Қарым-қатынас түсінігі

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қарым-қатынас түсінігі

Қарым-қатынас - адамдардың бір-ірімен әсерлесу және бір-біріне әсер ету процестерінің жиынтығы болып табылады. Ол адамдардың ақпарат алмасуы ғана емес, сонымен қатар олардың арасындағы эмоционалды байланыстың болуына ықпал етеді. Осы адамдар арасындағы байланыс мазмұны және байқалуы бойынша көп қырлы болып келеді.

Көптеген авторлар қарым-қатынасты субъективтік байланыс ретінде ғана қарастырады. Әр қатысушы осы процестегі өзінің орны мен рөлін ғана түсінбей, басқаның да осыған сәйкес жүріс-тұрыс формасымен кездеседі.

« . . . Қарым-қатынас акті, - деп жазады М. С. Каган, - бір адам басқа адаммен байланысқа түскенде, ол басқаны өзіне ұқсатады және теңейді, активті кері байланысты күтеді, яғни сол кезде орынды. »

А. А. Леонтьев өзінің бір еңбегінде былай жазды: «Қарым-қатынасты интериндивидуалды емес, әлеуметтік феномен деп түсіну керек; оның субьектісі ретінде индивидті емес, әлеуметтік топ немесе тұтас қоғамды алу керек. »

Қарым-қатынас жақында ғана ғылыми әлеуметтік, әлеуметтік-психологиялық және психолингвистикалық анализдің пәніне айналды. Қарым-қатынасты зерттеу барысында әр ғылым бұл процесті әр жақтан қарастырады.

Қарым-қатынас ұжымдық еңбекте ғана маңызды орын алмайды. Адамның болып қалыптасу процесінің өзі, оның қғамдық адамға айналуы қарым-қатынассыз мүмкін емес. Дамыған тұлғаға қарым-қатынас қажеттілікке айналады.

Карл Маркс пен Фридрих Энгельс көрсеткендей басынан қарым-қатынастың дамуы алғашқы адамның сана-сезімінің дамуымен және еңбек іс-әрекетімен тығыз байланысты. «Алғашында еңбек, содан кейін сөйлеудің қалыптасуы - ең негізгі екі стимулдар, соның әсерінен маймылдың миы ақырындап адам миына айналды . . . »

Қарым-қатынас ұзақ даму жолынан өтті, қоғамдық өндіріс және қоғамдық санамен бірге жетілдірілді. Қарым-қатынас өзінің анық формаларымен күрделенді, оның мазмұны байыды.

Қарым-қатынас процесінде адамдар арасындағы қоғамдық байланыстар жүзеге асады. Қазіргі қоғамда қарым-қатынастың әлеуметтік функциясын теориялық жағынан екі категорияны бөлуге болады: әлеуметтік, тұтас қоғам немесе оның бөлек топтарының қажеттіліктерін әсерлесу процесінде қанағаттандыруға негізделген, және әлеуметтік -психологиялық, қоғам мүшелері - бөлек тұлғалардың қажеттіліктерін қанағаттандырумен байланысты.

Қарым-қатынас - бұл процесс, оқшауланған индивидтер арасында жүретін процесс емес, қоғам мүшелері болып табылатын адамдар арасында жүретін процесс, сол себепті қоғамдық құралдармен жанамаланған. Қоғамнаң дамуы қарым-қатынастың кейінгі күрделенуімен ол өзінің құралдарына ие болады және ең алдымен тіл, оның көмегімен тілдік қарым-қатынас жүзеге асады.

