Ауыз әдебиеті арқылы бала қиялын дамыту

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКА УНИВЕРСИТЕТІ

ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ

Дипломдық жұмыс

Тақырыбы:АУЫЗ ӘДЕБИЕТІ АРҚЫЛЫ БАЛА ҚИЯЛЫН ДАМЫТУ

Орындаған: Семсерхан Г.

050103 педагогика және психология

мамандығы күндізгі бөлім

4-курс студенті, 409-топ

Ғылыми жетекшісі: жалпы психология кафедрасының аға

оқытушысы

Нығметова Қ. Н.

АЛМАТЫ, 2009

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

Халық ауыз әдебиетіндегі бала қиялының қалыптасуы. . . . 10

I тарау

1. 1. Қиял туралы теориялық ойлар мен пікірлер . . . 17

1. 2. Мектеп жасына дейінгі балалардың қиялының ерекшелігі . . . 21

Iтарау бойынша қорытынды. . . . 23

II тарау

Баланың шығармашылық қиялын қалыптастырудағы қазақ халық ертегілерінің мүмкіндіктері. . . . 24

2. 1. Қиял -ғажайып ертегілердің бала өміріндігі мәні . . . 25

2. 2. Аңыз -әңгімелердің бала психикасын дамытудағы ықпалы . . . 29

2. 3. Қиялды дамытудың жолдары (коррекциялық ойындар мен жаттығулар) . . . 45

II тарау бойынша қорытынды. . . . 65

ҚОРЫТЫНДЫ. . . . 66

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. . . . 69

КІРІСПЕ

Зерттеудің көкейкестілігі. Диплом Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Білім және ғылым министрлігінің оқушылар білімі мен тәрбиесі сапасын көтеруге, олардың еліміздің өткендегі тарихына, мәдени мұрасына, қиялын қалыптастыруға байланысты қойып отырған міндеттерін жүзеге асыруды көздейді. Бастауыш мектепте халықтың мәдени мұрасынан, соның ішінде ауызекі шығармашылығынан білімді оқушылар «Әліппе», «Ана тілі» сабақтарында меңгереді. Алайда шектеулі жоспармен өтілетін бұл сабақтарда халықтың ауызекі шығармашылығы түгіл, оның бір ғана бағыты - ертегіні толығымен меңгертіп шығу мүмкін емес. Бұл мәселені шешуде оқушылардың қиялына қарай ұйымдастырылатын сыныптан тыс жұмыстардың рөлі ерекше. Сыныптан тыс жұмыстарда оқушылар пән сабақтарында ертегіде меңгерген білімін тереңдете түседі: халықтың тұрмыс - қарекеті, наным - сенімі, салт - дәстүрлері, мінез - құлқы, үлгілі өнегесі сияқты білім негіздерін меңгереді. Ертегіні оқып - білу оқушылардың эстетикалық талғамын, құндылық көзқарасын қалыптастырумен бірге, эмоциялық сезімін және адами асыл қасиеттерін жетілдіреді.

Халықтың ауызекі шығармашылығының мүмкіндіктерін бала тәрбиесінде пайдалануды тек бүгінгі күннің проблемасы деп қарауға болмайды. Ол қайсыбір кезеңдерде болмасын психология ғылымының, зерттеу объектісінен түскен емес. Оның өнегелі үлгілерін өскелең ұрпақ тәрбиесінде пайдалану қажеттігін кезінде көптеген алыс және жақын шетел психологтары (Л. С. Выгодский, С. Л. Рубинштейн, А. Я. Дудецкий), ғұлама ағартушылары (Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, М. Жұмабаев, т. б. ) өз еңбектерінде айтып, іс - тәжірибелерінде дәлелдеп берген [1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; ] .

Бұл проблеманың тағылымдық идеясы, тәрбиедегі әлеуетті қазақстандық ғалымдардың іргелі (Қ. Жарықбаев, С. Қалиев, С. Бегалин, М. Балтабаев, К. Қожахметова т. б. ) зерттеулерінде қарастырылады [8; 9; 10; 11; 12] .

Халықтың ауызекі шығармашылығы тарихшылар, этнографтар, өнер танушылардың еңбектерінде (М. Әуезов, Ә. Марғұлан, С. Қасқабасов, А. Жұбанов, т. б. ) көрініс тауып отыр[13; 14; 15; 16] .

Психология ғылымында қызығушылылықпен оқыту проблемасы да бүгінгі күннің жаңалығы деуге болмайды. Бұл проблема да көптнген ғалымдардың назарын өзіне аударған.

Қазіргі зерттеулерде ( Б. Г. Ананьев, С. Л. Рубинштейн, Г. И. Шукина, Н. Г. Морозова, т. б. ) бала қиялының дамуына жан - жақты талдау берілген [17; 18; 19; 20] .

Қиялды қалыптастыру проблемасы қазақстандық ғалымдардың бірқатар зерттеулерінде қарастырылған Б. Т. Набиеваның ( сабақ және сабақтан тыс жұмыстардың өзара байланысы арқылы оқушылардың пәнге шығармашылық қиялын қалыптастыру) .

Зерттеу еңбектеріне жасаған талдау авторладың өздерінің зерттеу объектісіне қарай психология ғылымына айтарлықтай үлес қосқанын, олардың зерттеу нәтижелерінің практикада қолданылып жүргенін, сондай-ақ қарастырылып отырған 6-7 жастағы балалардың қазақ халық ертегілерінде шығармашылық қиялын қалыптастыру мәселесінің бұл еңбектерде қарастырылмағанын дәлелдейді.

Балалардың ұлттық мұраға шығармашылық қиялын қалыптастыруға қоғамның сұранысы мен бұл мәселенің мектептегі қазіргі жағдайы арасында; қазақ халық ертегілерінің тағылымдық мүмкіндіктері мен оларды сыныптан тыс жұмыс процесінде бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық қиялын қалыптастыру мақсатында жүйелі пайдаланбау арасында; бастауыш сынып оқушыларының халық ертегісінде шығармашылық қиялын қалыптастыру қажеттілігі мен бұл салада арнайы жасалған ғылыми - әдістемелік нұсқаулардың жоқтығы арасында қайшылықтар бар екені анық байқалады. Осы қайшылықтардың тиімді шешімін іздестіру біздің зерттеу проблемамызды айқындауға және тақырыпты «Халық ауыз әдебиетіндегі бала қиялының дамуы» деп таңдауымызға негіз болды.

Зерттеу объектісі: 6 - 7 жастағы баланың шығармашылық қиялын қалыптастыру.

Зерттеу пәні: Мектеп жасына дейінгі балалардың қиялының дамуындағы қазақ халық ертегілерінің маңызы.

Зерттеу мақсаты: 6-7 жастағы балалардың қиялының қалыптасуындағы қазақ халық ертегілерін теориялық тұрғыда негіздеу және практика жүзінде әдістемесін жасау.

Зерттеудің ғылыми болжамы. Қазақ халық ертегілерін меңгерту балалардың танымдық қабілетін, ой-өрісін, адами қасиеттері мен эстетикалық талғамын дамытуды, оны меңгеруге шығармашылық қиялын қалыптастыруды талап етеді. Ал бұл болса, жеке тұлғаның ішкі көзқарасына сыртқы жағдайдың әсері барысында психологиялық заңдылықтарды пайдаланғанда, оқушыларда шығармашылық қиялын туындататын жолдары табылғанда ғана жүзеге асады. Балалардың қазақ халық ертегілерін оқып білуде шығармашылық қиялын :

қазақ халық ертегілері туралы жүйелі теориялық қағидаларды ендіргенде;
халық ертегілерін талдай білу дағдысын қалыптастырғанда қамтамассыздандыруға болады.

Зерттеудің міндеттері:

«Қиял», «шығармашылық қиял» ұғымдарының өзара байланысын зерттеудің теориялық негізі тұрғысында қарастыру;
6-7 жастағы балалардың шығармашылық қиялының мазмұны мен өзіндік ерекшелігін анықтау;
Қазақ халық ертегілерінің 6-7 жастағы балалардың қиялының дамуының мүмкіндіктерін негіздеу;
Қазақ халық ертегілерінің 6-7 жастағы балалардың шығармашылық қиялын қалыптастыру моделін жасау;
6-7 жастағы балалардың қазақ халық ертегілерінде шығармашылық қиялын қалыптастырудағы қажетті ғылыми әдістемелік нұсқаулар жасау.

Жетекші идея: 6-7 жастағы балалардың қазақ халық ертегілерінде шығармашылық қиялын қалыптастыру міндетті түрде өзінің жалғасын табуы керек. Өйткені ол 6-7 жастағы балалардың психикасының жетекші құралы болып саналады.

Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздерін философтардың, психологтар мен педагогтардың жеке тұлға мен оның дамуындағы іс-әрекеттің рөлі туралы білімнің мәнін, 6-7 жастағы балалардың қазақ халық ертегілерінде шығармашылық қиялын қалыптастыру проблемасын зерттеудегі тұлғалық-әрекеттік көзқарасын ашып көрсететін тұжырымдамалар құрайды.

Зерттеу көздері: Қазақстан Республикасы Үкіметінің ресми құжаттары (заңдар, қаулы-қарарлар), Білім және ғылым Министрлігінің халық психологиясын, ұлттық мұраны дәріптеуге байланысты тұжырымдамалары, кешенді бағдарламалары, оқулықтар, оқу құралдары; Қазан төңкерісіне дейінгі қазастандық және шет ел ғалымдарының (тарихшылар, этнографтар, әдебиетшілер, психологтар мен педагогтар) қазақ халқының рухани мәдениеті жөніндегі еңбектері; бала бақша тәрбиешілерінің қазақ халық педагогикасы шығармаларын оқу процесінде пайдалану туралы озық тәжірибелері, сондай-ақ автордың жеке басының психологиялық және зерттеушілік тәжірибесі.

Зерттеу әдістері: Зерттеу проблемасы бойынша философиялық, психологиялық, педогогикалық, фольклорлық әдебиеттерге тақырып бойынша теориялық талдау жасау; бала бақшада жүргізілетін жұмыстарды талдап, қорытындылау; сауалнама жүргізу; әңгімелесу; эксперимент нәтижелеріне баға беру; математикалық тұрғыда өңдеу;

Зерттеудің теориялық мәні мен ғылыми жаңалығы:

1. «Қиял», «шығармашылық қиял» ұғымдарының өзара байланысының мәні зерттеудің теориялық базасы ретінде ашылды;

6-7 жастағы балалардың шығармашылық қиялын қалыптастыру механизмі жасалды;
Қазақ халық ертегілерінің психологиялық жіктемесі негізделді және олардың мектепке дейінгілердің шығармашылық қиялын қалыптастырудағы мүмкіндіктері айқындалды;
6-7 жастағы балалардың қазақ халық ертегілерінде шығармашылық қиялын қалыптастырудың моделі жасалды және оны жүзеге асырудың психологиялық шарттары айқындалды.

Зерттеудің практикалық мәні мынада:

6-7 жастағы балалардың қазақ халық ертегілерінде шығармашылық қиялын қалыптастырудың диагностикалық деңгейінің әдістемесі;
6-7 жастағы балаларға арналған «Ертегілер әлемінде» атты жұмысының бағдарламасы.
Тәрбиешілерге арналған «Ертегілерге саяхат» іс-шаралар жоспары.

Зерттеу нәтижелері бала бақшаларда, мектептерде пайдалануға болады.

Қорғауға ұсынылатын негізгі қағидалар:

Қазақ халық ертегілерінде 6-7 жастағы балалардың шығармашылық қиялын қалыптастыру механизмі. Бұл механизм психологтар белгілеген теория негізінде бірізділікте құрылған және сатылап жүзеге асады: жағымды эмоциялық көзқарас (ертегіге әуестік )
мазмұнды эмоциялық көзқарас (ертегімен әуестенуі) тұрақты танымдық қызығушылық (ертегіге) .
Қазақ халық ертегілерінің психологиялық жіктемесі. Бұл біріншіден, қазақ халық ертегілерінің мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылық қиялын қалыптастырудағы мүмкіндіктерін анықтауға ықпал етеді. Екіншіден, қазақ халық ертегілерін нақты өлшемдер бойынша сұрыптауға көмектеседі, үшіншіден, қазақ халық ертегілеріне балалардың шығармашылық қиялын және құндылық көзқарасын бағдарлайды.
6-7 жастағы балалардың қазақ халық ертегілерінде шығармашылық қиялын қалыптастыру моделі және оны жүзеге асыруда ықпал ететін психологиялық шарттар. Модель құрылымы эмоционалдық, интелектуалдық, еріктік компоненттері бірлігінде байқалады және нақты көрсеткіштер мен өлшемдер арқылы сипатталады.
6-7 жастағы балалардың қазақ халық ертегілерінде шығармашылық қиялын қалыптастыру әдістемесі.

Зерттеудің базасы. Тәжірибелі- эксперимент жұмысы

Алматы қаласының №146; №136 қазақ орта мектептерінде өткізілді.

Дипломның құрылымы. Диплом кіріспеден, екі тараудан, қорытындылар мен пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Кіріспе бөлімде зерттеудің көкейкестілігі, мақсаты, объектісі, міндеттері, болжамы, әдістері, ғылыми жаңалығы мен практикалық мәні, қорғауға ұсынылатын қағидалар баяндалады.

«Халық ауыз әдебиетіндегі бала қиялының қалыптасуы» атты бірінші тарауда «қиял», «шығармашылық қиял» түсініктерінің өзара байланысы зерттеудің теориялық негізі тұрғысында қарастырылады, мектеп жасына дейінгі баланың қиялының мазмұны, өзіндік ерекшеліктері, функциялары анықталады, қазақ халық ертегілерінің баланың шығармашылық қиялын қалыптастырудағы психологиялық мүмкіндіктері айқындалады. Зерттеу проблемасының бүгінгі жағдайы мазмұндалады. Қазақ халық ертегілері нақты өлшемдер бойынша сұрыпталады.

«Баланың шығармашылық қиялын қалыптастырудағы қазақ халық ертегілерінің мүмкіндіктері» атты екінші тарауда 6-7 жастағы балалардың қазақ халық ертегілерінде шығармашылық қиялын үйірме іс-шараларында қалыптастырудың мазмұны, формалары мен әдістері негізделеді; тәжірибелі- эксперимент жұмысының әрбір кезеңіндегі білім деңгейлерінің кесіндісі, нәтижесі баяндалады.

Қорытынды бөлімде зерттеудің нәтижелері, тұжырымдар мен қорытынды және ғылыми-әдістемелік нұсқаулар беріледі.

Қиялдың қалыптасуы.

Систематикалық оқу балалардың маңызды психикалық қабілетін қиял арқылы қалыптастырады. Көптеген жаңалықтар мектепке дейінгілердің тәрбиеші мен және кітаппен сурет, сызба арқылы көрсетеді. Балалар әрдайым өздерінде шындық бейнесін қалыптастыру керек (әңгімедегі батырлардың көрінісі, ландшаф, айналадағы геометриялық фигуралардың қойылуы және т. б. ) .

Қиялдың қалыптасуы екі маңызды саты арқылы жүреді.

Бірінші маңызды бейне объектіні мінездейді. Бұл сатылық бейнелер. Бұндай бейнелерді құрастыру сурет пен жазбаны керек етеді. Мектеп жасына дейінгі балалар көбінесе қозғалмалы бейненің басын және аяғын бейнелей алады. Бірінші сыныптағы оқушылар көптеген бейнелерді есіне түсіріп және оны көрсете алады. Міне, оқушылар әңгіме бойынша кішігірім шығарманы жаза алады.

Репродуктивті қиял әр жастағы балалардың бәрінде сабақ арқылы қалыптасады. Біріншіден, ақыл-ойдың объектіні көрсетуі және бейнелеуі. Екіншіден, кейбір объектілердің шартын түсіну.

Репродуктивті қиялда шындық бейнесі қалыптасады. Әңгіменің сюжетін өзгертіп, оны қысқаша көрсетеді. Мектеп жасына дейінгі балалардың маңызды психологиялық қиялы шығармашылық қиял болып саналады. Бұл қиял балалардың еңбек сабағындағы бір затты жасауына, өздерінің ойларын жеткізуіне көмектеседі. Бұған көбінесе сурет сабағындағы балалардың қиялдың бейнесін салуы және де анық заттарды салуы жатады.

Оқу процесі баланың қиялын қалыптастыруға көмектеседі. Оқушылар ана тілі сабағында мұғалімнің айтқанын есте сақтап қоймай пейзажды, өткен суреттерді ешқашан көрмеген адамдарды бейнелейді.

Баланың қиялын қалыптастырудағы маңызды бағыт- бұл кезең дұрыс және толық шындық елесінде білімге бейімдеу. Бастауыш сынып оқушыларының мектепке дейінгілерден айырмашылығы фантазиялық шартын түсіне алады. Өсе келе балалардың қиялы жоғарлайды. Бұл білімнің қоры және ойдың дамуы. Мектепке дейінгілердің қиялы біріншіден сыртқы көріністер арқылы дамиды. Балалар ойын ойнағанда көргендерін және өмір сүрген ортасын бейнелейді. Кейін келе баланың шығармашылық қиялы дамиды. Мысалы, бірінші сынып оқушысы орманға барғандағы серуеннің қай жерде болғанын есіне түсіре алады.

Төменгі сынып оқушыларының қиялының тірегі нақты заттар болып табылады. Олар ойында ойыншықтарды, үй заттарын және т. б. қолданады, бұл заттарсыз өздерінің қиялдарын қалыптастыра алмайды. Әңгімені оқыған кезде суреттер арқылы нақты бейне қалыптастыра алады. Онсыз оқушылар өздерінің қиялын елестете алмайды.

Балалардың ойыны мен ересек адамдардың әрекетінде қиялдың дамуы.

Жаңа туған нәрестеде қиял болмайды. Бала өмірінде қиялдың алғаш көрінуі бір жастан асқан кезде байқалады. Екі жасар бала ертегі не әңгіме тыңдап отырып жылап жібереді. Бұл факті жас баланың басында ес елесінің және қиял елесінің туа бастағанын көрсетеді. Бала қиялының мазмұны бастапқы кезде жұтаң, әрі ырықсыз түрде болады. Өсе келе тәрбие мен өз іс-әрекетінің тәжірибесі негізінде бала қиялы дамып, сапасы артады. Дамудың бұл кезеңдегі өзгешелік - балалардың ойын әрекетінде шығармашылық қиялдың элементтері туа бастайды. Мұндай қиял олардың сюжеттік ойындарынан айқын аңғарылады. Бала бақшадағы бүлдіршіндер «Темір жол» ойынын ойнағанда, әрқайсысы белгілі рөлді орындайды. Осындай ойын әрекетінен олардың қиялы толыға түседі, жаңа рөлдер тауып алады.

Бұл шығармашылық қиялдың белсенді қатынасынан туындайды.

Ойын әрекеті бала қиялын тәрбиелеп, дамытуда күшті рөл атқарады. Сондай- ақ, ол балалардың табиғи белсенділігін, қозғалғыштығын, дара психикалық процестерін де дамыта түседі. Мысалы, құрылыс ойындары темір жол салу, үй тұрғызу, зауыт- фабрикалар орнату т. б.

Жеткіншектер қиялын дамытудағы әрекет - сурет салу. Сурет салуда олар түрлі елестерін, есте қалғандарын сыртқа өздерінше шығарады. Мектеп жасындағы балалар қиялының жүйелі дамуы ғылым негіздерін меңгерумен байланысты. Олар өз қиялының өнімін енді сын елегінен өткізіп, шындыққа жақын бейнелер жасауға ұмтылады.

Ересек адамдар қиялы олардың өмір сүрген ортасы мен тіршілік тәжірибелерінің нәтижелеріне орай дамып отырады. Әр алуан ғылыми жетістіктер, техника мен өнердегі орасан зор табыстар, өндіріс пен ауыл шаруашылығындағы жаналықтар, мұның бәрі ырықты қиялдың жемістері.

Адам қиялсыз өмір сүре алмайды, қиял шындық болмыспен ұштасып, адамды жаңа істерге, меңгерілген нәрселерді игеруге, ғылым мен техникадағы, өнер мен көркем әдебиеттегі жаңа белестерге ынталандырып отырады.

Қиялдың маңызы.

Қиял басқа психикалық процестермен табиғи байланыста Л. С. Рубинштейннің ойынша, дүниені өзгертуге қандай да болса қатысы бар ой, әр сезім, кез-келген еріктік әрекетте қиялдың элементтері бар. Қиял тіпті бейнелендірудің адамның қабылдауы түріндегі формасына да енеді. Ес әрекеті, есте қалдыру және қайта жаңғырту процесінде қиял бейнелері болады. Ес елестері сана тізбегінде белгілі дәрежеде қияли бейнелермен толықтырылып, үйлесіп отырады. Соңғылары әсіресе, ес елестері уақыт өткен сайын ескіріп, бұрын қабылданған объектіні тұтас бейнесі өз кескіні мен тән сипатын жоғалта бастағанда айқын көрінеді. Адамның психикалық әрекетінде қабылдау бейнесі, ес елесі әлде қиял бейнесі екенін оның өзі де айта алмайтын бейнелердің көрінуі аз кездеспейді. Осы тектес құбылыстардың себебін, қабылдау мен ес процестерінің бір тізбекте қатар келмей, өзара әсер етісіп, өзара сіңіп, айнала қоршаған заттық дүние жөнінде тиісті елестерді қамтамассыз ететіндігінен іздеген жөн.

Адамның таным әрекетіндегі қиялдың маңызын айта келе В. И. Ленин: «Бұл қабілетті ақынға ғана қажет деп ойлау бекер. Бұл - есуастық соқыр сенім! Қиял математикада да қажет, тіпті диференциялдық - интегралдық есептеулерде қиялсыз ашылмаған болар еді», -деп жазды.

1-кезең, 2-3 жас аралығы.

Заттық қызметтің шағы.

Заттың қозғалысын меңгеру арқылы бала заттарды дұрыс меңгере бастайды. Бала өзінің икемі арқылы әр түрлі бейнелерді сала алады. Мысалы: төрт бұрышты үй, дүңгіршек және т. б. Қиялдың бейнесі суретті салғанда пайда болады. Айталық алдымен бала өз бетімен салуды білмейді.

1-кезең, 2-3 жас аралығы.Заттық қызметтің шағы.: 2- кезең, 4-5 жас аралығы. Рөлдік ойын, сурет салу, құрастыру шағы.

Қиялдағы заттар әр түрлі бөлшектермен толықтырылады:

Мен үй саламын деген жоспар құрылады.
Содан кейін үй негізі бөлшектермен толықтырылады (мұржа, терезелер, гүлдер және т. б. )
Бала өз ойын толықтыру арқылы заттарды өзгерте бастайды: «Көкке дейін жететін зәулім сарай саламын».
Сөздік қоры жетілу арқылы бала шығармашылыққа бейімделеді. Өлең, ертек құрастыру.

1-кезең, 2-3 жас аралығы.Заттық қызметтің шағы.: 3-кезең, 6-7 жас аралығы. Ырықты түрде даму.

Бала үйреншікті стандарттардан шегіну арқылы оларда әр түрлі құрастырады. Негізгі бейне қиялды әр түрлі бейнелеуі мүмкін. Көбінесе мақсатты жоспарда бейнеленеді.

Ойдың жоспар бойынша дамуы.

Мектепке дейінгі балалардың қиялын дамытуда, ересектердің әңгіме, ертек айтуларындағы бейнені құрастыруда қорытындыланады. Мысалы, бала естігендері арқылы ертегіні еркін құрастыра алады.

Қиялдың бейнелері баланың білімі және ептілігінен көрінеді. Бірақта баланың икемділігі кедей, қабылдауы төмен, қиялдың бейнелері көбінесе идеялды біршама алыс болады.

Жағдай (ситуация) . Көбінесе баланың қиялы үлкендерге қарағанда өте бай болады.

Шынымен де солай ма?

Шешім:

Бұл туралы Л. С. Выгодский былай деп жазады: «Балалық шақ баланың қиялы мен фантазиясының нағыз дамитын шағы».

Ептіліктің арқасында олар дұрыс бейнеленеді. Олардың қиялы эмоционалды, жарқын бейнелі және епті болады. Шығармашылық қиялдың негізі, шығармашылық қызметте үлкендердің дамыған фантазиясына жатады.

Бала қиялының бейнесінде:

Әр түрлі араласқан элементтер.
Фантастикалық ертегілік айқын заттардың араласуы.

Бұл күш емес қиялдың әлсіздігі:

Критикалық ойлаумен ептіліктің жеткіліксіздігі.
Мүмкін және мүмкін емес заттарды айыра алмау.

Бала қоршаған ортаны түсінуге тырысады. Ал үлкендер болса, көбіне оларды қиялдайды деп ойлайды. Ол теориялық ойлауымен бірге дамиды және танымның біркелкі процесі арқылы дамиды. Егер ойлау дүниедегі айқын түсініктерді таныса, ал қиял бейнелерді таниды. Мектепке дейінгілердің қиялы айқын заттардан бөлектенбейді. Қиялдың негізгі тіреуі болуы тиіс.

Қиялдың негізгі бейнелері болып:

Олардың эмоционалдығы және айқындылығы.
Болмыстың жеңілділігі.
Себептің әртүрлілігі.
Бала үшін ол шындықтың дамуы.

Бала қиялының дамуы:

Процестегі қызметтің барлық түрі;
Өмір, тәрбие және арнайы оқытудың шарттары.

Қиялды дамыту үшін:

Ептіліктің жинақталуы.
Бейнені жаңа құрам арқылы ойша біріктіре алу.

Арнайы оқытуда:

ептіліктің жинақталуы тез жүреді.
Жаңа бейнелерді әртүрлі әрекет арқылы жасай білу.
Ұжымдық шығармашылықты дұрыс жасау.

Қиялдың арқасында кейінірек өндіруші суретші ғалымның кәсіптік қиялы дамиды. Бірақта бұл бір уақыттағы теориялық ойлаудың негізі. Продуктивті қиял шығармашылық ойлау Баланың Шығармашылық Дамуының Біркелкі Мәтінімен байланысты. Бұл бірлік В. В. Давыдовтың және В. Т. Худрявцеваның көзқарастары бойынша мектепке дейінгі және мектеп білімдерінің дамуына ықпал етеді.

Шығармашылық қиялының дамуының біркелкі мәтіні.

Мектепке

дейінгі

балаларда

жинақталатын

қиялдың ебі.

Шығармашылық даму.

Кіші мектеп оқушыларының теориялық ойлаудың қысқаша құрылымы мен формасы

Шығармашылық даму

Жаңа

заттық

аудан.

Бұның барлығы қиялдың заттық өзгерісімен және баланың көрнекі бүтіндігі мен байланысты. Оның жеке тұлғасы бүтін дамиды.

Қазіргі шығармашылық қиялдың дамуы шығармашылық сұрақтарды шешу жолында назар аударуда. Баланың барлық көрнекі психикалық процестері бір - бірімен байланысты және олар үлкендерге өте қажет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.