Егемендік елдеріндегі жетістіктеріміз
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
Негізгі бөлім.
І. ҚР президенті
1.1. Мемлекет басшысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.2. Ақорда . Қазақстан Республикасы Президентінің резиденциясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.3. Кемеңгер немесе елбасы туралы тебіреніс ... ... ... ... ... ... ... ..10
ІІ. Егемендік елдеріндегі жетістіктеріміз
2.1.Ұлт Көшбасшысы туралы Парламент енгізген заңдардың жобалары ... ... ... ... ... ..14
2.2. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың мемлекеттік қызмет мәселелері жөніндегі халықаралық конференциясы ... ... ..16
2.3. Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
Негізгі бөлім.
І. ҚР президенті
1.1. Мемлекет басшысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.2. Ақорда . Қазақстан Республикасы Президентінің резиденциясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.3. Кемеңгер немесе елбасы туралы тебіреніс ... ... ... ... ... ... ... ..10
ІІ. Егемендік елдеріндегі жетістіктеріміз
2.1.Ұлт Көшбасшысы туралы Парламент енгізген заңдардың жобалары ... ... ... ... ... ..14
2.2. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың мемлекеттік қызмет мәселелері жөніндегі халықаралық конференциясы ... ... ..16
2.3. Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
Негізгі бөлім.
І. ҚР президенті
1.1. Мемлекет басшысы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2. Ақорда – Қазақстан Республикасы Президентінің
резиденциясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..7
1.3. Кемеңгер немесе елбасы туралы
тебіреніс ... ... ... ... ... ... .. ... 10
ІІ. Егемендік елдеріндегі жетістіктеріміз
2.1.Ұлт Көшбасшысы туралы Парламент енгізген заңдардың жобалары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..14
2.2. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың мемлекеттік қызмет
мәселелері жөніндегі халықаралық
конференциясы ... ... ... ... ... .1 6
2.3. Жаңа әлемдегі жаңа
Қазақстан ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ...30
Қолданылған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.. 32
Кіріспе
Қазақ мәдениеті барлық Қазақстан халқының мәдени қауымдастығын өз
маңайында шоғырландырудың діңгегіне айналуы тиіс. Біздің мәдениет аймақтық
құбылыс қана емес, Шығыс-Батыс ғаламдық мәдениетінің ажырамас бөлігі.
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаев
Біз ұзына бойы тарихымызда Ұлы далада небір қиындықтарды басымыздан
кешірген, сұрапыл соғыстарды, жойқын жортуылдарды өткерген; сан рет қирап,
сан рет бой түзеген; “тарихтың тағдырлы көші” дейтін ұзақ жолда жақсыны да,
жаманды да көрген; салтанатты да өмір сүрген, хандары алтын сарайларда да
тұрған, алтын тақта да отырған, іргелес елдермен бейбіт өмір сүре де білген
елміз.
Тауқыметті соншама көп кешкен, тағдыры аянышты – езіліп-егілген,
жабығып жапа шеккен, тарығып-зарыққан халық жер бетінде екеу болса, соның
біреуі – қазақ. Сондай сұмдықтардың кесірінен қазақ кезінде атамекенін
тастап, тоз-тоз болып жан сауғалауға да мәжбүр болды.
Даламызды да, өзімізді де көрмеген батыстың ғалымдары қазақты жер
бетіндегі жабайы халықтың қатарына қосты. Олар өркениеттің Шығыстан
басталғандығын, Еуропа қалың ұйқыда жатқанда бұл өңірде салтанатты
тіршілік болғандығын, керек болса, ер қанаты жылқыны да қолға үйретіп, ер-
тоқым салып, жүгендеп, өмір сүрудің құралына айналдырғандығын біле тұра,
мойындағылары келмеді. Өркениеттің жалғасын, тұтас бір дәуірін жасаған ата-
тегіміз – ғұндарды да, оның көсемі Еділ (Аттила) патшаны да; көк Тәңірі мен
қара жердің ортасындағы бүкіл адам баласын билеген, дүниенің төрт бұрышын
аузына қаратқан, сөйтіп азды-көп, кедейді бай қылған, тату елге жақсылық
қылған, асыл мұралар қалдырған Қағанат қаһармандарын да жабайыға
санады.[5.15-21]
Ойыңа түссе зығырданыңды қайнататын, пұшайман қылып сергелдеңге
салатын, досың түгілі жауыңа да тілемейтін осындай қорлықты, сұмдықты
басымыздан кешкен, тарихқа есесі кеткен елміз.
Негізгі бөлім
1. ҚР Президенті
1.1 Мемлекет басшысы
Мемлекет басшысы - мемлекеттің жоғарғы өкілі есептелетін және атқарушы
биліктің тасымалдаушысы болып табылатын жоғарғы лауазымдық тұлға.
Қазақстан Республикасының Президенті — Қазақстан Республикасының
мемлекеттік басшысы және республиканың атқарушы өкімет билігінің біртүтас
жүйесін басқарушысы, мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі
бағыттарын айқындайтын, ел ішінде және халықаралық қатынастарда
Қазақстанның атынан өкілдік ететін ең жоғары лауазымды тұлға; сондай-ақ
республика азаматтарының құқығы мен бостандықтарының, Конституциясы мен
заңдарының сақталуына кепіл болады; ҚР Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас
Қолбасшысы болып табылады.
Қазақстан Республикасының Президенті — жоғары лауазымды тұлға және ел
Қарулы күштерінің бас қолбасшысы. Оның өкілеттілігі Конституцияның арнаулы
бөлімінде айқын белгіленген. Лауазым 1990 жылдың 24 сәуірінде
тағайындалған. Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаев.
Қазақстан Республикасының Президентін Қазақстанның кәмелеттік
жастағы азаматтары жалпыға ортақ, тең және тікелей сайлау құқы негізінде
жасырын дауыс беру арқылы сайлайды.
Қазақстан Республикасы Президентінің Резиденциясы - Ақ орда.
Астананың жаңа әкімшілік орталығы аумағында, Есіл өзенінің сол жақ
жағалауында орналасқан. ҚР Президенті Сарайының ресми тұсаукесер рәсімі
2004 жылдың 24 желтоқсанында болды.
1991 жылы 25 тамызда "Қазақ КСР Конституциясына (Негізгі Заңына)
өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақ КСР Заңы қабылданды.
Президентінің қүзіретіне қосымша өкілетгіктер жатқызылды: Қазақ КСР
Президенті қажет болған жағдайда Қазақ КСР аумаіында орналасқан одақтық
баіъшыстағы үйымдарды, кәсіпорындарды бірінші басшыларын тағайындайды және
оларды қызметген босатады; Қазақ КСР Қауіпсіздік кеңесін басқарады,
Қауіпсіздік кеңесінің мүшелерін тағайьшдайды; егер одақгық органдардьщ
шешімдері Қазақ КСР зандарына және жоғары атқарушы өкімет актілеріне қайшы
келетін болса, олардың орындалуын тоқтата тұрады; Қазақ КСР аумағында
орналасқан барлық ішкі әскерлерге басшылықгы жүзеге асырады. Қазақ КСР
Президентінің өкілеттігі конституциялық рәсімдер сақтала отырып, ол
отставкаға шыққан жағдайда, сондай-ақ өзге де себептермен өз өкілеттігін
жүзеге асыруы мүмкін болмаған реттерде тоқтатылады. Соңғы жағдайда Қазақ
КСР Президентінің өз міндеттерін жүзеге асыруы мүмкін еместігі Қазақ КСР
Жоғарғы Кеңесінің шешімімен белгіленеді.
Қазақ КСР Президенті сайланғанға дейін оның өкілеттігі,Қазақ КСР
Конституциясының[4] 14-3 бабының 3-бөлігінің 8, 10 және 13- тармақтарында
көзделгендерді қоспағанда, (облыстар мен Алматы қалалық Халық депутаттары
кеңесі төрағаларын қызметтерінен мезгілінен бүрын босату; Қазақ КСР
министрліктерін, мемлекеттік комитеттері мен басқа да мемлекеттік басқару
органдарын қүру және тарату; сондай-ақ Қазақ КСР заңдарына қол қою
процедурасы) Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің қаулысымен Қазақ КСР вице-
президентіне, ал егер бүл мүмкін болмаса — Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің
Төрағасына беріледі.
"Қазақ КСР Президентін сайлау туралы" Қазақ КСР Заңы[5] қабылданды.
Заңның 1 бабына сәйкес Қазақ КСР Президентін Қазақ КСР азаматтары жалпыға
бірдей, тең және төте сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру арқылы бес
жыл мерзімге сайлайды. Қазақ КСР Президенті болып Қазақ КСР отыз бес жасқа
толған және алпыс бес жастан аспаған, Қазақ КСР аумағында кемінде он жыл
түрақты түрған, қазақ және орыс тілдерін меңгерген азаматы сайлана алды.
Бір адам қатарынан екі мерзімнен артық Қазақ КСР Президенті бола алмады.
Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің қаулысымен Қазақ КСР Президентін сайлау 1991 ж.
1 желтоқсанына[6] белгіленді. Сайлау қорытындысын шығарғаннан кейін Қазақ
КСР-інің тұңғыш жалпы халық сайлаған Президенті Н. Ә. Назарбаев болды.
1991 жылы 10 желтоқсанда
"Қазақ Кеңестік Социалистік Республи- касының атауын өзгерту туралы"
Қазақ КСР Заңымен[7] Қазақ КСР Қазақстан Республикасы болып қайта аталды.
ҚР Жоғарғы Кеңесі "Қазақстан Республикасы Президентінің қызметке кірісуі
туралы" қаулы[8] қабылдады, оған сәйкес Н. Ә. На- зарбаев 1991 ж. 10
желтоқсаннан бастап ҚР Президенті қызметіне кірісті деп есептелді.
1991 жылы 16 желтоқсанда
ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев "Қазақстан Республикасының мемлекеттік
тәуелсіздігі туралы" ҚР Конституциялық заңына[9] қол қойды, заң бойынша ҚР
Президентінің мәртебесіне және республиканың мемлекеттік билік органдарының
барлық жүйесіне айтарлықтай өзгертулер енгізілді. Осы Заңға сәйкес ҚР-да
мемлекеттік билік органдары оның заң шығарушы, атқарушы және сот болып
бөлінулері қағидасынан келіп қүрылды. Республика халқының атынан сөйлеу
құқығы ҚР Жоғарғы Кеңесі мен ҚР Президентіне берілді. Заң шығару билігін ҚР
Жоғарғы Кеңесі жүзеге асырды. ҚР мен оның атқарушы билік органдарының
басшысы Президент болып табылды. Сот билігі ҚР Жо- ғарғы Соты мен Жоғары
төрелік сотына берілді. Конституцияны соттық қорғау жоғары органы ҚР
Конституциялық Соты болып табылды.
Реформалары
Жаңа тәуелсіз мемлекет – Қазақстан Республикасының (16.12.1991) –
дамуы, барлық атрибуттары – ұлттық қауіпсіздік, мемлекеттік басқару және
биліктің бүкіл тармақтарының өзара әрекет ету жүйесі – бар ұлттық
мемлекеттіліктің қалыптасуы Назарбаев есімімен тығыз байланысты. Назарбаев
басшылығымен конституциялық құрылыс процесі жүзеге асты, ол 1995 жылдың
тамызында еліміздің Негізгі Заңын қабылдаған бүкілхалықтық референдуммен
аяқталды. Қазақстанда демократиялық институттарды құру Назарбаевтың аса зор
еңбегі болып табылады. Сөз бен баспасөз бостандығы, сайлау және сайлану
құқығы, партиялар мен қоғамдық бірлестіктер құру құқығы, дін бостандығы
сияқты азаматтық қоғамның мызғымас құндылықтары нақ соның тұсында ғана
конституциялық нормаларға айналды. Назарбаев басшылығымен кеңестік өкімшіл-
жоспарлы әкімшілік жүйе бұзылғаннан және бірегей халық шаруашылық кешені
күйрегеннен кейін алапат дағдарысқа тап болған қазақстандық экономиканы
өзгертуге бағытталған аса ауқымды шаралар әзірленіп, іске асырылды.
Экономикалық саясатты және демократиялық өзгерістерді ойдағыдай жүзеге
асыруға мемлекеттік құрылымның президенттік республика ретіндегі халық
таңдаған үлгісі көп септігін тигізді. Түбегейлі экономикалық ырықтандыру
мен саяси реформалар белгіленген өзгертулерді пәрменді жүргізуге асыруға
көмектесті.[3]
1992 жылдың басында Назарбаев Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде
қалыптасуы мен даму стратегиясын әзірлеп, елдің ішкі және сыртқы
саясатының бағыт-бағдарын айқындады.
Соның нәтижесінде 1997 жылдың басына қарай елде макроэкономикалық
тұрақтылық орын алды, инфляция тоқтатылды, өнеркәсіп жанданып, қаржы-
бюджет, салық жүйесі құрылды, жекешелендіру жүргізілді, зейнетақы жинақтау
жүйесі дүниеге келді, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын реформалау жүзеге
асты.
Назарбаевтың Қазақстан-2030 стратегиясы мемлекет дамуының басым
бағыттарын айқындады. 2006 жылғы халыққа Жолдауында Қазақстанның бәсекеге
қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясы белгіленген.
Назарбаевтың экономист және саясаткер ретіндегі жеке беделі елде
қолайлы инвестициялық ахуалдың қалыптасуына, көптеген мемлекеттермен және
халықаралық қаржы институттарымен қарқынды экономикалық ынтымақтасуға игі
ықпал етті. Республикада ауылды дамытуға, кедейлікпен күресуге, тұрғын үй
құрылысын дамытуға және т.с.с. бағытталған ірі-ірі әлеуметтік
бағдарламаларды іске асыру басталды. Назарбаев индустриалды-инновациялық
даму стратегиясын әзірледі, инвестициялық және инновациялық қорлар құрылды.
Дүниежүзілік сарапшыларарасында қазақстандық үлгі термині пайда болды.
Қысқа мерзім ішінде халықаралық ынтымақтастық тұжырымдамасын қалыптастырды.
Оның көптеген бастамалары кең халықаралық жаңғырық тапты әрі мойындалды.
Мәселен, Семей ядролық полигонын жабу, ядролық держава мәртебесінен бас
тарту, жаһандық және өңірлік қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі дәйекті
қызмет, т.б. Назарбаев ТМД, ОАО, Кеден одағы, Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы
(ШЫҰ), Еуразия одағы сияқты халықаралық құрылымдарды дүниеге әкелудің
бастамашысы. Ол БҰҰ Бас Ассамблеясының 47-сессиясында құруды ұсынған
Азиядағы өзара ықпалдастық пен сенім шаралары жөніндегі кеңес (АӨСШК) іс
жүзінде жұмыс істей бастады. Назарбаев мәдениеттердің, діндердің,
өркениеттердің жүйелі сұхбаттасуын жолға қоюға көп көңіл бөледі. 2003, 2006
жылдары Астанада әлемдік діндер көшбасшыларының съездері табысты өтті.
1.2. Ақорда – Қазақстан Республикасы Президентінің резиденциясы
Егемен Қазақстанның жаңа астанасында көркемдік маңызы мен ауқымы
жөнінен қала орталығының бірегей сәулеттік ансамблі бой көтерді. Оның
құрамындағы ең басты туынды – Ақорда – Қазақстан Республикасы Президентінің
резиденциясы.
Резиденция қала құрылысы ансамблінің композициялық және мазмұндық
орталығы болып саналады. Астана сәулеттік кешенінің басты өзегін құрайтын
негізгі орындары ретінде Хан Шатыр – Бәйтерек – Ақорда – Бейбітшілік
және келісім сарайы – Қазақ Елі монументі бой көрсетеді. Сәулеттік
ансамбльдің композициялық өзегі Ұлы даланың дәстүр сабақтастығының
сақталуы идеясын, еуразиялық толеранттылық мәдениеттің жалғасуын және
бүгінгі әлемдік өркениет биігіне ұмтылған қуатты Қазақстанның жасампаздығын
нақтылы түрде айшықтап көрсетеді.[2.21-33]
Ақорда – ел дамуының жаңа философиясының көрнекі бейнесі.
Резиденцияның символикалық және функционалдық бағыты өзінің толық кескінін
қасбеттер мен ішкі көріністердің рәсімделуінен – олардың мәнер-стилистикасы
мен түсіне қатысты шешімдерінен тапты. Еуропалық сәулет өнеріне тән
дәстүрлі шешім ғимаратта жаңа мазмұнмен толыққан. Ақорда түпкі ой мен оның
іске асырылуы жөнінен Қазақстан тәуелсіздігінің көркем бейнесін білдіреді.
Қазақы және шығыстық мотивтер сарайдың сәулеткерлік жасау-жиһаздарында
шеңберлер мазмұны және ою-өрнекті декор арқылы көрініс тапқан. Авторлық
жобаның айрықша өзгешелігі, эксклюзивті ерекшелігі – резиденцияға көркемдік
тұтастық беретін қазақ бейнелеу өнерінің бірегей жиынтығы. Метафорикалық
тұрғыдан ол еуропалық мәдениет өрісіндегі далалық өркениетті, ғаламшардағы
ірі құрлық – Еуразия өнерінің синтезін көрсетеді. Сыртқы келбет пен ішкі
көріністің эстетикалық жүйесінің өзі дәстүрлі еуропалық сәулеткерліктің
ойланып жасалған озық үлгілерінен келіп шығады. Резиденцияда көрініске
қойылған қазақстандық суретшілердің туындылары Қазақстан өзін әлемде ұлы
өркениеттер мәдениетін тоғыстырушы мемлекет ретінде көрсете отырып,
мақтаныш тұтатын Батыс пен Шығыс мәдениеттерінің қажетті балансын құрайды.
Резиденция құрылысы 2001 жылы басталды. Авторлар алдында даму
үстіндегі елдің қуаты мен қарқынын білдіретін қайталанбас бірегей кешен
құру міндеті тұрды. Жоба жұмысын Еуропа мен Қазақстанның белгілі
сәулетшілері жүргізді. Олардың қатарында еуропалық әйгілі дизайнерлер
М.Гуалаци мен А.Мольтени бар. Ішкі көріністі ұлттық мәнерде орындау
академик Қ.Монтақаевтың кеңесімен жүргізілді. Аса маңызды мемлекеттік
нысанды салу үшін 26 ұлт өкілдері және әлемнің ондаған елінің мамандары мен
жұмысшылары еңбек етті.
Қазақстан Республикасы Президентінің жаңа резиденциясының ресми
тұсаукесері 2004 жылғы 24 желтоқсанда өтті. Ғимараттың жалпы ауданы – 36
720 шаршы метр. Ғимарат құрылыстағы ең соңғы заманауи әдістер мен озық
инженерлік құрылғыларды қолдану арқылы монолиттік бетоннан тұрғызылды.
Үшкір төбесімен қоса алғандағы ғимарат биіктігі – 86 метр. Ғимарат жер
үстіндегі бес қабатты және жер астындағы екі қабатты үйден тұрады. Бірінші
қабаттың биіктігі 12 метрге тең.
Сәулет ансамблінің бөлінбейтін құрамдас бөлігі – сыртқы
абаттандырылуына да айрықша көңіл бөлінген. Ақорда алдындағы алаң көше
беттегі негізгі қасбеттің сән-салтанатты сипатын аша түседі. Субұрқақ пен
гүлдер аллеясы да салтанатты көрініс тудырады. Кіре беріс және асфальтты
жолдар, шағын сәулеткерлік нысандар, автотұрақ аймақтары композицияға
нұқсан келтірместен өз орындарын тапқан. Аумақ шырағдандары бар декоративті
дуалмен қоршалған.
Мемлекет басшысы резиденциясының атауында терең мағына бар. Тікелей
аударғанда Ақорда кәдімгі ақ орда (белая ставка) дегенді білдіреді.
Резиденцияның қасбеттері мен ішкі көріністерінің түстеріне қатысты шешімде
ақ түс пен ашық реңктер басым. Ақ сөзі түркілік мәдениет семантикасында
ең алдымен қасиеттілікті (киелілікті) білдіреді. Бұл ұғым – шаттық пен
сәттіліктің, шынайылық пен мәрттіктің, ар-ұят пен жақсылықтың нышаны. Ақ
түстің бай символикасы Ақорданың сәулеткерлік келбетінде көрініс тапқан.
Бұл, ең алдымен, оның негізгі ішкі көріністерінің колористикалық шешімі. Ең
негізгі, басты түс ретінде ақ түс өзінің табиғи аппақ түсінен піл
сүйегінің түсіне дейінгі көптеген реңктер түрінде кездеседі.
Алтын, көк және жасыл түстер қосымша колористикалық жүк арқалап тұр.
[15.7-18]
Резиденцияның барлық залдарында ерекше ішкі жасаулар, аспалы шамдар
және жиһаздар бар. Едендер мәрмәрдің, граниттің және көркем паркеттің
алуан түрімен апталған.
Бірінші қабатта көлемі 1 800 шаршы метр Орталық салтанатты холл
орналасқан. Ол құрметті қарауылдың қатысуымен өтетін ресми қабылдауларға
арналған. Холдың ортасына зәулім күмбезді хрусталь аспалы шам ілінген.
Сонымен қатар, бірінші қабатта Қазақстан Республикасы Президентінің
атынан ресми қабылдаулар өткізуге арналған Салтанат залы, Мемлекет
басшысының БАҚ өкілдерімен баспасөз конференциясы және кездесулер өтетін
зал, сондай-ақ Қысқы бақ орналасқан.
Екінші қабатта қызметтік бөлмелер бар.
Үшінші қабатта мынадай залдар орналасқан:
- Шығыс залы киіз үй түріне орайластырылып, мәрмәр мен гранитпен
безендірілген.
- Мәрмәр залы Қазақстан Республикасының Президенті мен шетел мемлекет
және үкімет басшыларының ресми сапарлары мен саммиттерінің барысында
құжаттарға қол қоюға арналған. Осы залда Қазақстан Республикасында
тіркелген шет мемлекеттер елшілеріне сенім грамоталарын тапсыру, Қазақстан
Республикасының мемлекеттік наградаларымен және құрметті атақтарымен
марапаттау рәсімдері өтеді.
- Алтын зал Қазақстан Республикасы Президентінің шетелдердің мемлекет
және үкімет басшыларымен шағын құрамда келіссөздері мен кездесулері,
Мемлекет басшысының шетелдік делегациялармен, Қазақстан Республикасында
тіркелген шет мемлекеттер елшілерімен кездесулері мен әңгімелесулерін
өткізуге арналған.
- Доғал зал Қазақстан Республикасы мен шет мемлекеттердің жоғары
деңгейдегі делегациялармен келіссөздер және Мемлекет басшысының шетелдік
делегациялармен, шетелдік іскер топтар өкілдерімен кездесулері мен
әңгімелесулері үшін пайдаланылады.
- Қонақ бөлме Қазақстан Президентінің сенім грамоталарын тапсыру
рәсімінен кейін шет мемлекеттер елшілерімен әңгімелесуіне арналған.
- Кеңейтілген келіссөздер залы Қазақстан Республикасы мен шет
мемлекеттердің жоғары деңгейдегі делегацияларымен келіссөздер өткізуіне
арналған.
- Қауіпсіздік кеңесінің залы Қазақстан Республикасы Қауіпсіздік
Кеңесінің отырыстарын өткізуге арналған.
Төртінші қабатта мынадай залдар орналасқан:
- Күмбезді зал Мемлекет басшысының жоғары деңгейдегі кеңестер,
Қазақстан Президентінің министрліктер мен ведомстволар, партиялар,
қозғалыстар мен елдің шығармашылық өкілдерімен кеңестер, Қазақтан
Республикасы Президенті жанындағы консультативтік-кеңесші органдардың
отырыстарын өткізу үшін пайдаланылады. [17.15-33]
- Отырыс залы Қазақстан Республикасы Президентінің Үкіметпен,
Президент Әкімшілігінің құрылымдық бөлімшелерінің басшыларымен, облыстар
және Астана мен Алматы қалаларының әкімдерімен, министрліктер мен
ведомстволардың басшыларымен кеңестер, сондай-ақ Мемлекет басшысының
республиканың іскер топтар өкілдерімен кездесулерін өткізуге арналған.
- Келіссөздер залы ҚР Президенті Әкімшілігі Басшысының, ҚР Президенті
көмекшісінің шетелдік делегациялармен, Қазақстан Республикасында тіркелген
шет мемлекеттер елшілерімен, шетелдік іскерлік топтар өкілдерімен
кездесулері мен әңгімелесулері үшін пайдаланылады.
- Кітапханада кітаптардың бірегей коллекциясы жинақталған.
Астыңғы қабаттарда түрлі техникалық қызметтер, гараж, асүй мен асхана
орналасқан.
Жалпы, Ақорданың ішкі сәулеті мен безендірілуі Қазақстанның заманауи
мемлекеттік стилін көрсетеді. Бұл стильдің негізі тәуелсіздіктің алғашқы
жылдарында қаланған және бүгін де өзінің негізгі бағыттары – мемлекеттік
символикада, билік белгілерінде, ресми униформаның пішімінде, ұлттық
валютада сақталған. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы Президентінің
Ақорда резиденциясы біздің еліміздің ең маңызды және танымал
символдарының бірі мәртебесін иеленген.
