Бидайдың түрлері, өсіру технологиясы және себу мерзімдері мен әдістері

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Бидай туралы

1. Бидай туралы

2. Бидайдың түрлері

3. Бидаиды себу мерзімі мен әдісі

Бидай туралы

Астық өндірудің көлемін және өнімін көбейтеу еліміздің тың және тыңайған жерлерін игеруге көбірек байланысты. Мұның өзі дәнді дақылдардың егілетіен егіс аумагын едәуір ұлғайтуға мүмкіндік береді және астық өндіруді артыруды едәуір ұлғайтуға мұмкіндік берді және астық өндіруде арттыруда ірі табыстарға қол жеткіздік. Халық үшін дәнді дақылдар тағамдық өнімнің көзі және мал шаруашылығы үшін жемшөп ретінде маңызды зор.

Астық өндіруді арттырудың басты көзінің бірі- егіншілік мәдениетін арттыру, егісті сапалы сортты тұқыммен қамтамасыз ету және ауыл шаруашылық ғылымының қарқымды технологиясының жетістіктері мен озат тәжірибені кеңінен енгізу негізінде еліміздің барлық аудандарында дақылдардың өнімділігін артыру. Негізінде дәнді дақылдар бздің еліміздің Украинада Қазақстанда Молдавияда Волгада жағасында Батыс Сібірде Солтүстік Кавказда Оралда және Орталық қара топырақты аймақта орналасқан. Ауыл шаруашылығының өркендеуі ең алдымен астық шаруашылығының дамуына байланысты. Олардың негізінен астық тұқымдас дақылдар бидай, қара бидай т. б. болып табылады. . Жер шарында халықтың барлығы кең түрде қолданылады. Бұл дақылда белок пен углевод көп. Сонда ақ ферметтер, В тобындағы витаминдер, А провитамин Астық - мемлекеттердің негізгі азық түлі қоры және шетке шығарылатын өнімі. Оның мал азығы үшінде маңызы зор. Біздің елімізде бидайға жәнеде басқада дәнді дақылдарға кең көлемде жер бөлінген

Бидайдың түрлері

Бидайдің ботаникалық 22-ге жуық түрі белгілі, солардың ішінде Қазақстанда және дүние жүзінде екі түрі тараған қатты және жұмсақ бидай. Қалған 20 түрінің кейбіреулері Қазақстанда тараған мысалы құнарлы бидай, оның ішінде бұтақты масақ түрі бар. Республиканың оңтүстік аймақтарында аласа бидай сирек кездеседі, бірақ ол көбіне аралас өседі. Масағының құрлысы және биологиялық қасиеттері жағынан аласа бидайға өте ұқсас келеді, тек масағының қысқалығы мен тығыздылығы жағынан айырмашылығы бар. Жұмсақ немесе қарапайым бидай шет елдерде және біздің елімізде көп тараған. Бұлардың ішінде кұздік, жартылай күздік және жаздық түрлері кездеседі.

Жаздық бидай . Жаздық астықтың жиналатын дәннің жолпы өнімі бойынша біздің еліміздің бірінші орын алады. Оның ішінде - негізгісі жаздық бидай. Егіс көлемі мен түсіне дәннің сапасы жағынан жаздық бидай еліміздің барлық . Жаздық бидайды көбінесе Қазақстанның Солтүстік облыстарында өсіріледі оның құрамында белогы 16-18, ал қүрғақшылық жылдарда 20 тен астам болады. Ал жұмсақ бйдайдан негізінен ұнынан нан тісіреді. Солтүстік Қазазақстанның даладық аудандарында өсірілетін жаздық бидайдың сапасы өте зор. Мемлекетке тапсырылатын жаздық бидайдың 89 процеті Солтүстік Қазақстанның шаруашылықтарының үлесі тиеді. Қатты бидай жұмсақ бидайға қарағанда жатып қалмайды, дәні төгілмеиді және тот тозаңды қаракүй ауруларына аз шалдығады, ал суармалы жерде суды толық пайдаланады және суармалы жерге биім. Сонымен қатар катты бидайды Волга жағасында, Оралда, Шығыс Сібірде және басқааудандарда өндіреді.

Күздік бидай. Күздіктердің ішінде ең бағалы азық-тұлік дақылына жататын күздік бидай. Күздік бидай негізінен Алматы, Жамбыл Талдықорған және Шымкент обылыстарында егіледі. Күзгі бидайдың өнім қарабидайға қарағанда ауа райына және егіс жағдайына көп байланысты. Жылылықты өте жақсы көреді. Тұқымның өніп өсуіне керекті ең төменгі температура 2-3 болып табылады. Негізінде күздік бидай түтіктенуден бастап масақтауға дейіе ылғалды көп пайдаланып жақсы өседі. Қара бидай 12 түрден тұрады оның 10 жабайы біреуі бидай мен арпаны ластайтын дала арамшөбі. Күздік қарабидайдың сабағы тік, биіктігі 1, 5-2 м жапырағы таспа тәрізді сырты түтік шашақ тамырлы. Гүл шоғы масақ түсі ақ дәні сопақша келеді.

Бидайды себу мерзімі мен әдісі.

Әр аймақта бидайды себу календары алынған. Тұқым тиісті мерзімде ылғалды топырақ қабатында сақталса мұның өзі оның көктеуіне тамырларының күшті болуына өсімдіктің жақсы шығуына әсері мол. Себу мерзімінен кешіккен бидай нашар тамырланады және өнімді аз береді. Ерте себілген бидай күзде қаулап көктеп дүмпігіш және ауру жұққыш болып келеді. Қазақстанның оңтүстік обылыстарында күздік бидайды себу мерзімі 10 қыркүйектен 10 қазанға дейін барады. Әр шаруашылықтың ауа райына, топырақтың құнарлығына алғы дақылға байланысты бұл мерзімдер өзгеру мүмкін. Бидай егудің жай қатары аралығы 15 см болуы керек тағы бір жолы тар қатарлы ол 7, 5-10 см. Негізінен бидай жалпылай себілетін дақыл. Бұдан басқа әдістерге жататындар ол қатарсыз жалдап және бороздалап себу. Соның ішінде кең тараған тар қатарлы тоғыспалы болып табылады себу болып табылады, себу бұл жағдайда тұқым топыраққа бір қалыпты таралады, одан қажетті қорек алады, соған байланысты жарықты, ылғалды, қоректі элементерді пайдаланып жақсы дамйды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.