Интернеттегі құқық бұзушылықтар

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

бет

КІРІСПЕ . . . 3

І - тарау . Интернеттегі қызмет көрсету бойынша міндеттемелердің жалпы сипаттамасы

§ 1. Интернеттің түсінігі . . . 7

§ 2. Қызмет көрсету бойынша міндеттемелердің жалпы сипаттамасы . . 13

§ 3. Интернеттегі қызмет көрсетулермен байланысты

құқықтық мәселелер . . . 25

ІІ-тарау . Интернеттегі құқықбұзушылықтар

§ 1. Жеке ақпараттың жалпылығы, жеке өмірге араласушылық . . . 27

§ 2. Интернетті құқықтық реттеу . . . 32

§ 3. Интернеттегі цензура және ақпараттық реттеу . . . 34

ІІІ- тарау . ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ интернетті дамыту мен ақпараттандыру саласындағы заңнамалық жағдайлары

§ 1. Қазақстанның ақпараттық заңнамасы. . . . 43

§ 2. Реформалау бағытының және саясатының заңды ерекшеліктері . . 59

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 60

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 63

Кіріспе

Бұл туралы әлемнің барлық заңгерлерін толғандыратын күрделі бір мәселелердің бірі - интернетті құқықтық реттеу қарастырылады. Қазіргі таңда интернет желісі ең глобальді технология боп табылады. 1995 жылдың соңында интернет кең тарала бастады. Әлемде 16 млн. Тұтынушылар болса, 2001 жылдың басында тұтынушылар саны 400 млн-ға жетті. Сенімді болжамдарға сәйкес бұл сан 2005 жылы 1 млрд-қа, ал 2010 жылы 2 млрд-дейн өседі. 1997 жылы жүргізілген санада криминалистерқа інің зерттеулеріне сәйкес желі тұтынушыларының 95% бір рет болса да, құқықбұзушылықтың объектісі болады.

Тақырыптың өзектілігі. Үшінші мыңжылдыққа өту философия, информатика, экономика, заң және басқа да ғылым саласындағы мамандықтардың ақпараттық қоғамға өтуімен байланысты. Бұл қоғамдағы шешуші рөлді ақпаратты алумен, өңдеумен, таратумен байланысты салалар ойнайды. 1

Бүкіл ХХ ғасыр бойында адамзат өркениеттің даму тарихында еңбектің негізгі пәні болып материалдық объектілер табылған . . . Мемлекеттің экономикалық күші материалдық ресурстармен өлшенген.

ХХ ғасырдың соңында алғаш рет адамзат тарихында қоғамдық өндірісте еңбектің негізгі пәні болып ақпарат табылады. ²

Қазіргі таңның мыңдығын ақпараттық құқық бейнелейді. Қазіргі күннің өзінде экономикалық дамыған мемлекеттерде жұмыс орындарының жартысынан көбі ақпаратты өндірумен өңдеу саласына тиеді. Ақпараттық қоғам жағдайында негізгі рөлді телекоммуникациялық жүйелер ойнайды.

Интернеттің веб-сайтының Бұралық ақпарат құралдарына енгізілуі (ақпаратты тарату және құрудағы өзіне тән ғана спецификасын аңғармауы) интернет арқылы тарататын ақпараттың құқықтық реттеу тәртібін кейбір аспектілерде тіптен қиындатып жіберді. Мысалы, жеке және заңды тұлғалармен, мемлекеттік органдарымен іс жүзіне асырылатын электронды ақпараттың құқықтық реттеу тәртібі мен мәртебесі заңды түрде бір жүйеге келтірілді. Енді заңнамаға сәйкес, әрбір ақпарат жеке немесе мемлекеттік органдардың ақпарат пен веб-сайтта да жарияланатын ақпараттар да «бұқаралық ақпарат құралының жемісі» болып табылады. Бірақ та бұл құқық реттеудің нонсенсі болып есептеледі. Болашақта құқықтық реттеудің механизмін әрі қарай жетілдіру көзделіп отыр.

