Дәрумендер және олардың жіктелуі

Жоспар

Жоспар:
1. Кіріспе;
2. Дәрумендер туралы түсінік;
3. Негізгі бөлім;
4. Дәрумендердің жіктелуі;
5. Дәрумендердің адам өміріне маңызы;

. Қолданылған әдебиеттер.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Астана Медицина Университеті АҚ

Тақырыбы: Дәрумендер және олардың жіктелуі.

Орындаған: Басымбеков Н.
208 гр. ОМ
Тексерген:

Астана - 2009ж.

Жоспар:
1. Кіріспе;
2. Дәрумендер туралы түсінік;
3. Негізгі бөлім;
4. Дәрумендердің жіктелуі;
5. Дәрумендердің адам өміріне маңызы;
6. Қорытынды;
7. Қолданылған әдебиеттер.

Кіріспе:
Дәрумендердің қуатты күші Адам ағзасын сауықтырып, жасартады
Дәрумендер - органикалық табиғаттың мейлінше күрделі, белсенді заттары. Олар тек күнделікті тұрмыста пайдаланылатын азық - түліктің құрамы ғана емес, сонымен қатар дәрілік тәжірибеде де қолданылатын, фармотерапиялық шипа көзі. Дәрумендер - адам ағзасының зат алмасуы, жұмыс істеу қабілетінің бірқалыпты болуы үшін аса қажетті, биологиялық жағынан белсенді органикалық қоспалар деп саналады. Ол қоректенудің аса қажетті факторларының ең бастыларының бірі. Дәрумендердің көпшілігі ферменттердің негізгі құрамдас бөлігі. Адамдар күніне жеткілікті тамақтағанда, олар дәрумендерді азық - түлік, көкөніс, жеміс - жидек, шырындардан алады. Адам қартайғанда оның ағзасының дәрумендерді сіңіру қабілеті де нашарлайды. Дәрумендерді қабылдау мөлшері балалар ағзасының физиологиялық қажет етуіне сәйкес болуға тиісті.

Дәрумендердің тапшылығының себептері

Дәруменнің ағзада жетіс-пеушілігі (мүлдем жетіспеу- шілігі - авитаминоз; төменде-уі - гиповитаминоз) түрлі ау- руларды қоздырып, адамның жалпы жағдайын төменде-тіп, аурулар туғызуы мүмкін. Дәрумендер жетіспеуші-лігінің түрлі себептері бар:
1. Адам ағзасына олардың жеткіліксіз мөлшерде түсуі;
2. Ағзадағы дәрумендердің түрлеріне қарамастан, асқоры- ту жүйесінің аурулары салда-рынан олардың қорытылып, сіңуінің бұзылып, нашарлауы. Дәрумендер жетіспеушілігі көбіне жуанның жіңішкеріп, жіңішкенің үзілген мезгілі - көктем айларында кездесе- ді. Жалпы, дәрумендер суда еритін (В тобының дәрумен-дері, С және Р дәрумендері) және майда еритін (А,Д,Е және К) болып бөлінеді. Соңғы кездері қоршаған ортамызда болып жатқан таб- ғи құбылыстар мен әлеумет-тік жағдайдың өзгеруі адам ағзасына кері әсерін тигіз-бей қоймайтыны анық. Дәру- мендер тапшылығының ал- дын алу шаралары кейбір дамыған мемлекеттерде күн-делікті пайдаланылатын та-ғам құрамын дәрумендермен толықтыру, байыту арқылы жүзеге асырылатын болса, тіпті кейбір мемлекеттерде полидәрумендер беріліп тұ-рады екен.

Біздің елде мұндай дәру-мен тапшылығының алдын алу шаралары жүргізіле қой-ған жоқ. Сондықтан да әр адам тәуліктік тағам түрле-рін өзгерте отырып, құнарлы тамақтанудың мәні зор екендігін есте сақтағаны жөн. Дәрумендердің табиғаты Дәрумен А (ретинол) - көбінесе ет, жұмыртқа сарысында, сүт өнімдерінде, са- ры май, балық (треска) бауырында, балық майында, ал А продәрумені (каротин) сәбізде, қызыл бұрыш, қара қарақат, қызанақта болады. Адам ағзасында осы каротиннен А дәрумені түзіледі. А дәрумені жетіспеген жағ- дайда науқаста мынадай ша- ғымдар пайда болады: тері- нің және шырышты қабық-тың құрғауы, көздің көру қабілетінің төмендеуі, түкі-ріктің, асқазан сөлі түзілуі- нің бұзылуы, тер, май без-дерінің қызметінің бұзылуы. Балаларда бойының өсуі кідіріп, жалпы дамуы нашарлап, нерв жүйесінде өзге- рістер болуы мүмкін. Химиялық құрамына сай аталады. Мысалы, аскорбин қышқылы немесе с витамині. Барлық витаминдерді екі топқа бөледі. Майда еритіндер және
- суда еритіндер тобына А, Д, Е витаминдерді
- майда еритін В1-12, С, Р К, РР жатады.
Витаминдердің біразы гормондардың, ферменттердің т.б. биологиялық белсенді заттардың құрамына кіреді. Ал біразы (Е, С, Р витаминдері) клетка мембранасының құрамына кіріп қорғаныс, яғни анти - оксиданттық қызмет атқарады. Көптеген витаминдер адам денесінде өндірілмейді. Олар ішкен, жеген тамақтың құрамында провитамин (витамин алды) түрінде болады. Провитаминдер витаминдердің белсенді түрі емес, бұлар адам организмінде ғана белсенді түрге ауысады. Кейбір витаминдер организмде химиялық жолмен түзіледі. Инозит, пангал қышқылы, холин т.б витамин тәрізді органикалық қосындылар да витаминдердің рөлін атқарады. Ұзақ мерзім бойы жылы тамақтың құрамында витаминдер мүлде болмаса, онда а витаминоз, ал жеткіліксіз болса гиповитаминоз мөлшерден артық болса гипервитаминоз деп аталатын сырқаттар пайда болады. Гипервитаминоз көбінесе майда еритін витаминдердің денеде көп болуына байланысты туады. Витаминдердің мөлшеріне байланысты сырқаттар көпке созылса, адам өліп кетуі де мүмкін. Ал жетпеген витаминдерді тағамдарға қосып немесе жеке өзін қабылдаған жағдайда адам ауруынан сауығады. Өсіп келе жатқан бала организміне өте қажет, сондықтан баланың жасына лайық витаминдердің мөлшері жейтін тамақтың құрамында болуы тиіс. Қазіргі кезде баланың жасына лайық витаминдердің қажетті мөлшері толық анықталған.
Витаминдердің қажет мөлшері.
Витаминдер мг
Баланың жасы А, МЕ В1 В2 В6 P C D ME
0-1 1650(0.5) 0.5 1.0 0.5 5 30 500
1-3 3300(1.0) 1.0 1.5 1.0 10 40 500
3-7 3300(1.0) 1.5 2.5 1.5 10 50 500
7-11 5000(1.5) 1.5 3.0 1.5 15 60 50 0
11-14 5000(1.5) 2.0 3.0 2.0 20 70 5 00
Ересек адам 5000(1,5) 2,0 - 2,0 15 50 500
Балалар мен жасөспірімдерге1 қабылдауғаа кеңес етілген темір
деңгейі

А дәрумені - жетіспегенде адам ымыртта көргіштік қабілетін жоғалтып, бағда- рынан адасады. Бұл - тауық-көз деген сырқаттың белгісі. А гиповитаминозы автокө- лік жүргізушілер үшін өте қа-уіпті. Сиырдың сүті мен сары майы, әсіресе мал шөппен бірге көп мөлшерде каротин алатын жаз бен күзде, ол - А дәруменінің жақсы көзі. Каротин - көптеген көкөністер мен жемістерде болатын сары пигмент - А дәруменіне мол.
Каротин сәбізде де бар.

А дәрумені имунитетті, сүй- ектерді, көздерді және теріні күшейтеді. Мандарин, бауыр, балық, сарымай, жасыл шөп-терде және цитрусты жеміс- терде көп мөлшерде болады. Дәрумен В. Бұл топтағы суда еритін дәрумендер миды және жүйке жүйесін қорғай-ды. Бауыр, балық, шпинат, бұршақ және мандаринде бұл дәрумен көп.

В1 дәрумені (тиамин) - ашытқыда, бидайдың қабы-ғында, сұлыда, қарақұмық жармасында (гречка), нан құ-рамында болады. Ағзада В1 дәрумені жетіс-песе жүйке жүйесінің бұзы-лып, жүрек қызметінде түрлі ауытқулар пайда болады жә-не невриттерге тән өзгеріс- тер байқалады.

Науқаста түрлі шағымдар: әлсіздік, бас ауруы, тез шар-шағыштық, ентігу, қимылда-ғанда жүрек соғуының жиі- леуі, үдей келе - Бери - бе-ри деген атпен мәлім полиневрит белгілері, тері сезім- талдығының төмендеуі, жүр-генде аяқ басуы өзгеріп, ақсандауы байқалады.
Артериялық қан қысымы төмендеп, жүректе дистро-фикалық өзгерістер пайда болады және ас қорыту мүше-лерінің бұзылып, көру қабіле-ті төмендеп, адамның күйі (психикасы) өзгереді.

В1 дәрумені ағзада дұрыс зат алмасуы үшін (әсіресе көміртегінің) қажет. Бұл дә- румен жетіспесе шаршаған-дық сезіледі, ас қорыту нә-шарлайды. Ағза тиаминге зә- ру болса, жүйке жүйесінің үлкен ауруға шалдығуы мүм-кін. Дене және ой еңбегімен көп шұғылданатындарға, суық-та ұзақ болғанда ағзаға осы дәрумен көп қажет болады. Дененің ыстығы көтерілген- де бұл дәрумен аса қажет.

В2 дәрумені (рибофла- вин) басқа дәрумендер тә-різді ағзаның бірқалыпты өсуіне қажетті, ол биологилық тотығу процестеріне қатыса-тындығымен құнды. Ағзадағы жарақаттардың тез жазылуына жәрдемдеседі, көздің жақ-сы көру қабілетін сақтауына ықпал жасайды. Бұл дәрумен жетіспесе, ерін құрғайды, кезе- реді, ұшық шығады, денеге түс- кен жарақат баяу жазылады.

В2 дәрумені нан ашыт-қысында, бауырда, сүт пен сүт тағамдарында көбірек. Бұл дәрумен ыстыққа төзім-ді болғанмен жарықтан тез бұзылып кетеді.

Дәрумен В6 (пиродоксин) - өсімдіктер және ет- те, қара малдың бауырында, жемістерде, сүтте, жұмыртқа сарысында бар.

Ересектер арасында В6 дә-руменнің жетіспеушілігі, кө-бінесе ішектің бактериялық құрамының (флорасының) бұ- зылуы салдарынан (дисбактериоз) болады. Мысалы, түрлі дәрі - дәрмектерді (антибиотиктерді, сульфаниламидтер- ді, туберкулезге қарсы дәрі-лерді) ұзақ пайдалану салдарынан. В6 дәруменінің же- тіспеушілігінің белгілері: ашу-шаңдық немесе керісінше тежелу, ұйқы қашуы, тамаққа тәбетінің төмендеуі, ауыз қуы-сы шырышты қабығының жә-не тілдің ойылуы, қан азаюы - анемия, қол - аяқтың полиневриті, мойын және шаш түбі терілерінің майланып қабы-нуы - дермактит.

Бұл дәрумен белоктардың құрамдас бөлігі болып табылатын амин қышқылының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.