Демократияның даму тарихы

Жоспар

Жоспар:
1. Демократияның дамуы
2. Қазақстан демократиялық мемлекет.
3. Демократия сөзінің шығуы.
4.Әлеуметтік салада.
5.Пайдаланылған әдибиеттер.

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Демократияның даму тарихы.

Жоспар:

1. Демократияның дамуы

2. Қазақстан демократиялық мемлекет.

3. Демократия созінің шығуы.

4.Әлеуметтік салада.

5.Пайдаланылған әдибиеттер.

Саясаттану курсында демократия атаулы ұғымының алатын орны ерекше.
Себебі демократия – бағзы заманнан бері халықпен бірге жасап келе жатқан
қарапайым да адам таңқаларлық ғажап ұғым. Мәселен, Геродот ұсынған антиктік
демократияның белгілерін қарастырып көрелік. Біріншіден, адамдар қызметке
жеребе тастау жолымен іріктелді. Екіншіден, барша халық заңға бағынды.
Үшіншіден, елдің ішкі және сыртқы саясатының бағыт-бағдары жалпыхалықтық
жиналыста шешімін тауып отырды. Осы аталған демократиялық принциптерді
алғашқы болып Аристотельдің бастауымен Афины Республикасы енгізді. Ең кедей
деген төртінші тапқа да сайлау құқы берілді. Сөйтіп, ұлы философтардың
қолдауымен Афиныда өмірге келген полистік демократияның дамуы 300 жылға
созылды. Дегенмен, антик ғұламалардың ақыл-ойынан туындаған полистік
демократияның да кемшіліктері мен залалды жақтары аңғарылмай қалған жоқ.
Мысалы, мемлекетте арнайы заң болмай, қара тобыр саяси билікті өз қолына
ала қалса, онда полистік демократия ұжымдық билеушінің рөлін атқарып, бүкіл
халық тиранға айналған болар еді. Сонда халық атынан сөйлейтін мылжыңдар
елді билеп-төстеп, оның аяғы анархияға келіп соғар еді. Афиныда саяси
партия құруға жағдай тумады. Себебі мұнда өзгеше ойлайтындар үнемі жер
аударылып отырды. Елдегі саяси жүйеде төте сайлау болып, оған еріктілер де,
кедейлер де қатыса алды. Алайда антиктік саяси жүйе мемлекеттік басқару
формасы емес еді, бұл тек саяси жүйе ғана болатын. Дәл осы тұста Римде де
алғашқы рет билік бөлінісі басталды. Саяси қақтығыстарды реттеу үшін халық
мінбері түріндегі жаңа элемент пайда болды. Осыдан бастап елдерде саяси
қақтығысытарды шешетін арнайы орындар шығып, оларға заңды сипат берілді.
Римдегі саяси жүйеде ең бірінші болып басқарудың аралас түрі енгізілді.
Мәселен, патшаның билігі – консульдік билік болса, сенат – аристократиялық,
ал халық мінбері – халық билігі болды. Кейінірек АҚШ-та да билік осы үлгі-
кеңес бойынша бөлінді. Айталық, президенттік – римдік патшалық билік, сенат
– аристократия, өкілеттілер палатасы – халық мінбері дегендей. Тағы бір
ұқсастық – тарихи дәстүрдің қайталануынан көрініс тапты. Мысалы, АҚШ-та
Жоғарғы сот –заңдар мен Конституцияны талдау органы болса, Римде – бұл
міндетті цензорлық институт атқарды. Басқаша айтқанда, жаңадан қабылданған
заңдар бұрынғы қабылданған заңдармен салыстырылып, сәйкестендіріліп отырды.
Ежелгі Римдегі билік механизмі саяси партия құру мүмкіндігін жойды. Бұл
үлгі кейін Ш.Монтескье теориясының негізін құрды. Партия құруға қарсы
күрестің мақсаты қайткенде саяси жүйенің тұтастығын сақтаудан туындаған
еді. Шындығына келгенде, антик демократияның жаңа дәуірдегі демократиядан
айырмашылығы: мұнда мемлекет орнына саяси жүйе болды, жеке адам мен полис
бөлінбеді, жеке адам бостандығының кейбір автономиялық сипаты болды, олар
құқықтармен қорғалды, жеке адамға көпшіліктің өктемдігі жүрмейтін еді.

Біздің Республикамыздың жағдайында демократиялық мемлекет – ең
алдымен Конституция қабылдап, тікелей мемлекет басшысын және Парламентті
сайлайды, өкілетті мерзімі біткен соң оларды ауыстыруға халықты
құрылтайшылар арқылы қатыстырады. Басқару тәртібінің нысанына
(президенттік, парламенттік) қарамастан, мемлекеттің жоғарғы органдары
арқылы көпшіліктің еркін анықтауға және барынша жүйелі қорғауға қажетті
жағдайлар жасайды.Сонымен қатар демократиялық мемлекет әлеуметтік және
ұлттық нысандарына, тағы басқа да ерекшеліктеріне қарамастан жекелеген
азаматтардың өз мүддесін білдіруіне, оның есепке алынуына да мүмкіндік
береді. Бұл ретте Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес сөз, ар-
ұждан бостандығы, тілі мен ұлтын өзі анықтауын қамтамасыз ете отырып,
бірлесу, митингілер, демонстрациялар, шерулер өткізу ереуілге шығу
құқығымен қоса, жекелей және ұжымдық, еңбек дауын шешу, сондай-ақ
мемлекеттік қызметке араласып, мемлекеттік, тағы басқа да істерді басқару
қызметіне қатысуға тең құқықтар беріледі.Демократиялық мемлекеттің сипаттық
ерекшелігі республика азаматтарының мемлекеттік қызметке араласуын ретке
келтіру болып табылады. Мемлекеттік қызмет институтын реттеу 1995 жылғы
Конституцияда қарастырылды.Демократиялық мемлекет ретіндегі Республика
қызметінің түбегейлі принциптерінің бірі – қоғамдық татулық пен саяси
тұрақтылық. Демократиялық мемлекет саяси тәртіп жүргізудің демократиялық
тәсілдері мен әдістерін көбірек қолданады.Қазақстан Республикасы – зайырлы
мемлкет. Бұл ұғым Қазақстандағы діни мекемелер мен діннің мемлекеттен
ажыратылғандығын білдіреді. Қазақстандағы ислам мен православилік, тағы
басқа нанымдық ағымдардың ісіне мемлекет араласпайтындығын білдіреді. Діни
негізде партия құруға жол берілмейді. Мемлекет органдары қағидалық заң
негізінде емес, Конституция негізінде құрылы, жұмыс істейді.Сонымен бірге
әркімнің ар-ұждан бостандығына құқығы бар, оны жүзеге асыру мемлекет
алдындағы міндет. Наным немесе атеизм мәселесі — әркімнің өзіндік
ұстанымы.Елдегі дін қабылдау бостандығы мен діни бірлестіктердің жұмысы
жөніндегі заңдылықтарды мемлекет белгілеп, бақылайды. Қазақстан аумағында
шетелдік діни бірлестіктердің жұмыс істеуі, ол орталықтардың Республикадағы
діни бірлестік жетекшілерін тағайындауы тек тиісті мемлекеттік органдардың
келісімі бойынша ғана асырылуы мүмкін.
Қазақстан – құқықтық мемлекет. Қазақстан Республикасының Конституциясы –
құқықтық мемлекеттің бастауы әрі шарты.Оның негізгі принциптері:азаматтар
үшін – “заңды тыйым салынбағанның бәріне рұқсат етіледі” ,мемлекеттік
органдар мен лауазым иелері үшін – “заңда нақты не көрсетілсе, соған ғана
рұқсат” болып табылады.Құқықтық мемлекет жұртшылық пен мемлекеттік лауазым
иелерінің құқықтық мәдениетін арттыруды, барлық заң жүйесін жақсартып,
әділеттілікті жоғары дәрежеге көтеруді мақсат тұтады. Құқықтық мемлекеттің
сапалық белгісі – адам және азамат құқығы мен бостандығына халықаралық,
өлшем деңгейінде кепілдік беру болып табылады. Сот билігінің тәуелсіздігі
мемлекет пен азаматтың өзара қатынасының дәйекті жүргізілетініне кепілдік
бере алады. Конституция нормаларында атаған белгілер айқын көрініс
тапқан.Қазақстан — әлеуметтік мемлекет. Конституцияда көрсетілгендей,
Қазақстан Республикасы демократиялық, зайырлы, құқықтық мемлекет болуымен
қатар, әлеуметтік мемлекет болып та табылады.Әлеуметтік мемлекет жекелеген
топтарға немесе ұлыстарға емес, тұтас қоғам мен азаматтарға қызмет етеді.
Ол мемлекеттік қор есебінен барлық азаматтарға мүмкіндігінше игіліктер
көрсетіп, қоғамдағы ауыртпалықтарды да теңдей бөлу жолымен әлеуметтік
теңсіздікті болдырмауға әрекет етеді. Мемлекеттің әлеуметтік сипатын
Республика Конституциясында көрсетілгендей, білім беру, денсаулық сақтау,
ғылым, мәдениет, халықты жұмыспен қамтамасыз ету, еңбекті қорғау,
әлеуметтік қамсыздандыру және жағдайы төмен отбасыларына көмектесу сияқты
шаралардан көруге болады. Әлеуметтік мемлекет азаматтың ең төменгі күнкөріс
қажеті мен өмір сүрудің лайықты жағдайларын жасауды талап ету құқығын
мойындацды. Бұған денсаулық пен адам өміріндегі қауіпсіздік мәселелері де
кіреді.Бұл шараларды әлеуметтік мемлекет жалпы және мақсатты әлеуметтік
бағдарламалар арқылы жүзеге асырады. Қоғам мен азаматтардың нақты бір
категорияларының мүддесі үшін күрделі экономикалық жоспарлауға және
бюджеттік қаржыландыруға жүгінеді. Мәселен, Қазақстан Республикасының
Үкіметі 1995 жылғы желтоқсанда “1996-1998 жылдары реформаны тереңдету
жөніндегі іс-қимыл бағдарламасын” қабылдады. Оның негізгілерінің бірі –
“әлеуметтік саясат” аталатын үшінші бөлім болды. Сондай-ақ 1995 жылы
желтоқсанның 19-ында Қазақстан Республикасының Президенті қабылдаған
“Қазақстан Республикасы тұрғындарының әлеуметтік тұрмыс жағдайларын
жақсарту жөніндегі шаралар туралы” Жарлығы да осындай игілікті істердің
қатарына қосылады.Алайда әлеуметтік мемлекетті “Соцалистік мемлекет” деген
ұғыммен шатастыруға болмайды. Әлеуметтік мемлекет нақтылы экономикалық
мүмкіндіктерге сай әлеуметтік қамқорлықтарды өз міндетіне алады және
азаматтардың еңбек пен кәсіпкерлік белсенділігінің төмендеп, теңгермелік
көңіл-күйдің болуына жол бермейді. Сондықтан Қазақстан Республикасы
Конституциясының екінші бөлімінде азаматтың құқығы, бостандығын және
міндетін бекіте отырып, жеке адамның өмірін және еркін жетілуін қамтамасыз
ету мемлекеттің міндеті емес, алдымен оның өзінің санасы мен ерік-жігерінің
ісі екендігін атап көрсетеді. Әлеуметтік мемлекет бірінші кезекте жеке
бастамалар мен қоғамдағы экономикалық еркіндік үшін қажетті жағдайлар
туғызуға міндетті. Осы жағдайлар арқылы “бүкіл халықтың игілігін көздейтін
экономикалық даму” үйлестіріледі.Республикалық референдум — Конституция,
Конституциялық заңдар мен басқа да Қазақстан Республикасының мемлекеттік
өміріндегі өте маңызды мәселелер жөніндегі шешімдердің жобалары бойынша,
Республиканың барлық аумағында өткізілетін бүкілхалықтық дауыс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.