КГП ПХВ «Ателье» шағын кәсіпорынның ақша қаражаттарының бухгалтерлік есебін ұйымдастыру

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

Шағын кәсіпорындар ақша қаражаттарының есебі мен аудиті

М А З М Ұ Н Ы

: Кіріспе . . . 5

: 1. Шағын кәсіпорындарда ақша қаражаттарының теориялық аспектілері

: 1. 1 Шағын кәсіпорындарда ақша қаражаттары туралы түсінік . . . 7

: 1. 2 Шағын кәсіпорындарда ақша қаражаттарының қозғалысы мен ақша айналысы . . . 17

: 1. 3 Халықаралық қаржылық есеп стандарттағы ақша қаражатының негізгі теориясы . . . 22

: 2 КГП ПХВ «Ателье» шағын кәсіпорынның ақша қаражаттарының бухгалтерлік есебін ұйымдастыру

: 2. 1 КГП ПХВ «Ателье» шағын кәсіпорынға жалпы сипаттама және есеп саясаты . . . 28

: 2. 2 Кәсіпорынның есеп айырысуы және есеп шоттарындағы ақша қаражаттарының есебі . . . 39

: 2. 3 Кәсіпорынның төлем карточкаларындағы және кассадағы қолма-қол ақша қаражаттының есеб . . . 49

: 3. Шағын кәсіпорында ақша қаражаттардың аудитін ұйымдастыру және жетілдіру жолдары

: 3. 1 Төлеу циклі мен ақша қаражаттың шағын кәсіпорындағы аудитінің стратегиясы . . . 53

: 3. 2 Қолма-қол ақшаның операциялардың аудиті . . . 59

: 3. 3 Кәсіпорынын ақша қаражаттарының қозғалысына жүргізілген аудиті . . . 67

: Қорытынды . . . 70

: Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 72

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі Қоғамымыз “Қазақстан -2030”стратегиясында ұзақ мерзімді мақсат ретінде нарықтық экономиканы дамытуға негізделген экономикалық өсу, денсаулық сақтау, білім беру, халықтың әл-ауқаты мен жағдайын көтеру салаларын дамытуды алдына қойған. Қазақстан әлемдік тауарлар, қызметтер, еңбек ресурстары, капитал, осы заманғы идеялар мен технологиялар рыногынын шын мәнінде ажырағысыз да серпінді бөлігіне айналуы үшін біз бірнеше міндеттерді шешуіміз тиіспіз. Ол міндеттерді бірі-экономиканың тұрлаулы дамуын жай қамтамасыз етіп, ұстап тұру емес, оның өсуін басқару. Экономиканың тұрақты дамуы бізге реформалардың әлеуметтік бағытталығын күшейтуге мүмкіндік береді. » -деп айтып кеткен еді Республикамыздың Президенті Н. Ә. Назарбаев 2010 ж. Қазақстан халқына арналған «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты Жолдауында [1]

Бухгалтерлік есеп және есеп беру мәліметтері шаруашылық жүргізуші субъектілердің және олардың құрылымдық бөлімшелерінің қызметін жедел басқару үшін, экономикалық жоспарлар жасап, оның орындалуын бақылау үшін қолданылады.

Қаржылық есептілік, аудиттің маңызды объектісі болып табылады, ол оның мәліметтерінің дұрыстығын анықтау үшін арналған. Аудит ғылымның жаңа саласы ретінде пайдаланылып, оның теориялық және практикалық бағыттарын дамыту қажет етеді.

Соңғы кездерде аудитке арналған шетелдік және отандық жазбалар жарық көруде. Аудиттің әртүрлі аспектілері бойынша шығармалардың шығуына қарамастан, аудит жайлы әдебиеттерге сұраныс кемімеуде, әсіресе қаржылық есептілікті тексеру бойынша аудит методикаларына.

Елімізде халықаралық стандартқа сәйкес жаңа бухгалтерлік есеп стандартының енгізілуі ел экономикасының дамуына оның әсерін тигізуде. Бұл еліміздің қазіргі даму кезеңінде, оның шетел инвесторларымен қарым - қатынастарының нығаю кезеңінде маңызды болып саналады. Сондай -ақ 2007 жылғы 26 желтоқсанда Қазақстан Республикасы президентінің «Бухгалтерлік есеп туралы» жарлығы күшіне енді.

Қай кезең болмасын сол кезеңнің өзіне тән ақша түрлері болады.

Субъект шоттарындағы қаражат олардың иелерінің әмірі бойынша есептен шығарылады. Субъектінің рұқсатынсыз шоттағы қаражатты есептен шығаруға соттың, мемлекеттің, салық қызметінің рұқсатымен және қолданылып жүрген заңдарда көзделген басқа жағдайларда ғана жол берілуі мүмкін.

Субъектілердің шоттарынан төлем жасау, егер заңдарда өзгеше көзделмесе, субъектінің басшысы белгілеген кезектілікпен жүзеге асады.

Қазақстан Республикасының аймағында ақшаны төлеу мен аударуды жүзеге асыруда келесі әдістерді: қолма-қол ақшаны аударуды; төлем тапсырмасын ұсынуды; чектерді беруді; векселдерді немесе олардың индосаменттері арқылы беруді; төлем карточкасын беруді; тікелей дебеттік банкі шоттарына аударуды; тапсырма-талап төлемдерін ұсынуды; инкассалық жарлығын ұсынуды; республиканың заң актілерімен белгіленген басқа да әдістерін пайдаланылады.

Еліміздің даму кездерінің қай сатыларында болмасын дамудың объективті экономикалық заңдылықтарын анықтау және ол заңдылықтарды пайдалану шараларын дұрыс белгілеу үшін есеп жұмыстарын дұрыс ұйымдастырудың маңызы зор. Қоғамдық даму нәтижесінде бухгалтерлік есептің ұйымдастырылуына талаптардың өсіп, міндеттердің артып отырғандығы бухгалтерлік есептің тарихынан белгілі.

Қазіргі нарықтық экономикаға түбегейлі көшу кезеңінде бухгалтерлік есепке жүктелетін міндеттер қай кездегіден болмасын күрделі, ауқымды болып отыр. Өйткені қазіргі қоғамдық дамудың жаңа кезеңіндегі өндіріс құрал-жабдықтарының мемлекеттік меншіктен ұжымдық және жеке меншіктерге кең етек алуда. Осыған орай қазіргі кезде мемлекет, субъект және жеке тұлғалар арасындағы экономикалық және қоғамдық қарым - қатынастар саясаты жаңа сипат алып отыр.

Дипломдық жұмыстың мақсаты:ақшалай қаражаттардың кәсіпорынның жағдайының тұрақтылығын қамтамасыз етуіндегі маңызын анықтау және оларды басқару стратегиясын жетілдіру.

Дипломдық жұмыстың алға қойылған мақсатына жету үшін келесідей міндеттерді шешу көзделеді:

- айналым капиталын басқарудағы ақшалай қаржаттарды басқарудың ролін және оларды басқару әдістерін анықтау;

- кәсіпорынның ақшалай қаражаттарының қозғалысының динамикасын, қаржылық цикл ұзақтығын анықтау;

- ақшалай ағымдарды басқаруды болжамдау модельдерін пайдаланып, бухгалтерлік есеп саясатын жетілдірудің кейбір жолдарын ұсыну.

Менің тапсырмам дипломдық жұмысты орындау барысында: шаруашылық субъектісінің ақша қаражаттарын толық зерттеу. Бұл дипломдық жұмыс үш бөлімнен тұрады. Олар:

Бірінші бөлімде: ақша қаражаттарының қозғалысы, жалпы сипаттамасы және ақша айналысының түрлері туралы жазылды.

Екінші бөлімде: КГП ПХВ «Ателье» шағын кәсіпорынның ақша қаражаттарының есебін ұйымдастыру қарастырылған.

Үшінші бөлімде: КГП ПХВ «Ателье» шағын кәсіпорынның ақша қаражаттарының қозғалысына жүргізілген аудит нәтижесі, кассалық операцияларды тексеру және ақша ревизиясының аудиті туралы мағлұмат берілді.

1. Шағын кәсіпорындарда ақша қаражаттарының теориялық аспектілері

1. Шағын кәсіпорындарда ақша қаражаттарының теориялық аспектілері: 1. 1 Шағын кәсіпорындарда ақша қаражаттары туралы түсінік

Барлық шаруашылық жүргізуші суъектілер немесе шағын кәсіпорындар өз ақша қаражаттарын банкі мекемелерінің тиісті шоттарында сақтап және міндеттемелері бойынша төлемдерін, әдетте, осы мекемелер арқылы ақшасыз нысанда, ал қажет жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісінің нормативтік құжаттарымен белгіленген шегінде нақты ақшамен есептеуді жүзеге асырады. Егер де заңды тұлғалардың арасындағы төлем сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен (АЕК) асып түссе, онда олар тек ақшасыз тәртіпте айырысуларды жүзеге асырадв. Бұл келтірілген мәлімет заңды тұлғалардың арасындағы әрбір мәміле (контракт, келісімшарт) бойынша шартты түрде пайдаланылады. Егер де контракт сомасы көрсетілген лимиттен асатын болса, онда төлем ақшасыз тәртіпте орындалуы керек, тіптен олар жартылай орындалса да, әрбір төлемнің сомасы 4000АЕК - тен аспауы керек.

Ақша қаражаттарын сақтау үшін заңды және жеке тұлғалар арасында есеп айырысу үшін Қазақстан Республикасының банк мекемелерінде банк шоттарын ашады. Банк шоттары - бұл банк пен клиенттер арасындағы келісімшарттың қатынастарын көрсететін әдіс. Банк шоттары теңгемен де шетелдік валютаменда жүргізіледі және ол ағымдық, жиынтық және корреспонденттік болып бөлінеді.

Корреспонденттік шоттар-банк шоттары банктер мен ұйымдардың кейбір операция түрлерін жүзеге асырады.

Ағымдағы (есеп айырысу) және жинақ шоттары- бұл да банктік шоттар, бірақ олар жеке және заңды тұлғалар үшін де ашылады.

Шетелдік валютадағы қаражаттардың қолда бары мен қозғалысын есептеу үшін субъектіге арнап ағымдағы (есеп айырысу) шоттар ашылуы мүмкін. Ол сыртқы экономикалық қызметін жүхеге асыратын және өнімін валютаға сататын субъект үшін ашылады. Аккредитивтер, чек(аванс) кітапшаларының шоттарын және басқаларын субъектілер ақша қаражаттарын оқшаулап сақтау үшін және тиісті операцияларын жүргізу үшін ашады.

Ақшасыз есеп айырысудың негізгі нысандары: төлем тапсырма; чек; вексель; тапсырма-талап төлемдері; кеден мен салық қызметінің органдарының инкасалық жарлықтары болып табылады.

Төлеуші мен алушылар өзара есеп айырысу нысандарын келісім-шарт негізінде анықтайды, сондай-ақ олардың арасында болатын талаптары мен міндеттемелерді зачетқа да жатқыза алады.

Төлем тапсырмалары онда көрсетілген соманы бенефициардың пайдасына ақшаны жіберушіге қызмет көрсететін банк алушының ақшаны аударғаны туралы тапсырмасы болып табылады. Қызмет пен жұмысты және тауарлы-материалдық құндылықтарды өтеу үшін есеп айырысу кезінде, сондай-ақ қызмет пен тауарға алдын-ала төлем жасаған кезде, аванстық төлемдер жасаған кезде төлем тапсырмаларын пайдаланады.

Төлем жасаушы банкке белгіленген нысандағы банкілердегі төлем тапсырманы ұсынады. Тапсырмаларға қоса төлем жасаушы банктің талап етуі бойынша салынатынсалықтың шот-фактуралары және төлемдердің мақсатын растайтын басқа да құжаттары бірге тапсырылады. Төлем тапсырмалары жазылып берілген күннен бастап 10күн бойы күшінде болады(жазылған күні есепке алынбайды) . Төлем тапсырмалары төлем жасаушының шотында қаражат болғанда ғана орындауға қабылданады. Төлем құжаттарын электрондық түрінде де, қағаз түрінде де ұсынуы мүмкін. Бұл құжаттардың данасын әрбір банк өздері дербес анықтайды. Негізінен алғанда, олар екі данадан толтырылады, біріншісі банкте қалдырылады да, оның электрондық көшірмесі бенефициарға жіберіледі, ал екіншісі иесіне, яғни ақшаны жіберушіге қол қойылып, штап басылып қайтарылады.

Төлем тапсырмасын толтыру кезінде келесі реквизиттері(көрсеткіштері) көрсетіледі:

-төлем тапсырмасының нөмірі;

-төлем тапсырмасының жазылған күні;

-жеке теңестірілген немесе теңестірілген(идентификацияланған) коды (ЖТК немесе ИИК) ;

-жіберуші мен бенефициардың банкі шоттарының нөмірі;

-бенефициардың коды(БК немесе КБе) және жіберушілердің коды(ЖК немесе КОд) -бұл кодтар екі символдан (белгіден) тұрады: біріншісі -резиденттік белгісін, ал екіншісі -экономиканың секторын көрсетеді;

-бенефициар - аудару жасалған кезде ақша қаражатын алушы;

-банк-алушы - банк атауы, аударылған ақшада, оның мекен-жайы көрсетіледі;

-бенефициар банкісі - бенефициардың пайдасына келіп түскен ақша қаражатын қабылдайтын банк жіберушімен жасалған келісім-шарттың негізінде;

-жіберушілердің теңестірілген немесе теңдестірілген

(идентификацияланған) банктің коды (ЖТБК немесе ИИК) -филиаларалық айналымдарының коды (ФАК немесе МФО) ;

-төлем арналымының коды ҚР ҰБ нормативтік-құқықтық актісімен белгіленген және соның негізінде төлемдерді жүзеге асыратын кодтық белгілер, ал ол үшін символдан (белгілерлден) тұрады;

-бюджкттік класификацясының (жіктемесінің) коды-салықтарды кері қайтаруда қойылатын код;

-валюттелген күні-ақша қаражатын бенефициярдың (алушының) банктік шотына ақша қаражатын аударған күні төлем жасаушының ынтасымен анықталады.

Төлем құжатына кез келген жөндеудің түрін жасауға рұқсат етілмейді. Шағын кәсіпорындарда арасындағы жасалған келісімдері бойынша төлем тапсырмалары: жедел мерзімді, мерзімінен бұрын және мерзімі кейінге қалдырылған болып бөлінуі мүмкін.

Жедел мерзімді төлем мынадай нұсқалар бойынша жүзеге асырылады: аванстық төлем, яғни тауар тиелгенге дейін; тауар тиілгеннен кейін, яғни тауарлар үшін шоттарды тікелей акцептеу жолымен; мәмілелер кезіндегі ішінара төлемдері.

Мерзімінен бұрын немесе мерзімі кейінге қалдырылған төлемдер шарттық қатынастар арасында тараптардың қаржылық жағдайына зиян келтірмейтіндей етіп жасалуы керек.

Субъектілер: жеке өздеріне тиесілі қаражатты (зейнетақы, алимент жалақы, іс-сапар шығыстары, авторлық қаламақы) жекелеген азаматтардың атына; жалақы; төлеуге арналған, банк мекемелерінде аударым алушының атын, оның нөмірін, сондай-ақ егер қаражат шотқа аударылуға тиіс болса, онда ол орналасқан банктің аты мен нөмірін көрсетеді. Тапсырмаға қаражат алушылардың тізбесі қоса беріледі, онда кім, қандай мақсаттарға ақша алатыны көрсетіледі. Байланыс кәсіпорындары кәсіпорындарға жолданған әрбір аударым алушы бойынша барлық аударымдардың жалпы сомасына төрт дана етіп жазылатын төлем құжаттары келіп түскеннен кейін төлейді.

Чек беру төлемді жүзеге асырудың бір тәсілі болып табылады, онда чек беруші аттас төлем құжатын ұстаушыға беру жолымен жасайды. Чек беру өз мәні бойынша чекті ұстаушының ақшалай міндеттемесін орындау болып табылмайды, бірақ ол соны орындау үшін жазылған болса да. Аталған міндеттемені орындау тек чек бойынша ақшаны алатын кезде ғана болады. Чектер жабылатын немесе жабылмайтын болып бөлінеді. Біріншісі - депозиттермен қамтылған, ал екіншісі -қамтылмаған болып бөлінеді. Бұл кезде чектердің төленетіндігі жөнінде банктердің кепілдік беруі мүмкін, оның ішінде жабылмайтын чектер бойынша да. Чек қолдануға байланысты банк пен чек берушінің міндеті мен құқығы, чекті қолдану туралы келісім-шарттың негізінен шығады, яғни бұл келісім-шартта, банкт өз клиенттеріне чек берушіге (заңды және жеке тұлға) чегін төлеуді, яғни чек беруішінің міндетін өзіне алады, ал клиенттер өз кезегінде банкі белгілеген (демек чектерді беру мен пайдалану) ережелерін сақтауға міндетті. Чек ұстаушылардың құқығы чек берушіден чкеті алған кезінен бастап пайда болады. Чектерге, есеп айырысу шотының төлем құжаттарына қол қою құқығына ие тұлғалар қолдарын қояды және қолдарында кітапша иесінің мөрінің таңбасы болуы керек. Чектер жарамсыз болып қалғандықтан чекте жазылғандарды түзету және өшіруге болмайды. Егер чекті толтыру кезінде қателіктер жіберілсе, онда чекте және чектің түбіртегінде қиғашынан «бүлінген» деп жазу жазылады, мерзімі қойылады және кітапша иесінің қолы қойылады.

Чекті чек ұстаушы төлеуге чек жазылған күні қабылдайды және төлеуге қабылдаған күннің ертеңіне чек ұстаушы арқылы қызмет көрсетілетін банкке ұсынылуы тиіс. Чек кітапшасынан алынған чкетің күшінде болу мерзімі, жазылған күнін есептемегенде, әдетте, 10 күннен аспайды.

Банк берушіден (немесе чек ұстаушыдан) чекті қабылдамауына болады, егерде мынадай жағдайлары анықталса:

-егерде жазумен жазылған сомасы цифрмен көрсетілмеген болса;

-чектің мерзімі өтіп кетсе;

-төлем құжаттарында жасанды жазулардың белгілері бар болса (немесе түзетулер бар болса) ;

-чек әр түрлі қолмен және әр түрлі сиямен жазылған болса;

-чектегі қойылған қолда үлгі ретінде қабылданған құжаттардағы қолымен сәйкес келмесе;

-чектің жабу сомалары жеткілікті болмаса;

-чектің басқа да дефектілері бар болса.

Дефектісі бар чектер чек ұстаушыларға қолхат жазылып қайтарылады. Чектердің дефектілері табылса, банктің бас бухгалтері ол туралы Клирингтік палатаға хабарлайды, ал олар ондай чектердің өңделуін тез арада тоқтатады. Бұндай дефектісі бар чектерге акт жасалады, ол акт төрт данада болады:

Біріншісі- банкте қалса;

екіншісі -көшірмесімен бірге ішкі істер органдарына беріледі;

үшіншісі -Клирингтік палатаға беріледі;

төртіншісі -чекті беруші банкке беріледі.

Мерзімі өтіп кеткен чек кітапшалары пайдаланбауына байланысты чекті беруші банкке қайтарылады.

Вексель -біржақты сөзсіз орындалатын ақша міндеттемесін қамтитын қатаң нысанда белгіленген төлем құжаты. Ол жай және аударма болып келеді.

Жай вексель (соло вексель) - талап етуі бойынша немесе белгіленген мерзімде келешекте вексельде көрсетілген ақша сомасын вексель ұстаушыға төлейтіні туралы вексель ешқандай талқылауға жатпайтын міндеттемесінен тұрады.

Аударма вексель (тратта) - вексель берушінің (трассанттың) үшінші тұлғаға (трассатқа) бірінші вексель ұстаушыға (ремитентке) немес оның бұйрығы бойынша келешекте белгілі бір уақытта, не ұсынған кезде, вексельде көрсетілген ақшаны төлейтіні туралы міндеттемесі. Аударма вексель өз табиғаты бойынша «бұйрыққа» ұқсас болып келеді.

Вексель құжат мәтініне енгізілген, құжат қай тілде тлдтырылса, онда сол тілде «вексель» вексель деп жазылған атауды, белгілі бір ақша сомасын төлеуге еш нәрсемен негізделмеген бұйрықты; төлеуге тиіс тұлғаның атауы - тек аударма вексельде, төлеу мерзімін, төлем жасалатын орнын көрсетеді; кімге немесе кімнің бұйрығы бойынша төлем жасалатындығын, сол тұлғаның атауын, вексель жасалған күні мен орнын көрсетеді және онда вексельді берген тұлғаның қолы қойылады.

Жоғарыда көрсетілген талаптар құжатта тұтастай сақталмаса, тек төмендегі белгіленген жағдайларды қоспағанда, вексельдің күші болмайды. Төлем мерзімі көрсетілмеген вексель ұсынғанда талап етуі бойынша төленетін вексель ретінде қарастырылады.

Ерекше нұсқауй болмаған кезде төлем жасаушымен қатар белгіленген орны, төлем жасау орны және сонымен қатар төлем жасаушының тұратын орны болып есептелінеді. Вексельдің жасалған орны көрсетілмеген жағдайда вексель берушінің атымен қатар белгіленген орында қол қойылған болып танылады.

Вексельде пайыздық мөлшерлеме (проценттік ставка) көрсетілуі тиіс, мұндай нұсқа болмаған жағдайда шартқа қол қойылмаған деп саналады. Пайыздың есептелген күні көрсетілмесе аударма вексель жасалған күннен бастап есептелінеді.

Кез келген аударма вексельдің бұйрығы көрсетілмей берілсе де, ол өзінің индоссаменті арқылы берілуі мүмкін.

Егер вексель беруші аударма вексельде «Бұйрыққа емес» немесе осыған ұқсас мағынада сөз жасалса және ол құжат нысанын сақтаса, онда ол қарапайым цессиямен берілуі мүмкін. Индоссамент вексель берушінің пайдасына, не вексель бойынша міндетті басқа кез келген адамның пайдасына вексельді акцептегеніне қарамастан төлем жасаушының пайдасына, жасалуы мүмкін. Бұл тұлғалар, өз кезегінде, вексельді табыстай алуына болады.

Индоссамент қарапайым, алдан ала ешбір келісім-шарт қойлмаған болып келеді. Оның шартты жағдайларының бірі шектелетін болса, онда оған қол қойлмаған, яғни жазылмаған болып есептелінеді.

Индоссамент ұсынушыға бланктік күші бар индоссаент болып табылады. Индоссамент аударма вексельде қаралған барлық құқықтарды иелік етеді. Егер индоссамент бланктік болса, онда вексель ұстаушы бланкті өз атына немесе басқа бір адамның атына толтыра алады; өз кезегінде вексельді банк арқылы немесе басқа бір адамның атына табыстай алады; бланк толтырмай немесе индоссамент жасамай-ақ вексельді үшінші адамға бере алады.

Егер басқаша кері шарт болмаса, индоссант акцепт пен төлемге жауап береді. Ол кейінгі индоссаментке тиым сала алады. ; бұл жағдайда вексель кейінгі табысталған адамдардың пайдасына шешілседе, ол олардың алдында жауап бермейді.

Қолында аударма векселі бар тұлғаның құқығы үздіксіз бірқатар индоссамент жасау арқылы негізделсе де, соңғы индоссамент бланктік болғанымен, заңды аударма вексель ұстаушы тұлға ретінде қарастырылады.

Аударма вексельді төлем мерзімі басталғанға дейін вексель ұстаушы немесе қолында вексель тұрған қарапайым тұлға да төлем жасаушыға акцептеу үшін тұрған жерінде ұсына алады.

Егер де төлем жасаушы өзінің келісімі туралы вексель ұстаушыға немесе қол қойған адамдардың біріне хабарласа, онда ол олардың алдында өз келісімінің шарттарына сәйкес өз міндеттерін орындаған болып саналады. Аударма вексель бойынша төлем толықтай немесе вексель сомасының бір бөлігін аваль арқылы қамтамасыз етуіне болады. Мұндай қамтамасыз етуді үшінші адам немесе типті вексельге қол қойған адамдардың бірі бере алады.

Аваль аударма вексельде немесе қосымша парақта болады. Аваль берілген орын көрсетілсе, онда ол жеке актімен де берілуі мүмкін. Ол «аваль деп есептелсін» деген сөздермен немесе осындай мағынасы бар белгілі мәтіндегі формуласымен білдірсе, онда оған аваль берген адам қол қояды. Аваль үшін төлем жасаушы немесе вексель беруші қолын қоймаған болса, аударма вексельдің бет жағына авальшінің қойған қолы жеткілікті. Авальда ол кімнің есебінен берілгені көрсетіледі. Ол көрсетілмеген жағдайда аваль вексель беруші үшін берілген деп есептелінеді.

Авальші ол үшін аваль берген адаммен бірдей жауап береді. Аударма вексельге ақы төлей отырып, авальші кепілдік берген адамға қарсы және аударма вексельге байланысты осы соңғы тұлғаның алдында міндетті адамдарға қарсы векселден туындайтын құқықтарды иеленеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.