ұжымдық алаңдар

Жеке меншік тұрғын орындары

Жалға берілген бөлмелер

Жеке меншігі бар тұлғалардан намесе
агенттіктерден жалға алынған бөлмелер

Туыстардан немесе таныстардан тегін алынған бөлмелер

2.1.2 Жұлдыздық жүйе

Жоғарыда көрсетілгендерден басқа, әртүрлі елдерде қонақ үй
шаруашылығының комфорттылығына байланысты әртүрлі классификация жүйелігі
қолданылады.
Комфорттылық деңгейі, тек қана қонақ үйлердің базасының тұрмыстық
жағдайына байланысты ғана емес, сонымен қатар қонақ үйдің қызмет
көрсетушілерінің жұмыс сапасына да байланысты болып келеді. Бүгінгі күнде
30-дан аса әртүрлі классификациялар бар. Дүниежүзіндегі қонақ үйлерге
бірдей классификацияны енгізуге, мемлекеттердің тарихи-мәдени дамуына
байланысты кейбір фактарлар әсерін тигізеді. Сонымен қатар, олардың ұлттық
ерекшеліктеріне, қызмет көрсету сапасына және т.б. бағалау сапасына
байланысты болып келеді. Төменде әртүрлі елдердегі берілген
классификацияларының ерекшеліктері қарастырылады.
Көбінесе кездесетін қонақүйлердің классификациясы француз ұлттық
классификациясы болып табылады. Барлық дерлік қонақ үйлер комфорттылығына
байланысты категорияларға бөлініп, жұлдыздық жүйемен белгіленеді, әрбір
“жұлдыздар” саны да бірқатар көбейеді.

