Құрылыс кәсіпорнының қызмет ету тиімділігін арттыру жолдары

Жоспар

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

1. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
1.1. Кәсіпорынның қызмет ету тиімділігі, оның мәні мен маңызы 2. КӘСІПОРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІ ... ... ... ... ... .32
2.1. “Алматыоблауырқұрылыс” АҚ.ның экономикалық қызметінің көрсеткіштерін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
2.2. “Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының қызмет ету тиімділігін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...52
3. ҚҰРЫЛЫС КӘСІПОРНЫНЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...57
3.1. “Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының қызмет ету тиімділігін арттыру шаралары ... ... ..57
3.2. “Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының қызмет ету тиімділігін инновациялық жолмен арттыру ... ..68
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..73

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 51 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Нарық жағдайында құрылыс ұйымдарының тиімділігін арттыру жолдары

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

1. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
2. КӘСІПОРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІ ... ... ... ... ... .32
1. “Алматыоблауырқұрылыс” АҚ-ның экономикалық қызметінің
көрсеткіштерін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .32
2. “Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының қызмет ету
тиімділігін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...52
3. ҚҰРЫЛЫС КӘСІПОРНЫНЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ
ЖОЛДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...57
1. “Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының қызмет ету
тиімділігін арттыру шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...57
2. “Алматыоблауырқұрылыс” акционерлік қоғамының қызмет ету
тиімділігін инновациялық жолмен арттыру ... ... ... ... ... ... ... 68
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..73
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... .75

КІРІСПЕ

Қазақстанның қазіргі уақытқа сай даму сатысы – нарықтық экономикасына
көшу, құрылыс саласында жоспарлы басқарудан бас тарту құрылыс
кәсіпорындарында басқарудың нарық жағдайында қызмет ету тиімділігін
қамтамасыз ететін жаңа жүйесін құруды талап етеді. Бірақ құрылыс
кәсіпорындарының нақты кәсіпорынның жағдайы мен нарықтық бәсеке қабілетті
кәсіпорынның экономикалық жағдайы арасында үлкен айырмашылық бар.

Нарықтық экономиканың негізінен еңбек өнімділігін жоғарылатуды
оңайландыратын, қызмет ету тиімділігін арттыратын құралы болып табылуында.
Бірақ, мұндай жағдайда да қызмет ету тиімділігін арттырудың негізгі
бағыттарын, қызмет ету тиімділігін арттыруға әсер ететін факторларын және
оларды айқындау әдістемесін анықтау өте маңызды болып табылады.
Кез келген кәсіпорын үшін белгілі бір уақыт аралығындағы шығындар мен
табыс динамикасын көрсететін қаржы нәтижелерін ескеру өте маңызды.
Бірақ, тиісті өндірістік стратегияға, өндірістік ресурстар мен өткізу
нарықтарының дамуын тиімді пайдалануға талдау жасалынбаса, ақшалай түрде
көрсетілген қаржы ақпараты жеке тұрып, кәсіпорынның ағымдағы жағдайы мен
болашақтағы дамуына баға бере алмайды.
Экономикалық тиімді қызмет етуге байланысты ең көп тараған көзқарас,
оның техникалық өзгеруі жағынан (өндіріс көлемінің өсуі, жаңа құрылымдарды
енгізу жаңа техниканы пайдалану) қарастыруға бағытталған.
Екінші жағынан, кәсіпорынның белгілі – бір бағытта экономикалық
дамуын, оның іс- әрекетін экономикадағы белгісіз, тұрақсыз жағдайларға
бейімдеу арқылы қамтамасыз етуге болады.
Қазақстан Республикасында нарықтық экономикада қарқыны
жоғарылауды. Сонымен қатар шаруашылық үрдістің негізгі реттеуші механизмі
ретінде бәсекелестікте жоғары қырқын алуда .
Қазіргі заманғы экономикалық жағдайда әр шаруашылық субъектінің
қызметі осы үрдіс нәтижесіне қызығушылық білдіретін нарықтық қатынас
қатысушыларының назарына ие.
Қазіргі заман жағдайында кәсіпорын күн көрісін қамтамасыздандыру үшін
басқару персоналына бәрінен бұрын өз кәсіпорнының сонымен қатар потенциалды
бәсекелестерінің қызмет етуінің тиімділігінің дәрежесін бағалай білу керек.
Қызмет ету тиімділігі – кәсіпорынның экономикалық қызметінің маңызды
сипаттамасы. Ол кәсіпорынның бәсеке артықшылығын, іскерлік келісімдегі
потенциалын, қаржылық және өндірістік қатынастағы кәсіпорынның және оның
істестерінің экономикалық назарының қаншалықты кепілдіктендірілгенін
өндірісі қаншалықты тиімді ұйымдастырылғанын анықтайды. Бірақ, кәсіпорын
қызметіне оның алға қойған мақсатына жетуіне бір ғана тиімділік дәрежесін
нақты бағалау аз.
Адамзат қызметі тиімділікпен тікелей немесе жанама байланысты. Бұл
сөздің негізінде ресурс шектеулігі, уақытты үнемдеу, қолда бар ресурстан
барынша көп өнім алу
Тиімділік мәселесі - бұл әр қашан таңдау мәселесі. Таңдау қандай
өнім түрлерін, қалай өндіру қажет, оларды қалай бөлу керек, ағымда және
болашақта ресурстардың қандай көлемін тұтыну керек.
Тиімділіктің деңгейі экономикалық өсу, өмір сүру деңгейінің
жоғарылауы, инфляция деңгейінің төмендеуі жұмыс істеу және демалыс
жағдайының жақсаруы сияқты әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешуге
әсер етеді.
Тиімділік латынның effektus сөзінен – орындалу, жүзеге асыру, ықпал
ету дегенді білдіреді. Бұрын тиімділік сөзі техника мен технологияға
жатқызылатын. Мысалы: бу двигателі дизельдіге қарағанда тиімдірек болып
есептеледі. Өйткені, біріншісінде энергияның көп пайызы бекер жұмсалады.
Бірақ, физикалық көзқарас тұрғысынан қарағанда энергия да біреуге қажетті
жұмысты атқарады. Бұл, тиімділік тек қана технологиялық қасиет деген сөз,
яғни баға беруге тәуелді және бағалау категориясы болып табылады.
1. КӘСІПОРЫННЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1.1. Кәсіпорынның қызмет ету тиімділігі, оның мәні мен маңызы

