Меншіктеу операторы

Жоспар
Кіріспе

Мазмұны

1. Кіріспе
2. Меншіктеу операторы
3. Бос оператор
4. Енгізу операторы
5. Шығару операторы
6. Таңдау операторы
7. Тармақталу операторы
8. Қайталану операторы
9. Қорытынды

Кiрiспе
Паскаль тiлiнiң операторлары.
Программаға енетiн нұсқауларды (командаларды) Паскаль тiлiнде оператор дейдi.
Паскаль тiлiнiң операторларын қарапайым және күрделi (құрама) операторлар деп екi топқа бөледi.
Қарапайым операторлардың құрамына басқа оператор енбейдi. Ал күрделi операторлардың iшiне бiрнеше қарапайым операторлар енуi мүмкiн.
Паскаль тiлiнде қарапайым операторларға: меншiктеу, көшiру, бос, енгiзу және шығару операторлары жатады.
Күрделi операторларға: шартты көшiру, қайталау (цикл), таңдау, жалғастыру және т.б. операторлар жатады. Бұл оператоблар тұтас бiр оператор қызметiн атқарады. Программада операторлар орналасқан ретi бойынша (көшiру операторы болмаса) орындалады..

Меншiктеу операторы.
Меншiктеу операторы барлық тiлдерде пайдаланылатын негiзгi оператор болып табылады.
«Мән меншiкте» деген бұйрықты орындайтын операторды меншiктеу операторы дейдi.
Меншiктеу операторының жалпы жазылу түрi төмендегiдей:
W:=Е.
Мұнда: W- айнымалы атауы, “:=” меншiктеу белгiсi, Е-арифметикалық

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

1. Кіріспе
2. Меншіктеу операторы
3. Бос оператор
4. Енгізу операторы
5. Шығару операторы
6. Таңдау операторы
7. Тармақталу операторы
8. Қайталану операторы
While-Do
Repeat-Until
For-do, For-Down to
9. Қорытынды

Кiрiспе
Паскаль тiлiнiң операторлары.
Программаға енетiн нұсқауларды (командаларды) Паскаль тiлiнде
оператор дейдi.
Паскаль тiлiнiң операторларын қарапайым және күрделi (құрама)
операторлар деп екi топқа бөледi.
Қарапайым операторлардың құрамына басқа оператор енбейдi. Ал күрделi
операторлардың iшiне бiрнеше қарапайым операторлар енуi мүмкiн.
Паскаль тiлiнде қарапайым операторларға: меншiктеу, көшiру, бос, енгiзу
және шығару операторлары жатады.
Күрделi операторларға: шартты көшiру, қайталау (цикл), таңдау,
жалғастыру және т.б. операторлар жатады. Бұл оператоблар тұтас бiр оператор
қызметiн атқарады. Программада операторлар орналасқан ретi бойынша (көшiру
операторы болмаса) орындалады..

Меншiктеу операторы.
Меншiктеу операторы барлық тiлдерде пайдаланылатын негiзгi оператор
болып табылады.
Мән меншiкте деген бұйрықты орындайтын операторды меншiктеу операторы
дейдi.
Меншiктеу операторының жалпы жазылу түрi төмендегiдей:
W:=Е.
Мұнда: W- айнымалы атауы, “:=” меншiктеу белгiсi, Е-арифметикалық
өрнек.
Бұл оператор екi мiндет атқарады.
Айнымалылардың белгiлi мәндерi бойынша Е-арифметикалық өрнегiнiң мәнiн
есептейдi.
Есептелген мән W атауына меншiктеледi, яғни W-ге сәйкес жады ұяшығына
орналасады. Мұнда әдеттегi теңдiк “=” белг3с3мен меншiктеу “:=” белгiсiн
шатастырмау қажет. Олар тек түр жағынан ғана емес, мағынасы жағынан да
өзгеше. Мысалы х=5өрнегi х-тiң мәнi 5-ке тең дегендi бiлдiредi де, ал х:=5
өрнегi х нөмiрi бар ұяшыққа 5 санын орналастырамыз дегендi бiлдiредi.
Сондай-ақ Паскаль тiлiнде х=х+3 өрнегi дұрыс мағына бермейдi, ол х:=х+3
түренде жазылады, бұл бұрыңғы х ұяшығында тұраған санға 3 санын қосып х
жәшiгiне қайта орналастыр дегендi бiлдiредi.

(1)

Жалпы жағдайда арифметикалық өрнек:
Тұрақты
Айнымалы атауы
Функция
өрнек
түрлерiнiң бiрiнде берiлуi мүмкiн.
Мысалы:
R:=19.36;
M:=’завод’;
Y:=sqrt(sqr(x)+1);
Меншiктеу операторы тек арифметикалық өрнектер үшiн ғана емес, логикалық
және символдық берiлгендер үшiн де пайданылады. Мысалы: К:=A AND B, егер
мұнда А-ақиқат, ал В-жалған болса, онда К жалған мән қабылдайды, К-ақиқат
мән қабылдау үшiн А және В ақиқат болу қажет.
Символдық мән әрқашанда апостроф ’ iшiне алынып жазылады. Мысалы:
В:=’T’; B5:=’9’;
Меншiктеу операторын пайдаланғанда айнымалы атауының типi мен
қабылдайтын мәнiнiң типi бiрдей болуы қажет Мысалы: егер VAR M: REAL; болып
оператор былай M:=’15’ жазылса, онда ол дұрыс болмайды, себебi М-нiң типiн
нақты, ал мән символдық. Сол сияқты, төменгi оператор да дұрыс жазылмаған.
VAR A,B,C,D:REAL;
... ... ... ... ... ... ...
А:=(BC) AND (DC);
... ... ... ... ... ... ... .
Себебi мұнда оң жағындағы өрнек логикалық типте, ал айнымалы нақты типте.

Бос оператор
Бос оператор ешқандай да амал орындамайды. Бос оператор қалдырылып
кеткен (жоқ оператор) оператордың орнын белгiлеу үшiн пайдалынылады. Әдетте
бос оператор орнына нүктелi үтiр ‘;’ қойылады. Мысалы:
S:=A;
R:=5;
;
M:=19.36;
Мұнда үшiншi оператор бос оператор болады.

(2)
Сандық берiлгендердi енгiзу операторы
Берiлген мәндердi айнымалыға жазу үшiн меншiктеу операторын пайдалануға
болады. Мысалы. А:=15; BC:=16.4; т.с.с. бiрақ бұл жағдайда программа
әмбебап болмайды. Программаны әмбебап етiп жасау үшiн айнымалылардың
мәндерiн өзгеретiн түрде жазу қажет, бұл жағдайда программа айнымалының әр
түрлi мәндерi үшiн дұрыс болады. Ол үшiн енгiзу операторы READ
пайдаланылады.
Енгiзу операторының жалпы түрi төмендегiдей:
READ (а1, а2, ... ,аn);
Мұндағы а1, а2, ..., аn-айнымалы атаулары, лоарды енгiзу операторының
параметрлерi депте атайды. READ операторы орындалғанда параметрлер өздерiне
сәйкес мәндердi қабылдайды, бұл мiндет енгiзу файлы INPUT (енгiзу) арқылы
жүзеге асырылады параметрлер жаңа мән қабылдағанда олардан бұрын орналысқан
көне мән өшiрiлiп, орнына жаңа мәндер жазылып, программа параметрлердiң
жаңа мәне бойынша жұмыс атқарады.
Параметрлердiң сандық мәндерi бiр-бiрiнен бос орын арқылы ажыратылып
жазылады. Мәндердi енгiзiп болғаннан кейiн, ENTER (енгiзу) клавишы
басылады. Мысалы, енгiзу операторы берiледi. 5_6.2_4.5. бұл жағдайда А=5,
В=6.2, С=4.5 мәндер қабылдайды.
Осы мәндер бойынша программа орындалып болған соң басқа мәндер үшiн
программаның қайталау қажет болса, онда программаны басынан бастап қайта
орындау қажет.
Бүтiн айнымалыларға-бүтiн, нақты айнымалыларға нақты-мәндер берiлуi
қажет.
Айнымалы бейнеленгенде нақты ретiнде бейнеленсе, оған нақты да, бүтiн де
мән беруге болады, себебi нақты сан құрамына бүтiн сан енедi. Ал машина
“өзi” бүтiн санды нақты сан түрiне келтiрiп алады. Мысалы: VAR A, В: REAL;
READ (А, В); түрiнде берiлiп-А,В айнымалылары үшiн 4_5 ENTER орындалса,
онда машина оларды А=4.0 , В=5.0 түрiнде қабылдайды.
Бiр немесе бiрнеше бос орын қалдыруға болады, себебi сан енгiзiлгенде
бос орын еске алынбайды.
Мәндердi енгiзгенде мән енгiзгенде жолдан келесi жаңа жолға көшiру үшiн
параметрсiз немесе параметрмен сәйкес READLN;, READLN (а1, а2, ..., аn),
операторды пайдалану қажет. Сонымен READ (а1, а2, ..., аn); READLN
операторлардың орнына бiр ғана READLN (а1, а2, ..., аn); операторын пайдануға
болады.

(3)

Шығару операторы
Паскаль тiлiнде нәтиженi экранға шығару үшiн WRITE (жазу) операторы
пайдалынылады:
WRITE (а1, а2, ..., аn)
Мұндағы а1, а2, ..., аn-жай айнымалылар немесе апостофтар алынған
символдар тобы болу мүмкiн. Мысалы егер В=17.15 болып,
WRITE (‘B:=, B’)
Командасы орындалғанда, экранда В=17.15 дерегi көрiнедi.
Шығарылған параметр бiр-бiрiмен үтiр арқылы ажыратылып, WRITE қызмет
сөзiнен соң, дөңгелек жақша iшiне жазылады.
Бүтiн және нақты сандарды шығару үшiн сандардың фарматын беру қажет.
Фармат айнымалы атынан соң қос нүкте арқылы жазылады. Нақты сан үшiн формат
екi саннан тұрады:
I-сан-санға берiлетiн барлық орын,
II-сан-үтiрден кейiн алынатын бөлшек бөлiк саны.
Мысалы (Y: 5: 2);
Мұндағы 5-нәтижеге берiлген барлық орын, 2-үтiрден соң алынатын бөлшек
бөлiктiң саны.
Жалпы түрде:
Бүтiн сан үшiн: WRITE(N.: S) немесе WRITE(‘K=’ N: S) мұндағы S-формат,
яғни бүтiн санға берiлетiн орын.
Нақты сан үшiн: WRITE(‘Y=’, Y: 8: 3)
Егер Y=1.76 болса, экраннан Y=1.760 көрiнедi.
Жалпы түрде: WRITE(‘Y=’, Y: M: N).
Мұндағы-М барлық сан үшiн берiлген орын саны, N-бөлшек бөлiктiң
орындарының саны. Егер операторда формат көрсетiлмесе, онда нәтижеде қанша
орынды сан алынса, сол сан экранға шығады.
Паскаль тiлiнде параметрсiз шығару операторы WRITELN жаңа жолға көшiру
үшiн пайдаланылады.
Егер WRITE (a1, a2, ..., an); оператор пайдаланылса, онда a1, a2, ..., an
мәндерiн экранға шығарған соң курсор келесi жолға көшедi.
WRITE операторын түсiнiктеме беруге пайдалануға болады.
Мысалы: WRITE(‘A,B,C-мәндерiн енгiз:’); READ (A,B,C)
Бұл жағдайда экранға:
A,B,C мәндерiн енгiз: деген түсiнiктеме шығады. Мәндер арасына қажеттi
бос орын қалдыру ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.