Жұлдызды қонақ үйлердің сипаттамасы мынандай:
1 жұлдызды қонақ үйлер. Ғимараты ескі, 1-2 қабатты, бөлмелерінде
терезелері ашылмайды., тек қана барлығына да ортақ коридор, бөлмелердің
кіре беріс жері жоқ, полы ағаштан жасалған, холы және сервистік қызмет
түрлері жоқ, душы мен дәретханасы бірге орналасқан (әрбір қабатында бір-
бірден немесе сыртта), асханасы бөлек ғимаратта орналасқан, барлығына да
ортақ. Бөлмелері жихаздалмаған, 1-2 төсек орны бар, үлкен сталы,
орындықтары, айнасы, кондиционері, телефоны, тоңазытқышы, радиосы жоқ;
электр жүйесі ортақ; төсек орын 12 күнде 1 рет ауыстырылады. Қонақ үй
бойынша кезекшілік тек қана күндіз, күзеті жоқ.
2 жұлдызды қонақ үйлер. Ғимараты бетоннан немесе кірпіштен салынған. 1-
3 қабатты ғимарат. Терезелері ашылады, лоджиясы мен балконы жоқ, жалпы
кішігірім холы бар. Холы телевизормен және жұмсақ жиһазбен жабдықталған,
тек қана жүк тасуға арналған лифті бар. Бөлмелері кішігірім, жихаздары
стандартқа сай емес: төсек, қолдан жасалған гардероб, ванна бөлмесінде
айнасы бар; душы дәретханасымен бірге орналасқан. Төсек орын келген
мерзімнен бастап 2 рет ауыстырылады; ыстық елдердегі қонақ үйлерде
кондиционері бар; 1 қол сүртетін орамал мен сабын беріледі; стол,
орындықтар, тоңазытқыш, телевизор, қонақ үй ішіндегі телефон, қала бойынша
телефон кезекшіде ғана бар; электр жүйесі ортақ. Бөлмені жинау күнделікті
жүргізілмейді, асханасы бөлек ғимаратта орналасқан, сервисі көп түрлі емес
және ақылы түрде жүргізіледі, қонақ үй бойынша тәулік бойығы кезекшілік
жүргізіледі.
3 жұлдызды қонақ үйлер. Ғимараты бетоннан немесе кірпіштен салынған; 2-
7 қабатты ғимарат, қонақ үйдегі ортақ холы едәуір үлкен; холда бірнеше
телевизоры, кішігірім журналды столдары, ыңғайлы жұмсақ креслолары бар.
Қабаттардың бірінде, тәулік бойы, бары жұмыс істейді. Холы және әрбір
қабаты жақсы жарықпен қамтамасыз етілген; қабаттарында кілем төселген;
жылдам лифті (жүк және адам тасымалдауға) бар. Міндетті түрде қонақ үйдің
сыртына аты жазылады. Бөлмелер кішігірім жиһаздармен жабдықталған;
стандартты жиһаз, стол мен орындықтардың болмауы да мүмкін. Төсек орны бар;
электр жүйесі бөлме бойынша барлығына да ортақ. Терезелері ашылады, балкон
мен лоджия міндетті түрде емес, қонақ үйдің қабырғалары суреттермен
әшекейленген, телевизорды пультті; кондиционер; тоңазытқыш,
радиоаппаратура, бар (тек қана “люкс” нөмірлерінде); қонақ үй бойынша
телефон тегін; ал қала бойынша ақылы; дүние дәретханасымен бірге
орналасқан; дәретхана қағазы, орамал (қол сүртетін және моншалық), сабын
(күнделікті ауыстырылады). Бөлмені күнделікті жинайды, төсек орын
күнделікті ауыстырылып отырылады; туристтердің жеке, құнды заттарына
арналған сейф ұсынылады. қонақ үйде тәулік бойғы кезекшілік және күзет
жүргізіледі.
4 жұлдызды қонақ үйлер. Ғимараты міндетті түрде кірпіштен, бетоннан
салынады. Міндетті түрде сыртқы атының жазылуы болу керек, демеушілердің
жарнамасы. Қонақ үй көп қабатты, 17 қабатқа дейін болуы мүмкін. қонақ үйде
жылдам лифті (2 жүк тасымалдауға және 45 адамдарға арналған) кем болмауы
тиіс. Қонақ үйде үлкен холы бар. Холы қазіргі заман талабына сай
жиһаздалған, қабырғалары әдемі дизайнды, гүлдермен әсемденген, жалпы жақсы
жарықпен және радио-видео-телеаппаратураларымен жабдықталған. Қонақ үйде
кешкі мейрамхана, бөлек кафе және түнгі бар жұмыс істейді.
Бассейні қонақ үйдің қасында орналасқан және бильярд ойнайтын жері
бар. Әр қабатта және холында кілем төселінген. Бөлмелері — үлкен кіреберіс
жиһаздармен және толық жиһазбен жабдықталған. Міндетті түрде: телевизор,
магнитола, кондиционер, бары бар тоңазытқыш, төсек асты кілемшек, қонақ үй
ішіндегі және қала бойынша телефон болады. Лоджиялар мен бассейн бар; душы
дәретханасымен бірге орналасқан, 2 орамал (қол сүртетін және моншалық)
беріледі. Төсек орнын күнделікті ауыстырылады, бөлме күнделікті
жинастырылып отырады. Қонақ үй бойынша кезекшілік пен күзет тәулік бойы
жүргізіледі. Буклеттер, визиткалар, қала бойынша проспектілер тегін
таратылады.
5 жұлдызды қонақ үйлер. Ғимараты қазіргі заман талабына сай, көп
қабатты. Міндетті түрде сыртқы және ішкі бөлімшелері, қымбат соңғы үлгідегі
құрылыс материалдарынан салынған. Кіре-беріс есігінде міндетті түрде
швейцар тұрады. Кіретін есіктері бірнеше, территориясы қоршалған және өте
жақсы күтілген (төсеніштер, гүлдер, клумбалар т.б.), міндетті түрде
туристердің және қонақ үйдің транспорты тұратын орын болады. Бір қабаты
қызмет көрсетушілерге арналған орындардан, қызмет көрсетуге арналған құрал-
жабдықтар тұратын бөлме кеңістіктері мен бөлмелерден тұрады. Егер де қонақ
үйдің қасында теңіз болса, онда бассейн қонақ үйдің қасынан салынады және
теңізге шыға алады. Төбесі жабылған бассейн қорғалмалы қақпамен салынады.
Бассейн жағалауында көптеген де столдар, тербелмелі креслолар, жатқыштар
т.б. барлығы да тегін. Бұл жерде-ақ, солярий (ауа ваннасы) болуы мүмкін.
Массаж т.б. қызмет көрсету түрлері бөлек ақылы түрде жүргізіледі.
Дүниежүзілік стандартқа сай, көп қабаттардың бірінде теннис корты, пинг-
понг ойынына арналған корт салынады. Сонымен қатар, бильярд және гольф
ойындарына арналған залдары бар. Міндетті түрде 2 концерттік залдары;
біреуі – холдың қасында орналасқан, барлығына да ашық. Бұл концерттік залы
едәуір үлкен, бірақ, сахнасыз, түнгі бағдарламасыз, орындықсыз, тегін.
Екіншісі – қымбат концерттерге, көрсетулерге, шоу-бағдарлааларға,
лекцияларға арналған. Екінші концерт залы ақылы. Орталық холл өте үлкен (ол
бүкіл қонақ үйді көрсетеді): қабырғалардың дизайны, жиһазы, жарықпен
қамтамасыз етілуі жақсы ойластырылған. қонақ үйдің тұрғындары үшін би
кештері тегін, әрбір қабатта барлар тәулік бойы жұмыс істейді. Бөлменің
электронды карточкалары беріледі. Үлкен коридор, кіреберіс және нөмірлер
дыбыстартқыш паласпен жабдықталған. Бөлмелерде әдемі кілемдер мен төсек
асты кілемшіктері төселген. Ванна, душ, дәретхана, биде, 3 орамал, бөлмеге
киетін аяқ-киім, халат, тіс пастасы, сабынсу — әрбір бөлмеде міндетті түрде
бар. Нөмірлер қымбат жиһаздармен жабдықталған. Теле-видео аппаратуралары,
тоңазытқыш, кондиционер, телефон, сейф-дүниежүзіндегі ең жақсы деген
фирмалардың өнімдері осы қонақ үйлерде бар. Кезекшілік пен күзет қонақ үйде
тәулік бойы жұмыс істейді. Бөлмені жинау мен төсек орын ауыстыру
күнделікті. Ал “люкс” нөмірлерінде бөлмені жинау және төсек орын ауыстыру
қонақтың сұрауы бойынша жүргізіледі.
Жұлдыздық жүйе Францияда, Австрияда, Венгрияда, Мысырда, қытайда,
Ресейде және т.б. елдерге қолданылады.
Әріптік жүйе Грекцияда қолданылады.
“Тәжілік” жүйе Ұлыбританияға тән.
Разрядтық жүйе және т.б.
Әр елдердегі қонақүй жүйелігіне тоқталатын болсақ, ол төмендегідей:
Австрия мемлекеті қонақ үйлері 5 жұлдызды Европа қонақ үй жүйесіне
жатады. Ауылды елді мекендерде кішігірім қонақ үйлер категориясыз ең арзан
орналасу және түнеу орны болып саналады.
Ұлыбритания қонақ үйлері өте жиі тараған қонақ үй классификация
жүйесіндегі тәжі (корона) немесе кілт сипатында болып келген.
Европа елдеріндегі қонақ үйлерге қарағанда тәжі жұлдыздық жүйеліктен
бір сан жоғары болып есептелінеді (5 жұлдыз – алты тәжіге).
Сонымен қатар мұнда (ВТА) Британдық Туристік Агенттілік классификациясы жиі
пайдаланады. Бұл қонақүй бағасына байланысты әдемі, арнайы туристік
топтарға арналып жасақталған қонақжай орындары.
Аргентина қонақ үйлері ұлттық жүйеге енген. Бес жұлдыздық категорияға
сай бес категория белгілері енгізілген.
“Т”– туристік класс. Ол екі жұлдыздық қонақ үй болып есептелінеді.
“ғ”– бірінші класс. Бұл үш жұлдызды қонақ үй деп есептейміз.
“ғS”– супер класс. Суперкласс – төрт жұлдызды қонақ үйге сай келеді.
“L” – люкс,
“DL”– өте жайлы ең жоғарғы қонақ үй категориясы болып бес жұлдызбен
тең.
Германия қонақ үйлерінің жүйелігі мемлекеттік бес жұлдызды белгіге
ие. Орналастыру тәртібінің іс шаралары: қонақүйлер, курортты, қонақжай
мекемелері, отель-пансиондар және отель-гарнн деп аталады. Осылар орта
ауқатты демалушыларға арналған.
Греция мемлекеті қонақүйлеріне әріппен белгілеу негізге алынған. Олар
төрт категорияға жатады.
DL - Жоғарғы, сапалы қонақ үйге
А - бесжұлдыздға сай,
В - үш жұлдызға,
С - екі жұлдызға,
Д - бір жұлдызды
Сонымен қатар қарапайым орналастыру орындарына кішігірім
аппартаменттер, жеке пәтер үйлер және қонақтарға арналған орындар. Олар
негізінен әуежай, автобекет, теміржол бекеттері, порттар маңында
шоғырланған.
Египет жерінде бес жұлдызды жүйелік барлық қонақүйлерге тән. Бірақ кез
келген қонақ үйлер жұлдыздары Европа елеріндегі қонақ үй жұлдыздарынан 1 не
2 жұлдызға артығырақ, көрсетілген. Европадағы екі жұлдызды қонақ үй қызметі
Египеттегі төрт жұлдызды қонақ үйге тән.
Испания категориялық деңгейі жұлдызды болып келген. Қонақ үйлердің
топтарының ерекшеліктері бар. Қонақ үйлерге арналған жұлдыздық жүйелік 1-5
жұлдызға дейін белгіленген. Бунтало, жеке аппартаменттер 1-4 жұлдызды
белгілерге сай қызмет көрсетеді. Пансиондар мен қонақтарға арналған жайлар
1-3 жұлдызды категорияға сай жұмыс істейді. Өте қарапайым орналастыру
орындар 1-2 жұлдызды болып келген.
Италия қонақ үйлері Европа қонақ үй белгілерінің үлгілеріне сай, үш
категориядан тұрады.
Бірінші категория – 4-5 жұлдызды қонақ үйлері біріктіреді
Екінші категория үш жұлдызды қонақ үйге
Үшінші категорияға екі-бір жұлдызды қонақ үйлерді топтастырады.
Қытай республикасында жұлдызды классификацияда. Қарапайым
қонақүйлерден бастап 5 жұлдызды комфортты қонақ үйлер кешендерін
кездестіреміз.Өте арзан тұраққа хостельдер жатады. Студенттік жатақханаға
сай қонақ үйлер көптеп тараған.
Мальдив аралдары қонақ үйлері өте жайлы, жоғарғы сапалы қызмет көрсете
алады. Ең жоғарғысы “Стандарт” ауқатты демалушыларға арналған. “DL” қонақ
үйлер орта ауқатты адамдарға арнасла, “Балалар кешені” жанұялық топтарға
арналған арнайы тұрақтар.Мальдив жері туристік рекреациялық аймақ
болғандықтан лауазымды адамдарға арналған “Президенттік кешен” деп аталатын
қонақ үйлерді де кездестіреміз.
Мальта мемлекеті қонақ үйлері бесжұлдызды классификациялық жүйе жаңа
ұлттық құрылымды ендірген кезде сақтала отырып оларды үш категорияға
бөледі:
1 категория “Алтын”
2 категория “Күміс”
3 категория “қола”
Мексикада бесжұлдызды классификациялық жүйелік Европаға ұқсас. Кластың
деңгейі бірнеше критерии негізінде ерекшелінген. Олардың саны 52-108 дейін.
Сонымен қатар бесжұлдыздан да жоғарғы категория “Гранд туристо”.
Біріккен Араб Әміршілігі қонақүйлері бес жұлдызды классификацияға
жатады. Сонымен қатар жекеленген вилла, аппартаменттер өте көп кездеседі.
Оған себеп климаттық т.б. жағдайлар. Қала шетінде категориясыз жататын
орынды қонақ үйлер кездеседң. Онда негізінен өндіріс жұмысшылары,
қызметкерлері тұрады.
Ресей Федерациясында бесжұлдызды қонақүйлер 1995 жылдан бастап пайда
болды. Ресейдің ұлттық қонақүйлер ассоциациясына қабылдануымен тікелей
байланысты. Қазірде Кеңестік кезеңнен қалған разрядтық қонақ үйлер әлі
сақталған.
Франция қонақ үйлері жұлдызды жүйеде болуы тарихи аспектіге ие. Алғаш
Француздар жұлдыз жүйелігіне көшкен. Сондықтан мұнда барлық қонақ үйлер
толығымен жұлдыздық бірлік енгізілген.

2.2 Қонақ үй шарушылығының қызмет ету жүйесі

2.2.1 Қонақ үйдегі қызмет түрлеріне сипаттама

Қонақ үйлердегі қызмет түрлері ұйымдастыру құрылымына байланысты. Оның
ішінде категориясына, нөмірлік қордың ауқымдылығына, орналасқан орнына,
қонақтардың ерекшелігіне т.б. факторларға қатысты. Қызмет көрсету түріне
қарай қызметкерлердің жұмысын анықтайды, белгілейді.
Негізгі қызмет түрі:
– әкімшілік басқару қызметі;
– қабылдау және орналастыру қызметі;
– нөмірлік қор қызметі;
– қоғамдық тамақтандыру;
– комерциялық;
– инженерлік-техникалық;
– қосымша және көмекші қызмет.
Әкімшілік қызмет міндеттеріне қонқ үй кешеніндегі барлық бөлім
қызметіне жауапты. қаржы мамандармен қамтамасыз ету, жұмысшылар мен
қызметкерлерге жұмыс істеуге жағдай жасау, еңбек ережесін сақтау,
қауіпсіздікті сақтау, өрттен сақтану және экологиялық қауіпсіздікті
сақтауды қамтамасыз етеді. Қызмет құрамы: хатшы, кадр, қаржы, инспекторлар
(өртке қарсы қауіпсіздік, техникалық қауіпсіздік).
Қабылдау және орналастыру қызметі жататын орынды брондау (сұраныс
беру) қонақтарды қабылдау, тіркеу, бөлмелерге орналастыру, жатын
орындарында, бөлмелерде қызмет ету, сонымен қатар қонақтарға үйлеріне
шығарып салумен айналысады. Қызмет құрамында: директордың орынбасары
(менеджер түрлері), әкімшілік қызметкерлері, портье, есептеу операторлары,
төлқұжат және анықтама қызметкерлері, швейцарлар, жүк тасушылар,
қауіпсіздік қызметкерлері т.б. болады.
Нөмірлік қор қызметкерлері қонақ үй тазалығынан бастап тұрмыстық
қызмет көрсетуді қамтамасыз етеді. Оның құрамында: менеджер (директордың
орынбасары), қабаттағы қызмет көрсетушілер, үй тазалаушылар, кезекшілер,
кастелянша, кір жуу қызметкерлері.
Тамақтану қызмет орны (ресторан) мейрамхана, кафе, барларда
презентация, банкет, тамақтануды ұйымдастырады. Бұл жерлерде менеджерлерден
басқа асхана қызметкерлері, даяшылар, зал администраторы жұмыс істейді.
Коммерциялық қызмет қонақ үйдің оперативті стратегиялық жоспарлау
мәселелерімен және қызмет көрсету түрін оңтайландырумен қонақ үй сұранысы
сараптап үнемі жүзеге асырып отырады.
Коммерциялық қызмет тобында — директор, маркетинг және жарнама
қызметкерлері жұмыс істейді.
қаржы қызметі қонақ үйдің қаржы және шаруашылық іс әрекетін реттеп,
қадағалап қаржыландырып отырады.
Инженерлік-техникалық қызметкерлердің негізгі міндеті: электр,
санитарлық-техникалық жүйені қадағалау, жөндеу құрлыс жұмыстарын
ұйымдастыру, байланыс телекомуникация жұмысының дұрыс болуын, желдеткіш
салқындатқыш қондырғыларының дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ету.
Көмекші қызмет тобы тұрмыстық қажет жұмыстарын реттеп отыратын
қонақүй кешенінің бір бөлімі. Оған кір жуу, химиялық тазарту, аяқ киім
жөндеу т.б. жатқызамыз. Қосымша қызмет көрсету саласына бизнес-орталық,
спорттық-шынықтыру орталығы, шаштараз, сұлулық салондары, магазин т.б.
жатады.
Қонақүй бизнесіндегі басқару жүйесі, нарық жағдайына икемделген,
қарапайым, қызмет алушыларға жағымды болуы шарт:
1. Басқару органдарының көп болмауы;
2. қызмет бөлімдері ықшам, мамандармен қамтамасыз болуы;
3. қызмет көрсету және барлық жұмыстарды тұтынушы сұранысына
сәйкестендіру керек.

2.2.2 Қонақтарды қабылдау және орналастыру қызметін ұйымдастыру

Қонақүй тарапынан демалушылардың алғашқы пікірі қабылдау және
орналастыру кезінде қалыптасады.
Қонақүй қызметін тұтынушылармен жұмыс іс әрекеті бірнеше кезеңнен
тұрады:
1. Алдынала орынға сұраныс беру (брондау)
2. қонақтарды қабылдау, тіркеу орналастыру
3. қонақжайлық және тамақтану қызметін ұйымдастыру, өткізу
4. Тұрғындарға қосымша қызмет көрсету
5. Есеп айыру, шығарып салу.
Осы айтылғандар кешенді түрде ұйымдастырылса тұтынушы тарапынан
айтылатын кемшіліктер болмаған жағдайда қызмет көрсету дәрежесінің жоғарғы
болғандығын көрсетеді. Тұрақты тұтынушы, қонақүй имиджін көтеру, жарнама
ісінің дұрыс ұйымдастырылғандығын байқаймыз.
Алдын ала орынға сұраныс берумен, тұтынушыны орналастыру қабылдаумен
кезекші администратор, портье, есеп айырысу кассирі, төлқұжат тіркеулер
айналысады. Қабылдау және орналастыру қызметі көпшілік қонақ үйлерде
ағылшынша “receptіon” деп аталады. Қабылдау және орналастыру
қызметкерлерінің жұмысы кәсіби стандартқа, талапақа сай орындалуға тиісті.
Администратордың басты міндеті тіркеу журналын тексере отырып
сұраныс ақпаратын сұрыптау, басқа қызметкерлер жұмысын қадағалау.
Қонақүйдің нөмірлік қорының санын және оның қонақтармен қоныстану
деңгейінің есебін біліп отыруы қажет. Есеп айырысу кезінде ұқыпты
тиянақтылықты талап етуі керек
Портье қызметі — бөлме кілттерін қонақтардың қолдарына тіркеу,
карточкасын көрсеткен жағдайда беру. Міндетіне жауап береді. Сонымен бірге
қосымша қызмет, ақпарат анықтама бере алуға тиісті.
Есептеу операторы уақытылы есеп айырысуды бақылай отырып,
бухгалтерлік есеп беру жұмысынмен айналысады.
Төлқұжат тіркеу столы — төлқұжат мәліметтерін тексерумен қатар,
тіркеу карточкасына енгізу отырып, виза уақытын қадағалауға міндетті. Қонақ
үйдегі брондау өтінішті жазбаша түрде беру арқылы, телефон арқылы және
соңғы жылдардағы кең таралған компьютерлік әдіспен (WEB-сайт жүйесі).
Қонақтарды тіркеу және орналастыруда, жеке қонақтарды, туристік топтарды
және шетел азаматтарын қабылдаудың әртүрлі тәртібі жолдары бар. Негізгі
мақсат қонақтың бабын табу, сұранысын толық қанағаттандыра алу.
Шетелдік қонақтарды қабылдау барысында ВИЗА мәселесіне басты назар
аударуымыз керек. Визалық рұқсат төлқұжатта немесе туристік группаға
жекеленген құжат ретінде беріледі. Олар: жеке, топтық, бір рет пайдалануға,
бірнеше рет пайдалануға, студенттік, кіру, шығу, транзиттік болып бөлінеді.
Бұлардан басқа (дипломаттық) елшілік, қызмет бабындағы, жай, туристік болып
та келеді.
Келген қонақтар үш тәулік ішінде өз төлқұжатын тіркеуден өткізу
керек. Төлқұжатты тіркей барлық қонақ үйлерде кездесе бермеуіне байланысты
жергілікті ішкі істер бөлімінде тіркеуге алынады. Қонақ үйлер тіркеу жасау
үшін лицензиясы болуы керек.
Қонақ үй саласын дамытуда айтарлықтай жетістіктерге жету үшін, осы
салада қызмет ететін кадрлардың білім сапасын, қызмет түрін арттыру керек.
Сонымен қатар саладағы қызметшілердің жұмыс бағдарлары нақты болғаны жөн.
Қонақүй қызметінің сферасы – бұл адамдар арасындағы қарым-қатынас, нақты
алушы мен сатушы арсындағы байланыс. Яғни қызмет көрсетушілердің күш жігері
демалушыларға арналып, қонақтардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.