Қазақ терминологиясы қалыптасуының кезеңдік сипаты

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 38 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚ ТЕРМИНОЛОГИЯСЫНЫҢ ЗЕРТТЕЛУІ

Қоғам өміріндегі өзара қарым-қатынастың ең басты құралы болып саналатын тілді әлеумет әрдайым өте жоғары бағалап, оның өзгеріс, өрістерін жіті қадағалап отырады. Тіл қоғамдық құбылыстың бірі ретінде сол қоғам тіршілігін айнаға түсіргендей өрнектейді.

Қоғам қашан да қозғалысқа, өзгеріске, дамуға бейім тұрады. Осыған орай тіл де дамиды. Бірақ тілдің даму деңгейі оның барлық қабатына бірдей тән емес. Оның белгілі бір қатпары өзгеріс, өріске онша көне бермейді, (мәселен, тілдің грамматикалық категориялары, дыбысталу жүйесі т. т. ) . Ал оның қайсібір қатпарлары жаңалыққа, соны мағыналық ұғым, түсініктер әкелуге бейім тұрады. Осы тұрғыдан алып қарағанда, дамыған, жетілген тілдің басты көрсеткішінің бірі оның терминдік жүйесінің саралануы болып табылады. Тілдің қоғамдық қызметі ара түсті, дамыды деп ауыз толтырып айтарлықтай дәрежеге жетсек, осыны айтықызатын, алдымен, терминологиялық лексика.

Ірі оқиғалар тұсынан бергі жердегі қазақ тілінің болмысына көз салсақ, оның ұлттық сипаты ғана өзгеріп қоймай, сонымен бірге халықаралық қуаты арта түскенін де байқауға болады.

Осының нәтижесінде сөздік қорымызға революция, коммунизм, социализм, интернационал совет, министр, комитет, парламент, партбилет, радио, комсомол, коммунист т. б. тәрізді толып жатқан кірме сөздер енді. Ал еңбек, екпінді күрес, жарыс, іс, тап, жиналыс, жоспар, күн, белсенд сияқты сан алуан сөздер жаңаша қолданысқа түсіп, терминдеу өрісі кеңіді. Бұл есепсіз мол қазына қатары күні бүгінге дейін толысып, молайып келеді. Яғни тіліміздің терминдеу сапасы әлі жүріп жатыр. Тілдің осылайша толығуы, оның қоғамдық қызметін күшейтіп, бұрынғыдан әлдеқайда қуатты құралға айналдырды. Тілдің байлығын молайтып, қызметін күшейткен, оның икемділігі мен дәлдігін дамытқан бұл лексикалық қабатты ғылым тілінде термин сөздер деп атау лингвистер түсінігінде дағдыға айнала бастады.

Адам қызметінің арнаулы салаларының қайсысын алсақ та сол салалардың әрқайсысының өзіне тән ұғымдар жүйесі болады. Ондай арнаулы ұғымдардың атаулары да ұғымдар жүйесінің ерекшеліктерін көрсетіп тұруы қажет. Ғылым мен техника дамыған сайын мыңдаған жаңа ұғымдар пайда болып жатады. Олардың әрбірі өзінің таңбалаушысын тауып, тілдік тұрғыдан да жүйелеуді қажет етеді.

Мүндай қажеттіліктерді өтеп, термин жасау, қалыптастыру, терминологияны жүйелеу, реттеу жұмыстарын дұрыс жолға қою, жалпы ғылыми - техникалық терминологияның даму бағытын белгілеу- бүгінгі күннің кезек күттірмейтін өзекті мәселелері болып отыр.

Соңғы оншақты жыл көлемінде ғылыми жұртшылық термин мәселесіне айрықша назар аударып, баспасөз беттерінде көпшіліктің жаппай пікір білдіріп, жатқандығына қарамастан қазақ терминологиясы өзінің даму бағытын айқындай алмай отыруы - соның көрінісі болып табылады.

Атау сөздердің күнделікті өмірде араласпайтын жері жоқ. Тіпті қазіргі кезеңде термин сөздердің ауыз екі сөйлеу тілімзге де еніп, күнделікті өзара бірге қарым-қатынас құралына да айнала бастағанын байқау қиын емес. Мұның өзі - тілдің, атап айтқанда, әдеби тілдің қарқынды дамуын байқататын бір белгі. Сан салалы ғылыми қажетімізді өтеуге қызмет етіп отырған әдеби тіл, ең алдымен, осы терминологиялық лексиканың өрістеуіне тәуелді. Терминологиялық жүйесі жасалмаған, терминдік ұғымдары қалыптаспаған тіл- ол әлі әдеби тіл дәрежесіне көтеріле алмаған тіл.

Яғни терминсіз қолданыс болмайды, терминсіз ғылыми ой-пікірді өрбітуге болмайды. Оның қанат жайғаны соншалық, қоғам өмірінің қандай саласында да қазір терминсіз күн кешу мүмкін емес.

Ғылыми-техникалық революция белең алып отырған қазіргі жағдайда мәселенің бұлайша қарастырылмауы мүмкін де емес. Өйткені терминологиялық лексика, әсіресе қоғамдық, табиғат және техника ғылымдары тілі бұл кезеңде өзгеше даму жолына түсіп, соған байланысты неше алуан күрделі проблемаларды алға тартады. Міне сондықтан ұғымдар жүйесін тіл материалы арқылы жабдықтайтын терминология кез келген ғылым саласының логикалық мазмұнын жасайтын негіз деп аталуға хақысы бар. Ендеше, терминология дегеніміз ғылым тілі болып шығады.

Терминологиялық лексиканы зерттеуде және оның қоғам үшін мәнін, маңызын анықтауда А. А. Реформатскийдің, В. В. Виноградовтың, О. С. Ахманованың, И. Ф. Протченконың, В. И. Сифоровтың, Ю. А. Дешериевтің, К. М. Мусаевтың, Р. А. Будаговтың, Л. И. Скворцовтың, В. П. Даниленконың, Т. С. Коготкованың, Т. С. Кандилакидің, А. В. Сперанскаяның, Б. З. Букчинаның, В. Ф. Журавлевтің, И. Н. Волковтың, Т. Бердагаевтың т. б. зерттеуші ғалымдардың ролі ерекше болды.

Бұл жайында түркология ілімінде де біраз әңгіме қозғалды . Оның ішінде өзіндік пікір өрбіткендері де бар. Атап айтқанда, А. Байтұрсынұлы, қазақ түрколог тілшілері: Қ. Жұбанов, Н. Т. Сауранбаев, С. Аманжолов, Ә. Т. Қайдаров, Р. Өркенова, С. Исаев, М. Балақаев, Ш. Ш. Сарыаев, А. Әбдірахманов т. т.

Термин жайында бүкіл түркология, оның ішінде қазақ тіл білімінде, сондай-ақ орыс лингвистикасының өзінде де осыған тоқтайық дейтін бәтуәлі пікір, тұжырым тізгінін ұстау қиын. Оның не екенін, лексиканың қай тобына жататынын елдің бәрі білгенмен, негізгі, басты белгілерін ажыратып, тануда әр қилы түсінік бар. Осыған берілетін анықтаманы өзі де ала-құла.

Ал «термин» деген ұғымның өз басына келер болсақ, әлі күнге бұл жайында бірыңғай пікір қалыптаса алмай келеді. Мына еңбекте қабылданған көзқарас бойынша, « Термин - бұл арнаулы қолданыс саласындағы ғылыми немес өндірістік-технологиялық ұғымның атауы болып табылатын және дефинициясы (тиісті ұғымның анықтамасы) бар сөз немесе сөздер тіркесі » [1, 40] . Ұсынылып жүрген анықтамалар бірыңғай емес. Принципінде кез келген сөз термин бола алады, бірақ ол оның ерекше қызметіне байланысты. Өндіріс жағдайында терминдер белгілі бір адамдар тобының өзара қарым-қатынас құралы есебінде пайдаланылады. Яғни олар маман ортада, арнаулы әдебиетте қолданылады.

Кәсіби терминология әдетте белгілі практикалық мұқтаждыққа, күнделікті қажеттілікке орай пайда болады. Әдеби тілмен оның функционалдық стильдері пайда болмастан бұрын кәсіби лексика өзінше табиғи түрде жасалып отырады, кейде тіпті оның әр қилы жергілікті (терминологиялық) нұсқалары да қабаттаса жүреді . Арнаулы әдебиеттердің пайда болуы сөздік құрамның бұл саласының дамуына жаңа бір леп қосады, яғни дамудың басқаша арнасына түседі.

Термин жөнінде ғылыми және анықтағыш еңбектерде түрлі мәліметтер беріледі. Тиянақты түйін мен дәл анықтамалар беруге тырысатын энциклопедиялық сөздіктерге үңілгенде, мынаны байқаймыз.

«Термин - рим мифологиясында шекара құдайы. Термин - терминалдар құрметіне арналған мейрам» дегенді меңзейді екен. Сонымен бірге термин - шекара, шек деген ұғымды білдіретін латын сөзі. Бұл - 1980 жылы Мәскеуде жарық көрген бір томдық «Советский энциклопедический словарь» деген еңбекте берілген анықтама.

Терминология мәселесімен айналысқан ғалымдардың қай-қайсысы да, ең алдымен, оның мазмұны мен мәнін ашып, анықтамасын айқындап беруге тырысып отырған. Әсіресе бұл проблеманы лингвистер тереңірек қарастырып келді. Мысалы, бұл жайында О. С. Ахманова еңбегінен [2, 16] мынадай жолдарды оқуға болады. «Термин (ағыл. ) дегеніміз - арнайы ұғымдар мен арнайы заттарды дәл белгілеу үшін жасалған (қабылданған, енген және т. б), тілдегі арнайы (ғылыми, техникалық, т. т. ) сөздер мен сөз тіркестері».

Сонда бұл келтіріліп отырған екі анықтаманың өзара аздаған ғана айырмасы болғанмен, негізінен, бір тектес екенін көреміз. Термин болатын сөздің шегі, шеті, шекарасын анықтау керек дегенді меңзейді. Яғни оның өзге сөздерден айырмасы оның мағынасының шектеулі болатындығында дегенді білдіретін тәрізді.

Бұл екі сөздікте «терминология» ұғымына да анықтама [3, 46] берілген.

Энциклопедияда берілген анықтамада терминологияның белгілі бір ғылым, техника салалары мен өнер түрлері терминдерінің жиынтығы екеніне мән беріледі. Ал О. С. Ахманованың сөздігінде осы айтылғандарға қоса мұның реттеуге, жөндеуге мейлінше көнбіс лексиканың ерекше қабаты екені баса айтылады.

Ал Д. Э. Розенталь мен М. А. Теленкова терминнің жоғарыда айтылған белгілерін қоса, бір мағыналылығына мән береді. Яғни тілдегі сөздердің біразы көп мағыналы болып келсе, термин болатын сөздердің олардан негізгі айрмашылығы - жалқы мағыналылығында деп түйеді.

Тіл білімінің белгілі мамандарының бірі А. Реформатский де термин мен терминология ұғымының теориялық мәнін ашып беруге тырысады. Ол термин, ұғым, сөз түсініктерінің өзара байланысы жөніндегі түрлі пікірлерді сүзіп шығып, екі түрлі бағытқа ден қояды: бірі - терминді белгілі бір затпен байланысты қарайтындар да, екіншісі - ұғымммен байланысты қарайтындар. А. А. Реформатский терминді ұғыммен байланыстыра қарайтын бағыттың белең алып келе жатқанына назар аударады.

Сөйтіп, осы уақытқа дейін термин мен терминологияға беріліп келген анықтамалардың көп кемшілігі барын сынайды. Ол терминнің басты белгілерін анықтап беруге тырысады. Оның дәлелдеуінше, терминнің жоғарыда сөз болған ерекшеліктеріне қоса мынадай белгілері бар: термин емес сөздердің мағынасы көбінесе контекс арқылы ашылып отырса, термин сөздер контекске тәуелді емес. Сондай-ақ термин сөздерге көп мағыналық, экспрессия жат екенін баса айтады.

Термин мәселесімен тікелей айналысқан қазақ ғалымы, белгілі лингвист Қ. Жұбанов мемтерминком бюллетенінің 2-санында бұған былай анықтама береді:

«Белгілі бір ұғымдарды білдіретін қарақшылы сөздер болады, сөздерді әлгіндей ұғымдарға-ғылым мен революция жағы қандай саты да тұрса, міне, осы екеуі теліп отырады; сонымен қатар термин сөзінің терминдік ұғымы мен күнделік тіршілік те қолданылатын жай сөздік мағынасы басқа болуы да мүмкін».

Профессор Қ. Жұбанов терминнің өзіндік өзгешелік сипатын дұрыс түсінбеушіліктен кеткен қателерге назар аударады. Мысалы, ол аударуға болмайтын терминдердің ( психология, коммунист, геометрия ) аударылуын ( жан жүйесі, ортақшыл, пішімдеме ) қате санайды. Мұның негізгі себебі терминдердің терминдік мағынасы емес, лексикалық мағынасына мән беруден дейді. Яғни әңгіме бұл жерде бір тілден екінші тілге аударуда немесе қабылдауда, ең алдымен, көңіл қойылуға тиісті шарт- оның терминдік мәні болу керек екендігінде.

Академик І. Кеңесбаев пен профессор Т. Жанұзақов та терминнің о баста латын тілінің «шек», «шекара» деген сөздерінен пайда болғанын айта келіп: « Ғылым мен техниканың, көркемөнер мен қоғам өмірінің алуан түрлі саласына байланысты қолданылатын, тұжырымды білдіретін, сөздер мен сөз тіркестері, атау сөз » [4, 21], -деп түйін жасайды. Қазақ Кеңес энциклопедиясында да негізінен осы типтес анықтама берілген: « Термин, атау- ғылым, техника, сол сияқты тұрмыстың белгілі саласындағы ұғымдарды дәл атау үшін жұмсалатын сөздер мен сөз тіркестері ». [5, 52]

Ғылыми әдебиеттерде кездесетін пікірлердің бәрі де, сайып келгенде, негізінен осы тұжырымдарға тоқтайды. Сонда термин дегеніміз, ең алдымен, негізінен, белгілі бір ғылым мен иехника саласында қолданылатын арнайы лексика болып шығады. Оның басты белгілері: дәлдік, қысқалық, жүйелілік.

Термин арқылы ғылыми ұғым білдіріледі. Ондай жағдайда термин ғылыми-зерттеу жұмыстарының, ізденістердің негізгі құралына айналады.

« Терминология» терминінің өзін жете түсінбей, оның нендей мағынаны білдіретінін дәл танымай тұрып, бұл туралы ғылымда жүйелі ой- пікір өрбіту қиын. Бұл ұғым, жалпы, ғылымда екі түрлі ыңғайда түсіндіріледі. Қалыптасқан пікір бойынша, жоғарыда әңгіме болғандай, «терминология», нң алдымен, тілдің арнайы лексикасының даму заңдылықтарын тексеретін ғылым саласы, сонымен бірге ол ғылым мен техниканың жеке салалары терминдерінің жиынтығы.

Ғылыми терминдерді тексергенде олардың қай сөз таптарынан жасалатынын қатты қадағалау қажет. Термин жасауға тек зат есімді қатыстыру қажет пе, жоқ, әлде өзге де, сөз таптарынан термин жасауға бола ма деген мәселеге назар аударған жөн. Бұл жайында неше алуан пікір бар. Г. О. Винокур [6, 13] терминдер тек зат есім болуға тиіс деп түйеді. Яғни термин болу үшін сол сөз заттануы тиіс. Ол әсіресе қимыл атауларына назар аударады. Сөйтіп, техникалық терминдердің көбі осы қимыл мен процесс атаулары болып келеді деген қорытынды жасайды.

Ал, А. А. Оруджев (әзірбайжан тілшісі) дербес мағынасы бар кез келген сөз, мейлі зат есім болсын, мейлі ол сын есім болсын, тіпті етістік пен үстеу де термин бола алады [7, 12], - дейді.

Терминді екі түрлі құрылымдық болмысын екі ыңғайда бөліп қарауға болады: тілдік және тілдік емес деп. Бұлар белгілі бір терминологиялық жүйенің құрамына ене отырып, бір-бірінен ерекшеленетін де жері бар (әсіресе сапалық ерекшелігі жағынан) .

Тілдік терминдер былайша жіктеледі.

I Термин сөздар (терминдік мәндегі сөздер) .

Бұлардың өзін бірнеше топқа бөліп қарау керек:

а ) түбір тұлғалы терминдер: бал, бас, газ, йод, бор, лак, өт, алтын т. б. ;

ә) туынды түбір терминдер: жазушы, бастауыш, баяндауыш, тракторшы, көрермен, қондырғы, есірткі, көрме т. б. ;

б) күрделі терминдер: үшбұрыш, екітілділік, темір-бетон, радиоактивтілік т. б. ;

в) қысқарған күрделі терминдер:

Мұның өзін бірнеше топқа бөлуге болады:

1. буын қысқарту арқылы біріктіріп жасалған терминдер. Мұнда көбінесе екі сөздің басқы буындары біріктіріледі: колхоз, совхоз, обком т. б. ;

2. аралас типті күрделі терминдер. Бұлар, әдетте, бір сөздің басқы буынын не сол сөзді тұтас басқа бір сөздердің басқы дыбыстарымен біріктіру арқылы жасалады: райпо - районное потребительской общество т. б. ;

3. қысқартылған сөздерден жасалған аббревиатуралар: ГЭС, ВЦСПС, МТС т. б.

II Сөз тіркесі түріндегі терминдер.

а) еркін тіркесті терминдер. Мұның құрамындағы әрбір компонент жеке тұрып термин бола алады. Ол басқа терминологиялық сөз тіркесінің қатарына енуі де ықтимал. Мысалы, күкіртті азот, азотты алюминий, кеңес Одағы т. б. ;

ә) еркін емес тіркесті терминдер, яғни бұлайша тіркескен терминдер құрамындағы сөздердің бәрі бірдей жеке тұрып термин бола бермейді. Олар дәл осы тіркесім түрінде ғана терминдік қызмет атқарады. Мысалы, қызыл бұрыш, ақ отау, азат ел, сұрапыл соғыс т. б. ;

б) фразеологиялық терминдер: ежелгі заман, абсолют шама, табиғат заңы, ақыр заман, саяси қайраткер, жұмыс столы, бақыт құсы, айқын мысал, ортақ іс.

III Тілдік емес термндерге неше түрлі таңба белгілер, графикалық символдар, математикалық, физикалық, химиялық формулалар мен цифрлар жатады.

60-жылдарға дейін терминологияның әдеби тілге жататындығы жөнінде дау болмайтын. 1959 жылы Мәскеуде өткен Бүкілодақтық терминологиялық мәжілісте және 1967 жылы Лненинградта өткізілген ғылыми-технткалық терминологияның лингвистикалық проблемалары жөніндегі кеңесте терминологияны әдеби тіл лексикасының дербес саласы деген пікір басым болды.

Терминология әдеби тілдің бір тармағы ретінде сол әдеби тіл нормасы мен ережесіне бағына отырып, сөзжасам және сол норманы кодтау жағынан өзіне ғана тән өзіндік ерекшеліктерін де байқатады.

Терминология кең мағынасында «адамның кәсіптік қызмет саласындағы қолданылатын арнаулы лексиканы қамтитын, тілдің сөздік құрамының бөлігі ». Терминология - арнаулы сала ұғымдарының жүйелік ерекшеклігін көрсете отырып, оның коммуникативтік қажеттілігін өтеуге қызмет ететін атаулар жиынтығы.

Терминология терминінің өзі көп мағыналы термин.

Ғалымдар оның 5 түрлі мағынаны білдіретінін көрсетеді.

1. термин - сөздердің жиынтығы немесе жалпы көптеген саны белгісіз терминдер;

2. қандай да бір сала трминдерінің (ұғымдары мен атауларының) жиынтығы (медицина терминологиясы, география терминологиясы) ;

3. терминдердің жасалуы, құрамы мен қызметі туралы ілім;

4. белгілі бір тілде қолданылатын белгілі бір білім саласы терминдердің жасалуы, құрамы мен қызметі және олардың басқа тілдердегі баламалары (эквиваленттері) туралы ілім.

Соңғы жылдардағы өрістеген халықаралық байланыс, екітілділік, көптілділік ұлт тілдерінде ғылыми-техникалық терминологияны молайтып келеді. Қазақ тілі терминологиясы 20-30-жылдары негізінен ана тілдің лексикограмматикалық құралдары арқылы жасалса, 50-80-жылдары бұл арнаулы лексика қоры, негізіне, орыс және халықаралық терминологиялық үлгілермен толыға тиісті. Ал қазақ тілі терминологиялық жүйесін бір ізге салып, қалыптастыруда, оны заман талабына сай етіп қайта жасауда 80-жылдардың екінші жартысынан былайғы кезеңнің алатын орны айырықша. Айырықша болатыны, өмірдің басқа салалары сияқты, қазақ тілінің де ғылыми ой-пікір өрбітер өрісінде өзгеше сапалық құбылыстар бой көрсете бастады. Бақсақ, қатып-семген қағидалық категорияға айналған терминдердің көбін қайта қарап, олардың нақты қазақы атауларын жасауға әбден болады екен. Тіпті соңғы екі-үш жыл ішіндегі қазақ баспасөзінің беттерінен көруге болады.

Кезінде әдеби тілімізге қаптап енген кірме сөздерге де көзқарас басқаша болу керек сияқты. Сөйтіп, көптеген пікірлер желісі мынадай түйін жасауға итермелейді.

Термин сөздер тілдің ғылыми-техникалық прогреске иек артып, қол созған тұсына тән лексиканың арнайы саласы, яғни бұл, бір жағынан, тілдің әдебилігін тәптіштей түсетін бір белгі. Басқаша айтқанда, терминологиялық лексика әдеби тілмен тікелей байланысты дамып, оның әдебилігінің негізгі көрсеткіштерінің біріне айналады. Ол ең алдымен ғылыми ой-пікірді, техникалық ұғымды білдіру үшін пайда болады да, олардың дамуымен бірге қанаттанады. Термин сөз нақты, қысқа, тұжырымды, дәлме-дәл және бір мағыналы болуы керек.

А. Байтұрсынұлы - қазақ терминологиясын жасаушы

Қазақ әдебиеті тарихында ұлы Абайдың орны қандай болса, қазақ тіл білімі мен мәдениеті тарихында Ахмет Байтұрсынұлының орны да сондай.

А. Байтұрсынұлының артына қалдырған мазмұнды да бай мұрасы өте көп.

Байқап отырсақ, бұл тұңғыш қазақ лингвисі өзінің алдына жүйелі мақсат, айқын бағдарлама түзіп, сол бойынша өз бетімен жұмыс істеген тәрізді. Мәселен, оның бірінші мақсаты - қазақ баласының сауатын ашу болса, осыдан барып «Оқу құралы» (1912) пайда болады., содан кейін қазақ тілінің грамматикалық құрамын ана тілінде талдап беруді мақсат етеді де, «Тіл-құралды» (1914-15) жазады. Тілді дұрыс жұмсай білу тәртібіне байланысты ойға қалады да, «Тіл жұмсарды» (1928) ұсынады, сауат аштыру, тіл оқыту әдістемесін жасау мақсатында «Баяншыны» береді. Кезінде әлденеше қайталанып басылуының өзі бұл еңбектердің зәрулігі мен бағасының қаншалықты дәрежеде болғанын аңғартса керек.

А. Байтұрсынұлы «Айқап» журналы мен «Қазақ» газеттерінің беттерінде араб жазуының қазақ тіліне лайықтап икемделген жаңа нұсқасы туралы жұртшылыққа түсіндіріп, мақалалар жазады. Ол жасаған жаңа жазу үлгісі ел көңіліне бірден ұялайды да, қабылданады.

Міне, осы тұста ғалым әрбір пәннің, әрбір ғылым саласының өз жүйесі, сол жүйесіне лайықты ұғым, түсініктері болуы тиіс екніне көзі жетеді де, қазақ тілінің терминдік атауларын тыңнан жасауға кіріседі.

Жоғарыда айтылған «Айқап» журналы мен «Қазақ» газетіндегі қазақ жазуы жайындағы мақалаларында А. Байтұрсынұлы қазақ ұғымына әлі жат, бірақ тіліміздің ішкі жүйесін түсіндіруге қажет кейбір сөздерді жаңаша қолдана бастайды. Олар - дыбыс, әріп, емле, ноқат (нүкте), үтір, буын, әліппе, сөз аяғы белгі, сөз басы, дауысты дыбыстар, сүйеніш, дәйекші деген т. б. сөздер. Бұлар қазақ тілінде бұрыннан бар болғанмен, белгілі бір ғылыми ұғым есебінде нақты атауға иелік жасап отыруы тұңғыш рет.

Қазақ тілі терминдерін жасауды осындай алғашқы мақала пікірлерінде бастаған А. Байтұрсынұлы өзінің үш бөліктен тұратын айтулы еңбегі «Тіл-құралда» мейлінше дамытып, ұластырып алып кетеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.