Қарым-қатынас әрекеттестк ретінде

(қарым-қатынастың интерактивті жағы)

Қарым-қаптынастың интерактивті жағы-бұл шартты термин, ол адамның өзара қарым-қатынас кезіндегі әрекетін қарайды. Әлеуметтік психологияға өзара әрекеттестік бұрынан қаралып келе жатқан мәселенің бірі. Қарым-қатынас пен өзара әрекеттестіктің арасында байланыс бар, алайда бұл түсініктер экспериментте нақты хабар бермейді. Авторлардың көбісі, қарым-қатынас және өзара ісәрекет комуникацияның тар мағынада қолданады, басқалары қарым-қатынас пен өзара іс-әрекеттің байланысы кейбір процестер және олардың құрылымының байланысын қараған. Кей кездері байланыс туралы, бірақ барлық жеке қарым-қатынас тіршілігі сияқты Осы әртүрлі оқулардың жартысы терминологиялық қиындықтардан туылған, "қарым-қатынас" түсінігі сөздің тар мағынада немесе кең мағынада қолданылады. Егер қарым-қатынас схемаларының құрылымын сөйлем ретінде мінезделді, яғни қарым-қатынас тар мағынада сөз (шындық ретінде, тұлға аралық және қарым-қатынас ), өзіне комуникацияның тар мағынасын қосқанда (ақпараттың алмасуы ретінде), іс-әрекеттің интерпритациясын жеке қарау, ол өзін басқа ретінде қараса - қарым-қатынастың, жақтарын коммуникациямен байланыстырады. Қандай " басқа"- бұл сұраққа әлі жауап беру керек.

Егер коммуникациялық процесстер кейбір негізгі іс-әрекеттерден тұрады, осы іс-әрекеттің арқасында білім мен ойлардың ауысуы болады.

Бір уақытта осы іс-әрекетке барлық адамдардың қатысуы, сол адамдар өз іс-әрекетін қосады.

Қатысушылар бір-бірімен тек ақпарат алмасчып қана қоймай, "іс-әрекеттін ауысуы" ортақ іс-әрекет жоспарлайды. Осы жоспарлау бір индивидтің әрекеті " басқалардың басында жетілу жоспары" шыныменде, іс-әрекет шындықты қарайтын, бұл кезде жеке индивит шықпайды, ал топ шығады.

Әлеуметтік психологияда тарихында бірнеше іс-әрекеттің құрылымын бейнелеу үшін бірнеше әрекеттер бар мысалы; үлкен, кең таралған әрекеттің теориясы, немесе әлеуметтік әрекеттің теориясы, әр түрлі нұсқаларда әрекеттердің индевидуалды актісі. Осы ойларға социологтар (М. Вебер. П. Сорокин, Т. Парсонс ) және әлеуметтік психологтар да өзара іс-әрекеттің кейбір компоненттері: адамдар, олардың байланысы, бір-бірімен өзара әрекеті және олардың өзгеруі. Тапсырма барлық уақытта мотивациялық доминантты фактілері әрекет іс-әрекет ретінде белгілейді.

Осы ойлардың шындыққа сай келуінің мысалы Т. Парсонстың теориясы. Ол әлеуметтік әрекет құрылымын қарастыру үшін, категорияларды аппарат қолдануды ұсынды, яғни әлеуметтік әрекетте жеке адамдар әрекеті кіреді. Олар адамдардың іс-әрекетін құрамады. Әлеуметтік әрекеттердің негізіне жеке адамдардың іс-әрекеті, оған кең мағынадағы адамның әрекеті жатады, ол- бірдей әрекет қортындысы. Біреулік әрекетте кейбір акті элементтері бар, соның салдарынан әрекеттердің системасы қалыптасады. Әрбір акт өзінен- өзі алынады, абстрактілі схема көз қарасы бойынша, Элементтер құрамына а) әрекет б) "басқа " (әрекетке бдағытталатын объект) в) нормалар ( өзара іс-әрекеттің ұйымдасыу ) г) құндылық (әрбір қатысушы байқайды) д) ситуация (онда іс-әрекет жасалады)

Қарым-қатынас адамдардың бір-бірін

қабылдау ретінде .

(Қарым-қатынастың перцептивті жағы)

Әлеуметтік перцепция түсінігі.

Қарым-қатынас процесінде осы процестің қатысушылары арасында өзара түсінушілік болуы керек. Бұл жерде өзара түсінушіліктің өзі әртүрлі болуы мүмкін немесе мақсаттарды немесе мотивтерді түсіну.

Адамды, адам ретінде қабылдау «әлеуметтік перцепцияны» түсіндіреді. «Әлеуметтік перцепция» терминін 1947 жылы Брунер Джордж ұсынды.

Алғашында әлеуметтік перцепция негізінде, перцептивті процестердің әлеуметтік детерминациясы түсіндірілді. Кейінірек әлеуметтік психологияның зерттеушілері бұл түсінікке әр түрлі мағына берді: Әлеуметтік перцепцияны Әлеуметтік обьектілерді қабылдау деп түсіндірді. Дәл осы терминді қолдану әлеуметтік психология әдебиеттерінде нақтыланды. Сондықтан да адамды адам ретінде қабылдау әлеуметтік перцепцияға жатады.

Әлеуметтік перцепцияда, тек обьекті ғана емес, сонымен қатар субьектіде қабылдайды. Егер, индивид, субьект, ретінде көрінсе, онда ол өз тобындағы басқа индивидті қабылдай алады. Мұнда ең қиын жағдай субьект ретінде индивит қана емес, топтың да қатысуы қиын жағдай туғызады.

Мұда әлеуметтік перцепция жөнінде ғана емес, сонымен қатар тұлға аралық перцепция немесе тұлға аралық қабылдау туралы айтуға болады. Әлеуметтік обьектілерді қабылдауда, спецификалық қырларын дәл анықтау үшін, «қабылдау» сөзінің өзі жеткіліксіз. Сондықтан да, осы процесті сипаттауда ізденістер әлі жалғасуда.

Фрацуз әдебиеттерінде «адамды қабылдауды» кейде «адамды тану» деп аталады. Ал, отандық (кеңестік) әдебиеттерде «басқа адамды қабылдау» терминінің орнына «басқа адамды тану» термині қолданылады. Бұл терминді тек адамның физикалық қырларын ғана емес сонымен қатар оның мінез-құлығын сипаттауда қолданады. Сонымен қатар, бұл түсінікті субьект пен обьекттің қабылдауымен байланыстыруға болады.

Қабылдау мәселесі бойынша басқа да ыңғайларды сонымен қатар, тұлға аралық перцепцияны зерттеуде қолданды. Бұл транзактті психология мектебімен байланысты.

«Әлеуметтік перцепция» термині немесе тар мағынадағы сөз «тұлға аралық перцепция», «басқа адамды қабылдау» түрлі әдебиеттерде метофоралық Лук бойынша да қолданылады. Жалпы психология қабылдауды басқа да психикалық процестермен жақын екенін көрсетті. Жалпы айтқанда, адамда қабылдау оның сыртқы белгілерін қабылдаумен бірдей екендігін айтқан жөн.

Қарым-қатынасты дамытуға арналған жаттығулар

«Өз үйіріңді тап». Балаларға жануарлар аты жазылған жолақтар таратылады. Көздері байланған қатысушылар осы жануарлардың дыбысын шығарады.

«Жапырақпен билеу» . Жағымды музыка ырғағымен қолдарын артқа ұстап, жапырақты маңдайларына жапсырып алып билейді. Егер қатысушылардың бірі жапырақты түсіріп алса, сол қалпында қатып қалады.

«Апельсинді жалғап жібер» . Апельсинді немесе допты алқа тәріздес шеңбер бойында иек асты және иық көмегімен бір-біріне жалғайды. Егер апельсинді түсіріп алса, бәрін қайтадан бастайды.

«Эмоцияны тап». Жаңылтпашты бәрі еститіндей сыбырлап айту. Енді осы жаңылтпаштарды әртүрлі дауыс мәнерімен ату (пулеметтен жаудырғандай, таңданыспен, махаббат сезімін білдіргендей, жақтырмай айту, көңілсіз, ашулы, сеніммен және т. б. ) .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.