Тәуелсіздік мерекесі
Сіздерді келе жатқан 16 желтоқсан – Қазақстан Республикасының Тәуелсіздігі күні мерекесімен шын жүректен құттықтаймын! Халқымызға ғасырлар бойғы арман болған тәуелсіздік, егемендік ұстанымдарын биікке көтеретін бұл күн – біздің Отанымыздың әрбір азаматы үшін қастерлі мереке. Азаттық аңсаған елдің түпкі мақсатының орындалып, бүгінгі Қазақстан Республикасы өз мемлекеттілігін бұдан 12 жыл бұрын жариялаған болатын. Бұл мереке күнтізбеде «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституциялық Заңының 1991 жылы 16 желтоқсанда қабылдануына байланысты тұрақты түрде аталып өтіледі.
Бізді бұл күнге дейін жеткізген ұмытылмас оқиғалар – ел қорғау соғыстары, ұлт-азаттық көтерілістері, қандай ауыртпалықты да көтере білген, жасымайтын асқақ жігерлі рухы, қайтпайтын табандылығы – өшпес өнеге, өлмес мұра ретінде сақталуға тиіс. Бұл еркіндік сүйгіш, патриоттық дәстүр 16-желтоқсан оқиғаларына дейін жалғасты. Осылайша бұл тәуелсіздік күнінің оңайлықпен келмегенін білеміз. Елбасымыз өткен дәуірдегі қаһармандық оқиғалардың тізбегін таяудағы Махамбет Өтемісұлының 200 жылдығына арнаған сөзінде: «Ұлы далада бірінен соң бірі толас таппай жүріп жатқан 200-ге тарта көтерілістер эстафетасы, біздің бүгінгі тәуелсіздігіміздің бастау көздері» деп бағалаған болатын. Елдің біртұтастығы мен тыныштығын сақтауға бар өмірін сарп еткен хан-сұлтандары мен батырларын тарихқа өлшеусіз үлес қосқан ірі тұлғалар ретінде ардақтап, олардың өлмес рухын ұлт мақтанышы ретінде күні бүгінге дейін жеткізді. Бұл қасиетті шежіре – бүгінгі буын арқылы келер ұрпақтың бойына жастайынан сіңірілетін баға жетпес игілік. Осы өнегені, елжандылық, отансүйгіштік дәстүрді жастардың бойына дарыту, патриоттық рухта тәрбиелеу – бүгінгі таңда әрбір қазақстандықтың қасиетті борышы болып табылады.
Тәуелсіздігімізді жариялағаннан бергі мезгіл ішінде көптеген елеулі табыстарға қол жеткіздік. Бұл Президентіміздің жүргізіп отырған парасатты көреген саясатының нәтижесі – Еліміздің тыныштығы мен қауіпсіздігінің, көп ұлтты Қазақстан халқының жарастығы мен ынтымақтастығының арқасында болып отыр. Еліміздің тәуелсіздігі мен мемлекеттілігінің орныға түсуі, ұлттық қауіпсіздігі, экономикамыздың жедел қарқынмен дами беруі, Қазақстан халықтарының өз болашақтарына деген берік сенімі, қазіргі замандағы өркениетті қауымдастық ортасында іргелі елге айналуы – стратегиялық негізгі бағыттарды құрайды.
Сондықтан бұл күн жас мемлекетіміз үшін – біртұтас елдіктің, ынтымақтастық пен татулықтың, сонымен қатар өткенге деген тағзымды салауат пен болашаққа деген сенімді үміттің мерекесі болып табылады. Еліміздің ұлы тарихына, ата-баба рухына, аға ұрпақтардың қаһармандық өмір жолына құрметпен басымызды иіп, Отанымыз – Қазақстанға деген құрметтеу сезімін әкелетін бүгінгідей мереке күні алға қарай тағы да берік сеніммен қарап, болашақтың тыныш өмірінің негізін қалау үшін қазір де бұл бағыттағы іс-әрекетті жалғастыру керек. Қоғамдық өмір сабақтары мен Отанымыздың мүддесі қазіргі
Бізді бұл күнге дейін жеткізген ұмытылмас оқиғалар – ел қорғау соғыстары, ұлт-азаттық көтерілістері, қандай ауыртпалықты да көтере білген, жасымайтын асқақ жігерлі рухы, қайтпайтын табандылығы – өшпес өнеге, өлмес мұра ретінде сақталуға тиіс. Бұл еркіндік сүйгіш, патриоттық дәстүр 16-желтоқсан оқиғаларына дейін жалғасты. Осылайша бұл тәуелсіздік күнінің оңайлықпен келмегенін білеміз. Елбасымыз өткен дәуірдегі қаһармандық оқиғалардың тізбегін таяудағы Махамбет Өтемісұлының 200 жылдығына арнаған сөзінде: «Ұлы далада бірінен соң бірі толас таппай жүріп жатқан 200-ге тарта көтерілістер эстафетасы, біздің бүгінгі тәуелсіздігіміздің бастау көздері» деп бағалаған болатын. Елдің біртұтастығы мен тыныштығын сақтауға бар өмірін сарп еткен хан-сұлтандары мен батырларын тарихқа өлшеусіз үлес қосқан ірі тұлғалар ретінде ардақтап, олардың өлмес рухын ұлт мақтанышы ретінде күні бүгінге дейін жеткізді. Бұл қасиетті шежіре – бүгінгі буын арқылы келер ұрпақтың бойына жастайынан сіңірілетін баға жетпес игілік. Осы өнегені, елжандылық, отансүйгіштік дәстүрді жастардың бойына дарыту, патриоттық рухта тәрбиелеу – бүгінгі таңда әрбір қазақстандықтың қасиетті борышы болып табылады.
Тәуелсіздігімізді жариялағаннан бергі мезгіл ішінде көптеген елеулі табыстарға қол жеткіздік. Бұл Президентіміздің жүргізіп отырған парасатты көреген саясатының нәтижесі – Еліміздің тыныштығы мен қауіпсіздігінің, көп ұлтты Қазақстан халқының жарастығы мен ынтымақтастығының арқасында болып отыр. Еліміздің тәуелсіздігі мен мемлекеттілігінің орныға түсуі, ұлттық қауіпсіздігі, экономикамыздың жедел қарқынмен дами беруі, Қазақстан халықтарының өз болашақтарына деген берік сенімі, қазіргі замандағы өркениетті қауымдастық ортасында іргелі елге айналуы – стратегиялық негізгі бағыттарды құрайды.
Сондықтан бұл күн жас мемлекетіміз үшін – біртұтас елдіктің, ынтымақтастық пен татулықтың, сонымен қатар өткенге деген тағзымды салауат пен болашаққа деген сенімді үміттің мерекесі болып табылады. Еліміздің ұлы тарихына, ата-баба рухына, аға ұрпақтардың қаһармандық өмір жолына құрметпен басымызды иіп, Отанымыз – Қазақстанға деген құрметтеу сезімін әкелетін бүгінгідей мереке күні алға қарай тағы да берік сеніммен қарап, болашақтың тыныш өмірінің негізін қалау үшін қазір де бұл бағыттағы іс-әрекетті жалғастыру керек. Қоғамдық өмір сабақтары мен Отанымыздың мүддесі қазіргі
Тәуелсіздік мерекесі
1. Баяндама
Сіздерді келе жатқан 16 желтоқсан – Қазақстан Республикасының
Тәуелсіздігі күні мерекесімен шын жүректен құттықтаймын! Халқымызға
ғасырлар бойғы арман болған тәуелсіздік, егемендік ұстанымдарын биікке
көтеретін бұл күн – біздің Отанымыздың әрбір азаматы үшін қастерлі мереке.
Азаттық аңсаған елдің түпкі мақсатының орындалып, бүгінгі Қазақстан
Республикасы өз мемлекеттілігін бұдан 12 жыл бұрын жариялаған болатын. Бұл
мереке күнтізбеде Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі
туралы Конституциялық Заңының 1991 жылы 16 желтоқсанда қабылдануына
байланысты тұрақты түрде аталып өтіледі.
Бізді бұл күнге дейін жеткізген ұмытылмас оқиғалар – ел қорғау
соғыстары, ұлт-азаттық көтерілістері, қандай ауыртпалықты да көтере білген,
жасымайтын асқақ жігерлі рухы, қайтпайтын табандылығы – өшпес өнеге, өлмес
мұра ретінде сақталуға тиіс. Бұл еркіндік сүйгіш, патриоттық дәстүр 16-
желтоқсан оқиғаларына дейін жалғасты. Осылайша бұл тәуелсіздік күнінің
оңайлықпен келмегенін білеміз. Елбасымыз өткен дәуірдегі қаһармандық
оқиғалардың тізбегін таяудағы Махамбет Өтемісұлының 200 жылдығына арнаған
сөзінде: Ұлы далада бірінен соң бірі толас таппай жүріп жатқан 200-ге
тарта көтерілістер эстафетасы, біздің бүгінгі тәуелсіздігіміздің бастау
көздері деп бағалаған болатын. Елдің біртұтастығы мен тыныштығын сақтауға
бар өмірін сарп еткен хан-сұлтандары мен батырларын тарихқа өлшеусіз үлес
қосқан ірі тұлғалар ретінде ардақтап, олардың өлмес рухын ұлт мақтанышы
ретінде күні бүгінге дейін жеткізді. Бұл қасиетті шежіре – бүгінгі буын
арқылы келер ұрпақтың бойына жастайынан сіңірілетін баға жетпес игілік. Осы
өнегені, елжандылық, отансүйгіштік дәстүрді жастардың бойына дарыту,
патриоттық рухта тәрбиелеу – бүгінгі таңда әрбір қазақстандықтың қасиетті
борышы болып табылады.
Тәуелсіздігімізді жариялағаннан бергі мезгіл ішінде көптеген елеулі
табыстарға қол жеткіздік. Бұл Президентіміздің жүргізіп отырған парасатты
көреген саясатының нәтижесі – Еліміздің тыныштығы мен қауіпсіздігінің, көп
ұлтты Қазақстан халқының жарастығы мен ынтымақтастығының арқасында болып
отыр. Еліміздің тәуелсіздігі мен мемлекеттілігінің орныға түсуі, ұлттық
қауіпсіздігі, экономикамыздың жедел қарқынмен дами беруі, Қазақстан
халықтарының өз болашақтарына деген берік сенімі, қазіргі замандағы
өркениетті қауымдастық ортасында іргелі елге айналуы – стратегиялық негізгі
бағыттарды құрайды.
Сондықтан бұл күн жас мемлекетіміз үшін – біртұтас елдіктің,
ынтымақтастық пен татулықтың, сонымен қатар өткенге деген тағзымды салауат
пен болашаққа деген сенімді үміттің мерекесі болып табылады. Еліміздің ұлы
тарихына, ата-баба рухына, аға ұрпақтардың қаһармандық өмір жолына
құрметпен басымызды иіп, Отанымыз – Қазақстанға деген құрметтеу сезімін
әкелетін бүгінгідей мереке күні алға қарай тағы да берік сеніммен қарап,
болашақтың тыныш өмірінің негізін қалау үшін қазір де бұл бағыттағы іс-
әрекетті жалғастыру керек. Қоғамдық өмір сабақтары мен Отанымыздың мүддесі
қазіргі таңда патриоттық дәстүрге сай келетін жатқан жаңа талаптарды қойып
отыр. Ата-бабаларымыздың алдында тәуелсіздік үшін күресу мақсаты тұрған
болса, біздің алдымызда оны нығайта түсу міндеті тұр.
Ендеше әрқашан да әрқайсымыздың кішкене отбасымыздан басталатын кең-
байтақ ұлы Отанымыздың тәуелсіздік күні құтты болсын, көк аспанымызбен
астасқан көк туымыз әрдайым биіктен желбірей берсін!
2. Шығарма
...Уақыт қарқыны зымыран. Күні кеше өткен сияқты уақиғалар бүгінде тарих
беттеріне айналып та үлгірді. Бұл жаңа мемлекет пен жаңа қоғамның дүниеге
келуінің азапты толғаққа толы, сонымен бірге ғаламат сәті еді. Сол сәт әлі
аяқталған жоқ, бірақ ең қиын белестерден аса білдік. Ең қиын жылдар дәл
қазір артымызда қалды, сондықтан да мен еліміздің еңсесі биіктей беретініне
сенемін. ( Н.Назарбаев)
Отан... Атамекен... Атажұрт... Тарих... Бұл қай құлаққа да асқақ
естілер асыл ұғымдар. Адам өмірге келіп, ес жиып, етек жия бастаған сәттен
өз Отанының тарихына ден қоя бастайды...
Адам адам болып жаралғаннан бері ұлан-асыр даму көшінің өн бойында жер
үшін, ел үшін сан қилы дүрбелеңдер көп болған. Әдетте, осындай
дүрбелеңдерден, яғни үлкен аумақтарды қамтыған қанқұйлы соғыстардан соң
ғана, әлем картасы аталатын ала қағаз бетіне түзетулер түсетін. Ал
жиырмасыншы ғасырдың соңында әлем келбеті ешқандай дүрбелеңдерсіз-ақ
өзгеріп шыға келді. Оған жер жаһанның алтыдан бір бөлігіне иелік етіп,
қаһарымен алыс-жақын жұрттардың бәрін ықтырып келген алып империяның ың-
шыңсыз ыдырай бастауы себеп болды. Ыдыраған империяның орнына он бес
тәуелсіз мемлекет өсіп шықты. Солардың бірі Орталық Еуразия алабындағы
ғажайып әрі қайталанбас тарихы бар – Қазақстан Республикасы еді.
Қазақстан - қазақ халқының ата-баба мекені, ежелгі қонысы. Бұл жерде
ата-бабамыз туды, тұрды, өмір сүрді, оның топырағында ата-бабамыздың
кіндігі кесілген кең жазира жері. Бұл жерді мекен еткен көшпелілер мен
отырықшылардың бір-бірімен шендескен әлемі ғасырлар қойнауында талай-талай
ұлыстар мен ұлағаттарды дүниеге әкеліп, мәдениеті мен діні жаңғыра түлеп,
әйгілі күре жолдардың үстінде саудасы қызып, Шығыс пен Батыс арасы
тұтастанып жататын болған. Біздің еліміздің жерінен Жерорта теңізінен
Қытайға дейін Еуразияны көктей өтіп жатқан Ұлы Жібек жолының керуендері
тоғысқан кіндік Азияны басып өтетін Қазақстандық телімі болған.
Қазақстанның табиғаты таңғажайып: мұнда аспанмен тілдескен мұзарт
шыңдарды, тұңғиығы тұнжыраған жұмбақ көлдерді, ақ жал толқындары асау
арғымақтардай көкке шапшыған шалқар теңізді, күні от шашқан шөлейтті,
арналы өзен, ну орманды көруге болады. Қазақстан картасы – қазына картасы
қазір. Даласы дархан, топырағы қасиетті, қойнауы қазыналы. Қазынаның
барлығы да қазақ жерінің топырағында тұнып жатқанын екінің бірі айтпай- ақ
біледі.
Дегенмен, жер бедерінде, негізінен, жазық далалы, шөлді және шөлейт
аймақтар басым. Олардың арасында Сарыарқа мен Үстірт, Тұран ойпаты мен
Батыс Сібір ойпаты, Мойынқұм мен Бетпақдала ұлы өңірлері бар. Таулы
аймақтар республиканың оннан бір бөлігін алып жатыр. Оларға Алтай, Жоңғар
Алатауы және Тянь-Шань тау жоталары кіреді. Ірі өзендер: Ертіс, Есіл,
Жайық, Іле, Сырдария, Тобыл.
Қазақстан Республикасы Еуразия құрлығының түкпірінде орналасқан.
Қазақстан батыста, солтүстік-батыста және солтүстікте Ресеймен, оңтүстікте,
оңтүстік-батыста Орта Азия республикалары Түрікменстан, Өзбекстан және
Қырғызстанмен, оңтүстік-шығыста және шығыста Қытай Халық Республикасымен
шектеседі. Қазақстан шекарасының жалпы ұзындығы –13034км. Қазақстан
аумағының көлемі – 2 млн. 714,9 мың шаршы км. Оған Батыс Еуропаның Франция,
Португалия, Испания, Италия, Греция, Норвегия және Финляндия мемлекеттері
түгел сыйып кетер еді. Міне, қазақ даласы – кең байтақ! Қазақстан жер
көлемі жөнінен Ресей, Қытай, АҚШ, Австралия мен Үндістаннан кейін алтыншы
орын алады. Сондығынан ғой, күмбір – күмбір көне күй мен толғауы тоқсан
жырларымызда – Ұшса құстың қанаты талады, шапқан аттың тұяғы тозады,
Атырауы – айшылық, Қаратауы – күншілік, - деп толғаған.
Дала төсінде жаңа өмір шуағын төгеді. Оның бауырындағы буырқанған
жасампоз өмір тіршіліктің тоқтаусыз соғып жатқан жүрегіндей. Еңбеккері
маңдай терін тамшылата төгіп жатса, сыршыл ақыны:
Боз жорға, боз інгенді, боз торғайлы,
Боз дала, ием саған, боз басымды!
– деп жүрек лүпілімен суарылған ақ қанатты жырына қосады. Ғылым
адамзатқа қанат бітірді, ғаламат істерге бастады, ғажайып жаңалықтар ашты.
Соның куәсі – адам көкзеңгір ғарышқа қадам басты, айға қонды, жұмыр жерді
аялай айналып ұшты. Ал ғарышқа жол – Байқоңырдан от алғанын мақтан етпейтін
кім бар? Ғарышқа қадам жасаған елдер қатарында біздің еліміздің де еңсесі
биік, жалауы жоғары. Ғарышта елдің намысын мәртебелеп мерейін асырған,
Тоқтар Әубәкіров пен Талғат Мұсабаев егеменді елдің ғарышкерлері. Сондықтан
ғой қай елдің адамы болсын, өз Отанын дүниедегі ең қымбатты, ең қасиеттісі,
ең аяулысы – Анасына балайды. Ғаламындағы ғажап тіршілігінің қасиетті
мекенін сүймейтін адам болмайды.
Отан – оттан ыстық, Ер ел үшін туады, ел үшін өледі - деп түйген
халықтың қаһарманы Бауыржан батыр: Отаның үшін отқа түс күймейсің, -
дейді. Қазақ елінің есімі аңызға айналып, дастандарға арқау болған батыр ұл
– қыздары толып жатыр. Олар – атамекенін, туған елін жан аямай қорғап, ата-
бабаларының ерлік дәстүрін сақтау арқылы өздерінің өшпес даңқын
шығарғандар.
Біздің халқымыздың атамекенді ардақтау сезімі өте терең, олар үшін
туған жерді қасиет тұту – қанға сіңген мінез, ежелгі дәстүр. Бұл таным
біздің жанымызға ана сүтімен тараған, ана сүтімен дарыған. Батырлар
жырындағы:
Атам күйеу болған жер,
Анам келін болған жер,
Кіндік қаным тамған жер,
- деген қарапайым жолдарда адамның туған жерге деген шексіз
сүйіспеншілігі мен терең де ыстық сезімі тамаша бейнеленген.
Қазақ батыр халық, ержүрек халық, намысшыл халық. Ел басына қиын –
қыстау күн туғанда ерлері намыс отын жағып, туған топырағын қасық қаны
қалғанша қорғағанына өткен тарих куә, кешегі сұрапыл заман куә.
XX ғасырдың сүргінін бастан кешіп, жаңа мыңжылдықтың табалдырығын
жаңғырған қалпында аттаған Қазақстан өзінің барша төлтума болмысын, жарқын
да бай мәдениетін, ғасырлар қойнауында қалыптасқан салт-дәстүрін, қызық та
қилы-қилы тарихын әлем халықтарының алдына жайып салып, құлдығы мен зорлығы
жоқ жаңа өмірді жаңғырту үшін, еңбек пен мәдениетті жарастыру үшін, сұлулық
пен парасаттың салтанат құруы үшін, жаппай келісімі жарасқан прогрессивті
адамзатпен бір сапта болу үшін жаңаша өмірге қадам басты.
Байтақ ел, күн сәулетті Қазақстан бүгінде дамудың даңғыл жолына түсті.
Өлшеусіз табиғат байлығымен ғана емес, ең алдымен сан түрлі ұлттардан
құралған халқының ауызбірлігімен аты шықты. Бүгінгі Қазақстан - өзі
орналасқан аймақтың ғана емес, бүкіләлемдік проблемаларды талқылауда және
шешуде ықпалды рөл атқаратын ел. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаевтың пікіріне әлем саясаткерлері ықылас қоятын болды.
Егемендік алған жылдар ішінде өзіне тән барлық институттары бар,
әлемдік қауымдастықтың ықпалды мүшесі болып табылатын мемлекет құрылды,
оның қауіпсіздігі мен тәуелсіздігі қамтамассыз етілді. Конституциялық
жолмен мемлекеттік және саяси билік құрылымдарын жаңарту негізінде елдің
демократиялық жолмен дамуының берік іргетасы қаланды. Елдің ішкі
экономикалық жүйесі түбірімен өзгеріп, дамыған өркениетті елдердің
ешқайсысынан кем түспейтін нарықтық қатынастар мен институттар құрылды.
Соның негізінде Қазақстан дүниежүзілік экономикада өз орны бар елге
айналды.
Он бес жыл ішінде қазақ халқының ұлттық санасы жаңғырып, өзін - өзі
тану, өзінің бай ежелден қалыптасқан тарихы мен ұлттық дәстүрлерін
құрметтеу, ұлы тұлғаларын бүкіл дүниеге таныту, бай рухани қазынасын
әлемдік өркениетпен ұластыру бағытында қыруар шаруалар атқарылды.
Ең бастысы, қазақ халқымен бірге әр түрлі этностардың да отаны болып
табылатын біздің еліміз бүкіл әлемге қоғамдағы татулық пен ынтымақтастықты
сақтаудың, әр түрлі ұлттық мәдениеттер мен діндердің үйлесімді дамуына
қамқорлық жасаудың жарқын үлгісін көрсетіп берді.
Бүгінде Қазақстанның негізгі ұлтын қазақ халқы құрайды. Одан кейін
славян халықтарының өкілдері орыс және украин халықтары. Сонымен қатар ең
елеулі этносты құрайтындар өзбек. немістер және татар халықтары. Осы біздің
елдегі халықтар басын біріктіріп, олардың ұлттық тегіне қарамастан,
теңдігін бекітетін құжат бар. Ол еліміздің Ата Заңы, Конституциямыз.
Қаншама рет туы тігіліп, қаншама рет туы қайта қисайған, қаншама
мемлекеттің құрамында болып, қаншама рет мемлекетсіз қалған әрі көне, әрі
жас қазақ халқы қайтадан әлемдік дүбірге қосылып, әлем елдерімен иық
тіресуде.
3. Реферат
Отан! – деген сөзім қандай әдемі!
Көзге елестер бүкіл қазақ әлемі.
Таңдандарды жан-жағымды - бай өлке,
Қарапайым, кең дастархан, әдебі.
Атам қазақ аңсағаны еркіндік,
Сақтау үшін азаттықты бекіндік,
Қастығы жоқ қазақ деген аңыз бар,
Татулықтың символымыз сертім нық.
Халқымның Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер деген даналық
пікірін ойлап қарасақ, ата-бабаларымыздың асқар таудай ақылында, өз өмір
тәжірибесінен өткен өнегелі істері – елін, жерін қорғау, бірлікте,
ынтымақта өмір сүріп, еліне елеулі, халқына қалаулы болу сияқты жақсы
қасиетті ұрпақтан- ұрпаққа дарыса деген асыл арманы екен.
Сонау ғасырлар қойнауының қатпар-қатпар белесінен байқасақ, ежелден –ақ
ру-тайпаларымыздың өз жерін еш жауға бастырмаған, ұлын құл, қызын күң
еткізбеуге батырлық ержүректігін, жауына қатал, досына адал, шыбын жанын
шүберекке түйіп, садақ ұстап қол күшіне сеніп, найзаның ұшына үкі таққан
ұлдары мен қыздарының жауынгерлік үлгісі бізге аманат болып жеткен.
Отанымызды қорғаған еліне деген сүйіспеншілігі, ерлер сияқты қолына қару
алып, ат құлағында ойнап жүріп жауын жеңуі сақ қызы - Тұмар падишаның ерлік
істері. Маған туған жердің бір уыс топырағы да қымбат. Сонда енді не
бар?! деп тұрсыңдар ғой... Менде ел бар, менде жер бар, мен елімді-жерімді
қорғадым, - деген Тұмар падиша осындай байтақ та бай дархан Отанымызды
жұдырықтай жүрегіндегі ерлік сезіммен қорғаған. Тар қолтықтан оқ тисе,
тартып олар қарындас - деп қыздарға сеніммен арқа сүйеген де, шашын
төбесіне түйіп жауға шапқан батыр қыздардың қазақта болуы бізді зор
мақтанышқа бөлейді.
Сан ғасырлық тарихымызда мақтан тұтар, бүгінгіміз бен келешегіміз үшін
ғибрат алар оқиғалар мен Отан алдындағы адал қызметінен үлгі алар ұлы
тұлғалар аз болмаған. Олардың қатарына: қазақтың ұлт болып ұйысуы мен оның
ұлан ғайыр ата-қонысының (этникалық территориясын) қалыптасуын; ұлттық
мемлекттігіміз – қазақ хандығының құрылуы мен дамуын; отырған тағы емес,
билеп отырған халқының бағын ойлаған хандар мен оларға ел мен мемлекет
тұрғысынан ақыл-кеңес берген ұлы билер дәстүрлерін; ата-бабаларымыздың
халқымызға тән шаруашылық жүргізу жүйесін қалыптастыруын, таңғажайып
этномәдени үлгілерін жасау арқылы әлемдік өркениетке қосқан үлесін,
батырларымыздың ел тәуелсіздігі мен ата-қоныс тұтастығын сыртқы жаулардан
қорғаған үлгісін жатқызуға болады.
Алла Тағала біздің елімізге осыншама кең жерді нәсіп еткенін түсінуге
ұмтылсақ, ұшқан құстың қанаты талатын осынау ұлан ғайыр Алтай мен Атырау
аралығын ата-бабларымыз ақ білектің күшімен, ақ найзаның ұшымен қорғап
келген. Жоңғарлардан даламызды арашалап қалған батырлардың ерлігі турала
тарихи жырлар Исатай, Махамбетке байланысты мұралар, Ресей патшасының
отарлау саясатына қарсы көтерілген ұлт-азаттық қозғалыстың басты
кейіпкерлері туралы жыр-дастандар біздің ұлттық сана-сезімімізді көтереді.
Азаттық қазақтың ежелгі арманы еді. Түлкі бұлаң тарихтың нешеме
бұрылысында ел азаттығы үшін талай тарланның тақымындағы тер кеппеді. Ат
үстінде өткен ғасырлар көп болды. Қазақтың соңғы ханы Кенесары азаттық үшін
күресте айрықша қылыш сермеді. Қаша ұрыс салып жүргенде қапы кетті. Ханның
басы қанжығада кете барды...
Ата дініміз ислам болғандықтан, мұсылмандық сабырлықпен, ұстамдылықпен
соғысқан Кенесары жауынгерлері әуелі Алла деп, содан кейін Абылай,
Ақжолтай деп, өз ерлерінің қадірін бағалай біліп, ұранға айналдырғаны
мәлім. Әруақтарын ұран қылғанда ол есімдерге Алланың ерекше нұры түскенін
мойындап, сол арқылы сол кезде қажет рухани күштің әсерін сезінгендері
белгілі. Бізге бүгін қажет жігерліктің, батырлықтың, біліктіліктің,
адалдықтың, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. Баяндама
Сіздерді келе жатқан 16 желтоқсан – Қазақстан Республикасының
Тәуелсіздігі күні мерекесімен шын жүректен құттықтаймын! Халқымызға
ғасырлар бойғы арман болған тәуелсіздік, егемендік ұстанымдарын биікке
көтеретін бұл күн – біздің Отанымыздың әрбір азаматы үшін қастерлі мереке.
Азаттық аңсаған елдің түпкі мақсатының орындалып, бүгінгі Қазақстан
Республикасы өз мемлекеттілігін бұдан 12 жыл бұрын жариялаған болатын. Бұл
мереке күнтізбеде Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі
туралы Конституциялық Заңының 1991 жылы 16 желтоқсанда қабылдануына
байланысты тұрақты түрде аталып өтіледі.
Бізді бұл күнге дейін жеткізген ұмытылмас оқиғалар – ел қорғау
соғыстары, ұлт-азаттық көтерілістері, қандай ауыртпалықты да көтере білген,
жасымайтын асқақ жігерлі рухы, қайтпайтын табандылығы – өшпес өнеге, өлмес
мұра ретінде сақталуға тиіс. Бұл еркіндік сүйгіш, патриоттық дәстүр 16-
желтоқсан оқиғаларына дейін жалғасты. Осылайша бұл тәуелсіздік күнінің
оңайлықпен келмегенін білеміз. Елбасымыз өткен дәуірдегі қаһармандық
оқиғалардың тізбегін таяудағы Махамбет Өтемісұлының 200 жылдығына арнаған
сөзінде: Ұлы далада бірінен соң бірі толас таппай жүріп жатқан 200-ге
тарта көтерілістер эстафетасы, біздің бүгінгі тәуелсіздігіміздің бастау
көздері деп бағалаған болатын. Елдің біртұтастығы мен тыныштығын сақтауға
бар өмірін сарп еткен хан-сұлтандары мен батырларын тарихқа өлшеусіз үлес
қосқан ірі тұлғалар ретінде ардақтап, олардың өлмес рухын ұлт мақтанышы
ретінде күні бүгінге дейін жеткізді. Бұл қасиетті шежіре – бүгінгі буын
арқылы келер ұрпақтың бойына жастайынан сіңірілетін баға жетпес игілік. Осы
өнегені, елжандылық, отансүйгіштік дәстүрді жастардың бойына дарыту,
патриоттық рухта тәрбиелеу – бүгінгі таңда әрбір қазақстандықтың қасиетті
борышы болып табылады.
Тәуелсіздігімізді жариялағаннан бергі мезгіл ішінде көптеген елеулі
табыстарға қол жеткіздік. Бұл Президентіміздің жүргізіп отырған парасатты
көреген саясатының нәтижесі – Еліміздің тыныштығы мен қауіпсіздігінің, көп
ұлтты Қазақстан халқының жарастығы мен ынтымақтастығының арқасында болып
отыр. Еліміздің тәуелсіздігі мен мемлекеттілігінің орныға түсуі, ұлттық
қауіпсіздігі, экономикамыздың жедел қарқынмен дами беруі, Қазақстан
халықтарының өз болашақтарына деген берік сенімі, қазіргі замандағы
өркениетті қауымдастық ортасында іргелі елге айналуы – стратегиялық негізгі
бағыттарды құрайды.
Сондықтан бұл күн жас мемлекетіміз үшін – біртұтас елдіктің,
ынтымақтастық пен татулықтың, сонымен қатар өткенге деген тағзымды салауат
пен болашаққа деген сенімді үміттің мерекесі болып табылады. Еліміздің ұлы
тарихына, ата-баба рухына, аға ұрпақтардың қаһармандық өмір жолына
құрметпен басымызды иіп, Отанымыз – Қазақстанға деген құрметтеу сезімін
әкелетін бүгінгідей мереке күні алға қарай тағы да берік сеніммен қарап,
болашақтың тыныш өмірінің негізін қалау үшін қазір де бұл бағыттағы іс-
әрекетті жалғастыру керек. Қоғамдық өмір сабақтары мен Отанымыздың мүддесі
қазіргі таңда патриоттық дәстүрге сай келетін жатқан жаңа талаптарды қойып
отыр. Ата-бабаларымыздың алдында тәуелсіздік үшін күресу мақсаты тұрған
болса, біздің алдымызда оны нығайта түсу міндеті тұр.
Ендеше әрқашан да әрқайсымыздың кішкене отбасымыздан басталатын кең-
байтақ ұлы Отанымыздың тәуелсіздік күні құтты болсын, көк аспанымызбен
астасқан көк туымыз әрдайым биіктен желбірей берсін!
2. Шығарма
...Уақыт қарқыны зымыран. Күні кеше өткен сияқты уақиғалар бүгінде тарих
беттеріне айналып та үлгірді. Бұл жаңа мемлекет пен жаңа қоғамның дүниеге
келуінің азапты толғаққа толы, сонымен бірге ғаламат сәті еді. Сол сәт әлі
аяқталған жоқ, бірақ ең қиын белестерден аса білдік. Ең қиын жылдар дәл
қазір артымызда қалды, сондықтан да мен еліміздің еңсесі биіктей беретініне
сенемін. ( Н.Назарбаев)
Отан... Атамекен... Атажұрт... Тарих... Бұл қай құлаққа да асқақ
естілер асыл ұғымдар. Адам өмірге келіп, ес жиып, етек жия бастаған сәттен
өз Отанының тарихына ден қоя бастайды...
Адам адам болып жаралғаннан бері ұлан-асыр даму көшінің өн бойында жер
үшін, ел үшін сан қилы дүрбелеңдер көп болған. Әдетте, осындай
дүрбелеңдерден, яғни үлкен аумақтарды қамтыған қанқұйлы соғыстардан соң
ғана, әлем картасы аталатын ала қағаз бетіне түзетулер түсетін. Ал
жиырмасыншы ғасырдың соңында әлем келбеті ешқандай дүрбелеңдерсіз-ақ
өзгеріп шыға келді. Оған жер жаһанның алтыдан бір бөлігіне иелік етіп,
қаһарымен алыс-жақын жұрттардың бәрін ықтырып келген алып империяның ың-
шыңсыз ыдырай бастауы себеп болды. Ыдыраған империяның орнына он бес
тәуелсіз мемлекет өсіп шықты. Солардың бірі Орталық Еуразия алабындағы
ғажайып әрі қайталанбас тарихы бар – Қазақстан Республикасы еді.
Қазақстан - қазақ халқының ата-баба мекені, ежелгі қонысы. Бұл жерде
ата-бабамыз туды, тұрды, өмір сүрді, оның топырағында ата-бабамыздың
кіндігі кесілген кең жазира жері. Бұл жерді мекен еткен көшпелілер мен
отырықшылардың бір-бірімен шендескен әлемі ғасырлар қойнауында талай-талай
ұлыстар мен ұлағаттарды дүниеге әкеліп, мәдениеті мен діні жаңғыра түлеп,
әйгілі күре жолдардың үстінде саудасы қызып, Шығыс пен Батыс арасы
тұтастанып жататын болған. Біздің еліміздің жерінен Жерорта теңізінен
Қытайға дейін Еуразияны көктей өтіп жатқан Ұлы Жібек жолының керуендері
тоғысқан кіндік Азияны басып өтетін Қазақстандық телімі болған.
Қазақстанның табиғаты таңғажайып: мұнда аспанмен тілдескен мұзарт
шыңдарды, тұңғиығы тұнжыраған жұмбақ көлдерді, ақ жал толқындары асау
арғымақтардай көкке шапшыған шалқар теңізді, күні от шашқан шөлейтті,
арналы өзен, ну орманды көруге болады. Қазақстан картасы – қазына картасы
қазір. Даласы дархан, топырағы қасиетті, қойнауы қазыналы. Қазынаның
барлығы да қазақ жерінің топырағында тұнып жатқанын екінің бірі айтпай- ақ
біледі.
Дегенмен, жер бедерінде, негізінен, жазық далалы, шөлді және шөлейт
аймақтар басым. Олардың арасында Сарыарқа мен Үстірт, Тұран ойпаты мен
Батыс Сібір ойпаты, Мойынқұм мен Бетпақдала ұлы өңірлері бар. Таулы
аймақтар республиканың оннан бір бөлігін алып жатыр. Оларға Алтай, Жоңғар
Алатауы және Тянь-Шань тау жоталары кіреді. Ірі өзендер: Ертіс, Есіл,
Жайық, Іле, Сырдария, Тобыл.
Қазақстан Республикасы Еуразия құрлығының түкпірінде орналасқан.
Қазақстан батыста, солтүстік-батыста және солтүстікте Ресеймен, оңтүстікте,
оңтүстік-батыста Орта Азия республикалары Түрікменстан, Өзбекстан және
Қырғызстанмен, оңтүстік-шығыста және шығыста Қытай Халық Республикасымен
шектеседі. Қазақстан шекарасының жалпы ұзындығы –13034км. Қазақстан
аумағының көлемі – 2 млн. 714,9 мың шаршы км. Оған Батыс Еуропаның Франция,
Португалия, Испания, Италия, Греция, Норвегия және Финляндия мемлекеттері
түгел сыйып кетер еді. Міне, қазақ даласы – кең байтақ! Қазақстан жер
көлемі жөнінен Ресей, Қытай, АҚШ, Австралия мен Үндістаннан кейін алтыншы
орын алады. Сондығынан ғой, күмбір – күмбір көне күй мен толғауы тоқсан
жырларымызда – Ұшса құстың қанаты талады, шапқан аттың тұяғы тозады,
Атырауы – айшылық, Қаратауы – күншілік, - деп толғаған.
Дала төсінде жаңа өмір шуағын төгеді. Оның бауырындағы буырқанған
жасампоз өмір тіршіліктің тоқтаусыз соғып жатқан жүрегіндей. Еңбеккері
маңдай терін тамшылата төгіп жатса, сыршыл ақыны:
Боз жорға, боз інгенді, боз торғайлы,
Боз дала, ием саған, боз басымды!
– деп жүрек лүпілімен суарылған ақ қанатты жырына қосады. Ғылым
адамзатқа қанат бітірді, ғаламат істерге бастады, ғажайып жаңалықтар ашты.
Соның куәсі – адам көкзеңгір ғарышқа қадам басты, айға қонды, жұмыр жерді
аялай айналып ұшты. Ал ғарышқа жол – Байқоңырдан от алғанын мақтан етпейтін
кім бар? Ғарышқа қадам жасаған елдер қатарында біздің еліміздің де еңсесі
биік, жалауы жоғары. Ғарышта елдің намысын мәртебелеп мерейін асырған,
Тоқтар Әубәкіров пен Талғат Мұсабаев егеменді елдің ғарышкерлері. Сондықтан
ғой қай елдің адамы болсын, өз Отанын дүниедегі ең қымбатты, ең қасиеттісі,
ең аяулысы – Анасына балайды. Ғаламындағы ғажап тіршілігінің қасиетті
мекенін сүймейтін адам болмайды.
Отан – оттан ыстық, Ер ел үшін туады, ел үшін өледі - деп түйген
халықтың қаһарманы Бауыржан батыр: Отаның үшін отқа түс күймейсің, -
дейді. Қазақ елінің есімі аңызға айналып, дастандарға арқау болған батыр ұл
– қыздары толып жатыр. Олар – атамекенін, туған елін жан аямай қорғап, ата-
бабаларының ерлік дәстүрін сақтау арқылы өздерінің өшпес даңқын
шығарғандар.
Біздің халқымыздың атамекенді ардақтау сезімі өте терең, олар үшін
туған жерді қасиет тұту – қанға сіңген мінез, ежелгі дәстүр. Бұл таным
біздің жанымызға ана сүтімен тараған, ана сүтімен дарыған. Батырлар
жырындағы:
Атам күйеу болған жер,
Анам келін болған жер,
Кіндік қаным тамған жер,
- деген қарапайым жолдарда адамның туған жерге деген шексіз
сүйіспеншілігі мен терең де ыстық сезімі тамаша бейнеленген.
Қазақ батыр халық, ержүрек халық, намысшыл халық. Ел басына қиын –
қыстау күн туғанда ерлері намыс отын жағып, туған топырағын қасық қаны
қалғанша қорғағанына өткен тарих куә, кешегі сұрапыл заман куә.
XX ғасырдың сүргінін бастан кешіп, жаңа мыңжылдықтың табалдырығын
жаңғырған қалпында аттаған Қазақстан өзінің барша төлтума болмысын, жарқын
да бай мәдениетін, ғасырлар қойнауында қалыптасқан салт-дәстүрін, қызық та
қилы-қилы тарихын әлем халықтарының алдына жайып салып, құлдығы мен зорлығы
жоқ жаңа өмірді жаңғырту үшін, еңбек пен мәдениетті жарастыру үшін, сұлулық
пен парасаттың салтанат құруы үшін, жаппай келісімі жарасқан прогрессивті
адамзатпен бір сапта болу үшін жаңаша өмірге қадам басты.
Байтақ ел, күн сәулетті Қазақстан бүгінде дамудың даңғыл жолына түсті.
Өлшеусіз табиғат байлығымен ғана емес, ең алдымен сан түрлі ұлттардан
құралған халқының ауызбірлігімен аты шықты. Бүгінгі Қазақстан - өзі
орналасқан аймақтың ғана емес, бүкіләлемдік проблемаларды талқылауда және
шешуде ықпалды рөл атқаратын ел. Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаевтың пікіріне әлем саясаткерлері ықылас қоятын болды.
Егемендік алған жылдар ішінде өзіне тән барлық институттары бар,
әлемдік қауымдастықтың ықпалды мүшесі болып табылатын мемлекет құрылды,
оның қауіпсіздігі мен тәуелсіздігі қамтамассыз етілді. Конституциялық
жолмен мемлекеттік және саяси билік құрылымдарын жаңарту негізінде елдің
демократиялық жолмен дамуының берік іргетасы қаланды. Елдің ішкі
экономикалық жүйесі түбірімен өзгеріп, дамыған өркениетті елдердің
ешқайсысынан кем түспейтін нарықтық қатынастар мен институттар құрылды.
Соның негізінде Қазақстан дүниежүзілік экономикада өз орны бар елге
айналды.
Он бес жыл ішінде қазақ халқының ұлттық санасы жаңғырып, өзін - өзі
тану, өзінің бай ежелден қалыптасқан тарихы мен ұлттық дәстүрлерін
құрметтеу, ұлы тұлғаларын бүкіл дүниеге таныту, бай рухани қазынасын
әлемдік өркениетпен ұластыру бағытында қыруар шаруалар атқарылды.
Ең бастысы, қазақ халқымен бірге әр түрлі этностардың да отаны болып
табылатын біздің еліміз бүкіл әлемге қоғамдағы татулық пен ынтымақтастықты
сақтаудың, әр түрлі ұлттық мәдениеттер мен діндердің үйлесімді дамуына
қамқорлық жасаудың жарқын үлгісін көрсетіп берді.
Бүгінде Қазақстанның негізгі ұлтын қазақ халқы құрайды. Одан кейін
славян халықтарының өкілдері орыс және украин халықтары. Сонымен қатар ең
елеулі этносты құрайтындар өзбек. немістер және татар халықтары. Осы біздің
елдегі халықтар басын біріктіріп, олардың ұлттық тегіне қарамастан,
теңдігін бекітетін құжат бар. Ол еліміздің Ата Заңы, Конституциямыз.
Қаншама рет туы тігіліп, қаншама рет туы қайта қисайған, қаншама
мемлекеттің құрамында болып, қаншама рет мемлекетсіз қалған әрі көне, әрі
жас қазақ халқы қайтадан әлемдік дүбірге қосылып, әлем елдерімен иық
тіресуде.
3. Реферат
Отан! – деген сөзім қандай әдемі!
Көзге елестер бүкіл қазақ әлемі.
Таңдандарды жан-жағымды - бай өлке,
Қарапайым, кең дастархан, әдебі.
Атам қазақ аңсағаны еркіндік,
Сақтау үшін азаттықты бекіндік,
Қастығы жоқ қазақ деген аңыз бар,
Татулықтың символымыз сертім нық.
Халқымның Әке көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер деген даналық
пікірін ойлап қарасақ, ата-бабаларымыздың асқар таудай ақылында, өз өмір
тәжірибесінен өткен өнегелі істері – елін, жерін қорғау, бірлікте,
ынтымақта өмір сүріп, еліне елеулі, халқына қалаулы болу сияқты жақсы
қасиетті ұрпақтан- ұрпаққа дарыса деген асыл арманы екен.
Сонау ғасырлар қойнауының қатпар-қатпар белесінен байқасақ, ежелден –ақ
ру-тайпаларымыздың өз жерін еш жауға бастырмаған, ұлын құл, қызын күң
еткізбеуге батырлық ержүректігін, жауына қатал, досына адал, шыбын жанын
шүберекке түйіп, садақ ұстап қол күшіне сеніп, найзаның ұшына үкі таққан
ұлдары мен қыздарының жауынгерлік үлгісі бізге аманат болып жеткен.
Отанымызды қорғаған еліне деген сүйіспеншілігі, ерлер сияқты қолына қару
алып, ат құлағында ойнап жүріп жауын жеңуі сақ қызы - Тұмар падишаның ерлік
істері. Маған туған жердің бір уыс топырағы да қымбат. Сонда енді не
бар?! деп тұрсыңдар ғой... Менде ел бар, менде жер бар, мен елімді-жерімді
қорғадым, - деген Тұмар падиша осындай байтақ та бай дархан Отанымызды
жұдырықтай жүрегіндегі ерлік сезіммен қорғаған. Тар қолтықтан оқ тисе,
тартып олар қарындас - деп қыздарға сеніммен арқа сүйеген де, шашын
төбесіне түйіп жауға шапқан батыр қыздардың қазақта болуы бізді зор
мақтанышқа бөлейді.
Сан ғасырлық тарихымызда мақтан тұтар, бүгінгіміз бен келешегіміз үшін
ғибрат алар оқиғалар мен Отан алдындағы адал қызметінен үлгі алар ұлы
тұлғалар аз болмаған. Олардың қатарына: қазақтың ұлт болып ұйысуы мен оның
ұлан ғайыр ата-қонысының (этникалық территориясын) қалыптасуын; ұлттық
мемлекттігіміз – қазақ хандығының құрылуы мен дамуын; отырған тағы емес,
билеп отырған халқының бағын ойлаған хандар мен оларға ел мен мемлекет
тұрғысынан ақыл-кеңес берген ұлы билер дәстүрлерін; ата-бабаларымыздың
халқымызға тән шаруашылық жүргізу жүйесін қалыптастыруын, таңғажайып
этномәдени үлгілерін жасау арқылы әлемдік өркениетке қосқан үлесін,
батырларымыздың ел тәуелсіздігі мен ата-қоныс тұтастығын сыртқы жаулардан
қорғаған үлгісін жатқызуға болады.
Алла Тағала біздің елімізге осыншама кең жерді нәсіп еткенін түсінуге
ұмтылсақ, ұшқан құстың қанаты талатын осынау ұлан ғайыр Алтай мен Атырау
аралығын ата-бабларымыз ақ білектің күшімен, ақ найзаның ұшымен қорғап
келген. Жоңғарлардан даламызды арашалап қалған батырлардың ерлігі турала
тарихи жырлар Исатай, Махамбетке байланысты мұралар, Ресей патшасының
отарлау саясатына қарсы көтерілген ұлт-азаттық қозғалыстың басты
кейіпкерлері туралы жыр-дастандар біздің ұлттық сана-сезімімізді көтереді.
Азаттық қазақтың ежелгі арманы еді. Түлкі бұлаң тарихтың нешеме
бұрылысында ел азаттығы үшін талай тарланның тақымындағы тер кеппеді. Ат
үстінде өткен ғасырлар көп болды. Қазақтың соңғы ханы Кенесары азаттық үшін
күресте айрықша қылыш сермеді. Қаша ұрыс салып жүргенде қапы кетті. Ханның
басы қанжығада кете барды...
Ата дініміз ислам болғандықтан, мұсылмандық сабырлықпен, ұстамдылықпен
соғысқан Кенесары жауынгерлері әуелі Алла деп, содан кейін Абылай,
Ақжолтай деп, өз ерлерінің қадірін бағалай біліп, ұранға айналдырғаны
мәлім. Әруақтарын ұран қылғанда ол есімдерге Алланың ерекше нұры түскенін
мойындап, сол арқылы сол кезде қажет рухани күштің әсерін сезінгендері
белгілі. Бізге бүгін қажет жігерліктің, батырлықтың, біліктіліктің,
адалдықтың, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz