Популяция және оның құрылымы

Популяция дегеніміз. белгілі бір географиялық аумақта тіршілік етуге бейімделген, генетикалық шығу тегі бір, бір түрге жататын даралар жиынтығы.Популяция латын тілінен аударғанда «попилус».«халық,топ»деген мағынаны білдіреді.
Әрбір жеке түрдің өзіне тән таралу аймағы болады.Олардың сол аймақтағы тобы,сан мөлшері әр түрлі болуы мүмкін.Популяциялық сан мөлшерінің аз немесе көп болуы түрдің шығу тегіне,тариыхына,ареалдың көлеміне, т.б. көптеген себептерге байланысты.
Ағзалардың популяцияларын жан.жақты зерттеуші экологтар С.С.Шварц,А.М.Гиляров,А.В.Яблоков, т.б. өздерінің еңбектерінде популяцияға қазіргі тұрғыдан анықтама береді.Мәселен,С.С.Шварц(1969ж.) популяция дегеніміз «Орта жағдайларының өзгерісіне ұзақ уақыт бойы өзінің тұрақты санын ұстап тұратын бір түрге жататын ағзалардың элементар топтары» деп анықтама береді.
Ал А.В.Яблоклв өзінің еңбегінде «белгілі бір аумақты мекендейтін бір түрге жататын ағзалардың эволюциялық даму жолы ұқсас топтары» дейді.
А.М.Гиляров өзінің әріптестерінің идеяларын дамыта келіп,популяцияға біршама жаңа көзқарасты анықтама беруге тырысты.
Популяция.белгілі бір аумақты мекендейтін шығу тегі бір,ұзақ жылдар бойы табиғаттағы санын тұрақты ұстап келе жатқан бір түрге жататын ағзалар жиынтығы.Популяция ішінде үнемі тіршілік үшін күрес,басқа туыстық топтармен мүмкіндігінше шектелген формалар тіршілік етеді.Олар бір.бірінен жергілікті,экологиялық,географиялық популяциялар деп бөлінеді. Популяцияларды осылайша жіктеу Н.П.Наумов жүйесіне негізделеді.
Популяция.биологиялық бірлік ретінде өзінің белгілі құрылымы, қасиеті және атқаратын фуекциялары арқылы ерекшеленді. Популяция құрылымы ондағы даралар санымен және кеңістікте таралуымен сипатталады.Ал популяцияның функциясы басқа биологиялық жүйелермен ұқсас келеді.Популяцияға тән қасиеттерге өсу, даму,көбею, орта жағдайларының өзгерісіне бейімділігі,генетикалық шығу тегі,экологиялық жағдайлары жатады.
Элементар (жергілікті) популяция.табиғаты бірдей кішігірім аумақтарды мекендейтін бір түрге жататын даралар жиынтығы.Элементер популяциялардың табиғаттағы саны,даму эволюциясы мен ұзақтығы биоценоздың күрделі немесе қарапайымдылығына,бірегейлігіне байланысты болады.
Табиғатта жергелікті популяциялардың араласып кетуі бір.бірінің арасындағы шекараны жойып,түрлердің ұсақтап кетуіне әкеліп соғады.
Экологиялық популяция.жергілікті популяциялардың жиынтығы негізінде қалыптасады.Олар негізінде түр ішіндегі топтар болғандықтан белгілі бір биоценозда тіршілік етуге бейімделген.Мәселен,кәдімгі ақ тиін көптеген ормандарда кең тарал,ан.Сондықтан олардың «қарағайлық», «шыршалық» немесе т.б. экологиялық популяциялары көптеп кездеседін.Олар бір.бірімен жиі араласатындықтан генетикалық алмасулар элментар популяцияларға қарағанда баяу жүреді.
Географиялық популяция. географиялық жағдайлары бірдей аумақты қамтитын,даралар топтарын құрайтын экологиялық популяциялардан тұрады.