Кәсіпорының қызметтіне баға беру оның тиімділігінің соңғы нәтижелері арқылы
жүзеге асырылады. Тар мағынада тиімділік әсер беретін, қажет нәтижеге қол
жеткізетін, жүзеге асыратын дегенді білдіреді. Тиімділік сөзі келесі
мағынаны береді - үрдістің операцияның, бағдарламаның нәтижелі болуы,
нәтижеге жетуді қамтамасыз ететін шығындарға қатысты нәтижеге деген
тиімділік.
Қызмет ету тиімділігі – қызмет етудің барлық сатысындағы маңызды сапа
белгісі болып табылады. Қызмет ету тиімділігі өндіріс потенциалын қолдану
дәрежесін көрсетеді, ал бұл қоғамдық өндірістегі нәтижелер мен шығын
арасындағы қатынасты анықтайды. Шығын өзгермей – ақ нәтиже жоғарылаған
сайын, бір – бірлік шығынға қарағанда нәтиже жылдам өскен сайын немесе, аз
болған сайын, қызмет ету тиімділігі жоғарылай түседі. Еңбек өнімділігінің
көлемі өндірістегі экономикалық тиімділікті жалпылайтын критерий болып
табылады.
Қызмет ету тиімділігі дегеніміз – тауар өндіру мақсатында
кәсіпорынның ресурстарды бөлу және қайта өңдеу қызметі.
Қызмет ету тиімділігі қоғамдық өндірісте және жеке кәсіпкерліктің
дамуының соңғы нәтижесіне, мақсатына жеткізетін нарық экономикасының басты
санатының бірі. Әсер, (эффект) мен тиімділік (эффективность) деген сөздерді
айыра білу маңызды.
Әсер, (эффект) – белгілі бір құбылыстың (процестің) нәтижесін
анықтайтын абсолютті көлем. Экономикалық әсер, (эффект) көрсеткіші нәтиже
құны мен ресурстардың барлық түріне кеткен шығынның құны арасындағы айырма
ретінде анықталды. Егер экономикалық қызмет нәтижесі шығыннан артық болса,
бұл жағымды экономикалық әсер (эффект), табыс ретінде бағаланады. Керісінше
болса, жағымсыз экономикалық әсер (эффект) болады (шығын). Өндірістің,
қызмет етудің нәтижесі болуы өте маңызды, бірақ, оған қалай, қандай
шығынмен жеткенін білу қажет. Сол бір ғана әсерді (эффект) әртүрлі жолмен
және әртүрлі шығын жұмсау арқылы алуға болады немесе бірдей шығын жұмсалып
әртүрлі нәтиже болуы мүмкін. Нәтиже мен шығынды салыстыру керек.
Экономикалық тиімділіктің негізі – оған қол жеткізу үшін жұмсалған
шығын мен нәтиженің өзара салыстырылуында, осылайша тиімділік әсер
дәрежесін көрсетеді.
Әр түрлі ғалым – экономистер қызмет ету тиімділігіне өздерінің
анықтамаларын ұсынады.
Тиімділік белгілі бір қатынасты білдіреді және соңғы нәтижеге қандай
көлемде шығын жұмсау арқылы қол жеткізілгенін көрсетеді.(К.Решетинский)
П.А.Малышев және И.Т.Шилин бойынша соңғы нәтижеге айналған, дайын
өнім мен еңбек шығыны арасындағы себеп - салдар (причина –следственную)
байланысты көрсететін қатынас тиімділік болып табылады. Осы анықтамалар
негізінен В.В.Новожилов құрастырған, көпшілік мойындаған анықтамаға сәйкес
келеді:
Тиімділік бұл пайдалы әсер мен оған жету үшін жұмсалған шығын
арасындағы ара – қатынас. Бірақ шығының мақсаттылығын көрсететін нәтиже
арасындағы белгілі бір арақатынас бар.
И.А.Усатов тиімділікке кәсіпорынның материалды және ақшалай
ресурстарының шығынын азайтып, максималды нәтижеге жету мүмкіндігі ретінде
анықтама берді.
И.И. Ройзман қызмет ету тиімділігі кез –келген өндіріс түрінен
өзгеше, ерекше және оның негізгі экономикалық заңдарымен анықталатын, еңбек
өнімділігінің модификацияланған түрі де көрсетілуі болып табылады. Бірақ
қызмет ету тиімділігі еңбек өнімділігіне қарағанда кең шығынға ие. Еңбек
өнімділігі адамның өндірістік қызметтінің өнімділігін білдірді және 1
теңгеге өнім өндіруге кеткен шығын көлемімен анықталады. Бұдан
еңбекөнімділігінің өсуі тек қана тұтынатын ресурстардың (ағымдағы шығындар)
қолданылған көлемін көрсетеді, ал қызмет ету тиімділігі ағымдағы шығындар
және қаржы салымдарын қоса алғандағы барлық ресурстардың қолданылуын
көрсетеді. Тиімділіктің төрт түрі анықталған, олар:
1.Экономикалық тиімділік келесі постуат арқылы көрсетіледі:
Кәсіпорында шешім қабылдаған кезде әрқашан шектеулі, қолда бар құралдарды
пайдалана отыпырып, көздеген мақсатқа қолайлы жетуді есепке ала отыру
қажет.
2. Әлеуметтік тиімділік қолда бар шектеулі құралдармен кәсіпорынның
барлық қатысушыларының әлеуметтік қажеттілігін қанағаттандыруды қамтамасыз
етеді.
3. Техникалық тиімділік – кәсіпорының техникалық мақсатына байланысты,
алға қойылған техникалық мақсаттарға жетуді қамтамасыз етеді. (өндірістік
потенциалға қажетті, өнімге және өндірістік бағдарламаға қойылған көлемдік
және сапалық талаптардың орындаьлуы)
4. Экологиялық тиімділік – кәсіпорының экологиялық мақсаттарға жетуіне
зейін қояды.
Қызмет ету тәжірибесінде экономикалық, әлеуметтік, техникалық және
экологиялық мақсаттар бір-бірімен тығыз байланысты және тәуелді.
Әдеттегідей экономикалық тиімділікке жетуге бағытталған шешім әлеуметтік
те, техникалық та, экологиялық та мақсаттарға қатысты болады.
Нарық жағдайында әрбір кәсіпорын, экономикалық тәуелсіз тауар
өндіруші бола отырып, мемлекет бекіткен салық салымдары мен әлеуметтік
шектеулер көлемінде өндірістік дамудың тиімділігіне баға берудің кез-
келген түрін қолдануға құқылы. Кәсіпорының экономикалық тиімділігін
анықтау, оның сапалық және көлемдік бағалануының талап етеді,яғни қызмет
ету тиімділігінің критериі мен көрсеткіштерін анықтау.
Критерий қарастыру құралы, оның негізінде баға беру, тиімділікті
анықтау жүзеге асырылады. Критеридің көлемінде нысанда болуы міндетті емес.
Критериге қарағанда көрсеткішке сандық нысанда болу тән, онда көлемдік
өлшемдес, сапалық анықталған құндылықтар көлемдік өлшемдес болып қатар
қойылады.
Жоғарыда айтылған экономикалық әсер (эффект) натуралды және құнды
көрсеткішпен көрсетіледі, олар кәсіпорын қызметінің соңғы және аралық
нәтижелерін анықтайды.
Ондай көрсеткіштерге мысалы; жалпы өнім, тауарлы өнім, өткізілген
өнім, өндірістік ресурстардың әртүрлі элеметтерің үнемдеу, өнімнің өзіндік
құның төмендетуден жалпы үнем жатқызылады.
Экономикалық қызметті талдау нәтижелері болашақта даму жоспарының
шешімін жасау үшін негіз түрінде қолданылады,олардың кейбіренулері
кәсіпорының арнайы және басқа да қорларының қор құраушылары болып табылады.
Қызмет етуге баға берген кезде тек қана экономикалық қана емес,
әлеуметтік те нәтижелерін де ескеру қажет.
Экономикалық қызметтің тиімділігі “тиімділік” категориясының баға
беру мүмкіндігін одан да дәлірек көрсетеді.Ол әрдайым нәтиже
құндылықтарымен шығын құндылықтарының қатнасымен байланысты және де баға
берудің өзгерісімен өзгере алады.
Тиімділік сөзі келесі мағынаны береді – қатысты нәтиженің, үрдістің
операцияның жобаның нәтижелі болуы.
Қызмет ету тиімділігі – қызмет етудің барлық деңгейіндегі маңызды
сапаның мінездемесі.
Экономикалық қызмет ету тиімділігі өндірістік потенциалдың пайдалану
дәрежесін көрсетеді, бұл нәтиженің өндірістік шығынға қатынасы арқылы
анықталады. Сол шығынмен нәтиже жоғарылған сайын қажетті еңбектің 1 теңгеге
жұмсаған шығының есебінен тез өскен сайын, немесе пайдалы нәтиженің бір
бірлігіне шығын аз болған сайын, қызмет ету тиімділігі жоғарылай түседі.
Қызмет ету тиімділігі- тауар өндіру мақсатында ресурстарды бөлу және
қайта өңдеу бойынша қызмет тиімділігінің көрсеткіші. Тиімділікті мына
коэффициент бойынша өлшеуге болады- шығудағы ресурстарға кірудегі немесе
өнім шығару көлеміне, оның номенклатурасына нәтиженің қатынасы.
Адамзат қызметі тиімділікпен тікелей немесе жанама байланысты. Бұл
сөздің негізінде ресурс шектеулігі, уақыты үнемеу, қолда бар ресурсан
барынша көп өнім алу жатыр.
Тиімділік мәселесі – бұл әрқашан таңдау мәселесі. Таңдау нені, қандай
өнім түрлерін, қалай өндіру қажет, оларды қалай бөлу керек, ағымда және
болашақта ресурстардың қандай қөлемін тұтыну керек.
Тиімділіктің деңгейі экономикалық өсу, өмір сүру деңгейінің
жоғарылауы, инфляция деңгейінің төмендеуі, жұмыс істеу және демалыс
жағдайының жақсаруы сияқты әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешіуге
әсер етеді.
Тиімділік латынның “effectus” сөзінен – орындалу, жүзеге асыру, ықпал
ету дегенді білдіреді. Бұрын тиімділік сөзі техника мен технологияға
жатқызылатын. Мысалы: бу двигателі дизельдіге қарағанда тиімдірек болып
есептеледі. Өйткені, біріншісінде энергияның көп пайызы бекер жұмсалады.
Бірақ, физикалық көзқарас тұрғысынан қарағанда энергия да біреуге қажетті
жұмысты атқарады. Бұл, тиімділік тек қана технологиялық қасиет деген сөз,
яғни баға беруге тәуелді және бағалау категориясы болып табылады.
Экономикалық қызмет тиімділігін жоғарылату мәселесі келесі, әрбір
еңбек, материал және қаржы ресурстарының бірілігіне өнім өндіру көлемінің
едәуір өсуін жүзеге асыру. Бұл, нәтижесінде, еңбек өнімділігінің
жоғарылауын көрсетеді, яғни қызмет ету тиімділігін жоғарылатудың критериі
болып табылады.
Қызмет ету тиімділігін жоғарылату қажеттігі мен мүмкіндігі үнемі әсер
ететін факторлармен және Қазақстанның экономикалық дамуы кезеңінің қазіргі
заманғы ерекшелігімен ескертіледі. Жалпы тиімділік мәселесі жаңа емес, ол
материалдық өндіріс кезеңінің интерпретациясынан бері бар және белгілі-бір
өндіріс түрінің өндірістік қатынастарын көрсетеді. Нарық қатынастарының
қалыптасу жағдайында, бір нарық субъектісінің жұмысының нәтижесі, басқа
субъектілерінің жұмысының нақтылығына және жинақылығына байланысты, мұндағы
тиімділік мәселесі анықтаушы болады.
Өндірісті басқару жүйесінде кәсіпорынның қызметінің тиімділігін
объективті анықтай алу үлкен мағынаға ие.
Экономикалық тиімділік басты әлеуметтік-экономикалық санат, оған
динимикалық және тарихи қасиеттер тән. Өндірістік қызметтің тиімділік әрбір
әлеуметтік құрылымның өндірістік қуатының әртүрлі деңгейінде дамуы мүмкін.
Қоғамның тарихи дамуының барлық кезеңінде келесі сұрақ қойылады: қанша
шығын мен ресурстарды жұмсау арқылы соңғы өндірістік нәтижеге қол
жеткізіледі. Сонымен, тиімділікті бағалаудың сандық мөделі экономикалық
нәтиже мен шығынның, ресурстың арасындағы қатынас арқылы анықталады. Шығыны
мен ресурстың бірлігінен соңғы нәтижені максималдау немесе соңғы нәтиженің
бірлігіне шығындар мен ресурстарды минималдау қоғамның еңбек қауымының жеке
адамның алғашқы мақсаты. Бұл мақсат, оған жету әдісі, экономикалық
тиімділікті жоғарылату жолдары мен резервтері (олардың классификациясы мен
сандық бағалануы) экономикалық ғылымның және экономикалық пәндердің мазмұны
болып табылады (салалық және функционалдық).
Қызмет ету тиімділігін өлшеудің бастапқы принциптері қоғамдық
формациялардың барлығына бірдей. Әрине, айырмашылықтар да бар, олар жермен,
уақытпен және бағалау әдісін тәжірибелі нақты белгілеумен, ең соңында
экономикалық қатынастардың сипатымен, сондай-ақ экономиканы басқару
ұйымдастырумен анықталады.
Нарық экономиканың және кәсіпкерліктің негізі табыс болып
табылатындықтан, экономикалық тиімділіктің алғашқы критерийі негізінде
шығын мен ресурстың бірлігіне өнімнің, жұмыстың және қызметтің
сапалылығымен сақтай отырып, олардың бәсекеқабіліттілігін қамтамасыз ете
отырып табысты максималдау алға қойылады. Жаңа жағдайда тиімділіктің
жалпыұлттық критерийі де сақталады: шығын мен ресурстың бірлігіне халықтың
әлеуметтік жағдайын жақсарта отырып ұлттық табысты, жалпы ұлттық өнімді
максаималдау.
Тиімділіктің критерийлерінің мұндай иерархиясы қисынды (логична) және
нарық экономикасындағы жағдайды көрсетеді, яғни қызмет етудің жалпыұлттық
тиімділігі, қызмет етудің алғашқы ұяшығының қызметінің тиімділігіне тәуелді
(кәсіпорының акционерлік қоғамның). Алғашқы буының қызмет ету тиімділігі
жоғары болған сайын бүкіл жалпыұлттық экономиканың тиімділігі жоғарылай
түседі, қоғамда, мемлекетте әлеуметтік және экономикалық мәселелерді шешуге
ресурс көп болады.
Тиімділік жалпы (абсолюттік) және салыстырмалы (қатысты) болып
ажыратылады. Жалпы тиімділік жалпыэкономикалық нәтижелер мен белгілі-бір
кезеңдегі экономикалық әртүрлі деңгейіндегі (макро-микро) қызмет ету
тиімділігін және кәсіпорындар мен аудандар бойынша тиімділік деңгейінің
динамикасын салыстыру үшін, бағалау үшін және талдау үшін қажет.
Салыстырмалы тиімділік альтернативті ең ұтымды (оптималды) баламаны
таңдау үшін өндірістік-шаруашылық, техникалық және ұйымдық шешімдерді
қабылдағанда есептеледі және талданады. Мұндай таңдау технико-экономикалық
көрсеткіштер жүйесінің баламаларын салыстыру негізінде, өтелу мерзімін
есептеу немесе қосымша капитал салымдарының тиімділігі, экономикалық
тиімділіктің көлемінің коэффициентінің негізінде жүзеге асырылады.
Келесі бөлімде қызмет ету тиімділігінің көрсеткіштер жүйесі
қарастыралады. Бұл көрсеткіштер жүйесі кәсіпорындағы барлық ресурстардың
пайдаланылуына жан-жақты баға береді.

2.КӘСІПОРЫННЫҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ

2.1. Алматыоблаоуырқұрылыс АҚ-ның экономикалыұ қызметінің талдау.
Алматыоблаоуырқұрылыс Тресті 1972 жылдың сәуір айында Алматы
қаласында және Алматы облысында құрылыс жұмыстарын жүргізу үшін құрылған.
1992 жылдың қараша айында Алматыоблаоуырқұрылыс біріншілердің қатырында
Алматыоблаоуырқұрылыс бүгінгі күнде ауданы 13 га. жерде орналасқан бай
материалды – техникалық базаға ие, оның құрылыс комбинаты, материал
сақтайтын қоймалары мен теміржол тупигі бар.
Алматыоблаоуырқұрылыс акционерлік қоғамы мемлекетіміздегі құрылыстың
дамуына үлкен үлес қосты. Олардың қолымен балабақшалар, мектептер,
облыстық және ауруханалар, кинотеатрлар, тұрғын үйлер, өндірістік және
әскери мақсаттаға ғимараттар, құрылыс комплекстері салынған. 1997 жылдан
бастап Алматыоблаоуырқұрылыс акциоенрлік қоғамы Қазақстан
Республикасының жаңа астанасы Астана қаласының құрылысына атсалысты.
Қарап отырсақ, Алматыоблаоуырқұрылыс осы уақытқа дейін
республикамыз үшін ерекше маңызы бар 300 – ден астам ұүрылыс
объектілерінде өзінің қолтаңбасын қалдырыпты.
Ірі құрылс объктілерін атап өтейік:
• Қазсқатан Республикасындағы төл ақшасын шығаратын банкнот фабрикасы;
• Астана қалалық Қ. Байсейтив атындағы пера театры;
• Қ.Қуанышбаев атындағы Қазақ ұлттық театры;
• Қаза-қ ұлттық музыка академиясы;
• Алматы қаласында балалр тағамын шығаратын Бөбек зауыты; ъ
• Атырау облысының Ганюшкино кентіндегі аурухана;
• 624 орынды мектеп;
• Аджип компаниясының вахталық қалашығы;
• Республикадағы гвардия объектілері;
• Алматы қаласындағы Орталық жабық базары,
Кәсіпорынның қызметінің мақсаты, мәні және түрлер:
Кәсіпорынның мақсаты жеке зады тұлғалардың тауарлардағы және қызмет
көрсетудегі қыжеттіліктерін қанағаттандыру, Сондай ақ мейлінше көп кіріс
алу болып табылады.
Қызметтің мына түрлері:
• Құрылыс-монтаж жұмыстарын орындау, көріктендіру, жөндеу – пайдалану,
проектті – сметалық жобаларды жасау негізгі қызмет болып табылады;
• Өндірістік – техникалық өнімдердің және халық тұтынатын тауарлардың
өндірісі, сатып алып қою, сақтау өңдеу және сату;
• Ғылыми – техникалық өнімджердә әзірлеу және сату, оны экономикалық және
бағдарламалық қамтамасыз ету;
• Инвестицилық және маркетингтік қызметтер.
• Заңды және жеке тұлғаларға қызмет көрсету, оның ішінде; тұрмыстық,
қомуналдық; сауықтыру, көлік, лизингтік қызметтер көрсету; Туризмді
қоғамдық тамақтандыруды ұйымдастыру және халыққа сервистік қызмет
көрсетудің басқа түрлері.
• Коммерциялық, сауда-саттық және делдалдық қызметтер;
• Құнды қағаздармен әр түрлі операциялар жасау;
• Бірлескен кәсіпорындарды, соның ішінде шетелдік фирмалармен құру, және
құрылтайшылық қызметтің басқа түрлері;
• Дербес сыртқы экономикалық қызметтер
• Жеке және заңды тұлғалардың мүлкін сенушілікпен басқару;
• Облигацияларды шығыру, орналастыру күту соның ішінде жылжымайтын мүлік
ипотекасымен қамтамасыз етілгендерін де;
• Қоғамның қызметіне байланысты кеңестік, ақпараттық және басқа
қызметтерді көрсету;
• Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарымен тыйым
салынбаған қызметтер мен қызмет көрсетулердің басқа түрлері;
мәні болып табылады.
Кәсіпорынның жарияланған жарғылық капиталы 46 619 000 теңге мөлшерінде
номиналдық құны 1000 теңгелік 46 619 дана акция шығарумен қалыптасқан. АҚ
мемлекеттік тіркеу сәтіне барлық акциялар орналастырылған және жарғылық
капитал түгел төленген. Кәсіпорынның екі жылдың ішінде таза кірістен
қалыптасқан жарғылық каприталдың он пайызы мөлшерінде резервтік капиталды
құрады. Резервтік капитал Кеңестің шешімі бойынша кәсіпорынның алдынала
болжанбаған жұмсауларымен шығындарын өтеуге пайдаланады. Резервтік қордан
төлемдер кәсіпорынның таза кірісінен қайтадан аударулар жолымен оның
бекітілген мөлшеріне дейін қалпына келтіріледі.

