Таймер бағдарламасы
Мазмұны
1 бөлім Delphi ортасы туралы жалпы түсінігі 1.1 Delphi ортасымен танысу 1.2 Delphi ортасында оператормен танысу. 2 бөлім Таймер бағдарламасы 2.1 Таймер бағдарламасының компоненттері Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1 бөлім Delphi ортасы туралы жалпы түсінігі 1.1 Delphi ортасымен танысу 1.2 Delphi ортасында оператормен танысу. 2 бөлім Таймер бағдарламасы 2.1 Таймер бағдарламасының компоненттері Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе
Оқып-танысып тәжірибе алу - болашақ мамандықтарды оқыту, үйрету және даярлау барысындағы алғалшқы өткізілетін студенттердің тәжірибе алуы.
Тәжірибе алу барысында студенттер Delphi программалау ортасымен, MathCad пен Maple секілді компьютерлік математика ортасымен және Internet, Intranet.
Borland корпорациясы аз ғана мерзім ішінде Delphi7-нің негізгі версиялары мен бірнеше модификацияларын шығарды. Delphi 7 версиясында өте көп өзгерістер енгізілген. Программалармен қамтамасыз етудің тиімді өңдеу құралдарын қажет ету "жылдам жасау" ортасы деп аталатын программалау жүйелерінің пайда болуына алып келді.
Мұндай ортаға мысал ретінде Borland Delphi жатады. Жылдам жасау RAD - жүйесінде "Rapid Application Development" жүйесінің негізі визуалды жобалау және оқиғаны өндеуді программалар технологиясы жатады, оның мағынасы өңдеу үнемсіз жұмыстың көп бөлігін өзіне алады да, программистке диалогты терезелерді және оқиғаны өңдеу функциясын құрастыру жұмыстары қалады.
Ортада қатаң типтелген объектіге бағдарлы тілі қолданылады, оның негізіне Object Pascal (Turbo Pascal жалғасы) жатады.
Delphi әр түрлі программаларды құруға мүмкіндік береді: қарапайым біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерекқорларды басқару программаларына дейін.
Delphi-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен, мультимедиямен, дерекқорларымен жұмыс істейтін және динамикалық құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphi-дің айрықша ерекшелігі .NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.
Жалпы қазіргі уақытта Delphi, MathCad, Maple туралы алған білімдердің болашақ мамандар және қоғам үшін маңызы өте зор. Қазір осындай пәндерді игеру үшін көптеген оқудықтар мен оқу-әдістемелік нұсқаулар жазылуда. Мысалы, Delphі ортасымен танысып және онда жұмыс жасап үйренуде Фаронов, Культин Н секілді жазушылар еңбектерінің маңызы зор болса, ал компьютерлік математикамен танысуда жазушы В.И.Дьяконовтың еңбектерінің орны ерекше.
Бұл тәжірибе алудың мақсаты студенттердің информатика,программалау технологиялары, компьютерлік графика пәндерінен алған білімдерін ары қарай жалғастыру, жоғары курстарда оқытылатын пәндер туралы алғашқы түсінік беру, сонымен қатар студентті таңдаған мамандығының ерекшелігімен таныстыру және ол туралы түсінігін тереңдету болып табылады.
Бұл есеп беру құжаты бес бөлімнен тұрады. Олар: кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды және пайдаланған оқулықтар тізімі. Негізгі бөлімде студенттің тәжірибе алу барысында Delphi, MathCad, Maple орталары мен желілер туралы алған білімдері толығымен сипатталады.
Мақсаты:
1.Таймер жасаған мақсатым Delphi- да дұрыс жұмыс істей білуін арттыру үшін жасадым. Әсіресе оның ішінді компоненттермен жұмыс істей білу. Компонеттер не үшін арналған олардың өзгеруін білу, батырмаларының пернелері (Button, Label т.б ) көмегімен жұмыс істеуі.
2.Мен өз курстық жобамды Delphi бағдарламасында жасап өз дамытушылығымды арттырдым.
3.Delphi-де ұқыпты орындауға үйрендім.
Міндеттері:
- аналитикалық түрде мәндік саласы
- керекті кешенді бағдарламаларын оқыту
- жобалық компоненттерінің қосымшасы
- жүйенің таңдауын әзірлейтін бағдарламалық құралдары
1 бөлім Delphi ортасы туралы жалпы түсінігі
1.1 Delphi ортасымен танысу
Delphi ортасы - програмалаушының сапалы жұмысын қамтамасыз ететін күрделі механизм. Ол экрандағы бір уақытта ашылатын бірнеше терезелермен сипатталады. Бұл терезелер бір-бірін жартылай немесе толығымен жауып, экранда орын ауыстыра алады.
Delphi ортасы - көптерезелік жүйе. Оның негізгі төрт терезесі:
1.Негізгі терезе (Project 1)
2.Объектілер бақылаушысының терезесі (Object Inspector)
3.Формаларды құрастырушының терезесі (Form 1)
4.Программа кодының терезесі (Unit 1. Pas).
Негізгі терезеден басқа терезелерді жылжытуға, өлшемін өзгертуге немесе экраннан алып тастауға болады. Форманың терезесінен Unit кодына өту және одан кері өту F 12 пернесі арқылы орындалады.
Негізгі терезе мен компоненттер жинағы.Негізгі терезе программаның жобасын құрудағы жұмыстарды басқарады және Delphi ортасы іске қосылып тұрғанда міндетті түрде экранның жоғарғы қатарында орналасады.
Бұл терезде Delphi-ң негізгі меню жүйесі, пиктограммалық командалық батырмалары мен компоненттер политрасы орналасады.
Компоненттер жинағы - Delphi-ң негізгі байлығы болып табылады. Ол негізгі терезенің оң жағында орналасып, қажетті компонентті тез табуға арналған белгілерден тұрады:
Компонент деп белгілі бір қасиеттерді иемденген және форма терезесінде кез-келген объектіні орналастыру мүмкіндігін туғызатын функциональды элементті айтады. Delphi ортасының компоненттері 19 топқа бөлінген, ол топтарды парақтар деп атаймыз.
Форма құрастырушының және объектілер бақылаушысының терезесі.
Форма құрастырушының немесе форманың терезесі - болашақ программаның Windows жобасы. Алдымен бұл терезе бос болады.
Бұл терезенің жұмыс аймағы координаттық тордың нүктелерімен реттелген формада орналасқан әр компоненттер өзінің мекен-жайымен, мөлшерімен және түсімен анықталады. Форманы құрастыру File=New=Form опциялары арқылы орындалады.
Шығып тұрған бос формаға бір компонентті, мысалы Standard парағының Button батырмасын орналастыру үшін компоненттер жинағындағы Standard белгісін сырт еткізіп, парақты екпінді күйге келтіру керек.
Button батырмасының кескінің ажырату үшін тышқанды баспай тұрып парақта орналасқан белгілердің үстінен жылжытып көрген сәтте компоненттердің аты шығып тұрады.
Қажетті компонентті сырт еткізіп белгілеп, тышқанды форма аймағының кез-келген жеріне сырт еткізсек, форманың бетінде Button 1 элементі пайда болады.
Объектілер бақылаушысының терезесі 2 парақтан құрылады: Properties - қасиеттері және Events - оқиғалары.
Properties парағы арқылы компоненттің қасиеттері - параметрлері анықталады, ал Events парағы арқылы компонентті әртүрлі оқиғаларға сәйкес сезіндіру анықталады.
Программа кодының терезесі:
программа (немесе Модуль) кодының терезесі программаның мәтінін құруға және оны түзетуге арналған. Бұл мәтін арнайы ережелер бойынша құрылып, алгоритм жұмысын анықтайды.
Delphi жүйесінде Pascal тілінің ұлғайтылған және дамытылған нұсқасы - Object Pascal программалау тілі қолданылады.
Delphi ортасы іске қосылғанда программа кодының терезесі Windows ортасының бос терезесінің бастапқы кодынан тұрады. Жаңа форманың кодына Delphi ортасы бұл қатарларды автоматты түрде қосып отырады.
Жобаны құру барысында осы кодқа қажетті өзгерістер енгізіледі.
Delphi ортасы Unit, Unit 1 және implementation қатарларының аралығын өзгертіп отырады, ал программалаушының жұмыс аймағы - {SR*DFM} және END қатарлар аралығы бойынша.
1.2 Delphi ортасында оператормен танысу.
Оператор дегеніміз - алгоритмді жүзеге асыру барысындағы орындалатын іс-әрекеттерді анықтайтын тілдің қарапайым сөйлемі. Операторлар жазылу ретінде қарай бірінен кейін бірі тізбектеліп орындалады.
Басқару операторлары программа қатарларының орындалу реттілігін өзгертеді. Олар шартты тексерту, таңдау және цикл операторларына жіктеледі.
Шартты оператор кейбір шарттарды тексеруге және тексеру нәтижесіне байланысты мына немесе келесі әрекетті орындауға мүмкіндік береді. Шартты оператор "Иә" немесе "Жоқ" деп жауап беруге болатын белгілі бір логикалық шартты тексереді.
Шартты оператор құрылымы мынадай:if шарт then 1-оператор else 2-оператор;
Шарт оператор келесі алгоритм бойынша жұмыс істейді: егер оның нәтижесі ақиқат, яғни құптарлық болса (Иә), онда бір программалық тармақ орындалады. Тексеру нәтижесі жалған болған жағдайда (Жоқ), программаның басқа бір тармағы жүзеге асырылады.
Мұнда есептің шартына байланысты тармақталу алгоритмдерінің "Таңдау" немесе "Аттап өту" мүмкіндіктерінің бірі орындалуы тиіс.
Delphi ортасында таңдау оператормен жұмыс істеу.
Таңдау операторы программаның мүмкін болатын бірнешежалғасының бірін таңдауға мүмкіндік береді.
Таңдау операторының құрылымы мынандай:
Case ключ выбора of список выбора [elseоператоры] end;
Таңдау операторлар келесі алгоритм арқылы жұмыс істейді: Case операторы айнымалының мәнін мүмкін болатын қатарымен салыстырады және әр мәнге сәйкес әр түрлі операторларды орындайды.
Delphi құрастырушының жинақтаған ортасы (IDE- Integrated Development Environment) дегеніміз - қосымшаларды жобаларға жүктеуге және тіркеуге қажетті құралдардың бәрі бар жүйе. Ол көп жүйелі терезе боп есептеледі. Оның түрі бапталу қажетіне қарай өзгеруі мүмкін. Delphi-де тек бір ғана ашық жобаны қолдануға болады. Жобада бір немесе бірнеше қалыптар және оларға сәйкес модульдер болуы мүмкін.
Жоба әкімшісін негізгі мәзірдің View Project Manager пуктінің көмегімен ашуға болады. Жүктелгеннен кейін Delphi 7 жүйесінің интерфейсі бас тақрыптары бар төрт негізгі терезеден тұрады:
1)Негізгі терезе ( Delphi 7 project )
2)Обьекттер инспекторы ( Object Inspector терезесі )
3)Қалыптар конструкторы ( Form1-қалып терезесі )
4)Код редакторы ( Codeтерезесі )
Құрал-саймандар панелі терезенің сол жақ бөлігінде орналасқан және негізгі мәзірдің ен қажетті командаларына ыңгайлы және шапшаң үндеуді қамтамасыз етеді. Құрал-саймандар панеліндегі командалар жинағын осы панельдің қалқымалы (контекст) мәзірдегі Customize командасының көмегімен баптауға болады. Құрал-саймандар панелі анықтамалықжарлықтары бар батырмалары орналасқан 4 қосалқы панельден тұрады:
- жаңа мәлеметтер (New Items),
- файлды ашу (Open file), Сақтау (Save),
- барлығын сақтау (Save all),
- жобаны ашу (Open Project),
- жобаға файлды қосу (Add file to project),
- жобадан файлды алып тастау (Remove file from project),
- анықтама мазмұны (Help contents)
- модульдерді қарап шығу (View Unit),
- қалыптарды қарап шығу (View Form),
- қалыптан модульге және кері өту ( Toggle FormUnit),
- жаңа форманы әзірлеу (New Form),
- қосымшаны жіктеу (Run (F9)),
- қосымшаның орындалуын тақтата тұру ( Pause ),
- жолдар бойынша орындау ( Trace into(F7) ),
- жол бойынша,сонымен қатар қосалқы бағдарламаны да - F8 ді бір рет басу арқылы орындау (Step Over(F8)).
Қалып терезесі жұмыс өрісінің оң жағындағы бөлігінде код редакторының (қалып модулі мәтіннің) үстінде орналасқан. Бұл қосымшаның негізгі терезенің визуальды бейнесі. Ол тақырып жолынан және қосымша компоненттерінің орналастыруға арналған қалыптың жұмыс аймағаынан тұрады. Тақырып жолының оң жақ бөлігінде, терезенің стандартты басқарушы элементтері орналасқан: жыйю, жая және қалыпты жабу. Жұмыс аймағы арнайы тормен белгіленген, олардың бойымен орналастырылып жатқан компоненттер тураланды. Компиляцияланған қосымшада тор көрінбейтін болады. Қалып терезесінді қосымша орындалып жатқан кездегі пайдаланушы мен міндеттердің арақатынасын реттейтін органдар болады. Жаңа қалыптар үшін бұл терезенің үнсіздік юойнша тақырып жолы Form 1 болады. Қосымшаны әзірленген кезде оны өзгертуге болады. Қарапайым бағдарламаларда бір ғана, ал күрделі бағдарламаларда қатарынан бірнеше қалыптар болуы мүмкін.
Объекттер инспекторының терезесі. Delphi-дегі бағдарламалаудың ең негізгі құоалдарының бірі болып табылатын екі терезеден тұрады, ол бір немесе бірнеше таңдалған объектілердің немесе қалыптардың қасиеттерін немесе оқиғаоарын көрсетеді. Объектер инспекторының терезесі екі беттен тұрады: қасиеттер бетінен (Properties) және оқиғалар бетінен (Events).
Объектер инспекторының жоғарғы жағында беттер қыстырмалармен (tabs) белгіленген. Олардың көмегімен қосымшаны әзірлеп жатқан кезде бір беттен екіншісіне өтуге болады. Объекттер инспекторының жоғарғы жағында белсенді қалып компоненттерінің аттары бар құламалы тізім орналасады: оң жағында батырмасы бар терезе. Батырманы басқан кезде, қалыптың қажетті объектісін белсенді қылу үшін таңдауға мүмкіндік беретін құламалы тізім пайда болады.
Компонент, палитрасынан әзірленіп жатқан қалыптың терезесіне орналыстырылған кезде, оның аты қалып терезесінде таңдалған компонент қасиеттер жайлы ақпаратты көрсететін Объектер инспекторының тізіміне түседі. Комаонент жайлы барлық мәліметтер объектер инспекторының екі бетінде беріледі. Объектер инспекторы кодтар редакторымен байланыста болады.Әрбір компонент объекті болып табылады және оның өз қасиеттерімен әдістері болады.
Қасиеттер компоненттің күйін бейнелейді (оның қалыпта орналасуын, өлшемдерін және тағыда басқа). Әдістер компоненттің әртүрлі оқиғаларға деген жауап қайтаруын жүзеге асырады ( қалыптағы батырманы тышқанмен шерту , тышқанды қалып бойымен жылжыту, тышқан батырмасын жіберу және тағы басқа ).
Компонент реакциясын жүзеге асыратын әдістің мәтіні Код редакторында орналасады.
Келесi әрекеттердi орындау:
ерекшеленген объект терезе Object Inspector қыстырмасы оқиғаның іс -әрекеті.
Forml Properties Caption "көбейту кестесi" пiшiннiң есiмiн қондыру
TrackBarl(Win32 қыстырма)Properties (минимум) Min2-шi мағынаны беру(максимум) Max99-шы мағынаны беру (жағдай) Position 2-шi мағынаны беру (Аз өзгерiс) LineSize 1-шi мағынаны беру PageSize
(Бет сайын өзгерiс)7-шi мағынаны беру (кертiктердiң жиiлiгi) Frequency 7-шi мағынаны беру.
Events On Change Label1.Caption :=IntToStr(TrackBar1.Position); Label3.Caption :=IntToStr(TrackBar1.Position * TrackBar2.Position); if CheckBox1.Checked then TrackBar2.Position :=TrackBar1.Position;
Ерекшеленген объект терезе Object Inspector қыстырмасы оқиғаның есiмi әрекет TrackBar2 (Win32 қыстырма)Properties (минимум ) Min2-шi мағынаны беру (максимум ) Max99-шы мағынаны беру (жағдай ) Position2-шi мағынаны беру (Аз өзгерiс) LineSize1-шi мағынаны беру PageSize (бет сайын өзгерiс)7-шi мағынаны беру (кертiктердi жиiлiгi) Frequency7-шi мағынаны беру.
Events OnChange Label2.Caption :=IntToStr(TrackBar2.Position); Label3.Caption :=IntToStr(TrackBar1.Position * TrackBar2.Position); if CheckBox1.Checked then TrackBar1.Position := TrackBar2.Position;
GroupBoxl(Standard қыстырма)Properties Caption "Шығарм а" қол қою енгiзу.
Label (Standard қыстырма)Properties (өздiгiнен таңдау ) AutoSizeFalse мағына орнату Caption 2-шi мағынаны беру (тегiстеу ) Alignment(оң шет бойымен тегiстеу) taRightJustify мағына орнату Label2(Standard қыстырма)Properties AutoSize False мағына орнату Caption 2-шi мағынаны беру Alignment (оң шет бойымен тегiстеу) taRightJustify мағына орнату.
Label3 (Standard қыстырма)Properties AutoSize False мағына орнату Caption 4-шi мағынаны беру Alignment (оң шет бойымен тегiстеу) taRightJustify мағына орнату.
CheckBoxl(Standard қыстырма)Properties Caption "Шаршы" қол қою енгiзу.
Alignment (сол шет бойымен тегiстеу) taLefttJustify мағына орнату. Events OnClick TrackBar2.Position := TrackBar1.Position;
2 бөлім Таймер бағдарламасы
2.1 Таймер бағдарламасының компоненттері
Timer компоненті Delphi бағдарламасында интервал сағатын көрсетеді. Таймерда өзгерістер бар: мультиплкациялық көрсеткіштер, терезелерді жабу. Timer Delphi бағдарламасында екі қымет ететін жүктеулері бар.
Олар: Interval- ол сағаттың минисекундын есептейді, Enabled- жетістігін есептейді. Осылай бағдарламаны өзгерту, үшiн сан шығарма тек қана екi мағыналы емес,сонымен қатар үш мәндi 2 мен 199 бенаралығындағы табу. Осылай бағдарламаны өзгерту, үшiн екi сандарға сомма табу.Бағдарламадан шығатын есiк үшiн маңдайшада жабатын батырмада тышқанды шертiп жiберу керек.
Бағдарлама әзiрлеудiң жоспарының сипаттамасы:
1. Жаңа жобаны ашу.
2. Құрамдас бөлiктердi даналарды пiшiнінде таратып салып қойып: Shape фигура.
3. Келесi әрекеттердi орындау.
Ерекшеленген объект терезе Object Inspector қыстырмасы оқиғаның іс әрекеті Form1 Properties Caption пiшiннiң есiмiн қондыру Height 300-шi мағынаны беру, Width 120-шi мағынаны беру (Қызметтiк батырмалар) BorderIcons(тоқтату) biMinimize подсвойства үшiн таңдасан және False (тарқату ) biMaximize мағына Color үйреншiкті беру романың стилі (BorderStyleBsSingle) мағынаны таңдау.
Events On Mouse Move рәсiмге қосымша параметрлердi алып бередi: Shift - Ctrl Shift басылған перне ауысуда болуы мүмкiндігін көрсетедi немесе ALT ;тышқанның көрсеткiшiн X-көлбеу координата; Y-көрсеткiштiң тiк координатасы.
Ерекшеленген объект Терезе Object Inspector қыстырмасы Оқиғаның есiмi әрекеті.
Shape1(Additional қыстырма)Properties Height 6l мағынаны беру Width 6l мағынаны беру (пiшiн ) Shape(шеңбер ) stCircle мағынаны таңдау,
(кескiн )Pen(қызылтүс) clRed (түс ) Color мағына подсвойства үшiн таңдау ,(қол ) Brush(мөлдiр ) bsClear (стиль ) Style мағына подсвойства үшiн таңдау (қосылған ) Enabled (жоқ ) False мағынаны таңдау.
Shape2 (Additional қыстырма)Properties Height 6l мағынаны беру Width 6l мағынаны беру Shape (шеңбер ) stCircle мағынаны таңдау.
Pen (сарытүс) clYellow (түс ) Color мағына подсвойства үшiн таңдау
Brush BsClear Style мағына подсвойства үшiн таңдау, (қосылған ) Enabled(жоқ ) False мағынаны таңдау.
Shape3 (Additional қыстырма)Properties Height 6l мағынаны беру Width 6l мағынаны беру
Shape (шеңбер ) stCircle мағынаны таңдау Pen (түс,ақшыл,жасыл)
clLime (түс ) Color мағына подсвойства үшiн таңдау. Brush BsClear Style мағына подсвойства үшiн таңдау қосылған ) Enabled(жоқ ) False мағынаны таңдау.Рәсiм FormMouseMove шақырған OnShape функцияға жазу. Функцияның жұмысы келесi оқиғаларды анықтайды.
Егер тышқанның көрсеткiшi шыраққа бұрмаса, онда түс оны мөлдiрейдi.
Егер тышқанның көрсеткiшi шыраққа бұрса, онда түс оны бағдаршамның түстерiне сәйкес келедi. r: = . Width div 2 ; cx {r - фигураның радиусы}: = . Left + r ; cy {cx, cy - фигураның ортасының координатасы}: = . Top + rd2: (X - cx) = (X - cx) * (Y - cy) *ның (Y - cy) +лары ; OnShape {d2 - орталықтан қашықтықтың шаршысы}: = bsClear ; {тышқанның көрсеткiшi шыраққа бұрмаған, яғни фигураның сыртында болу}if d2 r*r then ObShape: = bsSolid ; тышқанның көрсеткiшi шыраққа бұрған. Edit -- Align әмiрдi таңдау. Alignment диалогктiк терезе ашылады.
Содан(терезеде ортаға келтiру) Center in Window ауыстырып қосқыш сол жағында орнату. (Теңаралықтармен) Space Equally ауыстырып қосқыш оңнан солға орнату. OK батырмада шертiп жiберу. Жоба нысақтаңыз, iске қосыңыз және оны тексерiңiз. Iшкi программаның листингi.
Function OnShape (sh: TShape: X, Y: Integer): TBrushStyle; var r, cx, cy, d2: Integer; begin
r := sh.Width div 2; cx := sh.Left + r; cy := sh.Top + r;
d2 := (X - cx) * (X - cx) + (Y - cy) * (Y - cy); OnShape := bsClear; if d2 r*r then ObShape := bsSolid; end;
Компонеттер палитрасын панелі құрастырушы таның негізгі терезенің оң жақ бөлігінде орналасқан. Ол VCL - ға (Visual Component Library - көрініп тұратын компонеттер кітапханасына) қатынауды ұйымдастырады және VCL компонеттерінің пектограммалары бейнеленген батырмаларды қамтиды. Таймер бағдарламасының компонеттер политрасының көмегімен қосымша алуан түрлі интерфейстік басқару элементтерін қосуға және алып тастауға мүмкіндік береді. Мысалы батырмаларды мәзірлерді тізімдерді панельдерді және т.б. Компоненттер палитрасы әртүрлі компонеттердің топтары орналасқан бірқатар беттерден тұрады. Интервал сағатымен жүктегеннен кейін, таймер onTimer-мен бірге бірігеді. Таймерді қосу үшін Enabled - true - ні жүктеу қажет. Таймер үшін Timer1.Interval:=10000 операторын жүргізу керек. Delphi-де компонеттер палитрасы беттерінің құрамын өзгертуге болады және оған өзінің жасаған компонеттердің пиктограммаларын қосуға да болады.
Егер 1-ші кнопкаға шертсеңіз программадан шығу әрекеті орындалады. Екінші кнопкаға алдыңғы суретке көшіреді, ал соңғы кнопка келесі суретке көшіреді.
Егер осы кнопкалардың астындағы суреті бар кнопкаға басыңыз, онда сәйкес суретке көшіріледі.
Қазіргі кезде жана информациялық технологияның жетістіктері,идеялары қолданбайтын саланы айту қиын. Ғылымның әр саласының есептері прогрпаммалау тілдерінің көмегімен шешіліп, күрделі құбылыстарды зерттеу мен болжау мүмкіндіктері жаңав деңгейге көтерілді. Таймер бағдарламалау технологияларының негізгі бағыттарының бірі - объекті бағытталған программалау тілі. Delphi интегралды ортасы объекті программалау принціпіне негізделген. Бұл ортада күрделі қосымшалар, анықтамалық және тестілеу жүйелерін, электрондық оқулықтар, мәліметтер қорын құруға болады.
Қазақстан Республикасында аппараттандыру процессі басталған кезден бастап-ақ оны қолданудың тиімді жолдары іздестіріле басталды. Басында текст теру, электронды кестемен жұмыс жасау сияқты дайын программалардың кзмегіне жүгінсе,қазіргі уақытта әр-түрлі салада өзіне әмбебап бағдарламалар дайындауға көшті.
Оған дәлел қай жұмыс орнына қабылдаған кезде компьютерлік біліміңізді сұрайды, тексереді. Міне, осыдан бастап-ақ бағдарламашылардың жұмысының өрісі кеңеюде деп айқын айтуға болады. Батыс Қазақстанда дәл осы жұмыспен айналысатын фирма жоқ, дегенмен де бағдарламашылар тобы осы жұмысты алысқа шаптырмай-ақ тындырып бағуда.
Қазіргі жоғарғы оқу орнындағы ақпаратты жүйелер немесе информатика мамандығы бойынша оқып жатқан студенттердің дипломдық жобасының өзі бір саланы автоматтандыруға немесе бір пән бойынша ақпараттандырылған жұмыс орны және тағы да сол сияқты үлкен жобаларды орындауды талап етеді. Бұл орайда менің дипломдық жұмысымды айта кеткен жөн деп есептеймін.
Графикалық объекттің бетінемәтін шығару үшін TextOut әдісі қолданылады. Осы әдістің шақыру нұсқауы жалпы жағдайда мынадай түрде болады:
Объект. Canvas. TextOut(x, y, Текст );
Мұндағы x,y- шығатын мәтінің координат нүктелері;
Текст- айнымалы немесе символдық типті тұрақты (шығарылатын мәтін).
TextOut әдісімен шығарылатын мәтін облысының оң жақ шекара координаттарын;
PenPos қасиетін пайдаланып алуға болады;
Қарапайым графиктерді сызу әдістері;
LineTo әдісі түзуді қарандаштың ағымдағы орынан координатасы көрсетілген нүктеге дейін сызады.
Объект. Canvas. LineTo (x,y,);
MoveTo әдісі қарандашты нүктеге апарады.
Объект. Canvas. MoveTo (x,y,);
Ellipse әдісі эллипс сызады (жеке жағдайда, шеңбер - параметр мәніне тәуелді болады): Объект. Canvas. Ellipse (x1, y1, x2, y2,);
Мұндағы: x1, y1, x2, y2 - ішіне эллипс сызылатын тікбұрыш координаттары.
Arc әдісі доға сызады:
Объект. Canvas. Arc (x1, y1, x2, y2,x3,y3,x4,y4);
Мұндағы: x1, y1, x2, y2 - эллипс параметрі, эллипс белгілі, яғни сызылатын доға болады.
Rectangle әдісі тіктөртбұрыш сызады:
Объект. Canvas. Rectangle (x1, y1, x2, y2,);
Терезесі форма конструкторының терезесі болып бұл терезеге негізгі конпоненттер орналасады.
Бұл терезеге обьекттер инспекторы болып,мұнда обьекттің негізгі параметрлері енгізіледі.Уақиғалар тізімі жазылады.Мұны viewobject inspector немесе ... жалғасы
Оқып-танысып тәжірибе алу - болашақ мамандықтарды оқыту, үйрету және даярлау барысындағы алғалшқы өткізілетін студенттердің тәжірибе алуы.
Тәжірибе алу барысында студенттер Delphi программалау ортасымен, MathCad пен Maple секілді компьютерлік математика ортасымен және Internet, Intranet.
Borland корпорациясы аз ғана мерзім ішінде Delphi7-нің негізгі версиялары мен бірнеше модификацияларын шығарды. Delphi 7 версиясында өте көп өзгерістер енгізілген. Программалармен қамтамасыз етудің тиімді өңдеу құралдарын қажет ету "жылдам жасау" ортасы деп аталатын программалау жүйелерінің пайда болуына алып келді.
Мұндай ортаға мысал ретінде Borland Delphi жатады. Жылдам жасау RAD - жүйесінде "Rapid Application Development" жүйесінің негізі визуалды жобалау және оқиғаны өндеуді программалар технологиясы жатады, оның мағынасы өңдеу үнемсіз жұмыстың көп бөлігін өзіне алады да, программистке диалогты терезелерді және оқиғаны өңдеу функциясын құрастыру жұмыстары қалады.
Ортада қатаң типтелген объектіге бағдарлы тілі қолданылады, оның негізіне Object Pascal (Turbo Pascal жалғасы) жатады.
Delphi әр түрлі программаларды құруға мүмкіндік береді: қарапайым біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерекқорларды басқару программаларына дейін.
Delphi-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен, мультимедиямен, дерекқорларымен жұмыс істейтін және динамикалық құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphi-дің айрықша ерекшелігі .NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.
Жалпы қазіргі уақытта Delphi, MathCad, Maple туралы алған білімдердің болашақ мамандар және қоғам үшін маңызы өте зор. Қазір осындай пәндерді игеру үшін көптеген оқудықтар мен оқу-әдістемелік нұсқаулар жазылуда. Мысалы, Delphі ортасымен танысып және онда жұмыс жасап үйренуде Фаронов, Культин Н секілді жазушылар еңбектерінің маңызы зор болса, ал компьютерлік математикамен танысуда жазушы В.И.Дьяконовтың еңбектерінің орны ерекше.
Бұл тәжірибе алудың мақсаты студенттердің информатика,программалау технологиялары, компьютерлік графика пәндерінен алған білімдерін ары қарай жалғастыру, жоғары курстарда оқытылатын пәндер туралы алғашқы түсінік беру, сонымен қатар студентті таңдаған мамандығының ерекшелігімен таныстыру және ол туралы түсінігін тереңдету болып табылады.
Бұл есеп беру құжаты бес бөлімнен тұрады. Олар: кіріспе, негізгі бөлім, қорытынды және пайдаланған оқулықтар тізімі. Негізгі бөлімде студенттің тәжірибе алу барысында Delphi, MathCad, Maple орталары мен желілер туралы алған білімдері толығымен сипатталады.
Мақсаты:
1.Таймер жасаған мақсатым Delphi- да дұрыс жұмыс істей білуін арттыру үшін жасадым. Әсіресе оның ішінді компоненттермен жұмыс істей білу. Компонеттер не үшін арналған олардың өзгеруін білу, батырмаларының пернелері (Button, Label т.б ) көмегімен жұмыс істеуі.
2.Мен өз курстық жобамды Delphi бағдарламасында жасап өз дамытушылығымды арттырдым.
3.Delphi-де ұқыпты орындауға үйрендім.
Міндеттері:
- аналитикалық түрде мәндік саласы
- керекті кешенді бағдарламаларын оқыту
- жобалық компоненттерінің қосымшасы
- жүйенің таңдауын әзірлейтін бағдарламалық құралдары
1 бөлім Delphi ортасы туралы жалпы түсінігі
1.1 Delphi ортасымен танысу
Delphi ортасы - програмалаушының сапалы жұмысын қамтамасыз ететін күрделі механизм. Ол экрандағы бір уақытта ашылатын бірнеше терезелермен сипатталады. Бұл терезелер бір-бірін жартылай немесе толығымен жауып, экранда орын ауыстыра алады.
Delphi ортасы - көптерезелік жүйе. Оның негізгі төрт терезесі:
1.Негізгі терезе (Project 1)
2.Объектілер бақылаушысының терезесі (Object Inspector)
3.Формаларды құрастырушының терезесі (Form 1)
4.Программа кодының терезесі (Unit 1. Pas).
Негізгі терезеден басқа терезелерді жылжытуға, өлшемін өзгертуге немесе экраннан алып тастауға болады. Форманың терезесінен Unit кодына өту және одан кері өту F 12 пернесі арқылы орындалады.
Негізгі терезе мен компоненттер жинағы.Негізгі терезе программаның жобасын құрудағы жұмыстарды басқарады және Delphi ортасы іске қосылып тұрғанда міндетті түрде экранның жоғарғы қатарында орналасады.
Бұл терезде Delphi-ң негізгі меню жүйесі, пиктограммалық командалық батырмалары мен компоненттер политрасы орналасады.
Компоненттер жинағы - Delphi-ң негізгі байлығы болып табылады. Ол негізгі терезенің оң жағында орналасып, қажетті компонентті тез табуға арналған белгілерден тұрады:
Компонент деп белгілі бір қасиеттерді иемденген және форма терезесінде кез-келген объектіні орналастыру мүмкіндігін туғызатын функциональды элементті айтады. Delphi ортасының компоненттері 19 топқа бөлінген, ол топтарды парақтар деп атаймыз.
Форма құрастырушының және объектілер бақылаушысының терезесі.
Форма құрастырушының немесе форманың терезесі - болашақ программаның Windows жобасы. Алдымен бұл терезе бос болады.
Бұл терезенің жұмыс аймағы координаттық тордың нүктелерімен реттелген формада орналасқан әр компоненттер өзінің мекен-жайымен, мөлшерімен және түсімен анықталады. Форманы құрастыру File=New=Form опциялары арқылы орындалады.
Шығып тұрған бос формаға бір компонентті, мысалы Standard парағының Button батырмасын орналастыру үшін компоненттер жинағындағы Standard белгісін сырт еткізіп, парақты екпінді күйге келтіру керек.
Button батырмасының кескінің ажырату үшін тышқанды баспай тұрып парақта орналасқан белгілердің үстінен жылжытып көрген сәтте компоненттердің аты шығып тұрады.
Қажетті компонентті сырт еткізіп белгілеп, тышқанды форма аймағының кез-келген жеріне сырт еткізсек, форманың бетінде Button 1 элементі пайда болады.
Объектілер бақылаушысының терезесі 2 парақтан құрылады: Properties - қасиеттері және Events - оқиғалары.
Properties парағы арқылы компоненттің қасиеттері - параметрлері анықталады, ал Events парағы арқылы компонентті әртүрлі оқиғаларға сәйкес сезіндіру анықталады.
Программа кодының терезесі:
программа (немесе Модуль) кодының терезесі программаның мәтінін құруға және оны түзетуге арналған. Бұл мәтін арнайы ережелер бойынша құрылып, алгоритм жұмысын анықтайды.
Delphi жүйесінде Pascal тілінің ұлғайтылған және дамытылған нұсқасы - Object Pascal программалау тілі қолданылады.
Delphi ортасы іске қосылғанда программа кодының терезесі Windows ортасының бос терезесінің бастапқы кодынан тұрады. Жаңа форманың кодына Delphi ортасы бұл қатарларды автоматты түрде қосып отырады.
Жобаны құру барысында осы кодқа қажетті өзгерістер енгізіледі.
Delphi ортасы Unit, Unit 1 және implementation қатарларының аралығын өзгертіп отырады, ал программалаушының жұмыс аймағы - {SR*DFM} және END қатарлар аралығы бойынша.
1.2 Delphi ортасында оператормен танысу.
Оператор дегеніміз - алгоритмді жүзеге асыру барысындағы орындалатын іс-әрекеттерді анықтайтын тілдің қарапайым сөйлемі. Операторлар жазылу ретінде қарай бірінен кейін бірі тізбектеліп орындалады.
Басқару операторлары программа қатарларының орындалу реттілігін өзгертеді. Олар шартты тексерту, таңдау және цикл операторларына жіктеледі.
Шартты оператор кейбір шарттарды тексеруге және тексеру нәтижесіне байланысты мына немесе келесі әрекетті орындауға мүмкіндік береді. Шартты оператор "Иә" немесе "Жоқ" деп жауап беруге болатын белгілі бір логикалық шартты тексереді.
Шартты оператор құрылымы мынадай:if шарт then 1-оператор else 2-оператор;
Шарт оператор келесі алгоритм бойынша жұмыс істейді: егер оның нәтижесі ақиқат, яғни құптарлық болса (Иә), онда бір программалық тармақ орындалады. Тексеру нәтижесі жалған болған жағдайда (Жоқ), программаның басқа бір тармағы жүзеге асырылады.
Мұнда есептің шартына байланысты тармақталу алгоритмдерінің "Таңдау" немесе "Аттап өту" мүмкіндіктерінің бірі орындалуы тиіс.
Delphi ортасында таңдау оператормен жұмыс істеу.
Таңдау операторы программаның мүмкін болатын бірнешежалғасының бірін таңдауға мүмкіндік береді.
Таңдау операторының құрылымы мынандай:
Case ключ выбора of список выбора [elseоператоры] end;
Таңдау операторлар келесі алгоритм арқылы жұмыс істейді: Case операторы айнымалының мәнін мүмкін болатын қатарымен салыстырады және әр мәнге сәйкес әр түрлі операторларды орындайды.
Delphi құрастырушының жинақтаған ортасы (IDE- Integrated Development Environment) дегеніміз - қосымшаларды жобаларға жүктеуге және тіркеуге қажетті құралдардың бәрі бар жүйе. Ол көп жүйелі терезе боп есептеледі. Оның түрі бапталу қажетіне қарай өзгеруі мүмкін. Delphi-де тек бір ғана ашық жобаны қолдануға болады. Жобада бір немесе бірнеше қалыптар және оларға сәйкес модульдер болуы мүмкін.
Жоба әкімшісін негізгі мәзірдің View Project Manager пуктінің көмегімен ашуға болады. Жүктелгеннен кейін Delphi 7 жүйесінің интерфейсі бас тақрыптары бар төрт негізгі терезеден тұрады:
1)Негізгі терезе ( Delphi 7 project )
2)Обьекттер инспекторы ( Object Inspector терезесі )
3)Қалыптар конструкторы ( Form1-қалып терезесі )
4)Код редакторы ( Codeтерезесі )
Құрал-саймандар панелі терезенің сол жақ бөлігінде орналасқан және негізгі мәзірдің ен қажетті командаларына ыңгайлы және шапшаң үндеуді қамтамасыз етеді. Құрал-саймандар панеліндегі командалар жинағын осы панельдің қалқымалы (контекст) мәзірдегі Customize командасының көмегімен баптауға болады. Құрал-саймандар панелі анықтамалықжарлықтары бар батырмалары орналасқан 4 қосалқы панельден тұрады:
- жаңа мәлеметтер (New Items),
- файлды ашу (Open file), Сақтау (Save),
- барлығын сақтау (Save all),
- жобаны ашу (Open Project),
- жобаға файлды қосу (Add file to project),
- жобадан файлды алып тастау (Remove file from project),
- анықтама мазмұны (Help contents)
- модульдерді қарап шығу (View Unit),
- қалыптарды қарап шығу (View Form),
- қалыптан модульге және кері өту ( Toggle FormUnit),
- жаңа форманы әзірлеу (New Form),
- қосымшаны жіктеу (Run (F9)),
- қосымшаның орындалуын тақтата тұру ( Pause ),
- жолдар бойынша орындау ( Trace into(F7) ),
- жол бойынша,сонымен қатар қосалқы бағдарламаны да - F8 ді бір рет басу арқылы орындау (Step Over(F8)).
Қалып терезесі жұмыс өрісінің оң жағындағы бөлігінде код редакторының (қалып модулі мәтіннің) үстінде орналасқан. Бұл қосымшаның негізгі терезенің визуальды бейнесі. Ол тақырып жолынан және қосымша компоненттерінің орналастыруға арналған қалыптың жұмыс аймағаынан тұрады. Тақырып жолының оң жақ бөлігінде, терезенің стандартты басқарушы элементтері орналасқан: жыйю, жая және қалыпты жабу. Жұмыс аймағы арнайы тормен белгіленген, олардың бойымен орналастырылып жатқан компоненттер тураланды. Компиляцияланған қосымшада тор көрінбейтін болады. Қалып терезесінді қосымша орындалып жатқан кездегі пайдаланушы мен міндеттердің арақатынасын реттейтін органдар болады. Жаңа қалыптар үшін бұл терезенің үнсіздік юойнша тақырып жолы Form 1 болады. Қосымшаны әзірленген кезде оны өзгертуге болады. Қарапайым бағдарламаларда бір ғана, ал күрделі бағдарламаларда қатарынан бірнеше қалыптар болуы мүмкін.
Объекттер инспекторының терезесі. Delphi-дегі бағдарламалаудың ең негізгі құоалдарының бірі болып табылатын екі терезеден тұрады, ол бір немесе бірнеше таңдалған объектілердің немесе қалыптардың қасиеттерін немесе оқиғаоарын көрсетеді. Объектер инспекторының терезесі екі беттен тұрады: қасиеттер бетінен (Properties) және оқиғалар бетінен (Events).
Объектер инспекторының жоғарғы жағында беттер қыстырмалармен (tabs) белгіленген. Олардың көмегімен қосымшаны әзірлеп жатқан кезде бір беттен екіншісіне өтуге болады. Объекттер инспекторының жоғарғы жағында белсенді қалып компоненттерінің аттары бар құламалы тізім орналасады: оң жағында батырмасы бар терезе. Батырманы басқан кезде, қалыптың қажетті объектісін белсенді қылу үшін таңдауға мүмкіндік беретін құламалы тізім пайда болады.
Компонент, палитрасынан әзірленіп жатқан қалыптың терезесіне орналыстырылған кезде, оның аты қалып терезесінде таңдалған компонент қасиеттер жайлы ақпаратты көрсететін Объектер инспекторының тізіміне түседі. Комаонент жайлы барлық мәліметтер объектер инспекторының екі бетінде беріледі. Объектер инспекторы кодтар редакторымен байланыста болады.Әрбір компонент объекті болып табылады және оның өз қасиеттерімен әдістері болады.
Қасиеттер компоненттің күйін бейнелейді (оның қалыпта орналасуын, өлшемдерін және тағыда басқа). Әдістер компоненттің әртүрлі оқиғаларға деген жауап қайтаруын жүзеге асырады ( қалыптағы батырманы тышқанмен шерту , тышқанды қалып бойымен жылжыту, тышқан батырмасын жіберу және тағы басқа ).
Компонент реакциясын жүзеге асыратын әдістің мәтіні Код редакторында орналасады.
Келесi әрекеттердi орындау:
ерекшеленген объект терезе Object Inspector қыстырмасы оқиғаның іс -әрекеті.
Forml Properties Caption "көбейту кестесi" пiшiннiң есiмiн қондыру
TrackBarl(Win32 қыстырма)Properties (минимум) Min2-шi мағынаны беру(максимум) Max99-шы мағынаны беру (жағдай) Position 2-шi мағынаны беру (Аз өзгерiс) LineSize 1-шi мағынаны беру PageSize
(Бет сайын өзгерiс)7-шi мағынаны беру (кертiктердiң жиiлiгi) Frequency 7-шi мағынаны беру.
Events On Change Label1.Caption :=IntToStr(TrackBar1.Position); Label3.Caption :=IntToStr(TrackBar1.Position * TrackBar2.Position); if CheckBox1.Checked then TrackBar2.Position :=TrackBar1.Position;
Ерекшеленген объект терезе Object Inspector қыстырмасы оқиғаның есiмi әрекет TrackBar2 (Win32 қыстырма)Properties (минимум ) Min2-шi мағынаны беру (максимум ) Max99-шы мағынаны беру (жағдай ) Position2-шi мағынаны беру (Аз өзгерiс) LineSize1-шi мағынаны беру PageSize (бет сайын өзгерiс)7-шi мағынаны беру (кертiктердi жиiлiгi) Frequency7-шi мағынаны беру.
Events OnChange Label2.Caption :=IntToStr(TrackBar2.Position); Label3.Caption :=IntToStr(TrackBar1.Position * TrackBar2.Position); if CheckBox1.Checked then TrackBar1.Position := TrackBar2.Position;
GroupBoxl(Standard қыстырма)Properties Caption "Шығарм а" қол қою енгiзу.
Label (Standard қыстырма)Properties (өздiгiнен таңдау ) AutoSizeFalse мағына орнату Caption 2-шi мағынаны беру (тегiстеу ) Alignment(оң шет бойымен тегiстеу) taRightJustify мағына орнату Label2(Standard қыстырма)Properties AutoSize False мағына орнату Caption 2-шi мағынаны беру Alignment (оң шет бойымен тегiстеу) taRightJustify мағына орнату.
Label3 (Standard қыстырма)Properties AutoSize False мағына орнату Caption 4-шi мағынаны беру Alignment (оң шет бойымен тегiстеу) taRightJustify мағына орнату.
CheckBoxl(Standard қыстырма)Properties Caption "Шаршы" қол қою енгiзу.
Alignment (сол шет бойымен тегiстеу) taLefttJustify мағына орнату. Events OnClick TrackBar2.Position := TrackBar1.Position;
2 бөлім Таймер бағдарламасы
2.1 Таймер бағдарламасының компоненттері
Timer компоненті Delphi бағдарламасында интервал сағатын көрсетеді. Таймерда өзгерістер бар: мультиплкациялық көрсеткіштер, терезелерді жабу. Timer Delphi бағдарламасында екі қымет ететін жүктеулері бар.
Олар: Interval- ол сағаттың минисекундын есептейді, Enabled- жетістігін есептейді. Осылай бағдарламаны өзгерту, үшiн сан шығарма тек қана екi мағыналы емес,сонымен қатар үш мәндi 2 мен 199 бенаралығындағы табу. Осылай бағдарламаны өзгерту, үшiн екi сандарға сомма табу.Бағдарламадан шығатын есiк үшiн маңдайшада жабатын батырмада тышқанды шертiп жiберу керек.
Бағдарлама әзiрлеудiң жоспарының сипаттамасы:
1. Жаңа жобаны ашу.
2. Құрамдас бөлiктердi даналарды пiшiнінде таратып салып қойып: Shape фигура.
3. Келесi әрекеттердi орындау.
Ерекшеленген объект терезе Object Inspector қыстырмасы оқиғаның іс әрекеті Form1 Properties Caption пiшiннiң есiмiн қондыру Height 300-шi мағынаны беру, Width 120-шi мағынаны беру (Қызметтiк батырмалар) BorderIcons(тоқтату) biMinimize подсвойства үшiн таңдасан және False (тарқату ) biMaximize мағына Color үйреншiкті беру романың стилі (BorderStyleBsSingle) мағынаны таңдау.
Events On Mouse Move рәсiмге қосымша параметрлердi алып бередi: Shift - Ctrl Shift басылған перне ауысуда болуы мүмкiндігін көрсетедi немесе ALT ;тышқанның көрсеткiшiн X-көлбеу координата; Y-көрсеткiштiң тiк координатасы.
Ерекшеленген объект Терезе Object Inspector қыстырмасы Оқиғаның есiмi әрекеті.
Shape1(Additional қыстырма)Properties Height 6l мағынаны беру Width 6l мағынаны беру (пiшiн ) Shape(шеңбер ) stCircle мағынаны таңдау,
(кескiн )Pen(қызылтүс) clRed (түс ) Color мағына подсвойства үшiн таңдау ,(қол ) Brush(мөлдiр ) bsClear (стиль ) Style мағына подсвойства үшiн таңдау (қосылған ) Enabled (жоқ ) False мағынаны таңдау.
Shape2 (Additional қыстырма)Properties Height 6l мағынаны беру Width 6l мағынаны беру Shape (шеңбер ) stCircle мағынаны таңдау.
Pen (сарытүс) clYellow (түс ) Color мағына подсвойства үшiн таңдау
Brush BsClear Style мағына подсвойства үшiн таңдау, (қосылған ) Enabled(жоқ ) False мағынаны таңдау.
Shape3 (Additional қыстырма)Properties Height 6l мағынаны беру Width 6l мағынаны беру
Shape (шеңбер ) stCircle мағынаны таңдау Pen (түс,ақшыл,жасыл)
clLime (түс ) Color мағына подсвойства үшiн таңдау. Brush BsClear Style мағына подсвойства үшiн таңдау қосылған ) Enabled(жоқ ) False мағынаны таңдау.Рәсiм FormMouseMove шақырған OnShape функцияға жазу. Функцияның жұмысы келесi оқиғаларды анықтайды.
Егер тышқанның көрсеткiшi шыраққа бұрмаса, онда түс оны мөлдiрейдi.
Егер тышқанның көрсеткiшi шыраққа бұрса, онда түс оны бағдаршамның түстерiне сәйкес келедi. r: = . Width div 2 ; cx {r - фигураның радиусы}: = . Left + r ; cy {cx, cy - фигураның ортасының координатасы}: = . Top + rd2: (X - cx) = (X - cx) * (Y - cy) *ның (Y - cy) +лары ; OnShape {d2 - орталықтан қашықтықтың шаршысы}: = bsClear ; {тышқанның көрсеткiшi шыраққа бұрмаған, яғни фигураның сыртында болу}if d2 r*r then ObShape: = bsSolid ; тышқанның көрсеткiшi шыраққа бұрған. Edit -- Align әмiрдi таңдау. Alignment диалогктiк терезе ашылады.
Содан(терезеде ортаға келтiру) Center in Window ауыстырып қосқыш сол жағында орнату. (Теңаралықтармен) Space Equally ауыстырып қосқыш оңнан солға орнату. OK батырмада шертiп жiберу. Жоба нысақтаңыз, iске қосыңыз және оны тексерiңiз. Iшкi программаның листингi.
Function OnShape (sh: TShape: X, Y: Integer): TBrushStyle; var r, cx, cy, d2: Integer; begin
r := sh.Width div 2; cx := sh.Left + r; cy := sh.Top + r;
d2 := (X - cx) * (X - cx) + (Y - cy) * (Y - cy); OnShape := bsClear; if d2 r*r then ObShape := bsSolid; end;
Компонеттер палитрасын панелі құрастырушы таның негізгі терезенің оң жақ бөлігінде орналасқан. Ол VCL - ға (Visual Component Library - көрініп тұратын компонеттер кітапханасына) қатынауды ұйымдастырады және VCL компонеттерінің пектограммалары бейнеленген батырмаларды қамтиды. Таймер бағдарламасының компонеттер политрасының көмегімен қосымша алуан түрлі интерфейстік басқару элементтерін қосуға және алып тастауға мүмкіндік береді. Мысалы батырмаларды мәзірлерді тізімдерді панельдерді және т.б. Компоненттер палитрасы әртүрлі компонеттердің топтары орналасқан бірқатар беттерден тұрады. Интервал сағатымен жүктегеннен кейін, таймер onTimer-мен бірге бірігеді. Таймерді қосу үшін Enabled - true - ні жүктеу қажет. Таймер үшін Timer1.Interval:=10000 операторын жүргізу керек. Delphi-де компонеттер палитрасы беттерінің құрамын өзгертуге болады және оған өзінің жасаған компонеттердің пиктограммаларын қосуға да болады.
Егер 1-ші кнопкаға шертсеңіз программадан шығу әрекеті орындалады. Екінші кнопкаға алдыңғы суретке көшіреді, ал соңғы кнопка келесі суретке көшіреді.
Егер осы кнопкалардың астындағы суреті бар кнопкаға басыңыз, онда сәйкес суретке көшіріледі.
Қазіргі кезде жана информациялық технологияның жетістіктері,идеялары қолданбайтын саланы айту қиын. Ғылымның әр саласының есептері прогрпаммалау тілдерінің көмегімен шешіліп, күрделі құбылыстарды зерттеу мен болжау мүмкіндіктері жаңав деңгейге көтерілді. Таймер бағдарламалау технологияларының негізгі бағыттарының бірі - объекті бағытталған программалау тілі. Delphi интегралды ортасы объекті программалау принціпіне негізделген. Бұл ортада күрделі қосымшалар, анықтамалық және тестілеу жүйелерін, электрондық оқулықтар, мәліметтер қорын құруға болады.
Қазақстан Республикасында аппараттандыру процессі басталған кезден бастап-ақ оны қолданудың тиімді жолдары іздестіріле басталды. Басында текст теру, электронды кестемен жұмыс жасау сияқты дайын программалардың кзмегіне жүгінсе,қазіргі уақытта әр-түрлі салада өзіне әмбебап бағдарламалар дайындауға көшті.
Оған дәлел қай жұмыс орнына қабылдаған кезде компьютерлік біліміңізді сұрайды, тексереді. Міне, осыдан бастап-ақ бағдарламашылардың жұмысының өрісі кеңеюде деп айқын айтуға болады. Батыс Қазақстанда дәл осы жұмыспен айналысатын фирма жоқ, дегенмен де бағдарламашылар тобы осы жұмысты алысқа шаптырмай-ақ тындырып бағуда.
Қазіргі жоғарғы оқу орнындағы ақпаратты жүйелер немесе информатика мамандығы бойынша оқып жатқан студенттердің дипломдық жобасының өзі бір саланы автоматтандыруға немесе бір пән бойынша ақпараттандырылған жұмыс орны және тағы да сол сияқты үлкен жобаларды орындауды талап етеді. Бұл орайда менің дипломдық жұмысымды айта кеткен жөн деп есептеймін.
Графикалық объекттің бетінемәтін шығару үшін TextOut әдісі қолданылады. Осы әдістің шақыру нұсқауы жалпы жағдайда мынадай түрде болады:
Объект. Canvas. TextOut(x, y, Текст );
Мұндағы x,y- шығатын мәтінің координат нүктелері;
Текст- айнымалы немесе символдық типті тұрақты (шығарылатын мәтін).
TextOut әдісімен шығарылатын мәтін облысының оң жақ шекара координаттарын;
PenPos қасиетін пайдаланып алуға болады;
Қарапайым графиктерді сызу әдістері;
LineTo әдісі түзуді қарандаштың ағымдағы орынан координатасы көрсетілген нүктеге дейін сызады.
Объект. Canvas. LineTo (x,y,);
MoveTo әдісі қарандашты нүктеге апарады.
Объект. Canvas. MoveTo (x,y,);
Ellipse әдісі эллипс сызады (жеке жағдайда, шеңбер - параметр мәніне тәуелді болады): Объект. Canvas. Ellipse (x1, y1, x2, y2,);
Мұндағы: x1, y1, x2, y2 - ішіне эллипс сызылатын тікбұрыш координаттары.
Arc әдісі доға сызады:
Объект. Canvas. Arc (x1, y1, x2, y2,x3,y3,x4,y4);
Мұндағы: x1, y1, x2, y2 - эллипс параметрі, эллипс белгілі, яғни сызылатын доға болады.
Rectangle әдісі тіктөртбұрыш сызады:
Объект. Canvas. Rectangle (x1, y1, x2, y2,);
Терезесі форма конструкторының терезесі болып бұл терезеге негізгі конпоненттер орналасады.
Бұл терезеге обьекттер инспекторы болып,мұнда обьекттің негізгі параметрлері енгізіледі.Уақиғалар тізімі жазылады.Мұны viewobject inspector немесе ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz