Статистикалық бақылау туралы жалпы мағлұмат

Пән: Статистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

СТАТИСТИКАЛЫҚ БАҚЫЛАУ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МАҒЛҰМАТ

Статистикалық бақылау деп қоғамдық өмір құбылыстары туралы мәліметтер жинау процесін айтамыз . Дегенмен кез келген сандар (мәліметтер) жинау статистикалық бола алмайды. Статистикалық бақылау деп жоспарлы түрде, ғылыми ұйымдастырылған, әдетте бір жүйеде қоғам өмірінің құбылыстары мен процесстері туралы жиналған мәліметтерді айтады. Мысалы: елімізде халық санағы жүргізілгенде әр адам туралы, оның жынысы, жасы, отбасы жағдайы, қызмет бабы, т. б. фактылары жазылып алынады.

Статистикалық бақылау - өте күрделі және жауапты жұмыс.

Жинақтауға, өңдеуге, талдауға және тұжырымдауға жататын статистикалық мәліметтер жұмыстың осы сатысында қалыптасады. Сондықтан статистикалық зерттеу жұмысының жетістігі бақылау сапасына байланысты.

Ақиқаттық және мейлінше сенімділік - ғылыми статистикалық бақылаудың негізгі заңы. Статистикалық бақылау жоғарыда аталған ережені бұлжытпай орындауға негізделеді. Еңбегін жан-жақты, алға қойылған міндеттерді жүзеге асыруға көмектеседі. Оның басты және бірінші кезектегі міндеті күнделікті мемлекеттік жоспарлы жүргізуге арналған керекті материалдар беру.

Статистикалық бақылау өзінің мақсаты, мазмұны мен әдісі жағынан шет елдердегі бақылаудан өзгеше.

Бұл айырмашылық ең алдымен зерттеленетін құбылыстардың әлеуметтік - экономикалық мәнінің әр түрлі болуынан туындайды. Бұрынғы статистиканың қызметі - жоспарлы социалистік шаруашылыққа байланысты.

Ал шаруашылықты басқару және оған басшылық жасау үшін әрбір объектімен буын туралы дәлме-дәл мәліметтер керек.

Бақылаудың мақсаты - бақылауға қойылатын нақты міндеттерді анық, ашық тұжырымдау.

Статистикалық бақылау нәтижесінде жиналған әрбір бірлік жиынтығы тексеруден өткеріліп, түзетулер енгізгелгеннен кейін, ғылыми жүйеде қорытынды жасау үшін сол алынған мәліметтерді өздеріне тән белгілеріне қарай бір жүйеге келтіру керек.

СТАТИСТИКАЛЫҚ МӘЛІМЕТТЕРДІ ЖИНАҚТАУ

Статистикалық мәліметтерді жинақтау - статистикалық зерттеудің екінші сатысы болып есептеледі және ол қоғамдық құбылыстар мен процестердің өзгерісін зерттеуде шешуші рөл атқарады. Оның негізгі мақсаты - статистикалық бақылау нәтижесінде жиналған мәліметтердің қорытынды көрсеткіштерін есептеу.

Бастапқы алынған мәліметтерді жинақтауды дұрыс ұйымдастыру аса күрделі және жауапты жұмыс болып саналады. Себебі қаншама бай, толық және қызықты материалдар жиналғанымен, жинақтау жұмыстары дұрыс ұйымдастырмаса, ғылыми жүйеде өңделмесе, онда ол өзінің мағынасын жоғалтады. Іс жүзінде құнсызданада және одан нәтижелі талдау қорытындылары жасаланбайды. Сондықтан, статистикалық бақылаудың нәтижесінде жиналған мәліметтерді дұрыс жинақтап, өңдеудің әлеуметтік-экономикалық маңызы өте жоғары. Сол үшін алдын-ала мәліметтердің жинақтаудың жоспары жасалады. Онда, негізінен, жинақтау кезінде кімдердің қандай жұмыс атқаратындығы және оны қашан, қай уақытта орындау қажеттігі толық қарастырылады. Сонымен бірге жиналған мәліметтерді өңдеу тәсілдері анықталып, кестелердің үлгілері жасалынады. Осыған орай, жиналған мәліметтер өзінің белгілеріне қарай топ-топқа, жік-жікке бөлінеді. Сондай-ақ онда қандай көрсеткіштердің көрсетілетіндігі, қалай есептелетіндігі әрбір топ бойынша алдын-ала жоспарланады.

Статистикалық мәліметтерді жинақтау жай және күрделі болып екі түрге бөлінеді. Жай жинақтау дегеніміз - жиналған материалдарды топқа бөлмей, қорытынды көрсеткіштерін есептеу. Бұл - жинақтаудың ең жеңіл түрі және ол жиналған мәліметтердің көрсеткіштерін қосу арқылы есептеледі. Мысалы, республикамыздағы студенттердің жалпы санын анықтау үшін барлық жоғары оқу орындардағы оқитын студенттердің санын есепке алып, қосамыз.

Күрделі жинақтау деп алдын-ала жасалынған бағдарлама бойынша жиынтық бірліктерін топқа бөлуді және әрбір топ бойынша сол жиынтықтардың жалпы мөлшерін есептеп шығаруды айтамыз. Мысалы, республикамыздағы студенттердің жалпы санын мамандықтары бойынша анықтау керек болса, онда әрбір жоғары оқу орындарындағы оқитын студенттерді мамандықтарына қарай қосу арқылы есептейміз және т. с. с.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.