Телекоммуникация желілерін дамыту үшін заңды шараларды құру 29. 12. 2000 ж. шыққан үкіметтің қаулысында қарастырылған. «Республикалық Ғылыми-техникалық бағдарламаға негізделген қаулы», «Ақпараттық-телекоммуникация жүйесі үшін радиоэлектронды тәсілдер мен құралдарды дамыту, құру және өңдеу ».

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері.

Осы жұмыстың зерттеу мақсатының бірі болып Интернеттегі қызмет көрсетумен байланысты жалпы заңи сипаттамасын зерттеу болып келеді, сонымен бірге осы заңдардың тәжірибелік ұсыныстар мен теориялық жағдайларды қалыптастырудағы бөлек міндеттемелерді жақсартуды атап кетуге болады.

Жоғарыда қойылған мақсаттарға жету үшін келесі міндеттер қойылған:

Қызмет көрсету бойынша міндеттемелерге жалпы сипаттама беру;
Интернет желісінің құқықтық түсінігін қалыптастыру
Интернеттегі қызмет көрсетумен байланысты дифференциалдық міндеттемелерді жүргізу
Байланыс қызмет ретіндегі телекоммуникациялық желілерінің каналдары бойынша мәліметтерді өткізу бойынша қызмет көрсетудегі міндеттемелік келісім-шарттарына сараптама жасау;
Жалпы қолданыстағы телекоммуникациялық желілер арқылы өткізілетін мәліметтердің ауыстыру жолының шарттарын келісім-шарттарға отыру жүйесін дамытуға бағытталған ұсыныстарды қабылдау;
Интернет каналдары арқылы өтетін ақпаратты жіберудегі міндеттемелік келісім-шарттарды қарастыру;
Ақпараттық ресурстардың желілерін құру бойынша келісім-шарттық міндеттемелерді қарастыру;

Жұмыстың методологиялық негізі: Магистерлік диссертация әртүрлі зерттеу тәсілдері қолдану арқылы жазылған: жалпы ғылыми: формальді-логикалық, тарихи, аналитикалық, сонымен бірге жеке ғылыми: салыстармалы-құқықтық, нағыз әлеуметтік, басқа да ғылыми анықтау тәсілдері.

Зерттеудің эмпирикалық базасы болып: телекоммуникациялық желісі арқылы қызмет көрсетуі сот тәжірибесі, сонымен қатар мемлекеттік шешімдер мен істері, қоғамдық және басқа да ұйымдардың қызметімен байланысты болып келетін немесе олардың қызметтерін қарауға құзіретті бар ведомствалар жатады. (Ақпарат пен байланыс жөніндегі Қазақстан Республикасының Министірлігі, Кәсіпкерлікті қолдау және монополияға қарсы Қазақстан Республикасының Министірлігі) .

Зерттеудің теориялық қайнар көздері: Магистерлік диссертациясының теориялық базасы болып келесі авторлар кіреді: Агарков М. М., Бачило И. Л., Батурин Ю. М., Венгеров А. Б., Волокотин А. В., Волчинская Е. К., Карелина М. М., Копылов В. А., Кристальный Б. В., Курило А. П., Мелюхин И. С., Морозов А. В., Наумов В. Б., Нисневич Ю. А., Новиков Д. Б., Нестеров Ю. М., Рассолов М. М., Снытников А. А., Талимончик В. П., Терещенко Л. К., Финько О. М., Шерстобитов А. Е., және т. б.

Зерттеудің құқықтық негізі: Магистерлік диссертацияда Қазақстан Республикасының Конституциясы, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі, Қазақстан Республикасының «Байланыс туралы» Заңы, «Тұтынушылар құқығын қорғау» Заңы, «Кеден ісі туралы» Заң, «Лицензиялау туралы» Заң, «Аралас және авторлық құқықтары туралы» Заң, «Мемлекеттік сатып алу туралы» Заң, «табиғи монополиялар туралы» Заң, «Патент заңы», «Бұқаралық ақпараттар құралдары туралы» Заң.

Зерттеу жаңалығы: Магистерлік жұмыстың ғылыми жаңалығы Интернеттегі қызмет көрсетумен байланысты бірінші рет міндеттемелік келісім-шарттар кешенді түрде қарастырылып, олардың дифференциациясы өткізілді. Интернет желісінің құқықтық түсінігін қарастыру техникалық кешен ретінде бұл желіні зерттеу аспектісінде жаңа тәсіл қолданылып, бұл тәсіл міндеттемелік келісім-шарттардың жүйесінің негізінде құрастырылған. Интернет желісін қолданумен байланысты қызмет көрсету сферасы заңнамалық тәжірибелерді жақсартуға бірнеше ұсыныстар жасалынды. Бұл ұсыныс «Интернетпен байланысты қызмет көрсетудегі құқықтық реттеу туралы» Заңында өз көрінісін тапты.

Ғылыми және тәжірибелік мәні: Бұл жұмыстың ғылыми мәні оның қорытындыларын болашақта теориялық зерттеулерде қолдануында болып отыр. Жұмыстың тәжірибелік мәні диссертация жағдайы іс жүзіндегі заңнамалардың жақсартылуына түрткі болатынына мүмкіндік береді. Диссертациядағы ашылған жаңалықтарды арнайы курстарда дәріс ретінде келесі ұрпаққа жеткізу болып отыр.

Халықаралық жүйе интернетті қолданудың экономикалық қоғамдық мәнінің күрт өсуі, жоғарғы компьютерлік және телекоммуникациялық технологяларды қолданумен байланысты құқықтық мәселелерді шиеленістіре түсті.

Отандық заң ғылымында интернетті қолданумен байланысты қатынастар жете зерттелмеген. Көптеген авторлар өз жұмыстарын авторлық құқық объектілерін құқықтық қорғаудың жеке мәселелеріне арналған. Сонымен қоса мемлекеттің ақпараттық қауіпсіздік мәселелері де егжей-тегжейлі зерттелген. Бұқаралық ақпарат құралдарын реттейтін құқықтық нормаларды тарату мүмкіндігі туралы сұрақтар қарастырылған. Қазірдің өзінде әлемнің жиырма мемлекеттерінде ғаламдық ақпараттық кеңістікті қолдануға қатысты өздерінің ұлттық заңнамалары бар. Дегенмен де әлемдік жүйенің дамуы көптеген құқықтық мәселелерді қарастырмаған, осыған орай көптеген құқықтық актілерді қабылдаудың қажеттілігі туындап отыр.

ХХІ ғасырда Интернет жүйесімен байланысты міндеттемелерге арналған кешенді зерттеулердің жоқтығы аталған тақырыптың өзектілігін айқын көрсетеді.

Жұмыстың құрылымы мен мазмұны: Магистерлік диссертация кіріспеден, үш тараудан, оның ішінде 8 параграф пен қорытынды, сонымен қатар қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Қорғауға шығарылатын ережелер:

Халықаралық құқық және ұлттық құқық аясында интернетті реттеуде бірыңғай заң қабылдау.
Нормативтік базаны жетілдіру.
ТМД шеңберінде декларациялар қабылдау.
Электронды қол қою туралы заң 2001 ж. қабылданған. Алайда, бұған қосымша заңдар әлі де қажет.

І тарау. Интернеттің қызмет көрсету бойынша міндеттемелердің жалпы сипаттамасы.

§ 1. Интернеттің түсінігі.

Ақпараттық қоғам түсінігі («технотрондық қоғам») «білім қоғамы» т. б. ) . ХХ ғасырдың ортасында пайда болып, бұл қоғамда негізгі рөлді ақпаратты алу, өңдеу, тарату бойынша қызметтер ойнайтын қоғам ретінде сипатталады.

Ақпараттық қоғамның технологиялық негізгі болып жахандық телекоммуникациялық жүйелер табылады. Әлемдегі ең ірі телекоммуникациялық жүйе болып интернет табылады. Ол мамандардың шектеулі шеңбері үшін байланыс құралы ретінде пайда болып, тез арада бұқаралық әлеуметтік құбылысқа айналды. 2

Интернетке анықтама беру қиынға соғады. «Ақпараттық жүйе» термині кейде интернетті бейнелеу үшін қолданылады. Бұл термин берілетін ақпарат формасын, беретін субъектілерді нақтыламайды.

Осыған орай интернетке қатысты «телекоммуникациялық жүйе» терминін қолданған дұрыс. (ағылшынның telecommunications network термині, ақпаратты беру жүйесі дегенді білдіреді) .

Техникалық тұрғыдан интернет әр түрлі типтегі көптеген телекоммуникациялық жүйелердің бірігуі нәтижесінде пайда болған ең ірі телекоммуникациялық жүйені бейнелейді. ²

Интернетті ақпаратпен алмасу құралы ретінде қарастыру ақпарат алмасу пәнін анықтау қажеттілігіне алып келеді.

Ақпарат түсінігі ғылымда әр түрлі түсіндіріледі. Ақпараттың тар және кең мағынасы бар. Ақпарат ретінде адаммен қабылданатын қоршаған ортада болып жатқан құбылыстар мен қоршаған орта туралы мәліметтер анықталады.

Осылайша, телекоммуникациялық жүйе реінде интернет компьютерлік өңдеуден өтетін қоршаған орта, ондағы объектілер, үрдістер, құбылыстар туралы мәліметтерді беру құралы боп табылады.

Интернет түсінігін кешенді қарастыру интернет генезисін зерттеуді қажет етеді.

Әлемдік телекоммуникациялық интернет жүйесінің даму тарихы 30 жылдан астам уақытты есептейді. 1969 жылы АҚШ-тың қорғаныс министрлігі жанында ғылыми зерттеулер агенттігінің қызметкерлері арасында ғылыми ақпаратпен алмасу үшін ARPANET компьютерлік жүйесі құрылды.

Ең қызықтысы КСРО-да АҚШ-та ARPANET жүйесін құрғанға дейін 6 жыл бұрын есептеу орталықтарының мемлекеттік жүйесін құру туралы жоспар болған. Өкінішке орай ол іс жүзіне аса алмады.

Алғашында ARPANET әскери іс қимылдар кезінде ақпаратты жеткізу үшін құрылғын болатын. 3

1970 жылдың соңында жеке жүйелердің интеграция үрдісі басталып, 1983 жылы 1 қаңтарында ARPANET жүйесін жүйелердің біріктіруімен аяқталады. Бұл Біріккен жүйенің атауы «интернет» болды.

Интернет -мәліметтерді беру протоколы деген атаудан шыққан.

Мұндай біріккен жүйе тез арада дами бастады. 1984 жылдан бастап бұл жүйеге миллиондаған компьютерлер қосылады.

Қазіргі таңда интернет жүйесі тек қана жеке компьютерлермен ғана шектеліп қоймай, нотбуктармен ұялы телефондарды біріктіреді.

Тұтынушы массасының көптігіне байланысты интернет әлеуметтік фактор рөлін ойнай бастады.

Зерттеуші Талиманчик В. П. өз зерттеу жұмысында интернеттің дамуына әлеуметтік тұрғыдан шолу жасап, бұл жүйенің даму тарихының 4 кезеңін бөліп көрсетеді.

60 жылдар ортасынан 1993 жылға дейін - АҚШ территориясында интернеттің қалыптасу кезеңі. (әскери мақсаттарда, сондай-ақ ғылыми-техникалық ақпарат алмасу үшін қоданылды. )
1973-1983 ж. ж. - бейбіт мақсаттарда жүйені қодануға көшу кезеңі. (алғашқы халықаралық қосылу 1993ж. )
1983-1986 ж. ж. - әртүрлі бөлінген жүйелерді бір жаһанды жүйеге бірктіру кезеңі. (АҚШ-тың ғылыми зерттеу орталығының бастамасы бойынша ARPANET пен NSFNET жүйелерінің бірігуімен аяқталды) .
1986 жылы бері қазіргі күнге дейін - көп функционалды даму кезеңі.

Аталған кезеңдерге тағы бір кезеңді қосуды жөн деп көріп отырмын. Бұл интернетті коммерцализациялау кезеңі, яғни интернетке қосылуға тек ғылыми орталықтармен АҚШ-пен басқа мемлекеттердің мемлекеттік мекемелер мен қоса басқа да барлық ұйымдар мен жеке тұлғалар мүмкіндік алды. Аталған кезең 1989 жылы басталады. Осы жылы интернетке коммерциялық ұйымның алғашқы қосылуына рұқсат беріледі.

Міне дәл осы кезден бастап, ХХ-ғасырдың 90-жылдары интернет бүкіл әлем бойынша компьютерлік ақпарат алмасу үшін барлығына тиімді жүйе ретінде кең тарала бастады. Ресей территориясында жұмыс істеген RELCOM, SOVAM TELEPORT жүйелері интернетке қосылып, орыс тілдегі жүйені ақпараттық ресурстардың өсу санасы басталды. 4

Интернеттің дамуы құқықтық мәселелерді туындатты. Бірінші кезеңде құқықтық реттеу ведомствалық деңгейде жүзеге асырылып отырды. Себебі жүйенің негізігі тұтынушылары АҚШ қорғаныс министрлігінің қызметкерлері болды.

Екінші және үшінші кезеңдерде интернетке халықаралық қосылулардың көптігіне байланысты трансшектеулі мәліметтерді берудің құқықтық реттеу мәселесі пайда болды. Бұл мәселе осы күнге дейін өзекті болып қалып отыр және де белгілі бір ақпаратты беруде шектеулер мен тиым салуларды қамтамасыз ету бойынша мемлекеттердің ынтымақтастық мәселелерін халықаралық-құқықтық реттеуін талап етіп отыр.

Аталған проблемадағы негізгі сұрақ және тұлға туралы мәліметтерді қорғау мәселесі табылады. Бұл мәселе өз көрінісін АҚШ заңнамасы (1974 жылы закон о личной сфере) мен Еуропа мемлекеттерінің заңнамасынан (Закон о защите от злоупотребления данными о личности при обработки данных 1977 года) табады.

Сонымен қоса туындаған мәселелерге авторлық құқықтарды қорғау мәселелері, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, заңды және жеке тұлғалардың заңды мүдделеріне қауіп қатер төндіретін ақпаратты таратудың алдын алу мәселелері жатады. 5

Интернетті құқықтық реттеу - бұл құқықтық және ұйымдастырушылық шаралардың кешені. Соның ішінде:

Коммерциялық заңнама
Бәсекелестікті дамыту мен реттеу бойынша шаралар
Лицензиялау
Технологиялық стандарттар
Бағаларды реттеу
Салық салу
Интеллектуалды меншікті қорғау
Тұтынушы құқықтарын қорғау
Жеке ақпараттың құпиялығын қорғау
Провайдерле жауапкершіліктерін қамтамасыз ету
Компьютерлік қылмыстарды тергеу

Қазіргі таңда интернетті реттеу қиындатылған себебі көптеген мемлекеттерде арнайы «Интернет туралы» заң жоқ. ²

Заң оқулықтарында интернет бірқатар анықтамалар берілген, солардың ішінде интернетті компьютерлік немесе ақпараттық жүйе реінде түсіну анықтамасы басымдылыққа ие. 6

Мейлінше, интернет түсінігіне нақты анықтаманы зерттеуші Талимончик В. П. берді. Ол құқықтық реттеу үшін мәні бар белгілерді басщылыққа ала отырып, интернетті коммуникациямен бұқаралық ақпаратты жүзеге асыру үшін тағайындалған, жаһанды компьютерлік жүйенің даму үрдісінде пайда болған, әртүрлі қоғамдық қатынастарды бір әлеуметтік техникалық жүйеге біріктіретін құқықтық реттеудің кешенді пәні ретінде анықтама берді. Басқа сөзбен айтқанда интернет жалпы қолданысты бейнелейтін халықаралық телекоммуникациялық жүйе. Бұл телекоммуникациялық жүйе басқа да шарттар да, өз көрінісін тапты. Оның бірнешеуін талқылауға алдық:

§2. Қызмет көрсету бойынша міндеттемелердің жалпы сипаттамасы .

Қазіргі таңның жаһанды макроэкономикалық үрдістері қызмет категориясын қарастырудың маңыздылығын көрсетіп отыр.

Міндеттемелер туралы алғашқы ойлармен заңгерлерінің еңбектерінде көрініс тапқан. Мәні «басқа тұлғаны бір нәрсе істеуге немесе көрсетуге біздің алдымызда байлау» боп табылады.

Ресейдің азаматтық құқықтық ғылымына айтарлықтай үлесті Ағарков М. М, Н. Г. Александрованың, П. А. Лунцтың, И. Б. Новицкийдің еңбектері үлес қосты. Олар міндеттемені бір тұлғаны екінші тұлғадан белгілі бір іс-әрекеттерді жасауын немесе жасаудан бас тартуын талап ете алатын азаматтық құқыққатынас ретінде анықталады.

Кейінірек міндеттеме түсінігіне байланысты мәселелер, олардың жіктелуі бірқатар зерттеушілердің жұмыстарынан өз көріністерін табады. Олардың ішінде С. С. Алексеев, Е. Н. Братусь, Н. Д. Егоров, О. С. Иоффе, А. Ю. А. Ю. Кабалкин, С. А. Красавчинов, т. б.

Интернет категориясы Ресей Федерациясында 1997 жылы бастап қолданыла бастады. Интернеттің негізгі белгілерін анализдеп болған соң, интернет ол жалпы (ортақ) қолданыстағы халықаралық телекоммуникациялық жүйе, яғни мәліметтер алмасу үшін тағайындалған ортақ қолданыстағы электробайланыстың халықаралық жүйесі. Аталған түсініктер интернеттегі қызметтерді интернет халықаралық жүйесі арқылы мәліметтерді беру бойынша белгілі бір әрекеттерді немесе қызметті жүзеге асыратын қызметтер ретінде анықтауға мүмкіндік береді. 7

Мәліметтерді беру нәтижесінде пайда болатын міндеттемелерді қарастыра отырып, заңнамада электронды түрде мәмілелерді жасасу мәселесі, сондай-ақ электронды сандық қолтаңбаны қолдану сұрақтары әлі де жеткіліксіз дәрежеде реттелетіндігі туралы айта кеткен жөн.

Электронды сандық қолтаңбаны қолданудың құқықтық негіздері бірқатар мемлекеттермен, соның ішінде АҚШ, Канада, Германия, басқа да Еуропа мемлекеттерімен қаланған. 1999 жылы шілде айында Еуропалық одақ «Электронды қолтаңбаны қолданудың жалпы жағдайлары туралы» директива қабылдады. Сондай-ақ 2000 жылдың қаңтар айында Беларусь Республикасы «Электрондық құжат туралы» заңында және Эстон Республикасы «Электронды сандық қолтаңба туралы» заңында электрондық сандық қолтаңбаны қолданудың құқықтық шарттарын бекітті. Сонымен қоса, таяуда Ресей Федерациясы да «Электронды сандық қолтаңба туралы» заң қабылдады. Бұл ақпараттандыруды құқықтық реттеу саласында алға жасаған қадамы еді. Мәліметтерді беру арқылы жүзеге асатын мәліметтерді қарастыра отырып олардың мазмұнының критериясы бойынша, негізгі екі классты атап көрсетуге болады: олар байланыс қызметтері мен ақпаратты өңдеумен беру бойынша қызметтер. 8

Интернеттегі байланыс қызметтерін көрсету бойынша міндеттемелерді төмендегідей түрлерге бөлуге болады:

Абоненттің интернетке қосылуы
Хабарды қабылдау, жіберу, сақтау
Абоненттің ақпараттық ресурсын интернет желісі станциясында орналастыру (Хостингтің интернет қызметтері)

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.