Кәсіпорынның қызметін басқару

Кәсіпорынның қызметін басқару - өндірісті жоспарлау негізінде жүзеге
аырылады. Алматыоблауырқұрылыс
• ИСО 90002000
• ИСО 90012000
• ИСО 90042000 халықаралық стандартын кеңінен қолданылады және оған
сәйкес Өндірісті бақару стандартын өндірісте пайдаланады, ол өз
кезегінде өндірісті басқару процесін анықтайды.
Өндірісті басқаруға қатысты барлық жұмысшыларды бас инженер бақылайды.
Негізгі мақсаттар:
• Жұмысты жоспалау;
• өндірістік жұмыстың кезектілігін анықтау;
• инспекция жүргізу және аяқталған өндірісті қабылдаудың кезектілігін
анықтау;
• өндірісті таңдау және бағалау;
• обьектіні пайдалануға беру.
Өндірістік орта:
Алматыоблауырқұрылыс АҚ-ң өндірістік ортасы ақпараттық қамсыздандыру
арқылы, мердігерлермен тұрақты және ұзақмерзімді қарым-қатынас орнату
арқылы және қажетті қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету арқылы қамтамасыз
етеді. Қазақстан Республикаының заңдарына сәйкес қауіпсіздік техникасы,
еңбекті қорғау, экология, өрт қауіпсіздігі және санитарлық жағдайға сәйкес
шаралар жүргізіледі.
Кәсіпорын қызметін жоспарлау процесін 2-ге бөліп қарастыру арқылы
жүзеге асырылады:
1. Кәсіпорынның дамуын жоспарлау;
2. Нақты обьектінің жұмысын жопарлау.
Обьектідегі өндірісті жоспарлау келісім-шарттағы сапа, мерзім және баға
талаптарын сақтап, обьектіні өткізу мақсатында жүзеге асырылады.
Өндіріс жұмыстарының орындалу тәртібі:
1. Өндірі келісім-шартқа қол қойылған соң басталады. Бұған дейін қажетті
барлық құжаттар бекітілуі тиіс:
• Құрылысты бақылайтын мемлекеттік органдардың рұқсат беру құжаттары (өрт
қауіпіздігі, еңбекті қорғау, экология ж.т.б.);
• Инспекциялардың жоспары (авторлық,техникалық, мемлекеттік бақылау);
• Құрылықа қажетті жерді жалға алу туралы екелісім-шарт;
• материалды жеткізу туралы келісім-шарт;
• жоспарлы-сметалық құжаттар;
• өндірістік жұмыс жоспары ( күнтізбелік жоспар, сапа бойынша жоспар
ж.т.б.);
• құрылысты ұйымдастыру жобасы;
• өндірістік жұмыс жобасы.
2. Негізгі өндірістік жұмыстың басталар алдынды обьектіні салуға
дайындық жүргізіледі:
• территорияны қоршау;
• жарнама орнын орнату;
• автокөліктердің жүрісін, қозғалысын ескертетін белгілер мен
көрсеткіштерді орнату;
• жасыл желекті қорғау;
• уақытша жол салу;
• уақытша инженерлік жүйелерді орнату;
• обьектіге қатыты сақтау қоймаларын ұйымдастыру;
• уақытша ғимараттар мен құрылғыларды жөндеу және құру: өндірістік және
өндірістік емес;
• қалдықтар мен кір-қоқыс жинайтын ыдыс орнату;
• өндірістік құрылғыларды қалпына келтіру және орнату.
2. Өндірістік жұмысты орындаушылар обьектіге келгенде:
• жұмыс жүргізілетін жер көрсетіледі;
• жұмысшыларды орналастыратын жер және тұрмыстық жағдай келісіледі;
• көлік қою және құрылғыларды орналатыру жері келісіледі, сондай-ақ
техникалық тексеру және қызмет көрсету тәртібі анықталады;
өндірістік мақсаттар анықталады;
• кәсіпорынның жұмыстың орындалу мерзімі және сапасы бойынша стандартқа
сай, тексеру жүргізу тәртібі бойынша, ееп беру түрлері, өндіріс
технологиясы,еңбек қауіпсіздігі және оны қорғау талаптары талқыланады;
• еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жағдайы тексеріледі: жеке қорғану
құралдарының болуы, техникалық жұмысқа жарамдылығы.
4. Өндіріс жұмыстары бекітілген жоспарлау құжаттары және жобалау
құжаттарына сәйкес жүргізіледі.
5. Өндіріс жұмыстарының жүру барысына баға беру және оны талдау.
Өндіріс жұмыстарының жүру барысына баға беру және талдау күнделікті
обьектіде жоспарлы жиналыс жүргізу арқылы жүзеге асырылады. Жиналысқа оған
тікелей қатысты жақтар ( техбақылау, авторлық бақылау, мемелекеттік орган,
қауіпсіздік техникасына жауаптылар, бас инженер, жұмысты орындаушылар)
қатысады.
6. Жұмыты орындаушылар күнделікті жоспарлы жиналысқа қатысушылар болып
табылады. Ол өндіріс жұмыстары жүргізілетін жерде, кәсіпорын бекіткен
уақытты болады. Жоспарлы жиналыста жұмысты орындаушылар өткен күндерде
орындалған жұмыстарға есеп береді. Белгіленген мерзім өткен кезде
өндірістік жұмыстарды орындаушылар сәйкес есеп береді (апта сайын, ай сайын
тағы сол сияқты).
7. Істелген жұмысты тексеру және оны қабылдау тексерушілер арқылы
жүзеге асырылады.
8. Обьектіні пайдалануға тапсыру.
Жоспарланған обьектідегі барлық жұмыстар мен өндірі аяқталған соң
келесі шаралар жүргізіледі:
• Соңғы тексеруші ұйымдастырылады;
• Қабылдау тексерісі;
• Тапсырыс берушімен, орындаушымен және мемлекеттік органдармен барлық
сұрақтар нақты келісіледі;
• Тұтынушының меншігі қайтарылады;
• Тұтынушыны обьектімен таныстыру, оқыту, кеңес беру.
9. Обьектіден кәсіпорынның біржолата көшуі оны өткізген соң жүзеге
асырылады.
АОАҚ АҚ-ның басқару органдары:
1. Жоғарғы орган – Акционерлердің Жалпы жиналысы;
2. басқару органы – директорлар Кеңесі;
3. жеке дара атқару органы – Бас директоры;
4. бақылау органы – ішкі аудит қызметі.
1-сурет – Алматыоблауырқұрылыс АҚ-ның ұйымдық құрылымы

1. Акционерлердің жалпы жиналысы
• Қоғам жыл сайын акционерлердің жалпы жиналысын өткізуге міндетті.
Қоғам акционерлердің жалпы жиналысы қаржы жылы аяқталғаннан кейінгі 5
айдың ішінде өткізілуге тиіс. Есепті мерзімде қоғамның қызметінің
аудитін аяқтау мүмкін болмаса, көрсетілген мерзім үш айға
дейінұзартылған болып есептеледі. Жылдықтан басқа акционерлердің
жалпы жиналысы кезектен тыс болып есептеледі.
• Акционерлердің жалпы жиналысының айрықша құзіретіне қоғамның
жарғысымен қоғам қызметінің басқа сұрақтары да қатысты болуы мүмкін.
Қоғам акционерлерінің жалпы жиналысы қоғамның ішкі қызметіне қатысты
сұрақтар бойынша қоңам директорлар кеңесінің кез-келген шешімінің
күшін жоюға құқылы. Жалпы жиналысты өткізу туралы хабарлау оны өткізу
күніне дейінгі 30 күн бұрын акционерлерге хабарландырылады.
• Акционерлерге ұсынылатын материалдарда дауыс беруге шешім қабылдау
үшін қажет ақпараттар болуы тиіс. Акционерлердің жылдық жалпы
жиналысын өткізуге дайындық кезінде акционерлерге ұсынылуы тиіс
материалдарда бекітілуі тиіс қоғамның жылдық қаржылық есеп берушілігі
жөніндегі негізгі мәліметтері, қоғамның жылдық қаржышаруашылық
қызметін тексерудің қорытындысы бойынша аудитордың есебі, сондай-ақ
күн тәртібінің сұрақтары бойынша басқа мәліметтер болуы тиіс.
• Акционерлердің жалпы жиналысын өткізу тәртібі 13.05.2003 жылғы
Акционерлік қоғамдар туралы заңымен, қоғамның ішкі қызметін
реттейтін ережелермен және қоғамның басқа құжаттарымен, немесе жалпы
жиналыстың тікелей шешімімен анықталады.
• Акционерлердің жалпы жиналысында дауыс беру қоғамның бір акциясы –
бір дауыс қағидасы бойынша жүзеге асырылады. Қоғамның акционерлерінің
жалпы жиналысында дауыс беру ашық тәсілмен және жабық дауыс берумен
(бюллетендер бойынша) жүргізіледі.
• Жалпы жиналыс қорытындысы жиналыстың төрағасы мен хатшысы және ірі
акционерлердің қолымен анықталған хаттамамен тамамданады
2. Директорлар кеңесі:
• Қоғамның қызметіне жалпы басшылық жасауды 5 жыл мерзімге
акционерлендің жалпы жиналысымен сайланатын сандық және жеке құрамдағы
директорлар кеңесі жүзеге асырады.
• Қоғамның директорлар Кеңесінің отырысындағы шешімдер қатысып отырған
директорлар кеңесінің мүшелерінің көпшілік дауысымен
қабылданады.Қоғамның директорлар кеңесінің отырысында мәселелерді
шешкенде қоғамның директорлар Кеңесінің әрбір мүшесінің бір дауысы
болады. Қоғамның директорлар Кеңесінің бір мүшесі қоғамнцң даректорлар
Кеңесінің басқа мүшесіне өз дауысын беруге тыйым салынады. Қоғамның
директорлар Кеңесінің мүшелерінің дауыстары тең болған жағдайда
шешімдер қабылдау үшін, қоғамның директорлар Кеңесінің төрағасы,
шешуші дауы құқығына ие болады.
• Директорлар Кеңесі мәжілісінің қорытындысы 3 күн ішінде Кеңестің
төрағасы мен хатшының қолымен анықталған хаттамамен тамамдалады.
3. Қоғамның Бас директоры
Қоғамның атқарушы органы болып, директорлар Кеңесінің мүшелерімен 5
жыл мерзімге сайланатын Қоғамның жеке дара Бас директоры табылады.
- Қоғамның Бас директоры шектелмеген ретте қайта сайлануы мүмкін.
- Қоғамның Бас директоры қоғамның күнделікті қызметіне басшылық
жасай отырып акционерлердің жалпы жиналыының және қоғамның директорлар
Кеңеіеің шешімдерін орындыуды жүзеге асырады, сондай-ақ өзі
қалыптастырған атқару аппаратына жеке дара басшылық жасайды.
4. Қоғамның ішкі аудит қызметі
Қоғамның қаржы-шаруашылық қызметіне бақылауды жүзеге асыру үшін жалпы
жиналыс ішкі аудит қызметін құруға шешім қабылдады.
Ішкі аудит қызметі директорлар Кеңесіне тікелей бағынады және де өз
жұмысы туралы есеп беріп отырады.
Қоғамның қаржылық есептілігі мен аудиті
Қоғамның қаржылық есептілігі қоғамның бухгалтерлік балансын, кірістер
мен шығыстар туралыесебін ақша қозғалысы туралы есепті және Қазақстан
Ресспубликасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңдарына
сәйкес өзге де есептілікті қымтиды.
3. АОАҚ АҚ-ның маркетинг қызметін ұйымдастыруы
Маркетинг қызметін ұйымдастырудың негізгі мақсаттары:
- маркетингті жоспарлау;
- тұтынушылардың талабын анықтау үшін маркетингтік ақпарат жинау;
- өнімге қойылатын талаптарды талдау: мақсатты таңдау, орналастыру, баға
қою;
- ттұтынушылармен байланыс;
- тұтынушының қанағаттануын бағалау.
Маркетингті жоспарлау
Маркетингті жоспарлау Кәіпорынның мақсатына сәйкес және оларды жүзеге
асыру үшін жүргізіледі.
Маркетинг жоспары:
- бір жылға;
- нақты мақсатта, мысалы тендер ұтып алу үшін құрылады.
Жылдық маркетингтік жоспарды жасау алдында меркетолог:
1. Өткен кезеңде маркетингтік жоспардың орындалу нәтижеін
қарастырады;
2. Кәсіпорынның мүмкіндіктерін анықтайды;
3. Қиыншылықтар мен тәуекелдіктерді анықтайды;
4. Өткізу нарығының жағдайын болжау (саяси және макроэкономикалық
жағдай, сату көлемі, баға, бәсеке деңгейі).
5. Тұтынушылармен байланыс жазбаларын қарастырады (артықшылықтар,
кемшіліктер, ұсыныстар).
Маркетолог жиналған ақпараттар мен жасалған зерттеулер негізінде
маркетингтік жоспардың жобасын жасайды.
Маркетингтік жоспарда қарастырылатын мәселелер тізімі мен атауы,
орындаушылар, мерзім және қажетті ресурстар көрсетіледі.
Мысалы төмендегі мәселелер қарастырылады:
• кәсіпорынның жаңа тауарлық маркасы жасалады;
• кәсіпорынның жаңа ұранын (лозунг) жасау ;
• жарнама материалдарын жасау (плакаттар, буклеттер, сувенирлер,
күнтізбелер ж.т.б.);
• кәсіпорынның қызметі туралы PR – мақала жазу және оларды бұқаралық
ақпарат құралдарында жариялау;
• көрмеге қатысу;
• теледидар мен радиода жарнамалау;
• тұтынушылармен қарым-қатынасты нығайту;
• тұтынушылармен кері байланысты жақсарту;
• тендерлерге қатысу;
• кәсіпорынның маркетинг қызметін дамыту;
• маркетингтік жоспардың орындалуын бақылау;
• маркетингтік ақпарат жинау т.с.с.
Маркетингтік жоспарды талдау екі деңгейде жүргізіледі:
- бірінші деңгейде маркетолог алдын-ала талдау жасайды, SWOT –
талдау жасайды, жиналыс үшін есеп беруге дайындалады.
- екінші деңгейде Бас директормен жиналыс жүргізіледі, онда
маркетингтік жоспарды соңғы рет талдайды. Жоспар бекітіледі немесе
толықтыру енгізу үшін қайтарылады.
Маркетингтік ақпарат жинау және маркетингтік ақпаратқа жататындар:
• тұтынушылар туралы мәлімет;
• бәсекелестердің тутынушылары туралы мәлімет;
• жабдықтаушылар туралы мәлімет;
• бәсекелестер туралы мәлімет;
• тұтынушылардың өнімге қоятын талабы;
• сала бойынша салыстырмалы көрсеткіштер;
• өнімге және өндіріс процесіне заңмен белгіленетін талаптар;
• нарықтағы жағдай мен болашақтағы мүмкіншіліктер туралы мақалалар;
• есеп беру туралы мәліметтер: бухгалтерлік есеп мәліметтері, өткізу
дәрежесін көрсететін көрсеткіштер, нақты шығын, материалдық запас
көлемі, дебиторлық және кредиторлық борыш көлемі ж.т.б.
Тұтынушылардың талаптарын анықтау және талдау
Тұтынушылардың талаптарын анықтау және талдау Кәсіпорынның өнім
өндіру процесінде оларды қолдану мақсатында өткізіледі.
Тұтынушылардың өнімге қоятын жалпы талаптары Кәсіпорында оларды жинау
арқылы, маркетингтік ақпаратты талдау арқылы анықталады. Бұл талаптарды Бас
директормен жиналыс өткізу барысында талдайды.
Нақты бір тұтынушының нақты бір өнімге қоятын талаптары келісім-
шартты талдау барысында анықталады.
Кәсіпорын тутынушылармен байланысты үзбейді, әрқашан қарым-қатынаста
болады.
Тұтынушылардың қанағаттануын бағалау
Кері ақпаратты алу мақсатында (обратной инфомации) Кәсіпорында
тұтынушылардың қанағаттану дәрежесін бағалау үшін анкеталық сараптау
жүргізіледі.
Қанағаттану дәрежесін анықтау, сондай-ақ хат жазу, жүздесу,
өткізілген обьектіге қайта барып, істелген жұмыстың сапасын бақылау арқылы
жүзеге асырылады.
Келіп түскен ақпаратты басқарушылар талдайды да, сапалық менеджмент
жүйесін жақсарту үшін қолданылады.
4. АОАҚ АҚ-дағы еңбек ресурстары және еңбекақы төлеуді ұйымдастыру
Кәсіпорында енбек ресурстарымен жұмыс жасайтын арнайы кадрлар
бөлімі қызмет етеді. Бас директор жалдау туралы жеке келісім-шарттың,
сондай-ақ еңбек қатынастарын реттейтін басқа нысандардың негізінде
қызметкерлерді жалдауды жүзеге асырады.
Алматыоблауырқұрылыс АҚ-мы еңбекақы төлеудің нысаны мен жүйесін
дербес анықтайды, сонымен бірге мемлекеттік тарифтерді осыған сәйкес
қызметкерлер мен мамандардың еңбекақысын төлеудің ең аз мөлшері ретінде
қарай отырып, жеке еңбек келісім шартында тарифтік ұтыс тігулер мен
жалақылардың мөлшерін көздейді. Кәсіпорын өзінің қызметінде Қазақстан
Республикасының саалықтар, еңбек, еңбекті қорғау туралы заңдарын,
әлеуметтік сақтандыру туралы талаптарды, сондай-ақ басқа заңдарды және
нормативтік актілерді басшылыққа алады.
4-кесте-Жұмыскерлердің еңбекақы қорының құрылымы

