Жоғары дәлдікті бұрыш өлшеуіш аспаптар және олардың зерттеулері

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3.4
Негізгі бөлім:
1.1. жоғары дәлдікті теодолиттер және олардың түрлері және құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5.6
1.2.кодты, лазерлі теодолиттер мен гиротеодолиттер, электронды теодолиттер туралы түсініктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..7.8
1.3. тахеометрлер және олардың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9.10
Қорытынды бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12

Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
География және табиғатты пайдалану факультеті
Картография және геоинформатика кафедрасы

Реферат

Жоғары дәлдікті бұрыш өлшеуіш аспаптар және олардың зерттеулері. Қазіргі заманғы жоғары дәлдікті теодолиттердің номенклатурасы. Электрондық теодолиттер мен тахеометрлер.

Орындаған: Амантаева Тогжан
Тобы: ГК 113
Тексерген: Байдаулетова Г.К

Алматы 2013
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-4
Негізгі бөлім:
1.1. жоғары дәлдікті теодолиттер және олардың түрлері және құрылысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5-6
1.2.кодты, лазерлі теодолиттер мен гиротеодолиттер, электронды теодолиттер туралы түсініктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7-8
1.3. тахеометрлер және олардың түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9-10
Қорытынды бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12

Кіріспе
Геодезиялық және картографиялық аспаптар мен құралдар, астрономиялық-геодезиялық және нивелирлік торларды құру кезінде, жердің топографиялық пландары мен карталарын жасағанда, инженерлік құрылысты салғанда және пайдаланғанда жасалатын геодезиялық өлшеулерді орындау үшін қолданылады. Жер бетінде Геодезиядық және картографиялық аспаптар мен құралдар көмегімен сызықтық, бұрыштық және биіктік өлшеулер жүргізіледі, осыған байланысты олар қашықтық, бұрыш, бағыт және биіктік өлшегіш аспаптары болып топтастырылады. Ұзындықты анықтау үшін тікелей әдіспен және жанама әдістермен өлшейтін аспаптар қолданылады. Тікелей өлшейтін аспаптарға ұзындығы 20, 24 және 50 м болатын өлшеу ленталары жатады. Олар штрихты (маркалары ЛЗ-20, ЛЗ-24, ЛЗ-50) және шкалалы (маркалары ЛЗШ-20, ЛЗШ-24, ЛЗШ-50) болып бөлінеді. Бұлардың өлшеу дәлдіктері 1:1000 -- 1:10000-ға дейін болады. Сондай-ақ, бұл топқа болат рулеткалар (ұз. 10, 20, 30, 50 және 100 м; өлшеу дәлдігі 1:50000 және одан да жоғары), таспа рулеткалар (5, 10 және 20 м; 1:500 -- 1:1000), өлшегіш болат сымдар (24 және 48 м; 1:30000 -- 1:1000000) жатады. Жанама әдіспен өлшейтін аспаптарға, геометриялық арақатынас принципіне негізделген аспаптарға оптикалық қашықтық өлшегіштер (маркалары Д-2, ДНР-8, ДН-8) жатады. Қашықтық өлшегіштің құрамына арнаулы рейкалар да кіреді. Электромагниттік толқынның таралу уақытын электрондық өлшеуге негізделген аспаптар электрофизикалық аспаптарды құрайды. Электромагниттік толқынның түріне байланысты аспаптар жарық қашықтық өлшегіш және радио қашықтық өлшегіш болып бөлінеді. Жарық қашықтық өлшегіштер жоғары триангуляция мен полигонометрия торларында базистік қабырғаларды өлшеуге арналған. Олар инженерлік геодезия мен маркшейдерлік жұмыстарда қолданылады. Дәл өлшейтін жарық қашықтық өлшегіш триангуляция мен полигонометрия торларында базистерді өлшеуге пайдаланылады. Техникалық жарық қашықтық өлшегіш полигонометрия мен теодолиттік жүрістерде арақашықтықты өлшеуге арналған. Радиоқашықтық өлшегіштер кез келген метереологиялық жағдайда қолданылады. Қазіргі кезде триангуляция торларының қабырғаларын өлшеу РДВГ мен "Луч" радио қашықтық өлшегіш аспаптарымен орындалады (өлшеу ұз. 30 -- 40 км, дәлдігі 1:200000 -- 1:300000). Бұрыш өлшегіш аспаптар жер бетіндегі горизонталь мен вертикаль бұрыштарды, бағыт бұрыштарын өлшеуге арналған. Алғашқы бұрыш өлшегіш аспаптар 17 ғ-да пайда болды. Сол кезден бастап Геодезиядық және картографиялық аспаптар мен құралдарда көру дүрбісі (1608), микроскоп (1609), верньер (1631), деңгейлеуіш (1660) және жіптік тор (1670) тәрізді тетіктер қолданыла бастады. Осы тетіктерді біріктіру нәтижесінде 1783 ж. Дж. Рамсден тұңғыш рет теодолит аспабын жасады. Қазіргі жасалатын теодолиттер дәлдігіне, санақ құрылғысының түріне, горизонталь дөңгелектің вертикаль өсінің конструкциялық жүйесіне және қызметіне байланысты топтастырылады. Теодолиттер дәлдігіне байланысты жоғары дәлдікті және техникалық болып, санақ құрылғысына байланысты верньерлік және оптикалық болып бөлінеді. Қазіргі уақытта тек оптикалық санақ құрылғысы (микроскоп) бар теодолиттер (Т2, Т5, Т15, Т30, 2Т30) құрылады. Теодолиттердің тахеометр (ТЭ, ТД, ТВ, ТА, Дальта 020, Дальта 010А) түрлері бар. Олар вертикаль және горизонталь бұрыштарды, арақашықтық пен биіктіктіөлшейді. Астрономиялықтеодолиттер (АУ 210, АУ 22) астрономиялықбақылауарқылыендіктерд і, бойлықтардыжәнеазимуттардыөлшейді. Маркшейдерліктеодолиттер (Т15М, Т30М, 2Т30М) -- кеніштердегібұрыштардыөлшеугеарналғ ан. Оданбасқаарнаулытеодолиттер -- гиротеодолит, фототеодолит, лазерлік теодолит, кодтытеодолиттер де бар. Түзубағытынанықтауүшін буссоль мен компас қолданылады. Жердіңбетіндегібиіктікөлшеулер нивелир көмегіменорындалады. Дәлдігінебайланысты -- жоғары дәлдікті нивелир Н-05 (1 км екіқайтаражүрістегіөлшеудәлдігі), дәл нивелир Н-3 (өлшеудәлдігі -- 3 мм), инженерлік -геодезиялықізденісжұмыстарындақолд анылатын, техникалық нивелир Н-10 (өлшеудәлдігі -- 10 мм), топографиялықтүсірімдердіңнегіздері нжасағанда, инженерлік -геодезиялықізденісжұмыстарындажәне құрылыстақолданылады. Графикалық (мензулалық) түсірімдерүшін мензула мен кипрегел(КА-2, КН) пайдаланады. Картографиялық жұмыстардакартаныңнегізін (картографиялық тор мен тірекпункттерін) салу үшінкоординотографтар, штанген-циркуль, Дробышев сызғышықолданылады, ал жасалғанкартографиялықбейненікартағ аүлкейтіпнемесекішірейтіпкөшіру пантограф аспабыарқылыорындалады. Кейінгікездеғарыштықгеодезияныңдаму ынабайланыстыжасандыжерсеріктерінің көмегіменжербетіндегікезкелгеннүкте ніңкоординаталарынанықтауғаболады.

1.1 Жоғары дәлдікті теодолиттер, олардың құрылысы және оның түрлері
Горизонталь және вертикаль бұрыштарды өлшеудің жоғарыда айтылған принципіне орай 39-суретте теодолит осьтерінің схемасы көрсетілген, теодолит мынандай осьтерден тұрады. ZZ-теодолиттің вертикаль айналу осі; ТТ-көру дүрбісінің айналу осі; UU - цилиндрлік деңгейдің осі; VV-көру дүрбісінің нысаналау (визирлік) осі. Көтергіш үш винттердің (1) көмегімен цилиндрлік деңгей (6) нөл пунктке қою арқылы теодолитгің айналу осі ZZ тік бағытқа келтіріледі. Үш көтергіш винтгер (2) тұғырығына орнатьшған. Теодолиттік негізгі жұмыстық бөлігі 0-ден, 360-қа дейін бөлінген шыныдан жасалған дөңгелек шеңбер-лимб (3) және дүрбімен бірге айналатын алидада деп аталатын көру дүрбісі (8) айналу осіне ТТ екі тұғырық (5) арқылы ұстатылады. Лимб (10) пен алидаданың (11), дүрбінің бекіткіш (11) және жетекші винтгері болады. Бұрышты өлшеген уақытта, теодолит штативке орнатылады. 1- суретте геодезиялық және маркшейдерлік жұмыстарда кеңінен қолданылып жүрген 2ТЗО теодолиттің сыртқы бейнесі көрсетілген. Мұнда есеп алатын құрылғы микроскоп (7), вертикаль (9) және горизонталь дөңгелектер, дүрбі, т.б. қай жерде орналасқандары көрсетілген. Дүрбі (8) бақылайтын нүктені жуықтап нысаналау үшін, оптикалық визирмен (13) жабдықталған. Дүрбіні фокустау кремальераны (12) айналдыру арқылы жүзеге асады. Есеп алатын микроскопқа жарық түсіру үшін, шалқаймалы айна қолданылады.
Қазіргі кезде қолданылып жүрген теодолиттер бұрыш өлшеу дәлдігіне, есеп алу құрылғыларының түрлеріне, горизонталь дөңгелектің вертикаль осьтері жүйесінің конструкциясына және атқаратын міндеттері жағынан әртүрлі болып бөлінеді. Горизонталь бұрыштарды өлшеу дәлдігіне қарай теодолиттер 3 топқа бөлінеді:
1. Техникалық Т15К, 2Т30, 2Т30М теодолиттік және тахеометриялық жүрістер мен түсірістерде, сондай-ак жер бетіндегі және жерасты қазбаларындагы маркшейдерлік жұмыстарды атқару кезінде бұрыштарды өлшеуге арналған.
2. Дәл теодолиттер 2Т2-3 жэне 4 кластық триангуляция мен полигонометриядағы бұрыштарды өлшеуге арналған, ал 2Т5К- триангуляциялық жүйелер мен 1 және 2 разрядтық полигонометриялық, сонымен қатар, жер беті маркшейдерлік жұмыстарда бұрыштарды өлшеуге арналған.
3. Жоғарғы дәлдікті электронды теодолиттер және тахеометрлер Та2М мен полигонометриядағы бұрыштарды өлшеуге теодолиттің негізгі бөліктеріне толығырақ арналған.
Теодолиттің шартты белгілеріндегі Т әрпі "теодолит" деген аспап атын білдірсе, сол әріптен кейінгі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.