Макроэкономикалық тепе - теңдік

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

МАКРОЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕПЕ - ТЕҢДІК

1. Жиынтық сұраныс және оны анықтайтын факторлар

2. Жиынтық ұсыныс: классикалық және Кейнс модельдері

3. Тұтыну мен қор жинау

Инвестициялар және оған әсер ететін факторлар
Мультипликатор және акселератор әдісі

1. Жиынтық сұраныс және оны аныктайтын факторлар.

Жиынтық сұраныс - ол мемлекеттің, кәсіпорындардың тұтынушылардың және шетелдердің әртүрлі колайлы бағамен сатып алатын өнімінің көлемі. Қаншалықты баға дәрежесі жоғары болса, соншалықты кәсіпорындар, тұтынушылар өнімді аз сатып алғысы келеді, ал баға дәрежесі төмен болса, соншаға көп сатып алғысы келеді.

Жиынтық сұраныс = С + I + С + Х„. мұндағы: С - үй шаруашылығының жиынтық сұранысы; I - инвестициялық сұраныс; 0 - мемлекет тарапынан болатын сұраныс; Х _п - таза экспорт.

Баға дәрежесі мен ұлттық өндірістің нақты көлемі арасында кері байланыс. Жиынтық сұраныс - салыстырмалы түрде тұрақты, олар баяу өзгереді, мысалы, тұтыну шығындары, ал басқалары - динамиканы, мысалы, инвестициялық шығындар оларды өзгеруі экономикалық белсенділіктін ауытқуын тудырады.

Жиынтық сұраныс - қисығы (АД) әрбір баға дәрежесінде тұтынушылардың сатып алуға лайым тауарлар мен кызметтердің мөлшерін көрсетеді.

Ол тауар және акша нарығының тепе-теңдігін камтамасыз стетін шығару көлемі мен жалпы баға дәрежесінің комбинацияларын "экономикада береді.

Жиынтық сұранысқа әсер етeтін басалық факторлар:

Процент ставкасының әсері;
Байлық әсері;
Импорт тауарларының әсері.

1. Процент ставкасының әсері - тұрақты акша массасында баға дәрежесінің өсуі процент ставкасының өсуіне алып келеді. Өйткені ақшаға деген кажеттілік өседі. Процент ставкасының өсуі тұтынушылардың сатып алуларын, ал өндірушілердің инвестицияларын кысқартуға алып келеді. Осының нәтижесінде жиынтық сұраныс азаяды.

2. Байлық әсері ~ баға дәрежесінің өсуінде акция, облигация, мерзімдік активтсрдің кұны төмендейді. Қолында осындай каржы активтері бар халықтың жағдайы нашарлайды. Нәтижесінде жиынтық сұраныс азаяды.

3. Импорт тауарларының әсері - елдің ішінде баға өскенде отандық тауарларға сұраныс азаяды. ал арзан импорт тауарларына баға өседі. Бұл баға дәрежесінің өзгеруімен байланысты.

Жиынтық сұранысқа әсер ететін бағалық емес факторлар: I. Тұтыну шығьндарындағы озгерістер

Тұтынушылардың тұрмысы;
Тұтынушылардың күтуі;
Тұтынушылардың карыздары;
Салықтар.

II. Инвестициялық шығындардағы өзгерістер

Процент ставкасының өзгеруі;
Инвестициядан күтілетін пайда;
Кәсіпорындарға салынатын салық;
Жаңа технологиялар;
Артық куаттылық.

Мемлекет шығынындағы өзгерістер.
Таза экспорт көлемінің шығынындағы өзгеруі.

Шетелдердегі ұлттық табыс;
Валюта курсы.

I. Тұтыну шығындары.

Материалдық және каржы активтерінен тұратын тұтынушылардыңжақсы тұрмыс жағдайына тәуелді болады. Нақты күн қымбаттағанда, тұтыушылар тауарларды сатып алу үшін көп каржы жұмсайды, ал олжиынтық сұранысты көбейтеді.
Болашақта кірістің езгеруіне байланысты тұтынушылардың күтуі. ер адамдар болашақта кірісі көбейеді деп күтсе, ағымдағы кірістенсаудаға көп акша жұмсайды.
Тұтынушылардың карыздары - тұтынушылардың карыздары көп болса ағымдағы тұтыну азхайып, жиынтық сұраныс азаяды. ағымдағы тұтыну азайып жиынтық сұраныс азаяды.
Салыктар ~ табысқа деген жоғары салық жиынтық сұраныстыазайтады.

II Инвестициялық шығындар.

1) Процент ставкасының өзгеруі - баға дәрежесімен байланысты емес процент ставкасының өсуі инвестициялық шығындарды азайтып, жиынтық сұранысты азайтады. Процент ставкасынын төмендеуі вестициялық шығындарды көбейтіп, жиынтық сұранысты көбейтеді.

2) . Инвестициялардан күтетін пайда - егер, кәсіпкерлер болашақта көп пайда болады деп болжамдаса, жиынтық сұраныс көбейеді, ал аз болады деп болжамдаса, жиынтық сұраныс азаяды.

3) Кәсіпорындардан алынатын салық ~ егер, салықтың деңгейі жоғары болса жиынтық сұраныс азаяды, салықтың деңгейі төмен болса,
ынтық сұраныс көбейеді.

4) Жаңа технологиалар ~ жаңа технология инвестициялық шығындарды ынталандырады, бұл жиынтық сұранысты көбейтеді.

5) Артық куаттылық ~ артық қуаттылық жиынтық сұранысты

III. Мемлекеттік шығындар.

Мемлекеттің шығындары көп болса, жиынтық сұраныс кобейеді, мемлекеттің шығындары аз болса, жиынтық сұраныс азаяды.

IV. Таза экспорт көлемінің шығынынын озгеруі.

1) . Жиынтық сұраныс экспортер елдердің ҰТ-нан тәуелді болады. Егер, экспортер елдердің ҰТ-ы көп болса, олар шет мемлекеттермен көп сауда жасайды. Бұл елдердің жиынтық сұранысы көбейеді, керісінше жағдайда, жиынтық сұранысы азаяды.

2) . Валюта курсының өзгеруі жиынтық сұранысқа әсер етеді. Егер елдердін валюта курсы жоғарыласа, шетелден кәіі тауар сатып алуға мүмкіндігі болады, бұл жиынтық сұранысты көбейтеді және керісінше.

Бұл карастырылған 4 факстор баға дәрежесімен байланысты емес. Сондықтан оларды бағалық емес факторлар деп карастырамыз.

2. Жиынтық ұсыныс: классикалық және Кейде модельдері Жиынтық ұсыныс - экономикада Өңдірілген түпкі өнімдер мен қызметтердін жалпы мөлшері. Бұл үғым көп мөлшерде синонимі ретінде қолданылады.

Жиынтық ұсыныс қисығы АS экономикада бағаның әртүрлі дәрежесінде нарыққа өндірушілермен жиынтық өнімінің кандай көлемі усынылатынын көрсетеді.

Жиынтық ұсыныстың бағалы емсс факторларынын ерекшелігі олардың бәрі өндіріс шығықдарын аныктайды, сондықтан бағалық емес факторлардын озгеруі бірлік өнімге кететін шығыдарды өзгертеді. Мысалы, мұнайға және мұнай өнімдеріне бағаның өсуі шығындарын кобейтеді, экономикада әрбір баға дәрежесінде жиынтық ұсынысты азайтады, АS қисығы солға жылжиды. Жақсы ауа-райынан егіншіліктің көп болуы, жиынтық ұсынысты көбейтіп, AS қисығы оңға жылжиды. AS қисығының формасы классикалық және Кейнс мектептерінде әртүрлі түсіндіріледі. Макроэкономикада кысқа мерзім (2-3 жыл) және ұзақ мерзім уакытының номиналды және накты көрсеткіштері карастырылады. Қысқа мерзімде номиналдық көрсеткіштср (баға, номиналды жалақы, номиналдық проценттік ставка) нарықтық ауытқулардың әсерінен баяу өзгереді, ол олардын сатыстырматы «каттылығының көрсетеді. Нақты көрсеткіштер (шығару көлемі, жұмыспен камту деңгейі, нақты проценттік ставка) - өте Өзгермелі, «икемді». Ұзақ мерзімде керісінше номиналдық керсеткіштер көп өзгеріп отырады, «икемдің деп санайды, ал нақты көрсеткіштср өте; баяу өзгереді, сондықтан зерттеугс оңай болу үшім оларды тұрақты деп санайды.

Классикалық модель экономиканың жағдайын ұзақ мерзімде бейнелейді. Классикалық теорияда жиынтық ұсыныс зерттеуі келесі жағдайлардан құрылады:

Экономика өндіріс факторларының толық камтылу жағдайында жұмыс істейді, сонды шығару көлемі потенциалды ЖҰӨ-ге тең.

жәнс номиналдық жалақы - икемді, олардың өзгерулері тепе-тендікті қолдайды. Бұл жағдайда шығару дәрежесі мен факторлардың толық айтылуы жағдайында тік болады. Классикалық модельде АS қисынша формасы еңбек нарығының ену мен байланысты, еңбек фактор болғандықтан, кысқа мен оның Өзгеруі шығару көлеміне әсерін тигізеді.

Бағаның жалпы дәрежесінің Өсуі нақты жалакыны төмендетеді, еңбек нарығында еңбекке деген сұраныс ұсыныстан көп номиналдық жалақының өсуіне алын келеді. Нәгижесінде жалақы бұрынғы дәрежесіне дейін өседі, бұл еңбек нарығында тсңділікті қамтамасыз етеді, сондықтан шығару көлемі өзгермейді ауытқулар болуы мүмкін) . немесе еоліа жылжуы Өндіріс факторларының технологияның мөлшері өзгсргенде болады.

Моделі жұмысын салыстырмалы қысқа мерзім ғында қарастырады. Жиынтық ұсыныс зертесуі келесі алты шарттарға іеледі:

Нақты көрсеткіштср (шығару көлемі, қамтылу. нақты
т. б. ) козғалмалы нарықтың. ауытқуын тез сезінеді.

«Ссйнс моделінде АS кисысы көлденең немесе он түрде сәйкеген. малды көрсеткіштердің салыстырмалы қысқа себентері: еңбек кслісім шарттарының ұзақтылығы, жалақыны мемлекеттік реттеу, өнімді шикізатпен жеткізуге шарпардың мерзімі, кәсіподақтардың әрекеті т. б. номнналдық жалакы жеткілікті түрде катты болса, ал бағалар тырмалы түрдс икемді болса, онда жиыінтық сұранысының өсуімен байланысты олардың өзі нақты жалақының төмендеуіне алып келеді, арзан болады, бұл фирмалар жағынан еңбекке деген сұранысты күтеді.

Тұтыну мен қор жинау. Тұтыну адамдардың өмірінінің Осы максатқа сәйкес олар материалдық игіліктер Өндірісін шатастырады. Өндіріс дәрежесінен тұтыну дәрежссі тәуелді болады. дәрежесімен анықталатын өмір санасы әрбір жанұяда, әлеуметтік ряда бірдей болмайды. Тұтыну дәрежесі табысталады. Тәуелді болады.

Олардың бюджетінен, кейбір игіліктсрдің кажеттілігінен, ксйбір нгіліктердің төлемді немесе төлемсіздігінен, нарықта тауарлардың болуынан т. б. факторларға тәуелді болады. Бірақ жанүялардың табыстары бірдей болғанымен, шығындар құрылымы әртүрлі болады. Халыктың қор жинау дәрежесі табыс дәрежесінің тәуелді болады. Қор жинау дегеніміз ол тұтынылмайтын табыстың бір бөлігі. Сондықтан тұтыну мен кор жинаудың жиынтағы табысты құрайды.

Жанүяның табысы қаншаға аз болса, олар соншаға аз сактайды. Ұлттық кор жинау - ол тұтыну көлемі мсн мемлекеттік сатыл алуларды алып тастағаннан кейінгі экономикалык жиынтық табысы. Ұлттық кор жинау жекс және мемлекеттік жинақтардан тұрады.

Жеке қор жинау - салықтар мен тұтынуға шығыңдарды шегергеннен кейінгі қалатын үй шаруашылығының табысы. Мемлекеттік қор жинау - ол мемлекеттің жинаған салықтары мен оның тағайындарының айырмасымен (айырмашылық) калған табыстар.

Тұтыну функциясы ~ тұтынудың нсгізін анықтайтын тәуелділік, мысалы, тұтыну көлемінің табыс көлеміне тәуелділігі, яғни С = С (Ү), мұндағы: С - табыс.

Кор жинау функциясы - ол жиынтық кор жинаудын (S) табыстан (Ү) тәуелділігі, яғни 8 = 8 (Ү), мұндағы: 5-қор жинау, Ү - табыс.

Қор жинау функциясының нақгы қасиеттері тұтыну функциясына кері (карама-карсы) болады.

Тұтыну ағымдағы кажеттіліктерді камтамасыз етеді, ал қор жинау болашақтағы кажеттіліктерді камтамасыз етеді, Тұтынуда (С) кететін жалпы табыстың (Ү) үлесі тұтынуға орташа бейімділік (АРС) деп аталады.

Табыс Қор жинауға (5) кететіп жалпы табыстың (Ү) үлесі қор жинауға орташа бейімділік деп аталады.

Қор жинау тұтьшудағы кез келген өзгерістің табыс өзгерісіне қатынасы тұтынуға шектеулі бейімділік деп аталады.

Тұтыну функциясы табыстың Өсуімен тұтынудың өсуін көрсетеді. Көптеген жылдар бойы табыстың өсуімен МРС төмендейді, ал өсуі ұлғаяды деп ұйғарылып келді. яғни табыс өскен сайын оның азайған есі тұтынылады, ал көбейген үлесі сақталады деп саналды. Қазір көп экомистердің ойынша, экономика үшін МРС пен МРS салыстырмалы түрде тұрақты. Осы уакытқа дейін тұтыну мен жинақтаудың табыстан /елділігі ғана карастырылған. Бірақ оларға басқа факторлар да әсерін тигізеді.

4. Инвестициялар және оған әсер ететін факторлар.

Инвестиция ЖҰӨ өндірісіне жұмсалатын табыстың маңызды бөлігін құрайды. Инвестициялардың маңызды бөлігі адамдардың жинақтауынан не кәсіпорындардың пайдасынан кұрылады. Экономикалық теория зкарасынан өндірісті ұлтайтуда, жаңартуда, жана технологиялар, териалдар т. б. еңбек кұралдарына енгізуге кетегін шығындарды инвестиция деп атайды. Инвестициялар ол мемлекеттік және жеке сторлын пайда табу мақсатымен ел және сыртында салынатын мерзімдік салымдар.

Инвестициялардын бағыттары:

Жаңа өндірістік ғимараттарды салу;
Жаңа кұралдар. техника және технологияны сатып алу;
Материалдар мен шикізатты косымша сатып алу;
Әлеуметтік бағытталған объектілер мен үйлер салу; Осы бағыттарға сәйксс инвестициялар бөлінеді:

негізі капиталға инвестициялар; тауарлы-материал запастарына инвестициялар; адам капиталына инвестициялар.

Жалпы инвестициялар - ол ескі кұралдарды ауыстыруға кететін (амортизация) мен өндірісті ұлғайтуға жұмсалынатын инвестициялар өсімі. Егср жалпы инвестициялардан негізгі капиталға соммасьн алып тастасақ таза инвсстиция қалады.

Таза иивестициялар бар капиталды ұлғайтуда, сонымен қатар экономикалық өсуге жағдай жасайтын шығындар. Егср таза инвесстициялар оңтайлы мөлшерде болса, онда экономика дамиды. Егер инвестициялар нольдік мөлшерде болса, (жалпы шыгындар мен катризация тен болса) онда экономика статика жағдайында болады. Егер а инвестициялар кері (теріс) мөлшерде болса (жалпы шығындар катризациядан аз болса) . іскерлік белсенділік төмендейді. инвестициялық сұранысты аныктайтын факторларда жататындар: пайда нормасын күту; банк процентінің ставкасы.

Егср күтілегін пайда нормасы жоғары болса, инвестициялар өседі. оцент ставкасы ол ақша капиталын карызға алу үшін фирманың

Төлейтіп бағасы. Егер күтілстің пайда нормасы (мысалы 10%) проценттік ставкадан кем болса (7%), онда инвестицияланады) . пайдалы болады және керісінше. сұраныстың тәуелділігі процент нормасына кері пропорционалды болады.

Инвестицияларға сұраныс кисығының жағдайыиа басқа факторлар да әсер етеді:

Инвестициялардан күтілістін табыстардың өсуін жақсартатын фактор-лар, бұл қисықты оңға қарай жылжытады (инвестициялық сұранысты көбейтеді) ;

2. инвестициялардан күтілстің табыстарды азайтатын факторлар бұл қисыкты солға карай жылжытады (инвестициялық сұранысты азайтады) . Бұл факторларға жататындар: қурадттар алуға шығындар, кәсіпкерлікке салынатын салық, иифляция жәнс т. б.

Табыстар мсн ннвестициялардын тәуелділігі мультипликатор аркылы анықталады. Инвестицияның тиімлілігін анықтау үшін оларды алынған нәгижемен салыстыру керек. Күрделі каржының тікелей нәтижесі болып нсгізгі қорды іске косу болады. Ал инвестицияның түпкі нәтижесі ұлттық табыстын өсуі болмақ. Инвестиция тиімділігінің артуы дегеніміз - ең аз инвестиция мөлшерімен нәтижссі бір өнімге деген инвестицияның жеке үлесінің азаюында қоғам үшін қажетгі прогрессивті өнімді шығару. Инвестициялық тиімлілікті арттыру жолдары:

инвестициялық құрылымды жаксарту, бұл жабдықтарда шығындароның жеке үлесінің артуын көрсетеді;
Жұмыс жасап тұған кәсіпорьндарда техникалық каруландыру және жаңа кұрылыстың салынбауында күрделікаржының жеке үлесінін артуы;
жаңа объектілерді салу мсрзімін кысқарту.

Инвестициялық тиімділікті арттырулын басты құралы техникалық прогресс болып табылады. Жаңа техниканы өндіру оның экономикалық тиімділігін анықтау кажеттілігін карастырады және оның пайдалы жобасын секісімен салыстырғанда. келесі нормативтермен айқындалады: машина, станоктың қуаты мен өнімділігі және т. б.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.