мың теңге
жыл тарифтік ставкаынталандыру жұмыс уақыты жылдық демалыс Аудар ған
және мақсатындағы және еңбек күндері, басқа да
қызметкерлер төлемдер ету қолд-маған төлемдер
жалақысына жағдайына демалыс үшін
аударылған байланысты төлемдер
еңбекақы төлемдер
2003 73782,0 2153,0 757,1 1755,5 1745,8
2004 117089,9 432,6 99,6 6609,3 2986,2

Келесі кестеден еңбек өнімділігі және еңбекақы төлеудің ұйымдастырылу
дәрежесін анықтауға болады. Сонымен қатар 2004 жылы 2003 жылмен
салыстырғанда қалай өзгеретінін, қанша пайызға артатынын немее кемитінін
есептеп шығаруға болады.
5- кесте - Еңбек өнімділігі және еңбекақы төлеуді ұйымдастыру
өсу қар- ауыт-қулар өлшем
№ Көрсеткіштер 2003 жыл 2004 жыл қыны (+,-) бірлігі
%
1 жұмыскерлер саны270,0 396,0 87,44 -49,0 адам
2 еңбекақы қоры 80193,4 127217,7 158,64 47024,3 мың тг.
3 орт.еңбекақы 24751,0 26771,0 108,16 2020,0 тг.
4 еңбек өнім-гі 8251267,1 7489827,27 90,77 -761439,8 тгад

Жоғарыдағы кестеден жұмыскерлер саны 2004 жылы 2003 жылға қарағанда
46,67 пайызға, яғни 126 адамға артқаны көрінеді. Оған жұмыс көлемінің
көбеюі, жұмысқа қабылданғандардың санының артуы сияқты әртүрлі факторлар
әсер етеді.
Жұмыскерлер санының көбеюіне байланысты 2004 жылы 2003 жылға
қарағанда еңбекақы қоры да 47 024 300 теңгеге артық, яғни 58,64 пайызға
өсіп отыр.
Орташа еңбекақы 2003 жылы 2004 жылмен салыстырғанда 2020 теңгеге
кем. Орташа еңбекақының 2020 теңгеге 2004 жылы артық болуы: тарифтік
ставкалардың өзгеруіне және қызметкерлерге төленетін жалақының артуына,
қызметкерлердің сапалы жұмыс істеуіне байланысты.
Ендігі кезекте жұмыскерлердің жас ерекшелігі мен жұмыскерлер санының
құрылымы көрсетіледі.
6- кесте- Жұмыскерлердің тізімлегі саны және құрылымы
адам
жас ерекшелігі
жыл
16-ға дейін16-24 25-29 30-49 50 және
одан да
доғары
2003 - 21 129 182 58
2004 - 15 64 202 60

5. Алматыоблауырқұрылыс АҚ-ның қаржы-шаруашылық жағдайын талдау
Кәсіпорынның қаржы-шаруашылық жағдайына келесі көрсеткіштер арқылы
баға беруге болады.
Төменде көрсетілетін кестедегі қаржылық-шаруашылық жағдайды
сипаттайтын алғашқы көрсеткіш - өткізілген өнімнен түскен табыс. Бұл
көрсеткіш 2004 жылы 2003 жылға қарағанда 738 129 481 теңгеге артық. Яғни
кәсіпорынның тиімді қызмет етуінің барысында 2003 жылға қарағанда 2004 жылы
өткізілген өнімнен түскен табыс 33,1 пайызға артық орындалған.
Келесі көрсеткіш - өткізілген өнімнің өзіндік құны. Ол 2003 жылы
2 084 749 175 теңгені құрайды, ал 2004 жылы 2 575 925 901 теңгеге дейін
көбейген, яғни өнім өндіруге 2004 жылы 491 176 726 теңге артық жұмсалған.
Үшінші көрсеткіш – жалпы табыс, бұл өткізілген өнімнен түскен табыс
пен өткізілген өнімнің өзіндік құны арасындағы айырмаға. Жалпы табыс
жоғарыда аталған екі көрсеткішпен тікелей байланысты болғандықтан,
сәйкесінше ол да 246 952 755 теңгеге 2004 жылы алдыңғы жылға қарағанда
артық. Яғни 2004 жылы 2,7 есе көп.
Төртінші көрсеткіш – кезең шығындары деп аталады. Кезең шығындары 2003
жылы 2004 жылмен салыстырғанда 2,9 есе, немесе 244 845 547 теңгеге артық
шығындалғандығы жалпы және әкімшілік шығындардың, өткізу шығындарының,
проценттер бойынша шығындардың көптігінен.
7-кесте- Алматыоблауырқұрылыс АҚ-ның технико-экономикалық көрсеткіштері

№ Көрсеткіштер 2003 жыл 2004 жыл Ауытқулар өсу өлш.
(+,-) қар-қынбірлігі
ы %
1 Өткізілген 2227842117,0 2965971598,0 738129481,0 133,1 тг.
өнімнен түскен
табыс
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.