1.3. Кемеңгер немесе елбасы туралы тебіреніс
Н.Назарбаев – түп атасынан, арғы тегінен батырлық үзілмеген, қазақ
тарихында қолбасшылығымен, билігімен, шешендігімен өшпестей із қалдырған
қайраткерлердің ұрпағы. Бабалары – еңсегей бойлы Есімханның туын ұстаған
қолбасшы Қарасай батыр, Қарасайұлы Көшек батыр, Назарбай би. Әкесі Әбіш пен
анасы Әлжанның тұла бойы тұңғышы, әулиеге түнеп жүріп, Құдайдан тілеп алған
баласы.
Әлжан ана перзент көрмей, құрсақ көтермей, аяғы жеткен жердегі
әулиелерді аралап, ақыры Райымбек батырдың басына кеп түнеген түні түс
көреді... Түсінде ен далада жүріп келеді екен. Жүріп келеді, жүріп келеді,
ақыры көз ұшында сағымданып көрінген бір теңізге келіп жетеді. Теңіздің
түбіне түседі, жүре береді. Жүре береді, бір кезде теңіздің түбінде
көлденең жарқырап жатқан ұзын мылтықты көреді. Мылтықты көтеріп алып,
иығына салып, сол күйі теңізді кешіп отырып, арғы бетіне шығады...
Осы көрген түсін Әлжан ана ауылдағы абысын-ажындарына айтып береді.
Олар Әлжан ананың түсін жақсылыққа жориды: “Құрсақты болады екенсің, шекесі
торсықтай ұл табады екенсің, өмірі күреспен өтеді екен”, – дейді. Алла
анамыздың тілегін беріп, тоғыз ай, тоғыз күн көтеріп, дүниеге болашақ
Президентті әкеледі.
Айтса айтқандай, ес жиып, етек жапқаннан бері Нұрсұлтанның өмірі ел
үшін, болашақ үшін күреспен өтіп келеді.
Н.Назарбаев жауапкершілікті мойнына алып, ел үмітін арқалаған кезде,
Қазақ Советтік Социалистік Республикасы дейтұғын елде тұратын азаматтардың
ішіндегі ең бейшарасы, ең сорлысы қазақтар болатын. “Қазақпын” деп те,
“Менің ана тілім – қазақ тілі” деп те айта алмайтынбыз, айтқызбайтын. Мың
қазақ отырып, арамызда жалғыз орыс болса бәріміз орысша сөйлейтінбіз. Тіл
де, дін де, тарих та, мәдениет те, салт-дәстүр де, әдет-ғұрып та, ата жолы
да – бәрі де мансұқ болды. Мәскеуден келгендердің ығына жығылдық. Сөзін
сөйлеп, жағынуға тырыстық. Қатыгездік, бірін-бірі сыйламастық, жанкештілік,
самарқаулық, жалқаулық, немқұрайдылық етек алды. Елдің еңсесі түсті. Өтірік
күлді, жалған сөйледі.[4.5-41]
Енді, құдайға шүкір, сан ұрпақ аңсаған, мыңдаған жылдар бойы
армандаған тәуелсіздікке қол жеткіздік – ел болдық. Тәуелсіздік алған
жылдары мемлекет өзінен өзі орнай салғандай, өзінен өзі дами беретіндей
даурығысып, қалпағымызды аспанға лақтырып, қуаныстық. Есі шыққан ел не
істерін білмей шеруге де шықты. Қайсыбірі сол шеруге не үшін шыққандарын да
білмеді.
Шынтуайтына келгенде, біз бұрын-соңды қазақ басынан кешпеген бақытты
кешіп, солар сезіп-білмеген жауапкершілікті мойнымызға алған едік. Бұрын
ешқандай тәжірибесі болмаған елде, даму жолының өнегесі болмаған жерде
тәуелсіз мемлекет орнатуды қолға алған едік. Бұл адамзат тіршілігіндегі,
адам санасындағы, оның тәжірибесіндегі қиынның ең қиыны еді. Осы
жауапкершілікті қалың елдің ішінен суырылып шығып, мойынына алған, өз
тағдырын елінің тағдырымен жалғаған, сөйтіп солардың ылғи үзіле берген
үмітін жалғаған азаматымыз – халқының ержүрек перзенті Н.Назарбаев болатын.
Тәуелділіктен арылып, тәуелсіздікпен қауышқан тұста, ызы-қиқы кезеңде
мен Н.Назарбаевтың елді апатқа ұшыратып алмай, аман алып шығудың айла-
әрекеттерін іздеп шарқ ұрған, елі үшін төсегінен түңіліп, түн ұйқысын төрт
бөлген мазасыз күндерінің, ұйқысыз түндерінің куәсі болған, жан тебіренісін
де, күйзелісін де көрген адаммын. Жан-жақтан анталаған кезеңде жанында
болған, ерлігін, қайсарлығын, тәуекелшілдігін көзіммен көрген, елі үшін
атқарған ерен еңбектерінің куәсі болған адаммын. Шамам келгенше қолғабыс
тигізген нөкерлерінің бірімін.
Тәуелсіздіктің қиын да күрделі жылдары 5 жыл бойы күні-түні қасында
болып, тереңдігін, кемелдігін көрдім. Елім дегенде ен дүниеге сыймай талай
тебіренгенін, талай ұйқысыз түндер мен тынымсыз күндерді басынан кешіргенін
көзіммен көріп, жүрегіммен сездім.
Арпалысқан, аласапыран кезеңде үйреніскен қалыпты жүйенің астан-
кестеңі шығып жатқан, алда не боларын білмей жұрт сасқалақтаған уақытта
Н.Назарбаев именбей қол бастады, тар кезеңнен жол тапты. Алаштың аманатын
мойнымен көтерді. Азаттыққа қолымызды жеткізіп, мәртебемізді асқақтатты.
Сын сағатында, алмағайып заманда екі өмір, екі дүние, екі дәуір
арпалысқа түскен шақта Назарбаев осындай қадамға барды. Керек десеңіз,
бәйгеге басын да тікті. Ештеңеден, ешкімнен қаймыққан жоқ. Қалай барды?
Неге сенді? Кімге сенді? Бұл арасы ол кезде тек оның өзіне ғана мәлім еді.
Ес жиып, етек жапқан кезде ол туралы Н.Назарбаевтың: “мен халқымның
тәуекеліне сендім” – деп жазғаны да, “...Мен өз халқымның жолында басымды
бәйгеге тіккен адаммын. Маған ары үшін жанын садаға ететін осындай текті
халыққа, мені ұлым деп, перзентім деп төбесіне көтерген халыққа, арғы-
бергідегі қазақ баласының бірде-бірінің пешенесіне бұйырмаған бақыты –
толыққанды, тәуелсіз мемлекет құрудың басында болу бақытын бұйыртқан
халыққа қызмет етуден артық ештеңенің керегі жоқ, осы жолда мен бойымдағы
бар қайрат-қабілетімді, білім-білігімді аямай жұмсаймын, қандай да
тәуекелге барамын...” деп ағынан жарылғаны да жадымызда. Қандай да бір
шешім қабылдағанда да, нендей бір істі бастағанда да Елбасы осылай, үнемі
халыққа сеніп, халқына арқа сүйеп келеді. Президентті қолтығынан демеген
де, демейтін де, қолдаған да, қолдайтын да – өзінің туған халқы.[14.25-42]
Осының бәрі айтуға ғана жеңіл. Әйтпесе тар кезеңде азаматқа елдің
тілегін жүзеге асыратын жүрек керек еді. Білек те керек еді, қолдайтын
тілек те керек еді. Риясыз жүрек те, тілек те болды. Алла не берсе де
оңынан берді. Соның арқасында біз басымыздан кешпеген өмірді кешіп отырмыз,
жүріп өтпеген жолға түсіп отырмыз. Назарбаевты қазақтың пешенесіне берген,
халық үшін туған ұлы перзенті дейтініміз сондықтан.
Президентіміз 2003 жылдың көктемінен ешбір елде жоқ “Мәдени мұра”
мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыра бастады. Бұл бағдарламаның бірінші
кезеңі аяқталып, екінші кезеңі қарқын алып келеді. Дүниенің төрт бұрышына
шашылып кеткен, жоғалған, қолды болған, уақыт топырағына көміліп қалған,
шетел асып кеткен небір ғажайып жәдігерлер қайтып оралды. Ауыз толтырып
айтуға тұратын жауһарларымыз жарқ етті. Алтын Адам дүниені аралап кетті.
Алтынмен апталған, күміспен күптелген Бергі ел – патша әбзелдері, сармат
көсемдері күн көзіне шықты. Ұлтымыздың ұмытылып, жоғала бастаған рухани
құндылықтарын іздеп тауып, барын базарлап, жүйеге түзіп, халықтың күнбе-
күнгі қажетіне жаратуға тәуекел жасалды. Ғажайыптарды ғылыми айналымға
енгізіп, ұрпақ санасына сіңіру жұмысы да басталды. Айналадағы елдер көжесін
тауып ішуге зар болып жатқанда – біздердің бабалар мұрасын түгендеуіміз
айтуы жоқ ыждағаттылық еді!
“Мәдени мұраны” кезең-кезеңге бөліп, қыруар қаржы шығарып, ол қаржыны
қандай көздерден алып, қалай жаратуды өзі белгіледі. Дүниелік ақпарат
құралдары: “Өзге елдер ат ізін салмаған бастама”, “Ұлттық құндылықтың қайта
түлеуі”, “Тәуелсіздіктің алғышартының игі қадамы” деп дүрілдетіп жазып
жатты. Расында ғой! Көп ел 1999 жылғы азиялық экономикалық құнсыздану
құйынынан, 2008 жылдан басталған дүниелік дағдарыстан қиналып, апшысы
қуырылып жатқанда – керісінше, Қазақстан экономикалық шайқалысқа төтеп бере
отырып, бабалар ізін, қасиетті тірі сөзін түгендеуді жалғастыра берді.
Тарихи кезеңді оқиғаларды тізбелеп отырғанымыздың мәнісі осы.[12.51-55]
Өткен ғасырдың 90-жылдарындағы азиялық дағдарыстан да Елбасының
арқасында аман өттік. Қазақстан дамуының 2000-2030 жылғы стратегиясы –
елдің кемелденуіне арналған сараптама екенін келе-келе түсіндік. Әлгі
стратегия елге толқын-толқын болып келетін жеті түрлі серпіліс әкелді:
ұлттық қауіпсіздік жүйесін нығайту; елдің саяси құрылымын – Президенттік
институт, қос палаталы парламент – архитектурасын қолмен құру; 30
корпоративтік көшбасшы нысанды шегелей түсіп, елді ашық рынокқа көшіру;
білім беруді, денсаулықты, әлеуметтік әл-ауқатты сатылап көтеру арқылы өмір
сапасының ұлттық стандартын жасау; экономикадағы голланд ауруын еңсере
отырып, көмірсутегі көздерін өндіруден Қазақстанды мұнайлы елдердің
ондығына шығару; көлік және байланыс жүйесін жолға қою; кәсіби басқару
жүйесін қалыптастыру. Бұл жеті асудан ат шалдырмай өту оңайға түспеді. Тау
қопарғандай толағайлы тәуекелді, жүрек жұтқан батылдықты қажет етті. Қазір
қарасаң – бәрі өз-өзінен бола салғандай, ертегідегідей елестейді!
Бұл жобаларды жүзеге асыруда Елбасы АҚШ-тың өткен ғасырдың отызыншы
жылдарындағы Рузвельттің Ұлы дағдарыстан шығу жолын, Қытайдағы Дэн Сяопин
драконының секірісін, Малайзияның “Перспектива 2020” жоспары секілді сол
елдерді іркілістен жетелеп шығарған әлемдік тәжірибелерді де ескерді.
Уақыт – жинақтауға, көбейтуге, кері қайтаруға көнбейтін құдірет.
Дүниеде уақытты жеңе білген адам жоқ. Уақытпен ұстаса білген адамдар ғана
ұтады. Алмас тасындай жарқылдаған Президенттің уақытпен салыса жүруі –
мінезінің ең асыл қырларының бірі ме деп ойлаймын.
Астана қаласында бой көтеріп жатқан халықаралық деңгейдегі жаңа
университет білім-ғылымның жаңа биігіне, сапасы бөлек байтақ әлемге
айналғалы тұр. Базалық орталығы бар, әлемдік талаптарға жауап бере алатын,
Массачусетс технология институты, Гарвард, Оксфорд, Колумбия
университеттері секілді жоғары оқу орны болмақ. Бұл университет еліміздің
ғылыми-техникалық элитасын құрамақ, өздеріне жауапкершілік ала алатын жас
адамдардың жаңа буынын тәрбиелемек. Бұл жаңа буын бүгінгі өзгерген
экономикалық, технологиялық жағдайларға бейімді болатынына, сөйтіп
Қазақстанды жаңа биікке көтере алатындықтарына үміттіміз әрі сенімдіміз.
