Қазақстан Республикасындағы анықтау органдарының түсінігі, құрылымы және өкілеттілігі

Пән: Іс жүргізу
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 54 бет
Таңдаулыға:

«Қазақстан Республикасының анықтау органдары»

Жоспар:

I. Кіріспе бөлімі 3

II. Қазақстан Республикасындағы анықтау органдарының

түсінігі, құрылымы және өкілеттілігі . . . 6

а) Қазақстан Республикасындағы анықтау органдарының түсінігі және қызметі мен мақсаттары . . . 8

ә) Анықтау органдарының түрлері және өкілеттілігі . . . 13

б) Анықтаушының құқықтары мен міндеттері . . . 38

III. Алғашқы анықтау кезеңіндегі туындайтын мәселелер.

а) Алғашқы анықтау кезеңіндегі дәлелдері іздеп табу мен бекітуді рәміздеу құжаттарының процессуальдық мәселелері . . . 44

ә) Анықтау жүргізуді қолданудың осы кезеңдегі мәселелері . . . 50

IV. Қорытынды. . . . 54

V. Қолданған әдебиеттер тізімі . . . 56

I. Кіріспе бөлімі

Қазақстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясының негізінде жаңа конституциялық құқық түзілді, оған сәйкес біздің мемлекетіміз үшін неғұрлым қолайлы президенттік басқару нысаны берік орнықты. Мемлекеттік біртұтас биліктің үш тармаққа бөлінуі жүзеге асты. Тұрақты жұмыс істейтін қос палаталы Парламент күннен-күнге жемісті жұмыс істеуде. Атқарушы билікті нығайту және жетілдіру жөнінде шаралар қолданылады. Біртұтас сот жүйесі құрылды, судьялардың тәуелсіздігін қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылданды.

Жеке меншік, азаматтық қоғам, еркін кәсіпкерлік қатынастарын реттейтін азаматтық құқық одан әрі дами түсті. Қылмыстық құқықта адамның табиғи, ажырамас құқықтары мен бостандықтарының басымдылығына негізделген, қорғалуға тиіс әлеуметтік құндылықтардың түбегейлі жаңа сатысы айқындалды.

Әлемдік қоғамдастықта орныққан принциптерге едәуір сәйкес келетін азаматтық іс жүргізу, қылмыстық-атқару заңнамасы елеулі өзгерді. Соттар мен құқық қорғау органдарының құқық қорғау қызметінін тиімділігін арттыруға бағытталған қайта құру реформаның маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.

Судьялар корпусын жасақтауда биліктің барлық тармақтары мен қамтамасыз етілу деңгейін көтеретін басқа да шаралар іске асырылды. Қазақстан Республикасының 1995 жылғы Конституциясына сәйкес қылмыстық істер бойынша анықтау мен алдын ала тергеуді арнайы органдар жүргізеді әрі олар сот пен прокуратурадан бөлінген.

1998 жылдың қаңтар айының бірінші жұлдызынан бастап Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық іс жүргізу кодексі өзінің заңды күшіне енді.

Жаңа қылмыстық іс жүргізу кодексін қабылдауға арқау болып, негіз берген - Қазақстан Республикасының Конституциясындағы, елімізді құқықтық реформалаудың Мемлекеттік бағдарламасындағы, «Қазақстан - 2030» атты елбасының Қазақстан халқына арналған жолдауындағы егеменділік, демократиялық құқықтық мемлекеттің идеялары мен қағидалары көрсетілген. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы тәуелсіз ел ретінде халықаралық қауымдастықтың мүшесі болғандықтан басқа шет елдермен, оның ішінде бұрынғы кеңес одағынан бөлініп шыққан Тәуелсіз мемлекеттер достастығына кіретін елдермен де бірігіп қылмыстылықпен күресу мақсатында өзара байланысып әрекеттенуі үшін жаңа, осы жағдайлар ойластырылған Қылмыстық іс жүргізу кодексін қабылдау қажеттігі пайда болды.

Жаңа қылмыстық іс жүргізу кодексінің басты мақсаттарының бірі қылмыстық істер бойынша алдын-ала тергеудің тиімділігін қамтамасыз ету. Бұл үрдісте тергеушілер, анықтаушылар, соттық сарапшылар, жедел қызмекерлер, маман-криминалистер ерекше орын алды.

Қылмыстық іс бойынша жүргізілетін барлық әрекеттер процессуалдық болды, өйткені олар Қылмыстық іс жүргізу кодексімен реттелген. Осыған орай қылмыстық іс бойынша тергеушінің жүргізетін барлық процессуалдық әрекеттерін тергеу әрекеттері деуге болмайды. Тергеу әрекеттері - бұл қылмыстық іс бойынша дәлелдемелерді жинауға, яғни оларды табуға, алуға және бекітуге бағытталған әрекеттер. Міне, тергеу әрекеттерінің басқа процессуалдық әрекеттерден айырмашылығы осыда. Ал, процессуалдық әрекеттер жоғарыда айтылғандай мазмұнына тек қана тергеу әрекеттерін кіргізіп қана қоймай, басқа да іс бойынша қабылданған шешімдерді және жүргізілетін әрекеттерді білдіреді.

Мысалы, қылмыстық істі қозғау, бұлтараптау шарасын қолдану және т. с. с.

Біздің ойымызша қылмыстық іс жүргізу заңдарын одан әрі жетілдіру қажеттігіне байланысты анықтау жүргізуді қолдану саласын кеңейту, сондай-ақ анықтау және алдын ала тергеу рәсімдерін жеңілдету мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылуы тиіс:

қылмыстық жазаланатын ауыр емес және орташа ауыр іс-әрекет жасаған адамдардың жауапкершілігі туралы мәселені жедел қарау үшін қылмыстың жекелеген құрамдарын әкімшілік құқық бұзушылық санатына жатқызу арқылы қылмыстық сипаттан артылу жөніндегі жұмысты жалғастыру;
қылмыстық процестін тиімділігі мен жеделдігін арттыру үшін бұл тәртіпті ең алдымен дәлелдерді іздеп табу, бекітуде және бағалауда күрделілік тудырмайтын істер бойынша жүргізу;
алдын ала тергеу жүргізу міндетті емес және анықтау жүргізумен шектелетін істердің тізбесін кеңейту.

Осы орайда мен өзімнің бітіру жұмысым ретінде алынған «Қазақстан Республикасының анықтау органдары» тақырыбына қазіргі күні анықтау органдарындағы анықтау жүргізуді қолданудың мәселелерін жан-жақты қарастырып, ашып көрсету мақсатым болды.

II. Қазақстан Республикасындағы анықтау органдарының түсінігі, құрылымы және өкілеттілігі.

Қылмыстық сот ісін жүргізу заңдылықпен құқық тәртібін нығайтуға, қылмысты болдырмауға, қоғамның мүдделерін, азаматтарын құқылары мен бостандықтарын қорғауға, азаматтарды заңдарды бұлжытпай сақтау, тұрмыс ережелерін құрметтеу рухында тәрбиелеуге жәрдемдесуге тиіс.

Қылмыстық істі толық, жан-жақты, шындыққа сай жүргізудің қоғамдық маңызы бар.

Өйткені сондай жағдайда ғана еліміздің азаматтарын мемлекет тарапынан, олардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарына қол сұғудан сақтауға болады.

Алдын ала тексеру қылмыстық істің дұрыс шешуін қамтамасыз етеді және «Әрбір қылмыс жасаған адам жауапкершіліктен құтылмауға тиіс» деген ұғым іс жүзеге асады.

Іс жүргізудің басқа сатылары сияқты алдын ала тергеу сатысында да демократиялық, заңдылық принциптері орындалады. Бұл принциптер азаматтарды заңсыз, орынсыз, негізсіз жауапқа тартуға үзілді кесілді тиым салады.

Азаматтардың құқылары мен бостандықтары бұзылмайтынын баяндайды, іс бойынша азаматтардың тілектерінің орындалуын қамтамасыз етеді.

Қылмыстық істер жүргізуде анықтама екіге бөлінеді.

Оның біріншісі - алдын ала тергеу жүргізу міндетті болып табылатын істер бойынша жүргізіледі. Бұл орайда анықтама жүргізу дегеніміз - қылмыстың іздерін анықтау және баянды ету жөніндегі кідірілмейтін тергеу әрекеттерін жүргізу.

Кідірілмейтін тергеу әрекеттері іске тергеуші кіріспей тұрып жүргізіледі, алдын ала тергеумен қоса және іс бойынша тергеудің бірыңғай тізбегін құрайды.

Егер жағдайға байланысты істі кешіктірмей қозғауға және тергеуші іске кіріскенге дейін кідірілмейтін тергеу әрекеттерін бастауды талап ететін болса, анықтама кез-келген қылмыстық іс бойынша жүргізілуі мүмкін.

а) Қазақстан Республикасындағы анықтау органдарының түсінігі және қызметі мен мақсаттары.

І. Қылмыстың сипатына қарай анықтау органдарына:

1. заңмен белгіленген құзыретіне сәйкес қылмыстың белгілері мен оларды жасаған адамдарды табу, қылмыстардың алдын алу және жолын кесу мақсатында қажетті қылмыстық іс жүргізу және жедел іздестіру шараларын қолдану;

2. алдын ала тергеу жүргізу міндетті істер бойынша осы кодекстің 200-бабында көзделген тәртіппен қылмыстық іс жүргізу және жедел іздестіру әрекеттерін орындау;

3. осы Кодекстің 288-бабының үшінші бөлігінде көзделген жағдайларда алдын ала тергеу жүргізу жүктеледі.

ІІ. Мыналар анықтау органдары болып табылады:

1. Ішкі істер органдары;

2. Ұлттық қауіпсіздік органдары;

3. Сотты құрметтеуге және сот шешімдерін атқарылуы тәртібін бұзуға байланысты қылмыстар туралы істер бойынша - әділет органдары;

4. Қаржы полициясы органдары;

5. Контрабанда және кеден төлемдерін төлеуден жалтару туралы істер бойынша - кеден органдары;

6. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құрамаларында шақыру немесе келісім-шарт бойынша әскери қызметін атқарып жүрген әскери қызметшілер; әскери жиындарды өткеру кезінде запастағы азаматтар; әскери бөлімдердің, құрамалардың және мекемелердің орналасқан жерінде жасаған барлық қылмыстары туралы істер бойынша әскери полиция органдары;

7. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы заңдарды бұзу туралы істер бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасының континентальдық шельфінде жасалған қылмыстар туралы істер бойынша - шекара бөлімдерінің командирлері;

8. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құрамаларында шақыру немесе келісім-шарт бойынша әскери қызметін атқарып жүрген өздеріне бағынышты әскери қызметшілер, сондай-ақ олар әскери жиындар өткеру кезінде запастағы азаматтар жасаған барлық қылмыстар туралы істер бойынша; әскери бөлімдердің, құрамалардың және мекемелердің орналасқан жерінде жасаған қылмыстары туралы істер бойынша - әскери полиция органы болмаған жағдайда әскери бөлімдердің, құрамалардың командирлері, әскери мекемелер мен гарнизондардың бастықтары;

9. Өздерінің қызметкерлері болған елдерінде жасаған қылмыстар туралы істер бойынша - Қазақстан Республикасы дипломатиялық өкілдіктерінің, консулдық мекемелерінің және өкілетті өкілдіктерінің басшылары;

10. Өртке байланысты барлық қылмыстар туралы істер бойынша - мемлекеттік өртпен күресу қызметінің басқару органдары мен бөлімшелері.

Анықтау органының барлық қылмыстар туралы істер бойынша сотқа дейінгі іс жүргізу және кезек күттірмейтін тергеу қимылдарын орындау жөніндегі құқықтары мен міндеттері сол сияқты алысқа жүзу сапарындағы теңіз кемелерінің капитандарына, геологиялық барлау партияларының осы баптың екінші бөлігінде аталған анықтау органдарынан алыстағы басқа да мемлекеттік ұйымдар мен олардың бөлімшелерінің басшыларына да, көлік қатынасы болмаған кезеңде жүктеледі.

Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 200-бабына сәйкес анықтау органдарының алдын ала тергеу жүргізу міндетті болып табылатын істер бойынша қызмет мына төмендегідей:

1. Алдын ала тергеу жүргізу міндеті болып табылатын қылмыс белгілері болған кезде анықтау орны қылмыстық іс қозғауға және қылмыстың ізін анықтау мен бекіту жөніндегі кейінге қалтыруға болмайтын тергеу іс-әрекеттерін: қарауды, тінтуді, алуды, куәләндіруді, сезіктілерді ұстау мен олардан жауап алуды, жәбірленуші мен куәләрден жауап алуды жүргізуге құқылы. Анықтау органы байқалған қылмыс пен қылмыстық іс қозғалған туралы прокуратураға дереу хабарлайды.

2. Кейінге қалдыруға болмайтын тергеу іс-әрекеттерін орындағаннан кейін, бірақ іс қозғалған күннен бастап бес тәуліктен кешіктірмей анықтау органы істі тергеушіге беруге, бұл туралы 24 сағат ішінде прокурорға жазбаша хабарлауға міндетті.

3. Істі тергеушіге бергеннен кейін анықтау органы ол бойынша тергеу іс-әрекеттерін және іздестіру шараларын тек тергеушінің тапсырмасы бойынша ғана жүргізе алады. Қылмыс жасаған адамды анықтау мүмкін болмаған да, істі тергеушіге берген жағдайда анықтау органы қылмыс жасаған адамды анықтау үшін іздестіру шараларын жүргізуге, тергеушіге нәтижелер туралы хабарлауға міндетті.

Алдын ала тергеу қылмыстық істер жүргізудің екінші кезеңі, екінші сатысы, қылмыстық істер жүргізу заңдарымен реттеледі, заңда көрсетілген тәртіппен жүргізіледі. Қылмысты дер кезінде ашып, айыпкерді жауапқа тартуды көздейді, қылмыстың жасалуына ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтайды.

Алдын ала тергеу сатысы дегеніміз жұртшылықтың көмегімен, ҚІЖК-де көрсетілген тәртіпке сәйкес қылмыстық іс бойынша тергеуші мен анықтама органы жүргізетін әрекеттер. Бұл әрекеттер қылмысты ашуға, оның алдын алуға, айыпкерді анықтап, оны жауапқа тартуға арналған.

Алдын ала тексеру сатысының құқықтық маңызы мынада: тергеуші дәлелдемелер жинап, сол дәлелдемелердің көмегімен айыпкерді Қылмыстық кодекстің тиісті бабы бойынша жауапқа тартады. Алдын ала тергеу басқа адамдарға тоқтау жасайды, басқа қылмыстарды болдырмауға себепкер болып келеді. «Қандай да болмасын қылмыс өткен уақытына қарамастан ашылуға тиіс» деген ойлардың тәрбиелік маңызы бар.

Қылмыстық істер бойынша алдын ала тергеу екі түрде жүргізіледі. Оның бірі - анықтау (дознание) деп аталады (қылмысты алдын ала тергеуге байланысты әрекеттердің бір түрі) . Екінші түрі - алдын ала тергеу (предварительное следствие) .

Қылмыстық істерге байланысты алдын ала тергеу жүргізудің айтылған екі түрінің өзара қарым-қатынастарының негізгі түрлеріне тоқтала кетейік.

Қылмыстық сот өндірісі тарихында анықтама жүргізу тәртібі процестен тыс әкімшілік-полициялық қызмет түрінде пайда болды. Сол себепті бастапқыда Ресейде анықтаманы жүргізуді және іс жүргізу заңдары мүлдем қолданылмады. Ал іс жүргізу заңдары қолданылмаған соң мұндай жағдай заңсыздық пен дөрекілікке кеңінен жол ашты. Кеңес өкіметі алғашқы жылдары қылмыстық іс жүргізуге арналған әдебиеттерде анықтауға әкімшілік тергеу деп қарау байқалды. Алайда, кеңестік заң шығарушы орган бұл мәселеге мүлдем басқаша бағыт берді. Тиісті лауазымды адамдардың қызметіндегі заңдылықты нығайту мақсатында анықтама алдын ала тергеу түрінің бірі деп танылып, оның шарттары, түрлері және өндіріс тәртібі айқын белгіленді. Сөйтіп, анықтама органдарына заңда көрсетілмеген құқықтарына қысым жасайтын іс-әрекеттер жасауына жол бермейтін болды. Осы себепті біз әркез алдын ала тергеу жүргізуді де іс жүргізу қызметі ретінде қарап білдік. Ол қатаң түрде заңға сәйкес жүзеге асырылып, олардың материалдарының айғақтық мәні бірдей дәрежеде қаралады. Қылмыстық істер жүргізудегі алдын ала тергеудің осы екі түрінің принципиалдық жалпылығы міне осымен түйінделеді, тергеушісіне жөнелтуге жататын іс бойынша да жүргізуге болады.

Анықтаманың екінші түрі алдын ала тергеу жүргізу міндетті болмайтын істер бойынша жүзеге асырылады. Заң шығарушы орган мұндай істер қатарын бірнеше айтара өзгертті. Анықтаудың бұл түрін көбінесе ішкі істер органдарының қызметкерлері жүргізеді және алдын ала тергеумен қатар өз бетінше қолданылады. Анықтаманың бұл түрі іс бойынша толық жүргізіп, іс тергеушіге берілмейді. Тергеу әрекеттерін анықтама жүргізетін адам толық жүргізеді де, істі сотқа жібереді, не болмаса қысқартады. Осыған орай кейбір ғалымдар анықтаманың бұл түрін алдын ала тергеумен бірдей деген пікір айтады.

ә) . Анықтау органдарының түрлері және өкілеттілігі.

ҚР ҚІЖК-нің 285 бабында алдын ала тергеу ісін жүргізу міндетті емес істер бойынша анықтаудың тәртібі мен мерзімдері көрсетілген.

1. Осы баптың екінші, үшінші, төртінші, бесінші, алтыншы, жетінші, сегізінші және тоғызыншы бөліктерінде көрсетілген қылмыстар туралы істер бойынша алдын ала тергеу жүргізу міндетті емес және анықтау материалдары істі сотқа қарауға негіз болып табылады.

2. Ішкі істер органдары Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 104, 106, 107 (бірінші бөлігінде), 108, 109, 110, 115, 116 (бірінші және екінші бөліктерінде), 117 (бірінші және екінші бөліктерінде), 118, 119, 123, 124, 126 (бірінші бөлігінде), 128 (бірінші бөлігінде), 132 (бірінші бөлігінде), 134-137, 139, 140, 141 (бірінші бөлігінде), 144, 145 (бірінші бөлігінде), 175 (бірінші бөлігінде), 178 (бірінші бөлігінде), 181 (бірінші бөлігінде), 183 (бірінші бөлігінде), 185 (бірінші бөлігінде), 186 (бірінші және екінші бөліктерінде), 187 (бірінші бөлігінде), 230 (бірінші бөлігінде), 251 (бірінші және төртінші бөлігінде), 252 (бірінші және төртінші бөлігінде), 253, 254 (бірінші бөлігінде), 257 (бірінші бөлігінде), 258, 259 (бірінші бөлігінде), 261 (бірінші бөлігінде), 262 (бірінші бөлігінде), 263 (бірінші және екінші бөліктерінде), 264 (бірінші бөлігінде), 265, 266 (бірінші және үшінші бөлігінде), 270, 271 (бірінші бөлігінде), 272-274, 275 (бірінші бөлігінде), 276, 287 (бірінші бөлігінде), 288 (бірінші бөлігінде), 290, 291, 292 (бірінші бөлігінде), 293, 296 (бірінші бөлігінде), 297, 298 (бірінші бөлігінде), 299 (бірінші бөлігінде), 300 (бірінші бөлігінде), 302 (бірінші бөлігінде), 317, 323, 324, 326, 327 (бірінші бөлігінде), 328, 329, 332-334, 342, 358 (бірінші бөлігінде), 359, 360, 362, 369 (бірінші бөлігінде) баптарында көзделген қылмыстар туралы істер бойынша жүргізеді.

Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 176-бабында (бірінші бөлігінде), 214-бабында (бірінші бөлігінде), көзделген қылмыстық істер бойынша анықтауды, егер ішкі істер органдарының тергеу жүргізуіне жатқызылған қылмыстар туралы істер бойынша анықтау жүргізуімен тікелей байланысты болса және қылмыстық істі жеке іс жүргізуге бөліп шығаруға болмайтын болса, ішкі істер органдары жүргізе алады.

3. Қаржы полициясының органдары анықтауды 176 (бірінші бөлігінде), 190 (бірінші бөлігінде), 192, 208, 221 (бірінші бөлігінде), 222 (бірінші бөлігінде) .

4. Кеден органдары анықтауды ҚРҚК-нің 214 бабының бірінші бөлігінде көзделген қылмыстар туралы істер бойынша жүргізіледі.

5. Әскери полиция органдары анықтауды ҚРҚК-нің 367 (бірінші бөлігінде), 370 (бірінші және екінші бөлігінде), 371, 372 (бірінші және үшінші бөлігінде), 373 (бірінші бөлігінде), 377 (бірінші бөлігінде), 378 (бірінші бөлігінде), 379 (бірінші бөлігінде), 387 (бірінші бөлігінде), 388, 389, 390 (бірінші бөлігінде), 391 (бірінші бөлігінде), баптарында көзделген қылмыстар туралы істер бойынша, сондай-ақ осы баптарда көрсетілген.

Әскери қызметті шақыру немесе келісім шарт бойынша ҚР Қарулы Күштеріне ҚР басқа да әскері мен әскери құрылымында өткеруші әскери қызметтердің, запастағы азаматтардың, олардың әскери жиындардан өту уақытында; әскери бөлімдердің, құрамалардың, мекемелердің азаматты қызметкер адамдардың өздерінің қызметтік міндеттерін атқаруына байланысты немесе осы бөлімдердің, құрамалар мен мекемелердің орналасқан жерінде жасалған туралы істер бойынша жүргізеді. ҚР ҚІЖК-нің 285 бабына сәйкес анықтау органдарына ішкі істер органдары, қаржы полициясының органдары, кеден органдары, әскери полиция органдары, әділет органдары, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары жатқызылып, оларға өз өкілеттігіне орай анықтама жүргізілетін қылмыстар саны көрсетілген.

Анықтау жүргізуде барлық анықтау органдары арасынан ішкі істер органдарының үлесі жоғары.

Ішкі істер органдарында анықтауды анықтау органының бастығының тапсырмасы бойынша кез келген анықтау органының қызметкерлері жүргізеді. Егерде ҚР Ішкі істер органы саласын алып қарасақ анықтауды ішкі істер бөлімінің бастығының тапсырмасы бойынша жедел уәкілдер, аумақтық учаскелік полиция инспекторлары, көші-қон тобының полиция инспекторлары, кезекші бөлімнің инспекторлары жүргізеді.

Қазіргі қолданыстағы ҚР ҚІЖК-нің 67-бабы анықтаушының құқықтары мен өкілеттілігін ашып көрсеткен. Анықтаушы анықтау органы бастығына әкімшілік жағынан да, процессуальдық жағынан да тәуелді себебі сотқа дейінгі іс жүргізуді анықтау органдары жүзеге асыратын қылмыстар туралы істер бойынша анықтау органының бастығы анықтаушылардың іс-әрекеттерінің уақтылығына және заңдылығына бақылау жасайды және:

1) олардың іс жүргізуіндегі істерді тексеруге;

2) жекелеген тергеу және өзге де іс жүргізу әрекеттерін жүргізу, айыпталушы ретінде тарту, қылмысты саралау және айыптаудың көлемі туралы, істерді (материалдарды) бір анықтаушыдан екіншісіне беру туралы нұсқау беруге;

3) анықтауды бірнеше анықтаушыға тапсыруға;

4) қылмыстық іс қозғауға және істі өзінің жүргізуіне қабылдап не жекелеген іс жүргізу әрекеттерін орындай отырып анықтауды жеке-дара жүргізуге құқылы

Анықтау органының бастығы қылмыстық іс қозғау немесе оны қозғаудан бас тарту, тінту жүргізу және мүлікке тыйым салу туралы, айыпталушыны қызметінен шеттету, айыпталушыға (сезіктіге) қатысты қамауға алу түріндегі бұлтартпау шараларын таңдау, өзгерту немесе тоқтату туралы, іс бойынша іс жүргізуді қысқарту, тоқтата тұру, жаңғырту қамауға алынбаған айыпталушыны (сезіктіні) стационарлық сот - медициналық немесе сот психатриялық сараптамалар жүргізу үшін медициналық мекемеге жіберу, айыпталушыны (сезіктіні) қамауда ұстау мерзімін ұзарту туралы, айыпталушыны этаппен жөнелту, оған іздеу жариялау туралы қаулыларды бекітеді, қылмыс жасады деп күмән келтірген адамдарды ұстау туралы хаттаманы, айыптау хаттамасын бекітеді; қылмыс жасауға жағдай туғызатын жағдайларды жою жөнінде шаралар қолдануда қамтамасыз етеді; прокурорға айыптау хаттамасын бірге қылмыстық істі жолдайды.

Жоғарыдағы аталған мән жайларға талдау жасайтын болсақ анықтаушыны іс жүргізудегі процессуалдық жағдайының тікелей анықтау органының бастығына тәуелді екенін көрсетеді. Мұның өзі анықтаушының өз өндірісіндегі қылмыстық істің немесе материалдың жан-жақты объективті түрде қаралып заңды шешім қабылдауына кері әсер тигізері сөзсіз.

Қылмыс ізін, өзге материалдық объекілерді анықтау. Сондай-ақ іс үшін маңызы бар жағдайларды айқындау мақсатында тергеуші, ал ол жоқ болған жағдайда анықтаушы немесе қылмыс туралы арыз немесе хабар түскен анықтау органының лауазымы жағынан жоғары қызметкері жердің, үй-жайлардың, заттардың, құжаттардың, көзі тірі адамдардың, мәйіттердің жануарлардың қарауын жүргізеді. Қараудың жүзеге асыратын адамның нұсқалары сол тергеу әрекетіне қатысушылардың барлығы үшін міндетті.

Қылмыстық істі қозғау туралы шешім шығару қаруды жүргізбейінше мүмкін болмайтын жағдайларда ол қылмыстық іс қозғалғанға дейін жүргізілуі мүмкін. (ҚР ҚІЖК-нің 221-бабы) .

ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексінде тергеулік қарауды тергеулік тексеру деп берген. Тексеру тергеулік қараудың мазмұнын толық аша алмайды, ол тек бақылау, зерттеу сияқты тергеулік қараудың тәсілдері қатарына жататындықтан ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексіндегі тексеру деген сөзді қарау, яғни тергеулік қарау деп түсіну керек.

Тергеулік қарау қылмыстық іс үшін маңызы бар объектілерді, олардың белгілерін, сипаттарын, жағдайларын және өзара орналасуын анықтау мен тексеруден тұрады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.