Айтса-айтқандай-ақ. Президентіміз ғаламдық құбылысты, кезеңдік сілкіністі
елден бұрын, алыстан сезетін көріпкел иесіндей көрінеді көзіме.[4.21-31]
Жұмыр жерде қауіпсіздік пен тұрақтылықты дәйекті ету мақсатында
Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымына мүше елдердің лидерлері бас қосқанда,
Екатеринбургте Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше елдер басшылары кеңесінің
саммитінде “Не мәселе қозғалар екен” деп елеңдестік. Таңғалғаным: жұмыр
жердің тең жарымын жайлаған, дүниені аузына қаратқан алып елдердің
басшылары арасында Президентіміз айрықша нұсқаланып көрінді. Жарқылдап
жүрді. Толағайлы ой толғады. “Енді не қыламыз” деп дағдарыстан үркіп
дағдара бастаған жайсаңдар мен жақсыларға серпін берер тың сөз айтты,
санасына сенім ұялатты.
Президент Назарбаев – мемлекеттігімізді орнатып, оны қалыптастырып,
экономикасын реформалау арқылы өзін де, елін де әлемге мойындатқан заманның
аса дарынды тұлғасы. Елбасының аз ғана жылдарда адам айтса нанғысыз
атқарған қыруар істері болашақ ұрпаққа аңыз болып жететіні сөзсіз. Аумалы-
төкпелі, алмағайып заманда мың өліп, мың тірілген қазақтың, үш ғасыр бодан
болған елдің тізгінін Нұрекеңдей азаматтың ұстауы – Алланың халыққа берген
сыйы еді. Қазақ халқы сан мың жылдар іздеген мұратына да, арманына да
Нұрсұлтан Назарбаевтың тұсында жетті. Осы жылдарда біз Президентіміздің
жарқылдаған келбетін, биік болмысын, кемел дарынын, ел басшысы ретіндегі
көсем қасиеттерін айқын таныдық.
Н.Назарбаев – ұлттық дәстүрде тәрбиеленген, халқының бар қадір-
қасиетін бойына жиған, тілін, тарихын, мәдениетін, әдет-ғұрпын, салт-
дәстүрін жетік білетін, ұлтын жан-тәнімен сүйетін, оның мәртебесін өсіріп
келе жатқан, халқының үмітін, сенімін ақтап келе жатқан ұлтжанды Азаматы;
қалың елдің жанашыры; мұңдасы, тағдырласы; қорыққанға – қорған, тарыққанға
– пана, зарыққанға сана бола білген өз елінің шын перзенті; алдағыны болжай
білетін, ертеңгісін де оза ойлай білетін көсемі; елінің жүгін көтеріп келе
жатқан қара нары; халықаралық қауымдастыққа кеңінен танылған, өркениетті
елдердің басшыларымен терезесі тең, сөйлескенде сөзі асатын, егескенде
еңсесін басатын, елдескенде мейірімін шашатын аузы уәлі, сөзі дуалы
саясаткері.
ІІ. Егемендік елдеріндегі жетістіктеріміз
2.1.Ұлт Көшбасшысы туралы Парламент енгізген заңдардың жобалары
Баршаңыз білесіздер, менің алдыма Тұңғыш Президент, Ел Басы туралы
заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы еліміздің Парламенті
қабылдаған заңдар келіп түсті.
Ең әуелі, маған заңды тұрғыдан Ел Басы деген ресми мәртебе белгілегені
үшін депутаттарға зор алғыс айтамын. Осы мәртебені қабылдау туралы тілек
айтып, он мыңдаған хат жолдаған бүкіл отандастарыма - көп ұлтты
Қазақстанның барша азаматтарына шын жүректен ризашылық білдіремін.
Еліміздегі тұрақтылықты одан әрі нығайту мақсатында Парламент аталған
шешімді бірауыздан қабылдады.
Бұл ыстық ықыласты маған деген қалтқысыз сенімнің көрінісі деп
бағалаймын. Мұны тарих үшін тым қысқа уақыт аралығында, тәуелсіздік
жылдарында мүмкін еместі жүзеге асырған, мызғымас шекарасы халықаралық
деңгейде мойындалған, байтақ Астанасы көкпен таласып бой көтерген, күйреген
әкімшілік жүйені өзгертіп, өтпелі кезеңде күйзелістен аман шыққан, әлемдік
тәжірибеге сүйене отырып нарықтық экономиканың өзіндік қазақстандық үлгісін
қалыптастырған еліміздің ерен еңбегінің еленуі деп білемін.
Біз саяси тұрақтылықты сақтап, азаматтық әлем мен толеранттылықты,
ұлтаралық және конфессияаралық келісімді басты ғұмырлық құндылық ретінде
ұлықтап, нығайтып келеміз.
Біздің еліміз ұстанған айқын бағытымен, экономикалық реформалардың
қарқыны және тиімділігімен, өзара әріптестікке және ауқымды интеграцияға
негізделген серіктестікке ұмтылысымен, ізгілікке құштарлығымен әлемдік
қауымдастықтан лайықты орын алды.
Біздің ядролық қарудан бас тарту және жаһандық жаппай қарусыздану
туралы бастамаларымызды барлық елдер, Бірікккен Ұлттар Ұйымы қызу қолдап,
оны ғаламшардың қауіпсіздігі жолындағы күрестің көшбасшылары қатарындағы
Қазақстанның әлемдік серпілісі ретінде таныды.
Мен күрделі кезеңде елдің көшін бастау құрметіне ие болдым. Сонда
сіздердің нақты қолдауларыңызды, ынта-жігерлеріңізді, қажыр-қайраттарыңызды
әрдайым айқын сезіндім.
Бұл - орасан бақыт. Бұдан өзге маған ештеңе қажет емес. Бойдағы қуат,
білік пен тәжірибе мүмкіндік берсе, мен халқым жүктеген қастерлі міндетті
орындау мақсатында әлі де қажымай қызмет ете беремін.
Ең бастысы - күрделі кезеңде биліктің бастамаларын халықтың қапысыз
түсінуі мен оны қалтқысыз қолдауы. Мысалы, жаһандық қаржы дағдарысынан біз
жаңа идеялар арқылы тың жоспарлар жасап, шынығып шығып келеміз.[16.21-45]
Тек тұрақты және гүлденген ел ғана өзге мемлекеттер мен халықаралық
ұйымдардың жауапкершілігі мол лайықты серіктесі бола алады. Біз осыған қол
жеткіздік.
Қазір біз 2020 жылға дейінгі дамудың Стратегиялық жоспарын және
Қазақстанның инновациялық-технологиялық дамуының Бағдарламасын жүзеге
асыруға кірістік. Елді индустриалаудың Картасы әзірленді.
Жалпы алғанда, экономиканы технологиямен жабдықтандырып, оны
инновациалық дамудың арнасына бағыттау, сапалы жаңа өндіріс орындары мен
ғылыми орталықтар ашу, адам мүмкіншілігінің сапасын көтеру сияқты ұланғайыр
міндеттер белгіленді.
Ойға алған істердің барлығының орындаларына менің сенімім кәміл.
Алайда, тек тұрақты елде ғана азаматтардың тең құқық пен мүмкіншілікпен,
лайықты жұмыспен, әрбір отбасының молшылық және жарқын болашақпен
қамтамасыз етіле алатынын есте сақтаған абзал.
Біз сондықтан жақсылыққа бел алған дәуірге деген халықтың сенімі нығая
түсуі үшін бәрін жасауға тиіспіз.
Біз бірге осылай жұмыла түссек, кез келген қиындықты еңсеретінімізге
кәміл сенемін.
Мен қоғамдық пікірде берік қалыптасқан Ел Басы мәртебесін заңдастыру
туралы Парламенттің шешімін түсіністікпен қабылдаймын.
Әлеуметтік зерттеулер бүгінде Қазақстан халқының басым көпшілігі осы
идеяны қолдайтынын көрсетіп берді. Сондықтан, мен еңбегімді бағалап, қолдау
білдіргендерді үшін қазақстандықтарға шынайы алғысымды білдіремін.[12.51-
56]
Сонымен қатар, мен Ел Басы мәртебесін тек заңдармен немесе өзге де
құқықтық актілермен белгілеуге болмайды деп есептеймін.
Мемлекет басшысына қосымша өкілеттіктер беру туралы мұндай тәжірибелер
әлемдік қолданыста аз емес.
Біздің таяудағы тарихымызда мұндай жағдай бұрын болған, мен онда
реформаларды пәрменді жүргізу үшін қосымша өкілеттіктер сұраған едім. Ол
уақытта бұл біздің еліміздің посткеңестік кезеңдегі күйзелістен шығуында
шешуші фактор болды.
Егер болашақта елдің дамуы мен азаматтардың қауіпсіздігіне,
мемлекеттің тұтастығы мен ұлттың мүддесіне қатер төндіретін алмағайып заман
туса, мен қосымша өкілеттіктер сұраймын және бұлтартпас тұжырым арқылы
халықтың қолдауына толық ие боларыма күмәнім жоқ.
Баршаңыз білесіздер, маған қарата айтылған барлық мадаққа, менің жеке
тұлғамды айрықша ұлықтайтын ұсыныстарға мен үзілді-кесілді тыйым салып
келемін. Мен ісбасындағы Президент ретінде осы мәселе төңірегіндегі теңгеге
бейне таңбалау, түрлі атақтар сияқты бекершілікке әрдайым қарсы болдым.
Мен әрқашан түрлі мақтау мен мадақтан биік тұруға тырысамын және осы
ұстанымымда қала беремін.
Президенттің ар-намысын және дербес құқығын қорғау туралы ұсынылып
отырған мәселе жөнінде. Бұлар ел Конституциясында, Президент, Тұңғыш
Президент туралы заңдар мен өзге де заңнамалық актілерде шешімін тапқан.
Менің отбасым туралы. Олар, өзге азаматтар сияқты таңдаған
мамандықтары бойынша еңбек етуге немесе қоғамдық-саяси қызметтер атқаруға
және кәсіпкерлікпен айналысуға құқылы.
Сонымен қатар, барша қазақстандықтар сияқты, ел азаматтарын
теңестіретін бұлжымас Заңға бағынуы тиіс. [18.40-55]
Бұрынғы күйеубалам, үш немеремнің әкесі Р.Әлиевтің шектен шығу арқылы
тек өз отбасын, балаларын, мені ғана емес, тұтас елді сатып кетуі - маған
және менің отбасыма орасан қасірет болды.
Бұл жағдайды мен және туыстарым қайыспай қарсы алып, оған шығарылған
соттың шешімін әділ үкім ретінде қабылдадық. Басқаша болуы мүмкін емес еді.
Бұл тек менің жақындарыма ғана емес, мемлекетіміздегі билік басында жүрген
барша азаматтар үшін қатаң сабақ болды.
Тәуелсіздік жылдары біз сіздермен бірге өркениетті әлемнің өлшемі мен
дәстүрлеріне сәйкес еркін, зайырлы, құқықтық мемлекет құрудамыз.
Біз осы жолда қол жеткізген табыстарымыз арқылы жетекші халықаралық
ұйымдар мен интеграциялық құрылымдардың зор құрметіне ие болдық.
Баршаңыз білесіздер, Қазақстан Еуропадағы Қауіпсіздік және
ынтымақтастық Ұйымының іс басындағы Төрағасы әрі өңірлік бірқатар ұйымдарға
басшылық жасауда.
Біз осы сенімнің үдесінен шығып, абыройлы міндетті лайықты атқаруға
тиіспіз.
Жоғарыда айтылған жайттарға байланысты, құрметті Сенат және Мәжіліс
депутаттары, маған жіберілген заңдарға қол қоюдан бас тарту жөніндегі
ұстанымымды дұрыс түсінулеріңізді өтінемін.
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев
2.2. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың мемлекеттік қызмет мәселелері
жөніндегі халықаралық конференциясы
Өткен жылдар ішінде егемендігімізді нығайтып, еліміздің бәсекеге
қабілеттілігін арттыруға ықпал еткен біршама ауқымды өзгерістер болып өтті.
Реформалар жүргізген осы жылдары қоғамдық сана мен халықтың мінез-құлқы
жағымды жағынан түбегейлі өзгерістерге түсті.
Бүгінгі таңда қазақстандықтардың көпшілігінің санасы нарыққа
бейімделіп, олар жаңа жағдайда көңіл көншітер жақсы ұмтылыстар танытып
жатыр.
Қазақстан нарықтық экономика құрды. Қазір жеке сектор экономикалық
процестерде басымдық жағына шықты. Өнімнің 80 пайызын бүгінде жеке сектор
өндіреді.
Үздік халықаралық практиканың негізінде біз экономиканы
әртараптандырудың қазіргі заманғы инфрақұрылымын құра білдік. Бұл біздің
холдингтеріміз, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар, индустриалдық
парктер, венчурлік қорлар және технологиялық бизнес инкубаторлары болып
саналады.
Жыл сайын экономикаға 25 млрд.-тан астам АҚШ доллары көлемінде
негізгі капиталға инвестиция түсуде. Индустриалдық стратегия шеңберінде
бүгінде жалпы сомасы шамамен 7 млрд. АҚШ доллары маңайында болатын 180-нен
астам инвестициялық жобаларды жүзеге асыру басталды.
Елдің өңдеуші саласына трансұлттық капитал қатты қызығушылық
танытуда.[15.42-46]
Әлеуметтік саладағы, экономика мен саясаттағы қол жеткен табыстарымыз
бен шыққан белестеріміз -бұл біз алған бағыттың нақты барометрі, таңдаған
жолымыздың дұрыстығының айқын куәсі.
Біз реформаға дейінгі экономиканы қалпына келтіріп қана қоймай,
сонымен бірге қысқа мерзім ішінде ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
Негізгі бөлім.
І. ҚР президенті
1.1. Мемлекет басшысы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2. Ақорда – Қазақстан Республикасы Президентінің
резиденциясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..7
1.3. Кемеңгер немесе елбасы туралы
тебіреніс ... ... ... ... ... ... .. ... 10
ІІ. Егемендік елдеріндегі жетістіктеріміз
2.1.Ұлт Көшбасшысы туралы Парламент енгізген заңдардың жобалары
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..14
2.2. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың мемлекеттік қызмет
мәселелері жөніндегі халықаралық
конференциясы ... ... ... ... ... .1 6
2.3. Жаңа әлемдегі жаңа
Қазақстан ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ...30
Қолданылған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.. 32
Кіріспе
Қазақ мәдениеті барлық Қазақстан халқының мәдени қауымдастығын өз
маңайында шоғырландырудың діңгегіне айналуы тиіс. Біздің мәдениет аймақтық
құбылыс қана емес, Шығыс-Батыс ғаламдық мәдениетінің ажырамас бөлігі.
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаев
Біз ұзына бойы тарихымызда Ұлы далада небір қиындықтарды басымыздан
кешірген, сұрапыл соғыстарды, жойқын жортуылдарды өткерген; сан рет қирап,
сан рет бой түзеген; “тарихтың тағдырлы көші” дейтін ұзақ жолда жақсыны да,
жаманды да көрген; салтанатты да өмір сүрген, хандары алтын сарайларда да
тұрған, алтын тақта да отырған, іргелес елдермен бейбіт өмір сүре де білген
елміз.
Тауқыметті соншама көп кешкен, тағдыры аянышты – езіліп-егілген,
жабығып жапа шеккен, тарығып-зарыққан халық жер бетінде екеу болса, соның
біреуі – қазақ. Сондай сұмдықтардың кесірінен қазақ кезінде атамекенін
тастап, тоз-тоз болып жан сауғалауға да мәжбүр болды.
Даламызды да, өзімізді де көрмеген батыстың ғалымдары қазақты жер
бетіндегі жабайы халықтың қатарына қосты. Олар өркениеттің Шығыстан
басталғандығын, Еуропа қалың ұйқыда жатқанда бұл өңірде салтанатты
тіршілік болғандығын, керек болса, ер қанаты жылқыны да қолға үйретіп, ер-
тоқым салып, жүгендеп, өмір сүрудің құралына айналдырғандығын біле тұра,
мойындағылары келмеді. Өркениеттің жалғасын, тұтас бір дәуірін жасаған ата-
тегіміз – ғұндарды да, оның көсемі Еділ (Аттила) патшаны да; көк Тәңірі мен
қара жердің ортасындағы бүкіл адам баласын билеген, дүниенің төрт бұрышын
аузына қаратқан, сөйтіп азды-көп, кедейді бай қылған, тату елге жақсылық
қылған, асыл мұралар қалдырған Қағанат қаһармандарын да жабайыға
санады.[5.15-21]
Ойыңа түссе зығырданыңды қайнататын, пұшайман қылып сергелдеңге
салатын, досың түгілі жауыңа да тілемейтін осындай қорлықты, сұмдықты
басымыздан кешкен, тарихқа есесі кеткен елміз.
Негізгі бөлім
1. ҚР Президенті
1.1 Мемлекет басшысы
Мемлекет басшысы - мемлекеттің жоғарғы өкілі есептелетін және атқарушы
биліктің тасымалдаушысы болып табылатын жоғарғы лауазымдық тұлға.
Қазақстан Республикасының Президенті — Қазақстан Республикасының
мемлекеттік басшысы және республиканың атқарушы өкімет билігінің біртүтас
жүйесін басқарушысы, мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі
бағыттарын айқындайтын, ел ішінде және халықаралық қатынастарда
Қазақстанның атынан өкілдік ететін ең жоғары лауазымды тұлға; сондай-ақ
республика азаматтарының құқығы мен бостандықтарының, Конституциясы мен
заңдарының сақталуына кепіл болады; ҚР Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас
Қолбасшысы болып табылады.
Қазақстан Республикасының Президенті — жоғары лауазымды тұлға және ел
Қарулы күштерінің бас қолбасшысы. Оның өкілеттілігі Конституцияның арнаулы
бөлімінде айқын белгіленген. Лауазым 1990 жылдың 24 сәуірінде
тағайындалған. Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаев.
Қазақстан Республикасының Президентін Қазақстанның кәмелеттік
жастағы азаматтары жалпыға ортақ, тең және тікелей сайлау құқы негізінде
жасырын дауыс беру арқылы сайлайды.
Қазақстан Республикасы Президентінің Резиденциясы - Ақ орда.
Астананың жаңа әкімшілік орталығы аумағында, Есіл өзенінің сол жақ
жағалауында орналасқан. ҚР Президенті Сарайының ресми тұсаукесер рәсімі
2004 жылдың 24 желтоқсанында болды.
1991 жылы 25 тамызда "Қазақ КСР Конституциясына (Негізгі Заңына)
өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақ КСР Заңы қабылданды.
Президентінің қүзіретіне қосымша өкілетгіктер жатқызылды: Қазақ КСР
Президенті қажет болған жағдайда Қазақ КСР аумаіында орналасқан одақтық
баіъшыстағы үйымдарды, кәсіпорындарды бірінші басшыларын тағайындайды және
оларды қызметген босатады; Қазақ КСР Қауіпсіздік кеңесін басқарады,
Қауіпсіздік кеңесінің мүшелерін тағайьшдайды; егер одақгық органдардьщ
шешімдері Қазақ КСР зандарына және жоғары атқарушы өкімет актілеріне қайшы
келетін болса, олардың орындалуын тоқтата тұрады; Қазақ КСР аумағында
орналасқан барлық ішкі әскерлерге басшылықгы жүзеге асырады. Қазақ КСР
Президентінің өкілеттігі конституциялық рәсімдер сақтала отырып, ол
отставкаға шыққан жағдайда, сондай-ақ өзге де себептермен өз өкілеттігін
жүзеге асыруы мүмкін болмаған реттерде тоқтатылады. Соңғы жағдайда Қазақ
КСР Президентінің өз міндеттерін жүзеге асыруы мүмкін еместігі Қазақ КСР
Жоғарғы Кеңесінің шешімімен белгіленеді.
Қазақ КСР Президенті сайланғанға дейін оның өкілеттігі,Қазақ КСР
Конституциясының[4] 14-3 бабының 3-бөлігінің 8, 10 және 13- тармақтарында
көзделгендерді қоспағанда, (облыстар мен Алматы қалалық Халық депутаттары
кеңесі төрағаларын қызметтерінен мезгілінен бүрын босату; Қазақ КСР
министрліктерін, мемлекеттік комитеттері мен басқа да мемлекеттік басқару
органдарын қүру және тарату; сондай-ақ Қазақ КСР заңдарына қол қою
процедурасы) Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің қаулысымен Қазақ КСР вице-
президентіне, ал егер бүл мүмкін болмаса — Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің
Төрағасына беріледі.
"Қазақ КСР Президентін сайлау туралы" Қазақ КСР Заңы[5] қабылданды.
Заңның 1 бабына сәйкес Қазақ КСР Президентін Қазақ КСР азаматтары жалпыға
бірдей, тең және төте сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру арқылы бес
жыл мерзімге сайлайды. Қазақ КСР Президенті болып Қазақ КСР отыз бес жасқа
толған және алпыс бес жастан аспаған, Қазақ КСР аумағында кемінде он жыл
түрақты түрған, қазақ және орыс тілдерін меңгерген азаматы сайлана алды.
Бір адам қатарынан екі мерзімнен артық Қазақ КСР Президенті бола алмады.
Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің қаулысымен Қазақ КСР Президентін сайлау 1991 ж.
1 желтоқсанына[6] белгіленді. Сайлау қорытындысын шығарғаннан кейін Қазақ
КСР-інің тұңғыш жалпы халық сайлаған Президенті Н. Ә. Назарбаев болды.
1991 жылы 10 желтоқсанда
"Қазақ Кеңестік Социалистік Республи- касының атауын өзгерту туралы"
Қазақ КСР Заңымен[7] Қазақ КСР Қазақстан Республикасы болып қайта аталды.
ҚР Жоғарғы Кеңесі "Қазақстан Республикасы Президентінің қызметке кірісуі
туралы" қаулы[8] қабылдады, оған сәйкес Н. Ә. На- зарбаев 1991 ж. 10
желтоқсаннан бастап ҚР Президенті қызметіне кірісті деп есептелді.
1991 жылы 16 желтоқсанда
ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаев "Қазақстан Республикасының мемлекеттік
тәуелсіздігі туралы" ҚР Конституциялық заңына[9] қол қойды, заң бойынша ҚР
Президентінің мәртебесіне және республиканың мемлекеттік билік органдарының
барлық жүйесіне айтарлықтай өзгертулер енгізілді. Осы Заңға сәйкес ҚР-да
мемлекеттік билік органдары оның заң шығарушы, атқарушы және сот болып
бөлінулері қағидасынан келіп қүрылды. Республика халқының атынан сөйлеу
құқығы ҚР Жоғарғы Кеңесі мен ҚР Президентіне берілді. Заң шығару билігін ҚР
Жоғарғы Кеңесі жүзеге асырды. ҚР мен оның атқарушы билік органдарының
басшысы Президент болып табылды. Сот билігі ҚР Жо- ғарғы Соты мен Жоғары
төрелік сотына берілді. Конституцияны соттық қорғау жоғары органы ҚР
Конституциялық Соты болып табылды.
Реформалары
Жаңа тәуелсіз мемлекет – Қазақстан Республикасының (16.12.1991) –
дамуы, барлық атрибуттары – ұлттық қауіпсіздік, мемлекеттік басқару және
биліктің бүкіл тармақтарының өзара әрекет ету жүйесі – бар ұлттық
мемлекеттіліктің қалыптасуы Назарбаев есімімен тығыз байланысты. Назарбаев
басшылығымен конституциялық құрылыс процесі жүзеге асты, ол 1995 жылдың
тамызында еліміздің Негізгі Заңын қабылдаған бүкілхалықтық референдуммен
аяқталды. Қазақстанда демократиялық институттарды құру Назарбаевтың аса зор
еңбегі болып табылады. Сөз бен баспасөз бостандығы, сайлау және сайлану
құқығы, партиялар мен қоғамдық бірлестіктер құру құқығы, дін бостандығы
сияқты азаматтық қоғамның мызғымас құндылықтары нақ соның тұсында ғана
конституциялық нормаларға айналды. Назарбаев басшылығымен кеңестік өкімшіл-
жоспарлы әкімшілік жүйе бұзылғаннан және бірегей халық шаруашылық кешені
күйрегеннен кейін алапат дағдарысқа тап болған қазақстандық экономиканы
өзгертуге бағытталған аса ауқымды шаралар әзірленіп, іске асырылды.
Экономикалық саясатты және демократиялық өзгерістерді ойдағыдай жүзеге
асыруға мемлекеттік құрылымның президенттік республика ретіндегі халық
таңдаған үлгісі көп септігін тигізді. Түбегейлі экономикалық ырықтандыру
мен саяси реформалар белгіленген өзгертулерді пәрменді жүргізуге асыруға
көмектесті.[3]
1992 жылдың басында Назарбаев Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде
қалыптасуы мен даму стратегиясын әзірлеп, елдің ішкі және сыртқы
саясатының бағыт-бағдарын айқындады.
Соның нәтижесінде 1997 жылдың басына қарай елде макроэкономикалық
тұрақтылық орын алды, инфляция тоқтатылды, өнеркәсіп жанданып, қаржы-
бюджет, салық жүйесі құрылды, жекешелендіру жүргізілді, зейнетақы жинақтау
жүйесі дүниеге келді, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын реформалау жүзеге
асты.
Назарбаевтың Қазақстан-2030 стратегиясы мемлекет дамуының басым
бағыттарын айқындады. 2006 жылғы халыққа Жолдауында Қазақстанның бәсекеге
қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясы белгіленген.
Назарбаевтың экономист және саясаткер ретіндегі жеке беделі елде
қолайлы инвестициялық ахуалдың қалыптасуына, көптеген мемлекеттермен және
халықаралық қаржы институттарымен қарқынды экономикалық ынтымақтасуға игі
ықпал етті. Республикада ауылды дамытуға, кедейлікпен күресуге, тұрғын үй
құрылысын дамытуға және т.с.с. бағытталған ірі-ірі әлеуметтік
бағдарламаларды іске асыру басталды. Назарбаев индустриалды-инновациялық
даму стратегиясын әзірледі, инвестициялық және инновациялық қорлар құрылды.
Дүниежүзілік сарапшыларарасында қазақстандық үлгі термині пайда болды.
Қысқа мерзім ішінде халықаралық ынтымақтастық тұжырымдамасын қалыптастырды.
Оның көптеген бастамалары кең халықаралық жаңғырық тапты әрі мойындалды.
Мәселен, Семей ядролық полигонын жабу, ядролық держава мәртебесінен бас
тарту, жаһандық және өңірлік қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі дәйекті
қызмет, т.б. Назарбаев ТМД, ОАО, Кеден одағы, Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы
(ШЫҰ), Еуразия одағы сияқты халықаралық құрылымдарды дүниеге әкелудің
бастамашысы. Ол БҰҰ Бас Ассамблеясының 47-сессиясында құруды ұсынған
Азиядағы өзара ықпалдастық пен сенім шаралары жөніндегі кеңес (АӨСШК) іс
жүзінде жұмыс істей бастады. Назарбаев мәдениеттердің, діндердің,
өркениеттердің жүйелі сұхбаттасуын жолға қоюға көп көңіл бөледі. 2003, 2006
жылдары Астанада әлемдік діндер көшбасшыларының съездері табысты өтті.
1.2. Ақорда – Қазақстан Республикасы Президентінің резиденциясы
Егемен Қазақстанның жаңа астанасында көркемдік маңызы мен ауқымы
жөнінен қала орталығының бірегей сәулеттік ансамблі бой көтерді. Оның
құрамындағы ең басты туынды – Ақорда – Қазақстан Республикасы Президентінің
резиденциясы.
Резиденция қала құрылысы ансамблінің композициялық және мазмұндық
орталығы болып саналады. Астана сәулеттік кешенінің басты өзегін құрайтын
негізгі орындары ретінде Хан Шатыр – Бәйтерек – Ақорда – Бейбітшілік
және келісім сарайы – Қазақ Елі монументі бой көрсетеді. Сәулеттік
ансамбльдің композициялық өзегі Ұлы даланың дәстүр сабақтастығының
сақталуы идеясын, еуразиялық толеранттылық мәдениеттің жалғасуын және
бүгінгі әлемдік өркениет биігіне ұмтылған қуатты Қазақстанның жасампаздығын
нақтылы түрде айшықтап көрсетеді.[2.21-33]
Ақорда – ел дамуының жаңа философиясының көрнекі бейнесі.
Резиденцияның символикалық және функционалдық бағыты өзінің толық кескінін
қасбеттер мен ішкі көріністердің рәсімделуінен – олардың мәнер-стилистикасы
мен түсіне қатысты шешімдерінен тапты. Еуропалық сәулет өнеріне тән
дәстүрлі шешім ғимаратта жаңа мазмұнмен толыққан. Ақорда түпкі ой мен оның
іске асырылуы жөнінен Қазақстан тәуелсіздігінің көркем бейнесін білдіреді.
Қазақы және шығыстық мотивтер сарайдың сәулеткерлік жасау-жиһаздарында
шеңберлер мазмұны және ою-өрнекті декор арқылы көрініс тапқан. Авторлық
жобаның айрықша өзгешелігі, эксклюзивті ерекшелігі – резиденцияға көркемдік
тұтастық беретін қазақ бейнелеу өнерінің бірегей жиынтығы. Метафорикалық
тұрғыдан ол еуропалық мәдениет өрісіндегі далалық өркениетті, ғаламшардағы
ірі құрлық – Еуразия өнерінің синтезін көрсетеді. Сыртқы келбет пен ішкі
көріністің эстетикалық жүйесінің өзі дәстүрлі еуропалық сәулеткерліктің
ойланып жасалған озық үлгілерінен келіп шығады. Резиденцияда көрініске
қойылған қазақстандық суретшілердің туындылары Қазақстан өзін әлемде ұлы
өркениеттер мәдениетін тоғыстырушы мемлекет ретінде көрсете отырып,
мақтаныш тұтатын Батыс пен Шығыс мәдениеттерінің қажетті балансын құрайды.
Резиденция құрылысы 2001 жылы басталды. Авторлар алдында даму
үстіндегі елдің қуаты мен қарқынын білдіретін қайталанбас бірегей кешен
құру міндеті тұрды. Жоба жұмысын Еуропа мен Қазақстанның белгілі
сәулетшілері жүргізді. Олардың қатарында еуропалық әйгілі дизайнерлер
М.Гуалаци мен А.Мольтени бар. Ішкі көріністі ұлттық мәнерде орындау
академик Қ.Монтақаевтың кеңесімен жүргізілді. Аса маңызды мемлекеттік
нысанды салу үшін 26 ұлт өкілдері және әлемнің ондаған елінің мамандары мен
жұмысшылары еңбек етті.
Қазақстан Республикасы Президентінің жаңа резиденциясының ресми
тұсаукесері 2004 жылғы 24 желтоқсанда өтті. Ғимараттың жалпы ауданы – 36
720 шаршы метр. Ғимарат құрылыстағы ең соңғы заманауи әдістер мен озық
инженерлік құрылғыларды қолдану арқылы монолиттік бетоннан тұрғызылды.
Үшкір төбесімен қоса алғандағы ғимарат биіктігі – 86 метр. Ғимарат жер
үстіндегі бес қабатты және жер астындағы екі қабатты үйден тұрады. Бірінші
қабаттың биіктігі 12 метрге тең.
Сәулет ансамблінің бөлінбейтін құрамдас бөлігі – сыртқы
абаттандырылуына да айрықша көңіл бөлінген. Ақорда алдындағы алаң көше
беттегі негізгі қасбеттің сән-салтанатты сипатын аша түседі. Субұрқақ пен
гүлдер аллеясы да салтанатты көрініс тудырады. Кіре беріс және асфальтты
жолдар, шағын сәулеткерлік нысандар, автотұрақ аймақтары композицияға
нұқсан келтірместен өз орындарын тапқан. Аумақ шырағдандары бар декоративті
дуалмен қоршалған.
Мемлекет басшысы резиденциясының атауында терең мағына бар. Тікелей
аударғанда Ақорда кәдімгі ақ орда (белая ставка) дегенді білдіреді.
Резиденцияның қасбеттері мен ішкі көріністерінің түстеріне қатысты шешімде
ақ түс пен ашық реңктер басым. Ақ сөзі түркілік мәдениет семантикасында
ең алдымен қасиеттілікті (киелілікті) білдіреді. Бұл ұғым – шаттық пен
сәттіліктің, шынайылық пен мәрттіктің, ар-ұят пен жақсылықтың нышаны. Ақ
түстің бай символикасы Ақорданың сәулеткерлік келбетінде көрініс тапқан.
Бұл, ең алдымен, оның негізгі ішкі көріністерінің колористикалық шешімі. Ең
негізгі, басты түс ретінде ақ түс өзінің табиғи аппақ түсінен піл
сүйегінің түсіне дейінгі көптеген реңктер түрінде кездеседі.
Алтын, көк және жасыл түстер қосымша колористикалық жүк арқалап тұр.
[15.7-18]
Резиденцияның барлық залдарында ерекше ішкі жасаулар, аспалы шамдар
және жиһаздар бар. Едендер мәрмәрдің, граниттің және көркем паркеттің
алуан түрімен апталған.
Бірінші қабатта көлемі 1 800 шаршы метр Орталық салтанатты холл
орналасқан. Ол құрметті қарауылдың қатысуымен өтетін ресми қабылдауларға
арналған. Холдың ортасына зәулім күмбезді хрусталь аспалы шам ілінген.
Сонымен қатар, бірінші қабатта Қазақстан Республикасы Президентінің
атынан ресми қабылдаулар өткізуге арналған Салтанат залы, Мемлекет
басшысының БАҚ өкілдерімен баспасөз конференциясы және кездесулер өтетін
зал, сондай-ақ Қысқы бақ орналасқан.
Екінші қабатта қызметтік бөлмелер бар.
Үшінші қабатта мынадай залдар орналасқан:
- Шығыс залы киіз үй түріне орайластырылып, мәрмәр мен гранитпен
безендірілген.
- Мәрмәр залы Қазақстан Республикасының Президенті мен шетел мемлекет
және үкімет басшыларының ресми сапарлары мен саммиттерінің барысында
құжаттарға қол қоюға арналған. Осы залда Қазақстан Республикасында
тіркелген шет мемлекеттер елшілеріне сенім грамоталарын тапсыру, Қазақстан
Республикасының мемлекеттік наградаларымен және құрметті атақтарымен
марапаттау рәсімдері өтеді.
- Алтын зал Қазақстан Республикасы Президентінің шетелдердің мемлекет
және үкімет басшыларымен шағын құрамда келіссөздері мен кездесулері,
Мемлекет басшысының шетелдік делегациялармен, Қазақстан Республикасында
тіркелген шет мемлекеттер елшілерімен кездесулері мен әңгімелесулерін
өткізуге арналған.
- Доғал зал Қазақстан Республикасы мен шет мемлекеттердің жоғары
деңгейдегі делегациялармен келіссөздер және Мемлекет басшысының шетелдік
делегациялармен, шетелдік іскер топтар өкілдерімен кездесулері мен
әңгімелесулері үшін пайдаланылады.
- Қонақ бөлме Қазақстан Президентінің сенім грамоталарын тапсыру
рәсімінен кейін шет мемлекеттер елшілерімен әңгімелесуіне арналған.
- Кеңейтілген келіссөздер залы Қазақстан Республикасы мен шет
мемлекеттердің жоғары деңгейдегі делегацияларымен келіссөздер өткізуіне
арналған.
- Қауіпсіздік кеңесінің залы Қазақстан Республикасы Қауіпсіздік
Кеңесінің отырыстарын өткізуге арналған.
Төртінші қабатта мынадай залдар орналасқан:
- Күмбезді зал Мемлекет басшысының жоғары деңгейдегі кеңестер,
Қазақстан Президентінің министрліктер мен ведомстволар, партиялар,
қозғалыстар мен елдің шығармашылық өкілдерімен кеңестер, Қазақтан
Республикасы Президенті жанындағы консультативтік-кеңесші органдардың
отырыстарын өткізу үшін пайдаланылады. [17.15-33]
- Отырыс залы Қазақстан Республикасы Президентінің Үкіметпен,
Президент Әкімшілігінің құрылымдық бөлімшелерінің басшыларымен, облыстар
және Астана мен Алматы қалаларының әкімдерімен, министрліктер мен
ведомстволардың басшыларымен кеңестер, сондай-ақ Мемлекет басшысының
республиканың іскер топтар өкілдерімен кездесулерін өткізуге арналған.
- Келіссөздер залы ҚР Президенті Әкімшілігі Басшысының, ҚР Президенті
көмекшісінің шетелдік делегациялармен, Қазақстан Республикасында тіркелген
шет мемлекеттер елшілерімен, шетелдік іскерлік топтар өкілдерімен
кездесулері мен әңгімелесулері үшін пайдаланылады.
- Кітапханада кітаптардың бірегей коллекциясы жинақталған.
Астыңғы қабаттарда түрлі техникалық қызметтер, гараж, асүй мен асхана
орналасқан.
Жалпы, Ақорданың ішкі сәулеті мен безендірілуі Қазақстанның заманауи
мемлекеттік стилін көрсетеді. Бұл стильдің негізі тәуелсіздіктің алғашқы
жылдарында қаланған және бүгін де өзінің негізгі бағыттары – мемлекеттік
символикада, билік белгілерінде, ресми униформаның пішімінде, ұлттық
валютада сақталған. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы Президентінің
Ақорда резиденциясы біздің еліміздің ең маңызды және танымал
символдарының бірі мәртебесін иеленген.
1.3. Кемеңгер немесе елбасы туралы тебіреніс
Н.Назарбаев – түп атасынан, арғы тегінен батырлық үзілмеген, қазақ
тарихында қолбасшылығымен, билігімен, шешендігімен өшпестей із қалдырған
қайраткерлердің ұрпағы. Бабалары – еңсегей бойлы Есімханның туын ұстаған
қолбасшы Қарасай батыр, Қарасайұлы Көшек батыр, Назарбай би. Әкесі Әбіш пен
анасы Әлжанның тұла бойы тұңғышы, әулиеге түнеп жүріп, Құдайдан тілеп алған
баласы.
Әлжан ана перзент көрмей, құрсақ көтермей, аяғы жеткен жердегі
әулиелерді аралап, ақыры Райымбек батырдың басына кеп түнеген түні түс
көреді... Түсінде ен далада жүріп келеді екен. Жүріп келеді, жүріп келеді,
ақыры көз ұшында сағымданып көрінген бір теңізге келіп жетеді. Теңіздің
түбіне түседі, жүре береді. Жүре береді, бір кезде теңіздің түбінде
көлденең жарқырап жатқан ұзын мылтықты көреді. Мылтықты көтеріп алып,
иығына салып, сол күйі теңізді кешіп отырып, арғы бетіне шығады...
Осы көрген түсін Әлжан ана ауылдағы абысын-ажындарына айтып береді.
Олар Әлжан ананың түсін жақсылыққа жориды: “Құрсақты болады екенсің, шекесі
торсықтай ұл табады екенсің, өмірі күреспен өтеді екен”, – дейді. Алла
анамыздың тілегін беріп, тоғыз ай, тоғыз күн көтеріп, дүниеге болашақ
Президентті әкеледі.
Айтса айтқандай, ес жиып, етек жапқаннан бері Нұрсұлтанның өмірі ел
үшін, болашақ үшін күреспен өтіп келеді.
Н.Назарбаев жауапкершілікті мойнына алып, ел үмітін арқалаған кезде,
Қазақ Советтік Социалистік Республикасы дейтұғын елде тұратын азаматтардың
ішіндегі ең бейшарасы, ең сорлысы қазақтар болатын. “Қазақпын” деп те,
“Менің ана тілім – қазақ тілі” деп те айта алмайтынбыз, айтқызбайтын. Мың
қазақ отырып, арамызда жалғыз орыс болса бәріміз орысша сөйлейтінбіз. Тіл
де, дін де, тарих та, мәдениет те, салт-дәстүр де, әдет-ғұрып та, ата жолы
да – бәрі де мансұқ болды. Мәскеуден келгендердің ығына жығылдық. Сөзін
сөйлеп, жағынуға тырыстық. Қатыгездік, бірін-бірі сыйламастық, жанкештілік,
самарқаулық, жалқаулық, немқұрайдылық етек алды. Елдің еңсесі түсті. Өтірік
күлді, жалған сөйледі.[4.5-41]
Енді, құдайға шүкір, сан ұрпақ аңсаған, мыңдаған жылдар бойы
армандаған тәуелсіздікке қол жеткіздік – ел болдық. Тәуелсіздік алған
жылдары мемлекет өзінен өзі орнай салғандай, өзінен өзі дами беретіндей
даурығысып, қалпағымызды аспанға лақтырып, қуаныстық. Есі шыққан ел не
істерін білмей шеруге де шықты. Қайсыбірі сол шеруге не үшін шыққандарын да
білмеді.
Шынтуайтына келгенде, біз бұрын-соңды қазақ басынан кешпеген бақытты
кешіп, солар сезіп-білмеген жауапкершілікті мойнымызға алған едік. Бұрын
ешқандай тәжірибесі болмаған елде, даму жолының өнегесі болмаған жерде
тәуелсіз мемлекет орнатуды қолға алған едік. Бұл адамзат тіршілігіндегі,
адам санасындағы, оның тәжірибесіндегі қиынның ең қиыны еді. Осы
жауапкершілікті қалың елдің ішінен суырылып шығып, мойынына алған, өз
тағдырын елінің тағдырымен жалғаған, сөйтіп солардың ылғи үзіле берген
үмітін жалғаған азаматымыз – халқының ержүрек перзенті Н.Назарбаев болатын.
Тәуелділіктен арылып, тәуелсіздікпен қауышқан тұста, ызы-қиқы кезеңде
мен Н.Назарбаевтың елді апатқа ұшыратып алмай, аман алып шығудың айла-
әрекеттерін іздеп шарқ ұрған, елі үшін төсегінен түңіліп, түн ұйқысын төрт
бөлген мазасыз күндерінің, ұйқысыз түндерінің куәсі болған, жан тебіренісін
де, күйзелісін де көрген адаммын. Жан-жақтан анталаған кезеңде жанында
болған, ерлігін, қайсарлығын, тәуекелшілдігін көзіммен көрген, елі үшін
атқарған ерен еңбектерінің куәсі болған адаммын. Шамам келгенше қолғабыс
тигізген нөкерлерінің бірімін.
Тәуелсіздіктің қиын да күрделі жылдары 5 жыл бойы күні-түні қасында
болып, тереңдігін, кемелдігін көрдім. Елім дегенде ен дүниеге сыймай талай
тебіренгенін, талай ұйқысыз түндер мен тынымсыз күндерді басынан кешіргенін
көзіммен көріп, жүрегіммен сездім.
Арпалысқан, аласапыран кезеңде үйреніскен қалыпты жүйенің астан-
кестеңі шығып жатқан, алда не боларын білмей жұрт сасқалақтаған уақытта
Н.Назарбаев именбей қол бастады, тар кезеңнен жол тапты. Алаштың аманатын
мойнымен көтерді. Азаттыққа қолымызды жеткізіп, мәртебемізді асқақтатты.
Сын сағатында, алмағайып заманда екі өмір, екі дүние, екі дәуір
арпалысқа түскен шақта Назарбаев осындай қадамға барды. Керек десеңіз,
бәйгеге басын да тікті. Ештеңеден, ешкімнен қаймыққан жоқ. Қалай барды?
Неге сенді? Кімге сенді? Бұл арасы ол кезде тек оның өзіне ғана мәлім еді.
Ес жиып, етек жапқан кезде ол туралы Н.Назарбаевтың: “мен халқымның
тәуекеліне сендім” – деп жазғаны да, “...Мен өз халқымның жолында басымды
бәйгеге тіккен адаммын. Маған ары үшін жанын садаға ететін осындай текті
халыққа, мені ұлым деп, перзентім деп төбесіне көтерген халыққа, арғы-
бергідегі қазақ баласының бірде-бірінің пешенесіне бұйырмаған бақыты –
толыққанды, тәуелсіз мемлекет құрудың басында болу бақытын бұйыртқан
халыққа қызмет етуден артық ештеңенің керегі жоқ, осы жолда мен бойымдағы
бар қайрат-қабілетімді, білім-білігімді аямай жұмсаймын, қандай да
тәуекелге барамын...” деп ағынан жарылғаны да жадымызда. Қандай да бір
шешім қабылдағанда да, нендей бір істі бастағанда да Елбасы осылай, үнемі
халыққа сеніп, халқына арқа сүйеп келеді. Президентті қолтығынан демеген
де, демейтін де, қолдаған да, қолдайтын да – өзінің туған халқы.[14.25-42]
Осының бәрі айтуға ғана жеңіл. Әйтпесе тар кезеңде азаматқа елдің
тілегін жүзеге асыратын жүрек керек еді. Білек те керек еді, қолдайтын
тілек те керек еді. Риясыз жүрек те, тілек те болды. Алла не берсе де
оңынан берді. Соның арқасында біз басымыздан кешпеген өмірді кешіп отырмыз,
жүріп өтпеген жолға түсіп отырмыз. Назарбаевты қазақтың пешенесіне берген,
халық үшін туған ұлы перзенті дейтініміз сондықтан.
Президентіміз 2003 жылдың көктемінен ешбір елде жоқ “Мәдени мұра”
мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыра бастады. Бұл бағдарламаның бірінші
кезеңі аяқталып, екінші кезеңі қарқын алып келеді. Дүниенің төрт бұрышына
шашылып кеткен, жоғалған, қолды болған, уақыт топырағына көміліп қалған,
шетел асып кеткен небір ғажайып жәдігерлер қайтып оралды. Ауыз толтырып
айтуға тұратын жауһарларымыз жарқ етті. Алтын Адам дүниені аралап кетті.
Алтынмен апталған, күміспен күптелген Бергі ел – патша әбзелдері, сармат
көсемдері күн көзіне шықты. Ұлтымыздың ұмытылып, жоғала бастаған рухани
құндылықтарын іздеп тауып, барын базарлап, жүйеге түзіп, халықтың күнбе-
күнгі қажетіне жаратуға тәуекел жасалды. Ғажайыптарды ғылыми айналымға
енгізіп, ұрпақ санасына сіңіру жұмысы да басталды. Айналадағы елдер көжесін
тауып ішуге зар болып жатқанда – біздердің бабалар мұрасын түгендеуіміз
айтуы жоқ ыждағаттылық еді!
“Мәдени мұраны” кезең-кезеңге бөліп, қыруар қаржы шығарып, ол қаржыны
қандай көздерден алып, қалай жаратуды өзі белгіледі. Дүниелік ақпарат
құралдары: “Өзге елдер ат ізін салмаған бастама”, “Ұлттық құндылықтың қайта
түлеуі”, “Тәуелсіздіктің алғышартының игі қадамы” деп дүрілдетіп жазып
жатты. Расында ғой! Көп ел 1999 жылғы азиялық экономикалық құнсыздану
құйынынан, 2008 жылдан басталған дүниелік дағдарыстан қиналып, апшысы
қуырылып жатқанда – керісінше, Қазақстан экономикалық шайқалысқа төтеп бере
отырып, бабалар ізін, қасиетті тірі сөзін түгендеуді жалғастыра берді.
Тарихи кезеңді оқиғаларды тізбелеп отырғанымыздың мәнісі осы.[12.51-55]
Өткен ғасырдың 90-жылдарындағы азиялық дағдарыстан да Елбасының
арқасында аман өттік. Қазақстан дамуының 2000-2030 жылғы стратегиясы –
елдің кемелденуіне арналған сараптама екенін келе-келе түсіндік. Әлгі
стратегия елге толқын-толқын болып келетін жеті түрлі серпіліс әкелді:
ұлттық қауіпсіздік жүйесін нығайту; елдің саяси құрылымын – Президенттік
институт, қос палаталы парламент – архитектурасын қолмен құру; 30
корпоративтік көшбасшы нысанды шегелей түсіп, елді ашық рынокқа көшіру;
білім беруді, денсаулықты, әлеуметтік әл-ауқатты сатылап көтеру арқылы өмір
сапасының ұлттық стандартын жасау; экономикадағы голланд ауруын еңсере
отырып, көмірсутегі көздерін өндіруден Қазақстанды мұнайлы елдердің
ондығына шығару; көлік және байланыс жүйесін жолға қою; кәсіби басқару
жүйесін қалыптастыру. Бұл жеті асудан ат шалдырмай өту оңайға түспеді. Тау
қопарғандай толағайлы тәуекелді, жүрек жұтқан батылдықты қажет етті. Қазір
қарасаң – бәрі өз-өзінен бола салғандай, ертегідегідей елестейді!
Бұл жобаларды жүзеге асыруда Елбасы АҚШ-тың өткен ғасырдың отызыншы
жылдарындағы Рузвельттің Ұлы дағдарыстан шығу жолын, Қытайдағы Дэн Сяопин
драконының секірісін, Малайзияның “Перспектива 2020” жоспары секілді сол
елдерді іркілістен жетелеп шығарған әлемдік тәжірибелерді де ескерді.
Уақыт – жинақтауға, көбейтуге, кері қайтаруға көнбейтін құдірет.
Дүниеде уақытты жеңе білген адам жоқ. Уақытпен ұстаса білген адамдар ғана
ұтады. Алмас тасындай жарқылдаған Президенттің уақытпен салыса жүруі –
мінезінің ең асыл қырларының бірі ме деп ойлаймын.
Астана қаласында бой көтеріп жатқан халықаралық деңгейдегі жаңа
университет білім-ғылымның жаңа биігіне, сапасы бөлек байтақ әлемге
айналғалы тұр. Базалық орталығы бар, әлемдік талаптарға жауап бере алатын,
Массачусетс технология институты, Гарвард, Оксфорд, Колумбия
университеттері секілді жоғары оқу орны болмақ. Бұл университет еліміздің
ғылыми-техникалық элитасын құрамақ, өздеріне жауапкершілік ала алатын жас
адамдардың жаңа буынын тәрбиелемек. Бұл жаңа буын бүгінгі өзгерген
экономикалық, технологиялық жағдайларға бейімді болатынына, сөйтіп
Қазақстанды жаңа биікке көтере алатындықтарына үміттіміз әрі сенімдіміз.
Айтса-айтқандай-ақ. Президентіміз ғаламдық құбылысты, кезеңдік сілкіністі
елден бұрын, алыстан сезетін көріпкел иесіндей көрінеді көзіме.[4.21-31]
Жұмыр жерде қауіпсіздік пен тұрақтылықты дәйекті ету мақсатында
Ұжымдық қауіпсіздік шарты ұйымына мүше елдердің лидерлері бас қосқанда,
Екатеринбургте Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше елдер басшылары кеңесінің
саммитінде “Не мәселе қозғалар екен” деп елеңдестік. Таңғалғаным: жұмыр
жердің тең жарымын жайлаған, дүниені аузына қаратқан алып елдердің
басшылары арасында Президентіміз айрықша нұсқаланып көрінді. Жарқылдап
жүрді. Толағайлы ой толғады. “Енді не қыламыз” деп дағдарыстан үркіп
дағдара бастаған жайсаңдар мен жақсыларға серпін берер тың сөз айтты,
санасына сенім ұялатты.
Президент Назарбаев – мемлекеттігімізді орнатып, оны қалыптастырып,
экономикасын реформалау арқылы өзін де, елін де әлемге мойындатқан заманның
аса дарынды тұлғасы. Елбасының аз ғана жылдарда адам айтса нанғысыз
атқарған қыруар істері болашақ ұрпаққа аңыз болып жететіні сөзсіз. Аумалы-
төкпелі, алмағайып заманда мың өліп, мың тірілген қазақтың, үш ғасыр бодан
болған елдің тізгінін Нұрекеңдей азаматтың ұстауы – Алланың халыққа берген
сыйы еді. Қазақ халқы сан мың жылдар іздеген мұратына да, арманына да
Нұрсұлтан Назарбаевтың тұсында жетті. Осы жылдарда біз Президентіміздің
жарқылдаған келбетін, биік болмысын, кемел дарынын, ел басшысы ретіндегі
көсем қасиеттерін айқын таныдық.
Н.Назарбаев – ұлттық дәстүрде тәрбиеленген, халқының бар қадір-
қасиетін бойына жиған, тілін, тарихын, мәдениетін, әдет-ғұрпын, салт-
дәстүрін жетік білетін, ұлтын жан-тәнімен сүйетін, оның мәртебесін өсіріп
келе жатқан, халқының үмітін, сенімін ақтап келе жатқан ұлтжанды Азаматы;
қалың елдің жанашыры; мұңдасы, тағдырласы; қорыққанға – қорған, тарыққанға
– пана, зарыққанға сана бола білген өз елінің шын перзенті; алдағыны болжай
білетін, ертеңгісін де оза ойлай білетін көсемі; елінің жүгін көтеріп келе
жатқан қара нары; халықаралық қауымдастыққа кеңінен танылған, өркениетті
елдердің басшыларымен терезесі тең, сөйлескенде сөзі асатын, егескенде
еңсесін басатын, елдескенде мейірімін шашатын аузы уәлі, сөзі дуалы
саясаткері.
ІІ. Егемендік елдеріндегі жетістіктеріміз
2.1.Ұлт Көшбасшысы туралы Парламент енгізген заңдардың жобалары
Баршаңыз білесіздер, менің алдыма Тұңғыш Президент, Ел Басы туралы
заңнамаға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы еліміздің Парламенті
қабылдаған заңдар келіп түсті.
Ең әуелі, маған заңды тұрғыдан Ел Басы деген ресми мәртебе белгілегені
үшін депутаттарға зор алғыс айтамын. Осы мәртебені қабылдау туралы тілек
айтып, он мыңдаған хат жолдаған бүкіл отандастарыма - көп ұлтты
Қазақстанның барша азаматтарына шын жүректен ризашылық білдіремін.
Еліміздегі тұрақтылықты одан әрі нығайту мақсатында Парламент аталған
шешімді бірауыздан қабылдады.
Бұл ыстық ықыласты маған деген қалтқысыз сенімнің көрінісі деп
бағалаймын. Мұны тарих үшін тым қысқа уақыт аралығында, тәуелсіздік
жылдарында мүмкін еместі жүзеге асырған, мызғымас шекарасы халықаралық
деңгейде мойындалған, байтақ Астанасы көкпен таласып бой көтерген, күйреген
әкімшілік жүйені өзгертіп, өтпелі кезеңде күйзелістен аман шыққан, әлемдік
тәжірибеге сүйене отырып нарықтық экономиканың өзіндік қазақстандық үлгісін
қалыптастырған еліміздің ерен еңбегінің еленуі деп білемін.
Біз саяси тұрақтылықты сақтап, азаматтық әлем мен толеранттылықты,
ұлтаралық және конфессияаралық келісімді басты ғұмырлық құндылық ретінде
ұлықтап, нығайтып келеміз.
Біздің еліміз ұстанған айқын бағытымен, экономикалық реформалардың
қарқыны және тиімділігімен, өзара әріптестікке және ауқымды интеграцияға
негізделген серіктестікке ұмтылысымен, ізгілікке құштарлығымен әлемдік
қауымдастықтан лайықты орын алды.
Біздің ядролық қарудан бас тарту және жаһандық жаппай қарусыздану
туралы бастамаларымызды барлық елдер, Бірікккен Ұлттар Ұйымы қызу қолдап,
оны ғаламшардың қауіпсіздігі жолындағы күрестің көшбасшылары қатарындағы
Қазақстанның әлемдік серпілісі ретінде таныды.
Мен күрделі кезеңде елдің көшін бастау құрметіне ие болдым. Сонда
сіздердің нақты қолдауларыңызды, ынта-жігерлеріңізді, қажыр-қайраттарыңызды
әрдайым айқын сезіндім.
Бұл - орасан бақыт. Бұдан өзге маған ештеңе қажет емес. Бойдағы қуат,
білік пен тәжірибе мүмкіндік берсе, мен халқым жүктеген қастерлі міндетті
орындау мақсатында әлі де қажымай қызмет ете беремін.
Ең бастысы - күрделі кезеңде биліктің бастамаларын халықтың қапысыз
түсінуі мен оны қалтқысыз қолдауы. Мысалы, жаһандық қаржы дағдарысынан біз
жаңа идеялар арқылы тың жоспарлар жасап, шынығып шығып келеміз.[16.21-45]
Тек тұрақты және гүлденген ел ғана өзге мемлекеттер мен халықаралық
ұйымдардың жауапкершілігі мол лайықты серіктесі бола алады. Біз осыған қол
жеткіздік.
Қазір біз 2020 жылға дейінгі дамудың Стратегиялық жоспарын және
Қазақстанның инновациялық-технологиялық дамуының Бағдарламасын жүзеге
асыруға кірістік. Елді индустриалаудың Картасы әзірленді.
Жалпы алғанда, экономиканы технологиямен жабдықтандырып, оны
инновациалық дамудың арнасына бағыттау, сапалы жаңа өндіріс орындары мен
ғылыми орталықтар ашу, адам мүмкіншілігінің сапасын көтеру сияқты ұланғайыр
міндеттер белгіленді.
Ойға алған істердің барлығының орындаларына менің сенімім кәміл.
Алайда, тек тұрақты елде ғана азаматтардың тең құқық пен мүмкіншілікпен,
лайықты жұмыспен, әрбір отбасының молшылық және жарқын болашақпен
қамтамасыз етіле алатынын есте сақтаған абзал.
Біз сондықтан жақсылыққа бел алған дәуірге деген халықтың сенімі нығая
түсуі үшін бәрін жасауға тиіспіз.
Біз бірге осылай жұмыла түссек, кез келген қиындықты еңсеретінімізге
кәміл сенемін.
Мен қоғамдық пікірде берік қалыптасқан Ел Басы мәртебесін заңдастыру
туралы Парламенттің шешімін түсіністікпен қабылдаймын.
Әлеуметтік зерттеулер бүгінде Қазақстан халқының басым көпшілігі осы
идеяны қолдайтынын көрсетіп берді. Сондықтан, мен еңбегімді бағалап, қолдау
білдіргендерді үшін қазақстандықтарға шынайы алғысымды білдіремін.[12.51-
56]
Сонымен қатар, мен Ел Басы мәртебесін тек заңдармен немесе өзге де
құқықтық актілермен белгілеуге болмайды деп есептеймін.
Мемлекет басшысына қосымша өкілеттіктер беру туралы мұндай тәжірибелер
әлемдік қолданыста аз емес.
Біздің таяудағы тарихымызда мұндай жағдай бұрын болған, мен онда
реформаларды пәрменді жүргізу үшін қосымша өкілеттіктер сұраған едім. Ол
уақытта бұл біздің еліміздің посткеңестік кезеңдегі күйзелістен шығуында
шешуші фактор болды.
Егер болашақта елдің дамуы мен азаматтардың қауіпсіздігіне,
мемлекеттің тұтастығы мен ұлттың мүддесіне қатер төндіретін алмағайып заман
туса, мен қосымша өкілеттіктер сұраймын және бұлтартпас тұжырым арқылы
халықтың қолдауына толық ие боларыма күмәнім жоқ.
Баршаңыз білесіздер, маған қарата айтылған барлық мадаққа, менің жеке
тұлғамды айрықша ұлықтайтын ұсыныстарға мен үзілді-кесілді тыйым салып
келемін. Мен ісбасындағы Президент ретінде осы мәселе төңірегіндегі теңгеге
бейне таңбалау, түрлі атақтар сияқты бекершілікке әрдайым қарсы болдым.
Мен әрқашан түрлі мақтау мен мадақтан биік тұруға тырысамын және осы
ұстанымымда қала беремін.
Президенттің ар-намысын және дербес құқығын қорғау туралы ұсынылып
отырған мәселе жөнінде. Бұлар ел Конституциясында, Президент, Тұңғыш
Президент туралы заңдар мен өзге де заңнамалық актілерде шешімін тапқан.
Менің отбасым туралы. Олар, өзге азаматтар сияқты таңдаған
мамандықтары бойынша еңбек етуге немесе қоғамдық-саяси қызметтер атқаруға
және кәсіпкерлікпен айналысуға құқылы.
Сонымен қатар, барша қазақстандықтар сияқты, ел азаматтарын
теңестіретін бұлжымас Заңға бағынуы тиіс. [18.40-55]
Бұрынғы күйеубалам, үш немеремнің әкесі Р.Әлиевтің шектен шығу арқылы
тек өз отбасын, балаларын, мені ғана емес, тұтас елді сатып кетуі - маған
және менің отбасыма орасан қасірет болды.
Бұл жағдайды мен және туыстарым қайыспай қарсы алып, оған шығарылған
соттың шешімін әділ үкім ретінде қабылдадық. Басқаша болуы мүмкін емес еді.
Бұл тек менің жақындарыма ғана емес, мемлекетіміздегі билік басында жүрген
барша азаматтар үшін қатаң сабақ болды.
Тәуелсіздік жылдары біз сіздермен бірге өркениетті әлемнің өлшемі мен
дәстүрлеріне сәйкес еркін, зайырлы, құқықтық мемлекет құрудамыз.
Біз осы жолда қол жеткізген табыстарымыз арқылы жетекші халықаралық
ұйымдар мен интеграциялық құрылымдардың зор құрметіне ие болдық.
Баршаңыз білесіздер, Қазақстан Еуропадағы Қауіпсіздік және
ынтымақтастық Ұйымының іс басындағы Төрағасы әрі өңірлік бірқатар ұйымдарға
басшылық жасауда.
Біз осы сенімнің үдесінен шығып, абыройлы міндетті лайықты атқаруға
тиіспіз.
Жоғарыда айтылған жайттарға байланысты, құрметті Сенат және Мәжіліс
депутаттары, маған жіберілген заңдарға қол қоюдан бас тарту жөніндегі
ұстанымымды дұрыс түсінулеріңізді өтінемін.
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев
2.2. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың мемлекеттік қызмет мәселелері
жөніндегі халықаралық конференциясы
Өткен жылдар ішінде егемендігімізді нығайтып, еліміздің бәсекеге
қабілеттілігін арттыруға ықпал еткен біршама ауқымды өзгерістер болып өтті.
Реформалар жүргізген осы жылдары қоғамдық сана мен халықтың мінез-құлқы
жағымды жағынан түбегейлі өзгерістерге түсті.
Бүгінгі таңда қазақстандықтардың көпшілігінің санасы нарыққа
бейімделіп, олар жаңа жағдайда көңіл көншітер жақсы ұмтылыстар танытып
жатыр.
Қазақстан нарықтық экономика құрды. Қазір жеке сектор экономикалық
процестерде басымдық жағына шықты. Өнімнің 80 пайызын бүгінде жеке сектор
өндіреді.
Үздік халықаралық практиканың негізінде біз экономиканы
әртараптандырудың қазіргі заманғы инфрақұрылымын құра білдік. Бұл біздің
холдингтеріміз, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар, индустриалдық
парктер, венчурлік қорлар және технологиялық бизнес инкубаторлары болып
саналады.
Жыл сайын экономикаға 25 млрд.-тан астам АҚШ доллары көлемінде
негізгі капиталға инвестиция түсуде. Индустриалдық стратегия шеңберінде
бүгінде жалпы сомасы шамамен 7 млрд. АҚШ доллары маңайында болатын 180-нен
астам инвестициялық жобаларды жүзеге асыру басталды.
Елдің өңдеуші саласына трансұлттық капитал қатты қызығушылық
танытуда.[15.42-46]
Әлеуметтік саладағы, экономика мен саясаттағы қол жеткен табыстарымыз
бен шыққан белестеріміз -бұл біз алған бағыттың нақты барометрі, таңдаған
жолымыздың дұрыстығының айқын куәсі.
Біз реформаға дейінгі экономиканы қалпына келтіріп қана қоймай,
сонымен бірге қысқа мерзім ішінде ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz