Монтаждық циклдың технологиясының басты ережелерi
МАЗМҰНЫ :
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1
І. Қазiргi құрылыстағы құрылыс құралымдарының монтажының мәнi ... ... ... ... ... 2
Монтаждық процесстердiң технологиялық құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
Конструкцияларды тасымалдау, қабылдау және жинау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
Монтажға конструкция элементтерiнiң әзiрленуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
ІІ. Монтаждық циклдың технологиясының басты ережелерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
Құрама элементтердiң қою орындарының әзiрленуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
Конструкцияларды ілу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
Элементтердiң уақытша бекiтуi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
Элементтердiң мұқият тексеруi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
ІІІ. Конструкция монтажының технологиялық дәлдігің қамтамасыз етуi ... ... ... ... .15
Монтаждық тетiктер: монтаждық тетiктердiң түрi және олардың технологиялық мүмкiндiктерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
Монтаждық кранның таңдалуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
ІV. Үлкен панелдi ғимараттардың конструкцияларының монтажы ... ... ... ... ... ... ...17
Жер астындағы ғимараттың бiр бөлiгiнiң монтажы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Жер бетi ғимараттың бiр бөлiгiнiң монтажы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
Iшкi қабырғалық панелдер және қалқалардың монтажы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
V. Жинақтау жұмыстарының орындауының сапасын бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Жинақтау жұмыстары өндірісіндегі еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1
І. Қазiргi құрылыстағы құрылыс құралымдарының монтажының мәнi ... ... ... ... ... 2
Монтаждық процесстердiң технологиялық құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
Конструкцияларды тасымалдау, қабылдау және жинау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
Монтажға конструкция элементтерiнiң әзiрленуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
ІІ. Монтаждық циклдың технологиясының басты ережелерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
Құрама элементтердiң қою орындарының әзiрленуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
Конструкцияларды ілу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
Элементтердiң уақытша бекiтуi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
Элементтердiң мұқият тексеруi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
ІІІ. Конструкция монтажының технологиялық дәлдігің қамтамасыз етуi ... ... ... ... .15
Монтаждық тетiктер: монтаждық тетiктердiң түрi және олардың технологиялық мүмкiндiктерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
Монтаждық кранның таңдалуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
ІV. Үлкен панелдi ғимараттардың конструкцияларының монтажы ... ... ... ... ... ... ...17
Жер астындағы ғимараттың бiр бөлiгiнiң монтажы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Жер бетi ғимараттың бiр бөлiгiнiң монтажы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
Iшкi қабырғалық панелдер және қалқалардың монтажы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
V. Жинақтау жұмыстарының орындауының сапасын бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Жинақтау жұмыстары өндірісіндегі еңбекті қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Кіріспе
Адамзат өмірінің соңғы он жылдықтары экономика мен тұрмыста түрлі
технологиялық үдерістердің күрт қаулап өсуімен ерекшеленеді екен. Солардың
алдыңғы қатарында құрылыс саласы да бар.
Құрылыстың қарқынды дамуы жер бетінде көптеген жаңа қалалардың
пайда болып, олардың санының артуына алып келді. Әлемде құрылыстың қарқынды
дамуы құрылыс индустриясының етек жаюына алып келді. Құрылыс саласында жаңа
технологияларға негізделген небір жаңа материалдар пайда болып, тұрғын
үйлер мен ғимараттардың беріктігін нығайтып, сәніне сән қосты. Ең бастысы,
бұрын қиындықпен жүргізілетін күрделі құрылыстар жеңілдеп, олардың өзіндік
құны да төмендеді.
Біздің Қазақстанымыз әлем елдерінің арасында құрылыс қарқын алған
елдердің қатарында тұр. Тәуелсіздігімізге ие болғанымызға 20 жыл ғана
өткеніне қарамастан, біз бұл салада едәуір тәжірибе жинақтадық деп айтуға
болады.
Жалпы, құрылыс саласының дамуына ықпал ететін факторлар бірнеше
себептерден тұрады екен. Соның ішінде бастылардың бірі – елде әлеуметтік-
экономикалық жағдайдың жақсарып, халықтың үй сатып алатындай жағдайының
болуы. Міне, осы бір фактордың нәтижесінде ғана алғашқы кезде елімізде
құрылыс қарқындап жүріп берді. Бірақ ендігі кезекте басқа да факторлардың
іске қосылуы қажет. Солардың алдыңғы қатарында құрылыс материалдары
өндірісінің дамуының маңызы зор екен.
Қазақстанда құрылыс материалдары өндірісі Кеңес одағы тұсынан
қалыптасқан болатын. Бірақ еліміз тәуелсіздікке ие болып, бұрынғы КСРО
кеңістігіндегі экономикалық байланыстар әлсіреген тұста ең алдымен зардап
шеккендердің бірі осы құрылыс материалдары өндірісі болды. Ірі қалаларда
жұмыс істеп келген құрылыс трестерінің, құрылыс материалдары комбинаттары
мен зауыттарының жұмысы тоқтады. Сондықтан құрылыс материалдары өндірісінің
жаңа тарихы еліміз тәуелсіздік алып, ес жиған шақтан қайта басталғандығы
ақиқат.
Әрине, құрлыс индустриясының, соның ішінде құрылыс материалдары
өндірісі мен өнеркәсібінің қайта дамуы үшін едәуір уақыт пен жағдайдың
тұрақтылығы, кәсіпкерлер мен халықтың осы іске белсенділігі қажет. Біз
нақты дамуға бет алған бес-алты жыл бұған аздық ететіндей. Шамасы соған
байланысты болар, бізде қазіргі күні құрылыс нысандарын әрлеуге қажетті
көптеген материалдар шетелдерден тасымалданып жүр. Қазіргі күні құрылыс
материалдарын шығару ісімен республика аумағында 199 кәсіпорын шұғылданады.
І. Қазiргi құрылыстағы құрылыс құралымдарының монтажының мәнi
Қазiргi заманғы құрылыс өңдірісінде құранды конструкциялар кең
қолданылады , толық құрама ғимараттар және үймереттерді тұрғызады,
осының салдарынан жинақтау жұмыстардың мәні артады. Монтаж -
iрiлендiрiлген конструкциялар, бөлшектер және зауыт жасауының түйiндерiнiң
ғимарат және ұймереттерді құрастырудың кешендi процессi. Монтаж құрылыс
өндiрiсiнiң бастаушы технологиялық үдерiсi болып табылады. Бұл құранды
конструкциялар, механикаландырудың түрлi және тиiмдi құралдарының өндiрiсi
бойынша дамыған өнеркәсiптiң бар болуына мүмкiндiк туғызады, тасқынды
әдiстермен монтаж технологияның төңiрегiдегi және өндiрiстiң құрылыс
ұйымының қазiргi табыстарың жүзеге асыруға мүмкiндiк береді.
Құрылыс құралымдарының монтажың тұрғызғанда толық құрастырмалығана емес,
ғимараттардың басқа түрлерiнде де жүзеге асырады. Мысалы, дуалдары бар
ғимараттар құрылыстарының жанында құрама iргетас блоктер, (бағана және
ригелдер) қаңқа, аражабын тақтасы және жамылғының элементтерi, марштар,
алаң және тағы басқаларлар құрастырады. Жинақтау жұмыстарының
құрылысындағы меншiктi салмақ үнемi үлкеедi. Олардың өндiрiсi және бетонның
сапалы iрiлi-уақты толтырғыштарының қолдануы үшiн цементтiң биiгiрек
маркалары жеке элементтердiң массасының төмендетуiмен бiр жағынан қолдану
есебiнен болады, басқа жағынан - құранды конструкциялар, жеткiзу оларды
максимал зауыт және технологиялық дайындыққа дейiн iрiлендiруi.
Ұйымдастыру қағидалары келесі операциялардан тұрады:
- нөлдiк цикл жұмыстарын мұхият жасау, ғимаратқа коммуникацияларының
төсемiн қоса;
- машиналар комплекттiң өнiмдiлiк бойынша байланыстырылған күйiнде
монтаждың тасқынды әдiсi;
- көлiк құралдарымен конструкцияларының монтажы;
- өзгермейтiн блоктерде конструкциялардың жерiндегi алдын ала
iрiлендiру;
- алымының монтаждық бөлiмшелерiне ғимараттың бөлуi кешендi жұмыс
бригадалар және монтаждық тетiктердiң бекiтiлуі;
- келесi жұмыстардың орындауы үшiн тұрғызылған ғимараттың жеке
құрастырылған бөлiмшелерiнiң ырғақты өткiзуiн қамтамасыз ету;
- нұсқаларды салыстыру негізінде техника-экономикалық монтаждың
әдiстерi және тетiктердiң таңдауы.
1.1 Монтаждық процесстердiң технологиялық құрылымы
Құрылысшылар үшiн маңызды фактор тұрғызылған ғимараттың
технологиялылығы болып табылады, монтаждық элементтердiң технологиялығы
төмендегідей болып келеді:
- құрастырылатын элементтердiң өлшемдi түрлерiнiң ең төменгi саны,
конструкциялардың типтелу дәрежесі;
- қойылатын конструкциялардың максимал құрылыс дайындығы - геометриялық
өлшемдердiң дәлдiгi және бөлшектердiң кепiлдеме қағаздарының жағдайының
дәрежесi;
- iлудiң оралымдылық, көтеру, қою және барлық элементтердi мұқият
тексеру;
- жiктердiң барлық тоғысқан жерлері мен бiтеудiң оңайлығы;
- жақын монтаждық массаның 1 көрсеткiшiне, максималға конструкциялардың
орта салмағын көрсететiн қатынас.
Құрама құрылыс құралымдарының монтажының кешендi технологиялық үдерiсi -
процесстер және қаңқа, ғимараттың бiр бөлiгi немесе ғимараттар орындаудың
нәтижесiнде алатын операциялардың жиынтығынан тұрады. Процесстердiң дайын
құрастырылған өнiмдi алу мүмкiндiгі тасымалдау, негiзгi және қосалқы
дайындау процесстерден тұрады.
Тасымалдау процестерi конструкцияны орталыққа және қоймаларға тасудан,
жүк тиеу және жүк түсiрулерiнен, iрiктеу және қалаулардан, iрiлендiрiп
құрастыру немесе монтажға қоймалар мен конструкциялардың берулерiнен,
материалдардың жiберуден, шикізаттар, бөлшектер және құрал-саймандарының
iрiлендiрiп құрастыру немесе монтаждаудан тұрады.
Дайындау процесі конструкциялардың күйлерiң тексерудi, iрiлендiрiп
құрастыруды, конструкцияның уақытша күшейтуі, монтажға және жайғасуға
әзiрлеу операциялары жатады. Егер бұл конструкциялардың көтеруiне дейiн
орындауға керек болса, уақытша олардың бекiтуi және қауiпсiз жұмыс жасау,
қоятын белгiлердiң құрастырылатын элементтерiне, мiнбелер және сатылардың
ишарасының ұруы үшiн құрал-саймандардың конструкцияларының жабдығы бойынша
процесстер қосымша кiредi.
Қосалқы процесстер iргелердiң тiрек беттерiнiң әзiрлеулерiн,
конструкциялардың мұқият тексеруiн, егер оларды олардың қоюынан кейiн
орындаса, мiнбелердiң құрылымы, аумалы-төкпелi алаңдар, сатылар және
қоршауларды қосады.
Негiзгi немесе монтаждық процесстер - жобалық жағдайға конструкцияны
орналастыру. Монтаждық процесстердiң құрамдарына кiредi:
- құранды конструкцияларды қоюдың орындарының әзiрлеуi;
- iлу және көтеру уақытша бекiтумен кеңiстiк, бағдарлануда және қоюға
орын ауыстырумен қажеттi;
- спропыларды ағыту;
- ақырғы мұқият тексеру және бекiту;
- уақытша бекiткiштердi алу;
- тоғысқан жерлер және жiктердiң бiтеуi.
Конструкциялардың түрiне, жинақтаушы жабдыққа, орнықтылықтың
қамтамасыз етулеріне, мұқият тексеруіне, тоғысқан жерлері және шарттарына
байланысты конструкция монтаждық кранмен жығылмай тұратында қоюды процессте
немесе қоюдан кейiн уақытша оның бекiтуiнде жүзеге асыруға болады.
Құрылыс құралымдарының монтажы екі схема арқылы iске асады :
- қоймадан монтаж
- көлiк үстiнен жинақтау.
Қоймадан монтаждау кезінде барлық технологиялық операциялар құрылыс
алаңдарында жүзеге асады.
1.2 Конструкцияларды тасымалдау, қабылдау және жинау
Құранды конструкцияларды жабдықтаушы және өндiрiс орндарының құрылыс
площадкілеріне апарып салады. Құрылыс алаңына конструкцияларды жеткiзу
көлiктiң барлық түрлерiмен iске аса алады, атап айтқанда, жер бетiндегi-
автомобилдiк, темiр жол, трактор, су және әуе арқылы.
Құрылыс көлiгiнiң таңдауына ықпал ететiн негiзгi факторлар:
- құрылыстың тұрған жерi;
- қазiргi осы маңай көлiк коммуникациялары;
- құранды конструкциялармен құрылыс комплект жасайтын зауыттардың
орналастырылуы;
- уақытша және ауа райлық шарттар;
- конструкциялардың массасы, габаритi, алыстық тасудан.
Металл конструкцияларын тасымалдау үшін көбінесе теміржол, ал темірбетон
конструкцияларына автомобиль көліктері пайдаланылады. Әуе көлігін, әдетте,
жететін жолы қиын, батпақты жерлерде пайдаланады.
Автомобиль көлігі құрама темір бетон тасымалдауда ең көп тараған түрі
болады.Автомобиль көлігімен құрама темір бетонды тасымалдау қашықтығы 200
км – ге дейін үнемді, бірақ кейбір жағдайда бұдан да артық қашықтықта
пайдалануы мүмкін.
Конструкцияларды автомобиль көлігімен тасымалдаудың орналасу схемасы:
А - темiрбетон қабырғалық панелдердiң жартылай тiркесiндегі – панеловоз;
Б - темiрбетон бiр консолдi арқалықтар;
А)
Б)
Көлiк құралдарына құрама элементтердiң қалауын келесi талаптардың есепке
алуымен өндiрiп алады:
- элементтер жағдайда болуы керек, жақын жобалыққа,
горизонталдiқтарда таситын бағаналарды қоспағанда;
- элементтер ағаш инвентарлық төсемдер және бұл элементтердiң жасауына
жұмыстық сызба көрcетiлген орын орналастырылатын астарларға арқа сүйеу үшiн
керек. Төсемдер және астарлардың жуандығы жиiрек элемент сөйлеушi
топсаларының биiктiгiнiң кемiнде 25 ммi кемiнде болуы керек. Аралық
төсемдердiң қолдануы рұқсат етiлмейдi;
- астарлар және төсемнiң көп ярусты жүк тиеуiнiң жанында тiктiң бiр-
бiрденi қатал орналастыру керек;
- элементтер аударылу, ұзына бойына және көлденең жылжудан, сонымен
бiрге соққылардың сақтауды мақсатпен бiрi бiрi туралы мұқият марқалануға
керек;
- элементтердiң фактураланған беттерi бұзылулардан болуы керек.
- Горизонталдiқ жұмыс iстейтiн ғимарат жинақталатын элементтер көлденең
тасиды: арқалықтар, ригелдер, жолдар, тақта және аражабындарды панел,
балкон және шатыр тақталары, биiк қабырғалық блоктер; сонымен бiрге ұзын
құранды конструкциялар - бағана және қаданы.
- Шатыр тiреуiш және стропилаға байланған фермалар, қабырғалық
панелдер, қалқалардың панелдерi тiк және көлбеген тасиды.
- Көлемдi элементтер - блок-бөлме, блок- пәтер, санитар - бiрақ -
техникалық кабиналар жобалық жағдайларда тасиды.
Әкелiнген құранды конструкцияларды құрылыс алаңдарына жүк түсiруiн
арнайы түсiру жүрiстi краны және сиректеу негiзгi монтаждық тетiктермен
әдетте өндiрiп алады. Үнемдiрек және сыйымдыдан кемдердi доңғалақтармен
монтаж болып табылады.
Құранды конструкцияларды қабылдау
Құрастыратын мекеме түсетiн конструкцияны құрылыс алаңдарына
қабылдайды. Құранды конструкцияларды қабылдауды өлшемдердегi жiберiлетiн
ауытқулардың есепке алуы бар бұйымы төлқұжаттар бойынша алады және комплект
жасайтын тiзiмдер бойынша. Әкелiнген бұйымдардың қабылдау кезінде тексеру
керек:
- зауыттың ТТБ – ының штампы бар болуы;
- бiлiктi белгiлердiң бар болуы және конструкцияның ауырлық центрiнiң
жағдайының белгiсiн;
- бiржақты арматураланған элементтерi үшiн монтаждық белгiлердiң бар
болуы;
- каналдар, саңылаулар және тағы басқалар геометриялық өлшемдердiң
бұзылулардың жоқтығы, дұрыстығы, бөлшектердiң кепiлдеме қағаздарының
орналастырылу және бекiткiшi, бар болуы.;
- жобаның талаптарына бұйымның беткi бетiнiң сәйкестiгi;
- деформациялардың жоқтығы, қабыршақтар, сызаттар, қаспақтар;
- бар болу жыртындылар, Ниш, төртiншiрек, арматураның шығарылымдары,
қорғайтын беттер бөлшектердiң кепiлдеме қағаздарында қажеттi болуы.
Егер бұйым сапасыз болса, ол тиiстi рекламация актi бас мердiгер,
құрастыратын ұйым және кәсiпорын-жасап шығарушының өкiлдерiнiң қатысуында
ақауын iрiктеп, ресiмдейдi. Егер бұл бұйым жөндеуге душар болса жасап
шығарушыға артқа жолданады. Құрылыс алаңына оның орнына жаңа, сапалы бұйым
әкелiнедi.
Құрама элементтердi жинауы
Конструкциялардың жинақтау жұмыстарының барлық қиындығынан сақтауға
еңбек шығындары металлоконструкциялар үшiн 12...25%, темiрбетон
конструкциялар үшiн - 13...27% құрайды.
Қоймалар жоспарлалған алаңға, нөсер және сулардың ағуымен есепке алынып
орналастырады. Қоймаларды орталықтандылыған, яғни жүк келетін жерге
орналастырлған және объектідегі болып бөледі.
Құранды конструкциялардың қоры жеткiзудiң шарттарына
тәуелдi.Конструкциялардың қоры - монтаждық крандардың жұмысы 3...7шi
күнге.Ал аса маңызды жағдайларда жұмыстың 1 айына дейiн жеткiзедi. Қоймада
ауыр конструкцияларды монтаждық крандарға жақын, жеңiлiрек - бәрiнен алыс
орналастырады. Қойманың ауданының қысқартулы ұстау мақсататында
констркукцияны штабелдерде сақтайды. Штабелдердiң арасындағы өтулер ұзына
бойына бағытта әрбiр екi жапсарлас штабелдерден кейiн, көлденең - көлденең
өтулердi ен сиректеу емес 25 м ден кейiн кемiнде 0, 7 молар болуы керек,
штабелдердiң арасындағы үзiлулер - элементтердiң жинауы кемiнде 0, 2 м
монтажға оның таңбалауын анықтауды мүмкiндiк және әзiрлеу үшiн кез келген
конструкцияға рұқсаты болатындай етiп ұйымдастыру керек.
Аражабын, бағананың панелдерi, ригелдер, дiңгек үстiндегi және аралық
тақталар штабелде горизонталдiқ күйде болуы керек. Штабелдердiң ұтымды
өлшемдерi: бағаналар үшiн - 4 қатар, ригелдер және жолдар үшiн - 3 қатар,
жабын тақтасы және аражабындар үшiн - 10.. 12 дейiн. Бiрақ штабелдiң
максимал биiктiгi 2, 5 м ден аспауы керек. Қабырғалық панелдердiң
қоймасында сонымен бiрге металлдық пирамидаларда немесе кассеталар, үлкен
өлшемдi қалқалар тiк немесе көлбеген орнатады ағаш кассеталарда, жағдай,
жақын тiктерге жинайды.
1.3 Монтажға конструкция элементтерiнiң әзiрленуі
Монтажға элементтерiнiң әзiрлеуiн қамту : олардың орнықтылығының
қамтамасыз етуi және өзгермейтiндiк үшiн элементтердiң жазық немесе
кеңiстiктiң блоктерiнде, уақытша күшейту iрiлендiрiп құрастыруын көтеруде,
жұмыстардың қауiпсiз және ыңғайлы жүргiзуi, сақтық арқандар, расчалкалар,
тартуларды бекiту үшiн уақытша құрал-саймандармен мiнбелер, сатылармен,
қоршаулармен жайғасу тағы басқалар.
Iрiлендiрiп құрастырудың қызметі габариттi өлшемдерді немесе
элементтердiң массасынан конструкцияны құрылыс алаңынажеткізу мүмкін емес
болған жағдайда қажеттi. Әкелiнген құрама темiрбетон элементтерден 24 м
фермаларды өндiрiп алады және ауыр бір қабатты биік бағаналарды
құрастырады.
Iрiлендiрiп құрастыруды конструкциялардың қоймалары немесе тұрақты
стеллаждардың құрылымы бар арнайы алаңдарына көбiнесе жүзеге
асырады.Монтаждық және монтаждық - технологиялық блоктерде
конструкциялардың iрiлендiрулерiн соңғы жылдары кең қолданады. Мұндай
iрiлендiру кезінде құрылыс мерзiмі айтарлықтай қысқарады, себебі ғимарат
тұрғызуымен параллель жүреді тіпті озып кетеді. Конструкциялардың
iрiлендiруi бойынша iрiлендiрiп құрастыруды түбегейлi жұмыс көлемдерiнде
құрастырушы алаңдарға өндiрiп алады, жабдықталған стендтер немесе
кондукторлармен, конструкцияны бекiтуге мүмкiндiк беретiн және құрастыру
процесс кезінде мұқият тексеруi және түзетудi жүзеге асыру; кейде
конвейерлiк сызықтар мен жабдықтайды. Құрама алаңдар монтаждық крандар
немесе осы маңай құрастырылатын объекттердiң әрекет ету аймақтарында
орналастырады, немесе қоймалар осы маңай, конвейерлiк сызықтар - объекттер
осы маңайдағы.
Темiрбетон фермалар және бағаналарды құрылыс құралымдарының
қоймаларында iрiлейдi және ірілендірілген күйде монтаждауға жібереді.
Мұндай элементті тасу күрделіктігінен немесе мүмкін еместігінен,
конструкцияны ірілендіруді сол жасалған жерінде жүзеге асырады. Монтаждық
крандардың аймағында конструкцияларды iрiлендiру көп жағдайларда
өнiмсiз.Егер тасуға мүмкіндік болса оны iрiлендiрiп құрастырудың арнайы
алаңдарына орындау керек, жүк көтеру жабдықпен және құрастырушы -
дәнекерлегiш құрал-саймандармен жабдықталған.Көлік шығындарың азайту үшін,
бұл алаңдарды құрастырылатын объектілерге жақын орналастыру керек.
Темiрбетон фермаларды арнайы кассеталық түрдiң стеллаждарында тiк
жағдайларда iрiлейдi. Кассеталар әрбiр жарты ферманың екi түйiндерiнiң
астында орнатылады. Олар тiрек түйiндердiң астында керең iстейдi, реттеу
үшiн құрал-саймандарсыз, аралықта - реттеу құрал-саймандарымен. Жиналатын
элементтердiң тоғысқан жерiнiң жағдайы механикалық немесе гидравликалық
көтергiштер көмегiмен реттелінеді.Темiрбетон бағаналардың iрiлендiруi
горизонталдiқта, түйiстiрiлетiн элементтердiң мұқият тексерулерiн өндiрiп
алады арнайы кондукторлармен қамтамасыз етедi
Конструкциялардың уақытша күшейтуi
Уақытша күшейту монтаждық күштердi қабылдау үшiн жүзеге асырады.
Конструкциялардың күшейтулерiн мына жағдайларды қолданады, конструкцияның
есептік сұлбасы және элементті көтеру кезінде куштің дәл келмеуінде,
конструкцияның берiктiгiнiң жоғалтуына немесе орнықтылық және түйiндерi
көтеруде келтiре алмағанға әкеп соғады.Мұндай күшейтулерді қажет ететін
үлкен металдық фермалар және көп қабатты үймереттердің бағаналарын
жатқызуға болады. Сондықтан жинақтау жұмыстары басталғанша жинақтау
күштерінің әсерінен болатын элементтерінің беріктігі мен тұрақтылығын
есеппен тексеру керек.
Көп конструкциялар монтаж процесінде басқа шартта болса, ал жұмыс жасап
пайдалануда айырмашылығы көрінеді. Құрастырымдық элементтер және
конструкциялардың блоктерi деформациялардан аман болу үшiн, жеткілікті
қаттылыққа ие болмайтын, тасу және көтеру кезінде процесті күшейтуде,
олардың қаттылығы үлкейте, керек болса берiктiгін.Күшейтуді қажет ететін
элементтерді әсептік жолмен тексереді. Жұмыс өндiру жобаларындағы
конструкциялардың күшейтуi бойынша нақты ұсыныстар болуы керек.
Құрама темiрбетон қабықтар, арматура цемент төбелерiнiң табақ
құралымдарды цилиндрлiк қабықтар, элемент құрыштан жасалған элементтерi
бағаналардың және ағаш фермалар, арктер және үлкен аралықтарды рама
құрыштан жасалған двухветтiң үлкен биiктiктiң бағанасы, асттарын өте жиi
күшейтедi. Жеткiлiктi орнықтылықпен олардың массасынан айналма ие болмайтын
биiк бағаналардың күшейтуi арқандардың булары құрыштан жасалған уақытша
тiреу бекiтiлетiн керiлiстермен өндiрiп алады. Керiлiс июшi момент,
бағананың масса пайда болатын қарама-қарсы моментке құралады.
Екi салалы металлдық бағаналар ды күшейтуге жиi келедi, көтерулері бір
топсалы бекітуі бар бұрылыспен іске асады.Иiлiм деформацияларының сақтап
қалулары үшiн осы жағдайда керегенiң жеке тiреулерiн күшейтедi
Монтажға конструкциялардың орналасуы
Конструкциялардың монтаждарының жайғасуы көтерiле ұшатын мiнбелер,
қосымша және көтерiле ұшатын сатылар, көтерiле ұшатын бесiктермен
жабдықтауларынан келеді. Мұндай жайғасулар монтажшылардың биiктiкте
қауiпсiз шығып еңбек етуін қамтамасыз етуге талаптанады. Инвентарлық
көтерiле ұшатын мiнбелер, алаң және саты құрастырылатын элементтерге
олардың қоюың орындауын бекiтедi.
Конструкциялардың монтаж мінбелерін қолданылатын құрастырушы және
монтаждыққа бөледi.
Құрастырушы мiнбелер уақытша қызмет көрсетедi, қолдайтын тіректер
ретінде монтаж конструкцияларымен жұмыс кезінде қолданылады.Осылармен әр
түрлі операциялар орындайды :тоғысқан жерлердiң сiлтеуi, монтаждық
қосуларды дәнекерлеуi, монолит ету жоғары орналасқан монтаждық түйiндерде
үлкен аралығы бар ғимараттардың жамылғыларындағын жұмыс үшiн мұнараларды
қолданады - сырғымалы немесе тұрақты биiктiк рельс жолдары бойынша
жылжытылатын. Мұнараларда конструкцияларды жинау үшiн монтаждық алаңдар
құрастырады. Мұндай мұнаралар функциясы жағынан құрастырушы және монтаждық
бола алады.
Монтаждық мiнбелер екi түрлерде болады: жер бетіндегі, жер немесе
басқасы тiректе тiкелей орнатылатын, кіші биіктікте жинақтау жұмыстарың
орындайтын; аспалы және көтерiле ұшатыны, бұларды құрастырылатын
конструкцияға бекітеді және бірге көтереді, немесе құрастырылып болған соң
іледі. 14 мге дейiн биiктiкте жұмыс үшiн 3, 2 м және алаңдары бар қосымша
сатыларға дейiн биiктiкте жұмыс үшiн қайта орнықтыратын мiнбелер және
үзеңгiлердi жер бетiндегi мiнбелер ретiнде қолданады.
Тас төсеп кеңейтудiң құралдары:
а - жылжымалы мiнбелер; б - алаң - үзеңгi; в - алаңмен саты сүйеу; г -
сатысы бар iлiнген бесiк;
1 - сатының секциялары; 2 - қоршау; 3-iлiнген алаң; 4-бұрандалы қысқыш;
5 - бағана; 6 - бесiк; 7 - саты; 8 - бесiктiң бекiткiшi үшiн саңылаулар; 9
– ригел.
Биiктiкте қауiпсiз жұмыс үшiн монтаждық мiнбелер, құрал-сайманды саты
әзiрлейдi . Олар қою және алу үшiн жұмыстардың аяқтауынан кейiн жеңiл,
сенiмдi, ыңғайлы болуы керек.
Алаңдармен қосымша сатылар ғимараттың ептеген биiктiгiнiң жанында
бағаналарға фермалар және кран астындағы арқалықтарды бекiткiш үшiн
бағаналардың жайғасуын негiзгi элементтер болып табылады. Алаңдары бар
монтаждық сатылардың екi негiзгi түрлерi бар болады: шпренгел немесе торлы
ферманың түрiнде көтерушi құралыммен. Бiрiншi түр 7, 4 м-ге дейiн
биiктiгiнде жұмыс жасау үшiн арналған, екiншi - сатының жоғарғы бөлiгi 14
мге дейiн қысатын болттармен бағаналарға бекiтедi, төменгi жердегi өткiр
тiреулерiмен балбырап пiседi немесе бағанаға тартулармен бекiтедi.
Құрылыс алаңдарында соңғы кезде конструкциясы жұмыс көтермесiнен
қосарланған тұрады электромоторлармен келтiрген барлық көбiрек жұмыс
платформалары көрiнiп қалады; платформаның кескiн және өлшемдерi шарттар
және құрылыс алаңының ерекшелiктерiне байланысты оңай ауыстырылады.
Платформа жүрiстiге, шасси жайласады, төрт телескопиялық толық бұрылатын
алып шығу тiректерiмен жабдықталған.
2. Монтаждық циклдың технологиясының басты ережелерi
Конструкциялар және ғимараттардың бөлшектерiн монтаж үшiн жабдықтың
келесi түрлерiн қолданады:
- жүк асып қоятын арқандар, траверстер, басып алулар, қармақты құлыптар
конструкциялардың iлуi үшiн қолайлы такелаж құрал-саймандары;
- конструкциялардың орын ауыстыруы үшiн жабдық - Лебедки, блоктер және
полиспасттар, домкраттар, жүк көтергiш, монтаждық дiңгектер, шеврлер
- бекiту және монтаждық тоғысқан жерлердiң бiтеуi үшiн жабдық -
коррозияға қарсы жамылғыларды ұру, тоғысқан жерлердiң герметизациясы үшiн
пiсiру аппараты, трансформаторлар, компрессорлар, аппараттар тағы сол
сияқтылар.;
- уақытша бекiту және конструкциялардың мұқият тексеруi үшiн жинақтау
құралдары - кондукторлар, тiрек, сүйеулер, қысқыш;
- монтажшы-саты және үзеңгiнiң жұмыс орынының өзгерiсi, мiнбелер,
бесiк, аспалы алаңдар үшiн жабдық.
2.1 Құрама элементтердiң қою орындарының әзiрленуі
Iргелердiң құрастыруының алдында негiздің дайындықтары тексеріледі,
атап айтқанда, негiздiң белгiсi, негiздiң орналастыруын жүзеге асыру керек
болса оның көлденеңдiктерi тексередi. Бағаналар және негiз арқалықтардың
құрастыруының алдында iргелерiнiң әзiрленуі, құрыштан жасалған бағаналарға
iргелердегi конструкциялардың өлшемдерiнiң дұрыстығы және анкерлiк
бұрандамаларды қоюды тексеруден тұрады. Темiрбетон кебiстер, көлденең
белгiлер және деңгейлердегi iргелердiң өстерiнiң жағдайы, стақандардың
деңгейiнiң дұрыстығы геодезиялық аспаптармен тексеріледі.
Бiр қабатты өнеркәсiп ғимараттарының бағаналарының қоюының жанында кран
астындағы арқалықтарды жинақтайтын бағаналардың консольлерiнiң көлденең
деңгейi ерекше тексеріледі.
Құранды конструкцияларды қоюдың орындарының әзiрлеуi негiздiң тазартуы,
қоюды орынның белгiсiнде болады, ерiтiндi құрылымдағы темiрбетон
элементтердiң көпшiлiгi үшiн төсе. Жiктiң ең жақсы сапасы, ол конструкцияны
дәл қойғанда бірден жобалық жағдайға енеді.Егер шарт бойынша орнатылатын
элементті шешу керек болса, онда ерітіндіні алып тастап жанасына өзгертеді,
жанасын мұхият жағып шығады бірдей жуандықтарды тегістейді, негіздің барлық
ауданына үлестіре орындайды.
2.2 Конструкцияларды стропылау
Жүк қармағыш құрал-саймандар басып алу және әр түрлi құрылыс жүктерi
және бұйымдардың сенiмдi ұстап қалуы үшiн, олардың сақталуын қамтамасыз
ету, жай стропыллау үшін. Тағайындаулар және конструктивтiк орындауға
байланысты жүк қармағыш құрал-саймандар келесi топтарға бөледi:
- арған жүк асып қоятын арқандар,
- қашықтан басқарумен жүк асып қоятын құрылымдар,
- траверстер,
- басып алулар.
Құрама элементтердiң строптары (ілу) үшiн әмбебап және арнайы арған
iлмектерi бар жүк асып қоятын арқандар, сонымен бiрге бармақ, қапталды,
ашалы, фрикциялық басып алулар және топсаларды қолданады. Қолдану ең үлкен
монтаждық топсаларда құрама элементтердiң көтеруi үшiн арқандайтын iлмек
жарақтанған әмбебап арған жүк асып қоятын арқандарды тапты. Жүк асып қоятын
арқандар Ветвей саны бойынша - екi-шiнiң бiр-шiлерiнде - үш ұсақтайды -және
төрт тармақты және сақиналық.
Жүк асып қоятын арқан - сақинаның жалғағыш элементтермен болат арқанды
кесу түр iстелiнген жиналмалы құрал-сайманы, iлмектер, коуши, топса арған
қармақты құлыптар.
Жалпы тағайындаудың бiр iзге салған жүк асып қоятын арқандарымен қатар
бұйымдардың нақтылы номенклатурасына және iлудi схема өлшеулi арнайы жүк
асып қоятын арқандарды қолданады.
Траверстер фермалар және арқалықтар үшiн саны элементтердiң басып
алуының нүктелерiнiң санынан тәуелдi болатын құрастырылатын элементтердiң
басып алуы үшiн металлдық арқалық немесе құрылымдары бар фермадан әдетте
бiр немесе екi нүктенiң бағаналары үшiн тұрады, екi немесе төрт, тақталар
үшiн - төрт немесе алты.
Металлдық ферманың iлуi:
1 - ферма; 2 - траверса
2.3. Элементтердiң уақытша бекiтуi
Құрама элементтiң көтеруiң сол жағдайда, яғни құрастырылатын элементтің
жұмыс істеуіне байланысты тұрғызу керек. Құрастырылатын конструкцияларды
байсалды, жұлқынуларсыз , теңселту және айналусыз көтеру керек . Бұйымдарды
көтеру тәсілдері, көтеру кезінде қауiптi кернеулердiң болдырмауың және
қауіпсіз жұмысты қаматамасыз етуге кепілдік беретін болып табылады. Ауыр
элементтерді және конструкцияларды екi қабылдауларда көтередi: iлу және
дұрыс жағдайдың қосымша сенiмдiлiктi тексерулерi үшiн 0,2...0,3 м
биіктікте, содан соң жобалық белгiлерге көтеруге жалғастырады.
Құрастырылатын элементтердiң уақытша бекiтуi үшiн құрылыста әр түрлi
жинақтау құралдары және құрылымдарды қолданады. Олар жеке және топтық бола
алады. Жеке құралдарға расчалка, сүйеулер, тiрек, кондукторлар, сыналар
жатады. Топтыққа бірнеше статикалық аумалы монтаждық элементтердiң
бекiтулерiн жатады.
Металл құралымдары үшiн уақытша бекiту монтаждық болттармен жүзеге
асырады.
2.4 Элементтердiң мұқият тексеруi
Мұқият тексеру жобалық жағдайға құрастырылатын конструкцияларының дәл
сәйкестiгiн қамтамасыз етедi. Құрастырылатын конструкциялардың түрi,
олардың жабдығы, тоғысқан жерлер және орнықтылықтың қамтамасыз етуiнiң
шарттарына байланысты, мұқият тексерудi конструкция монтаждық тетiкпен
жығылмай тұратында немесе қоюдан кейiн оның бекiту қоюды процессте көрiп
немесе аспапты өндiрiп алады.
Көз мөлшерiмен мұқият тексерудi тiрек беттер және конструкциялардың
тоғысқан жерлерiнiң жеткiлiктi дәлдiгiнiң жанында өндiрiп алады. Сонымен
бiрге құрыштан жасалған рулеткалар, калибрлар, үлгiлер қолданыла алады тағы
сол сияқтылар. Аспапты мұқият тексерудi тек қана тiрек беттер, домалақ
негiздер немесе құрастырылған конструкциялардың тоғысқан жерлерiнiң
тексерудi монтаждық элементтер және конструкциялардың қоюды дәлдiктiң
қамтамасыз етуiн күрделiлiгiнiң жанында орындайды. Ол (кондукторлар,
жақтаулық - топсалы индикаторлар тағы сол сияқтылар) арнайы жинақтау
құралдарының қоюының жанында өндiрiп алады. Аспапты мұқият тексеру жоспар,
биiк және тiк жағдайлардағы құрастырылған конструкциялардың жағдайдың
тексеруiн түр кең таралғандарды болып табылады. Мұндай мұқият тексерулер
процессте теодолиттер, нивелиралар, лазер құралдары және құрылымдарды
қолданады. Конструкцияның мұқият тексеруiнiң мерзiмiне астында орнықты
меншiктi массаның әсер болуы керек, құрылыс процесстерiнiң қауiпсiз
жүргiзуi бойынша монтаждың арқасында дұрыс тiзбегiнiң монтаждық және желдiң
жүктемелерi, шаралардың дер кезiнде қоюы сонымен бiрге қамтамасыз етуiне
тiрек алаңдар және тұрақты немесе уақытша байланыстар немесе бекiткiштердi
жоба ескерiлген түйiндестердiң жобалық өлшемдерiнiң орындалуына.
Конструкциялардың тұрақты бекiтуi
Толық құрастырмалы ғимараттардың ұзақ уақытқа жарамдылығы олардың
арасындағы бөлшектер мен дәнекерленген қосулардың сапасынан тәуелдi болады.
Жіктер мен құрыштан жасалған қосулар саңылаулардан кіретін жағымсыз ортадан
каррозияға ұшырайды. Конструкциялардың тұрақты бекiтуiмен қоршаған ортаның
негативтi ықпалдары үлкен дәрежеде сақтап қалады.
Ғимараттарды тұрғызғанда негізгі есептердің бірі, конструкциялардың бір-
бірімен мықты қосылғандығы. Өйткені сапа жәнес енімді болу үшін.
Элементтердiң қосуларының үш түрі бар : жiк, тоғысқан жерлер және
түйiндер.
Жiктер - ... жалғасы
Адамзат өмірінің соңғы он жылдықтары экономика мен тұрмыста түрлі
технологиялық үдерістердің күрт қаулап өсуімен ерекшеленеді екен. Солардың
алдыңғы қатарында құрылыс саласы да бар.
Құрылыстың қарқынды дамуы жер бетінде көптеген жаңа қалалардың
пайда болып, олардың санының артуына алып келді. Әлемде құрылыстың қарқынды
дамуы құрылыс индустриясының етек жаюына алып келді. Құрылыс саласында жаңа
технологияларға негізделген небір жаңа материалдар пайда болып, тұрғын
үйлер мен ғимараттардың беріктігін нығайтып, сәніне сән қосты. Ең бастысы,
бұрын қиындықпен жүргізілетін күрделі құрылыстар жеңілдеп, олардың өзіндік
құны да төмендеді.
Біздің Қазақстанымыз әлем елдерінің арасында құрылыс қарқын алған
елдердің қатарында тұр. Тәуелсіздігімізге ие болғанымызға 20 жыл ғана
өткеніне қарамастан, біз бұл салада едәуір тәжірибе жинақтадық деп айтуға
болады.
Жалпы, құрылыс саласының дамуына ықпал ететін факторлар бірнеше
себептерден тұрады екен. Соның ішінде бастылардың бірі – елде әлеуметтік-
экономикалық жағдайдың жақсарып, халықтың үй сатып алатындай жағдайының
болуы. Міне, осы бір фактордың нәтижесінде ғана алғашқы кезде елімізде
құрылыс қарқындап жүріп берді. Бірақ ендігі кезекте басқа да факторлардың
іске қосылуы қажет. Солардың алдыңғы қатарында құрылыс материалдары
өндірісінің дамуының маңызы зор екен.
Қазақстанда құрылыс материалдары өндірісі Кеңес одағы тұсынан
қалыптасқан болатын. Бірақ еліміз тәуелсіздікке ие болып, бұрынғы КСРО
кеңістігіндегі экономикалық байланыстар әлсіреген тұста ең алдымен зардап
шеккендердің бірі осы құрылыс материалдары өндірісі болды. Ірі қалаларда
жұмыс істеп келген құрылыс трестерінің, құрылыс материалдары комбинаттары
мен зауыттарының жұмысы тоқтады. Сондықтан құрылыс материалдары өндірісінің
жаңа тарихы еліміз тәуелсіздік алып, ес жиған шақтан қайта басталғандығы
ақиқат.
Әрине, құрлыс индустриясының, соның ішінде құрылыс материалдары
өндірісі мен өнеркәсібінің қайта дамуы үшін едәуір уақыт пен жағдайдың
тұрақтылығы, кәсіпкерлер мен халықтың осы іске белсенділігі қажет. Біз
нақты дамуға бет алған бес-алты жыл бұған аздық ететіндей. Шамасы соған
байланысты болар, бізде қазіргі күні құрылыс нысандарын әрлеуге қажетті
көптеген материалдар шетелдерден тасымалданып жүр. Қазіргі күні құрылыс
материалдарын шығару ісімен республика аумағында 199 кәсіпорын шұғылданады.
І. Қазiргi құрылыстағы құрылыс құралымдарының монтажының мәнi
Қазiргi заманғы құрылыс өңдірісінде құранды конструкциялар кең
қолданылады , толық құрама ғимараттар және үймереттерді тұрғызады,
осының салдарынан жинақтау жұмыстардың мәні артады. Монтаж -
iрiлендiрiлген конструкциялар, бөлшектер және зауыт жасауының түйiндерiнiң
ғимарат және ұймереттерді құрастырудың кешендi процессi. Монтаж құрылыс
өндiрiсiнiң бастаушы технологиялық үдерiсi болып табылады. Бұл құранды
конструкциялар, механикаландырудың түрлi және тиiмдi құралдарының өндiрiсi
бойынша дамыған өнеркәсiптiң бар болуына мүмкiндiк туғызады, тасқынды
әдiстермен монтаж технологияның төңiрегiдегi және өндiрiстiң құрылыс
ұйымының қазiргi табыстарың жүзеге асыруға мүмкiндiк береді.
Құрылыс құралымдарының монтажың тұрғызғанда толық құрастырмалығана емес,
ғимараттардың басқа түрлерiнде де жүзеге асырады. Мысалы, дуалдары бар
ғимараттар құрылыстарының жанында құрама iргетас блоктер, (бағана және
ригелдер) қаңқа, аражабын тақтасы және жамылғының элементтерi, марштар,
алаң және тағы басқаларлар құрастырады. Жинақтау жұмыстарының
құрылысындағы меншiктi салмақ үнемi үлкеедi. Олардың өндiрiсi және бетонның
сапалы iрiлi-уақты толтырғыштарының қолдануы үшiн цементтiң биiгiрек
маркалары жеке элементтердiң массасының төмендетуiмен бiр жағынан қолдану
есебiнен болады, басқа жағынан - құранды конструкциялар, жеткiзу оларды
максимал зауыт және технологиялық дайындыққа дейiн iрiлендiруi.
Ұйымдастыру қағидалары келесі операциялардан тұрады:
- нөлдiк цикл жұмыстарын мұхият жасау, ғимаратқа коммуникацияларының
төсемiн қоса;
- машиналар комплекттiң өнiмдiлiк бойынша байланыстырылған күйiнде
монтаждың тасқынды әдiсi;
- көлiк құралдарымен конструкцияларының монтажы;
- өзгермейтiн блоктерде конструкциялардың жерiндегi алдын ала
iрiлендiру;
- алымының монтаждық бөлiмшелерiне ғимараттың бөлуi кешендi жұмыс
бригадалар және монтаждық тетiктердiң бекiтiлуі;
- келесi жұмыстардың орындауы үшiн тұрғызылған ғимараттың жеке
құрастырылған бөлiмшелерiнiң ырғақты өткiзуiн қамтамасыз ету;
- нұсқаларды салыстыру негізінде техника-экономикалық монтаждың
әдiстерi және тетiктердiң таңдауы.
1.1 Монтаждық процесстердiң технологиялық құрылымы
Құрылысшылар үшiн маңызды фактор тұрғызылған ғимараттың
технологиялылығы болып табылады, монтаждық элементтердiң технологиялығы
төмендегідей болып келеді:
- құрастырылатын элементтердiң өлшемдi түрлерiнiң ең төменгi саны,
конструкциялардың типтелу дәрежесі;
- қойылатын конструкциялардың максимал құрылыс дайындығы - геометриялық
өлшемдердiң дәлдiгi және бөлшектердiң кепiлдеме қағаздарының жағдайының
дәрежесi;
- iлудiң оралымдылық, көтеру, қою және барлық элементтердi мұқият
тексеру;
- жiктердiң барлық тоғысқан жерлері мен бiтеудiң оңайлығы;
- жақын монтаждық массаның 1 көрсеткiшiне, максималға конструкциялардың
орта салмағын көрсететiн қатынас.
Құрама құрылыс құралымдарының монтажының кешендi технологиялық үдерiсi -
процесстер және қаңқа, ғимараттың бiр бөлiгi немесе ғимараттар орындаудың
нәтижесiнде алатын операциялардың жиынтығынан тұрады. Процесстердiң дайын
құрастырылған өнiмдi алу мүмкiндiгі тасымалдау, негiзгi және қосалқы
дайындау процесстерден тұрады.
Тасымалдау процестерi конструкцияны орталыққа және қоймаларға тасудан,
жүк тиеу және жүк түсiрулерiнен, iрiктеу және қалаулардан, iрiлендiрiп
құрастыру немесе монтажға қоймалар мен конструкциялардың берулерiнен,
материалдардың жiберуден, шикізаттар, бөлшектер және құрал-саймандарының
iрiлендiрiп құрастыру немесе монтаждаудан тұрады.
Дайындау процесі конструкциялардың күйлерiң тексерудi, iрiлендiрiп
құрастыруды, конструкцияның уақытша күшейтуі, монтажға және жайғасуға
әзiрлеу операциялары жатады. Егер бұл конструкциялардың көтеруiне дейiн
орындауға керек болса, уақытша олардың бекiтуi және қауiпсiз жұмыс жасау,
қоятын белгiлердiң құрастырылатын элементтерiне, мiнбелер және сатылардың
ишарасының ұруы үшiн құрал-саймандардың конструкцияларының жабдығы бойынша
процесстер қосымша кiредi.
Қосалқы процесстер iргелердiң тiрек беттерiнiң әзiрлеулерiн,
конструкциялардың мұқият тексеруiн, егер оларды олардың қоюынан кейiн
орындаса, мiнбелердiң құрылымы, аумалы-төкпелi алаңдар, сатылар және
қоршауларды қосады.
Негiзгi немесе монтаждық процесстер - жобалық жағдайға конструкцияны
орналастыру. Монтаждық процесстердiң құрамдарына кiредi:
- құранды конструкцияларды қоюдың орындарының әзiрлеуi;
- iлу және көтеру уақытша бекiтумен кеңiстiк, бағдарлануда және қоюға
орын ауыстырумен қажеттi;
- спропыларды ағыту;
- ақырғы мұқият тексеру және бекiту;
- уақытша бекiткiштердi алу;
- тоғысқан жерлер және жiктердiң бiтеуi.
Конструкциялардың түрiне, жинақтаушы жабдыққа, орнықтылықтың
қамтамасыз етулеріне, мұқият тексеруіне, тоғысқан жерлері және шарттарына
байланысты конструкция монтаждық кранмен жығылмай тұратында қоюды процессте
немесе қоюдан кейiн уақытша оның бекiтуiнде жүзеге асыруға болады.
Құрылыс құралымдарының монтажы екі схема арқылы iске асады :
- қоймадан монтаж
- көлiк үстiнен жинақтау.
Қоймадан монтаждау кезінде барлық технологиялық операциялар құрылыс
алаңдарында жүзеге асады.
1.2 Конструкцияларды тасымалдау, қабылдау және жинау
Құранды конструкцияларды жабдықтаушы және өндiрiс орндарының құрылыс
площадкілеріне апарып салады. Құрылыс алаңына конструкцияларды жеткiзу
көлiктiң барлық түрлерiмен iске аса алады, атап айтқанда, жер бетiндегi-
автомобилдiк, темiр жол, трактор, су және әуе арқылы.
Құрылыс көлiгiнiң таңдауына ықпал ететiн негiзгi факторлар:
- құрылыстың тұрған жерi;
- қазiргi осы маңай көлiк коммуникациялары;
- құранды конструкциялармен құрылыс комплект жасайтын зауыттардың
орналастырылуы;
- уақытша және ауа райлық шарттар;
- конструкциялардың массасы, габаритi, алыстық тасудан.
Металл конструкцияларын тасымалдау үшін көбінесе теміржол, ал темірбетон
конструкцияларына автомобиль көліктері пайдаланылады. Әуе көлігін, әдетте,
жететін жолы қиын, батпақты жерлерде пайдаланады.
Автомобиль көлігі құрама темір бетон тасымалдауда ең көп тараған түрі
болады.Автомобиль көлігімен құрама темір бетонды тасымалдау қашықтығы 200
км – ге дейін үнемді, бірақ кейбір жағдайда бұдан да артық қашықтықта
пайдалануы мүмкін.
Конструкцияларды автомобиль көлігімен тасымалдаудың орналасу схемасы:
А - темiрбетон қабырғалық панелдердiң жартылай тiркесiндегі – панеловоз;
Б - темiрбетон бiр консолдi арқалықтар;
А)
Б)
Көлiк құралдарына құрама элементтердiң қалауын келесi талаптардың есепке
алуымен өндiрiп алады:
- элементтер жағдайда болуы керек, жақын жобалыққа,
горизонталдiқтарда таситын бағаналарды қоспағанда;
- элементтер ағаш инвентарлық төсемдер және бұл элементтердiң жасауына
жұмыстық сызба көрcетiлген орын орналастырылатын астарларға арқа сүйеу үшiн
керек. Төсемдер және астарлардың жуандығы жиiрек элемент сөйлеушi
топсаларының биiктiгiнiң кемiнде 25 ммi кемiнде болуы керек. Аралық
төсемдердiң қолдануы рұқсат етiлмейдi;
- астарлар және төсемнiң көп ярусты жүк тиеуiнiң жанында тiктiң бiр-
бiрденi қатал орналастыру керек;
- элементтер аударылу, ұзына бойына және көлденең жылжудан, сонымен
бiрге соққылардың сақтауды мақсатпен бiрi бiрi туралы мұқият марқалануға
керек;
- элементтердiң фактураланған беттерi бұзылулардан болуы керек.
- Горизонталдiқ жұмыс iстейтiн ғимарат жинақталатын элементтер көлденең
тасиды: арқалықтар, ригелдер, жолдар, тақта және аражабындарды панел,
балкон және шатыр тақталары, биiк қабырғалық блоктер; сонымен бiрге ұзын
құранды конструкциялар - бағана және қаданы.
- Шатыр тiреуiш және стропилаға байланған фермалар, қабырғалық
панелдер, қалқалардың панелдерi тiк және көлбеген тасиды.
- Көлемдi элементтер - блок-бөлме, блок- пәтер, санитар - бiрақ -
техникалық кабиналар жобалық жағдайларда тасиды.
Әкелiнген құранды конструкцияларды құрылыс алаңдарына жүк түсiруiн
арнайы түсiру жүрiстi краны және сиректеу негiзгi монтаждық тетiктермен
әдетте өндiрiп алады. Үнемдiрек және сыйымдыдан кемдердi доңғалақтармен
монтаж болып табылады.
Құранды конструкцияларды қабылдау
Құрастыратын мекеме түсетiн конструкцияны құрылыс алаңдарына
қабылдайды. Құранды конструкцияларды қабылдауды өлшемдердегi жiберiлетiн
ауытқулардың есепке алуы бар бұйымы төлқұжаттар бойынша алады және комплект
жасайтын тiзiмдер бойынша. Әкелiнген бұйымдардың қабылдау кезінде тексеру
керек:
- зауыттың ТТБ – ының штампы бар болуы;
- бiлiктi белгiлердiң бар болуы және конструкцияның ауырлық центрiнiң
жағдайының белгiсiн;
- бiржақты арматураланған элементтерi үшiн монтаждық белгiлердiң бар
болуы;
- каналдар, саңылаулар және тағы басқалар геометриялық өлшемдердiң
бұзылулардың жоқтығы, дұрыстығы, бөлшектердiң кепiлдеме қағаздарының
орналастырылу және бекiткiшi, бар болуы.;
- жобаның талаптарына бұйымның беткi бетiнiң сәйкестiгi;
- деформациялардың жоқтығы, қабыршақтар, сызаттар, қаспақтар;
- бар болу жыртындылар, Ниш, төртiншiрек, арматураның шығарылымдары,
қорғайтын беттер бөлшектердiң кепiлдеме қағаздарында қажеттi болуы.
Егер бұйым сапасыз болса, ол тиiстi рекламация актi бас мердiгер,
құрастыратын ұйым және кәсiпорын-жасап шығарушының өкiлдерiнiң қатысуында
ақауын iрiктеп, ресiмдейдi. Егер бұл бұйым жөндеуге душар болса жасап
шығарушыға артқа жолданады. Құрылыс алаңына оның орнына жаңа, сапалы бұйым
әкелiнедi.
Құрама элементтердi жинауы
Конструкциялардың жинақтау жұмыстарының барлық қиындығынан сақтауға
еңбек шығындары металлоконструкциялар үшiн 12...25%, темiрбетон
конструкциялар үшiн - 13...27% құрайды.
Қоймалар жоспарлалған алаңға, нөсер және сулардың ағуымен есепке алынып
орналастырады. Қоймаларды орталықтандылыған, яғни жүк келетін жерге
орналастырлған және объектідегі болып бөледі.
Құранды конструкциялардың қоры жеткiзудiң шарттарына
тәуелдi.Конструкциялардың қоры - монтаждық крандардың жұмысы 3...7шi
күнге.Ал аса маңызды жағдайларда жұмыстың 1 айына дейiн жеткiзедi. Қоймада
ауыр конструкцияларды монтаждық крандарға жақын, жеңiлiрек - бәрiнен алыс
орналастырады. Қойманың ауданының қысқартулы ұстау мақсататында
констркукцияны штабелдерде сақтайды. Штабелдердiң арасындағы өтулер ұзына
бойына бағытта әрбiр екi жапсарлас штабелдерден кейiн, көлденең - көлденең
өтулердi ен сиректеу емес 25 м ден кейiн кемiнде 0, 7 молар болуы керек,
штабелдердiң арасындағы үзiлулер - элементтердiң жинауы кемiнде 0, 2 м
монтажға оның таңбалауын анықтауды мүмкiндiк және әзiрлеу үшiн кез келген
конструкцияға рұқсаты болатындай етiп ұйымдастыру керек.
Аражабын, бағананың панелдерi, ригелдер, дiңгек үстiндегi және аралық
тақталар штабелде горизонталдiқ күйде болуы керек. Штабелдердiң ұтымды
өлшемдерi: бағаналар үшiн - 4 қатар, ригелдер және жолдар үшiн - 3 қатар,
жабын тақтасы және аражабындар үшiн - 10.. 12 дейiн. Бiрақ штабелдiң
максимал биiктiгi 2, 5 м ден аспауы керек. Қабырғалық панелдердiң
қоймасында сонымен бiрге металлдық пирамидаларда немесе кассеталар, үлкен
өлшемдi қалқалар тiк немесе көлбеген орнатады ағаш кассеталарда, жағдай,
жақын тiктерге жинайды.
1.3 Монтажға конструкция элементтерiнiң әзiрленуі
Монтажға элементтерiнiң әзiрлеуiн қамту : олардың орнықтылығының
қамтамасыз етуi және өзгермейтiндiк үшiн элементтердiң жазық немесе
кеңiстiктiң блоктерiнде, уақытша күшейту iрiлендiрiп құрастыруын көтеруде,
жұмыстардың қауiпсiз және ыңғайлы жүргiзуi, сақтық арқандар, расчалкалар,
тартуларды бекiту үшiн уақытша құрал-саймандармен мiнбелер, сатылармен,
қоршаулармен жайғасу тағы басқалар.
Iрiлендiрiп құрастырудың қызметі габариттi өлшемдерді немесе
элементтердiң массасынан конструкцияны құрылыс алаңынажеткізу мүмкін емес
болған жағдайда қажеттi. Әкелiнген құрама темiрбетон элементтерден 24 м
фермаларды өндiрiп алады және ауыр бір қабатты биік бағаналарды
құрастырады.
Iрiлендiрiп құрастыруды конструкциялардың қоймалары немесе тұрақты
стеллаждардың құрылымы бар арнайы алаңдарына көбiнесе жүзеге
асырады.Монтаждық және монтаждық - технологиялық блоктерде
конструкциялардың iрiлендiрулерiн соңғы жылдары кең қолданады. Мұндай
iрiлендiру кезінде құрылыс мерзiмі айтарлықтай қысқарады, себебі ғимарат
тұрғызуымен параллель жүреді тіпті озып кетеді. Конструкциялардың
iрiлендiруi бойынша iрiлендiрiп құрастыруды түбегейлi жұмыс көлемдерiнде
құрастырушы алаңдарға өндiрiп алады, жабдықталған стендтер немесе
кондукторлармен, конструкцияны бекiтуге мүмкiндiк беретiн және құрастыру
процесс кезінде мұқият тексеруi және түзетудi жүзеге асыру; кейде
конвейерлiк сызықтар мен жабдықтайды. Құрама алаңдар монтаждық крандар
немесе осы маңай құрастырылатын объекттердiң әрекет ету аймақтарында
орналастырады, немесе қоймалар осы маңай, конвейерлiк сызықтар - объекттер
осы маңайдағы.
Темiрбетон фермалар және бағаналарды құрылыс құралымдарының
қоймаларында iрiлейдi және ірілендірілген күйде монтаждауға жібереді.
Мұндай элементті тасу күрделіктігінен немесе мүмкін еместігінен,
конструкцияны ірілендіруді сол жасалған жерінде жүзеге асырады. Монтаждық
крандардың аймағында конструкцияларды iрiлендiру көп жағдайларда
өнiмсiз.Егер тасуға мүмкіндік болса оны iрiлендiрiп құрастырудың арнайы
алаңдарына орындау керек, жүк көтеру жабдықпен және құрастырушы -
дәнекерлегiш құрал-саймандармен жабдықталған.Көлік шығындарың азайту үшін,
бұл алаңдарды құрастырылатын объектілерге жақын орналастыру керек.
Темiрбетон фермаларды арнайы кассеталық түрдiң стеллаждарында тiк
жағдайларда iрiлейдi. Кассеталар әрбiр жарты ферманың екi түйiндерiнiң
астында орнатылады. Олар тiрек түйiндердiң астында керең iстейдi, реттеу
үшiн құрал-саймандарсыз, аралықта - реттеу құрал-саймандарымен. Жиналатын
элементтердiң тоғысқан жерiнiң жағдайы механикалық немесе гидравликалық
көтергiштер көмегiмен реттелінеді.Темiрбетон бағаналардың iрiлендiруi
горизонталдiқта, түйiстiрiлетiн элементтердiң мұқият тексерулерiн өндiрiп
алады арнайы кондукторлармен қамтамасыз етедi
Конструкциялардың уақытша күшейтуi
Уақытша күшейту монтаждық күштердi қабылдау үшiн жүзеге асырады.
Конструкциялардың күшейтулерiн мына жағдайларды қолданады, конструкцияның
есептік сұлбасы және элементті көтеру кезінде куштің дәл келмеуінде,
конструкцияның берiктiгiнiң жоғалтуына немесе орнықтылық және түйiндерi
көтеруде келтiре алмағанға әкеп соғады.Мұндай күшейтулерді қажет ететін
үлкен металдық фермалар және көп қабатты үймереттердің бағаналарын
жатқызуға болады. Сондықтан жинақтау жұмыстары басталғанша жинақтау
күштерінің әсерінен болатын элементтерінің беріктігі мен тұрақтылығын
есеппен тексеру керек.
Көп конструкциялар монтаж процесінде басқа шартта болса, ал жұмыс жасап
пайдалануда айырмашылығы көрінеді. Құрастырымдық элементтер және
конструкциялардың блоктерi деформациялардан аман болу үшiн, жеткілікті
қаттылыққа ие болмайтын, тасу және көтеру кезінде процесті күшейтуде,
олардың қаттылығы үлкейте, керек болса берiктiгін.Күшейтуді қажет ететін
элементтерді әсептік жолмен тексереді. Жұмыс өндiру жобаларындағы
конструкциялардың күшейтуi бойынша нақты ұсыныстар болуы керек.
Құрама темiрбетон қабықтар, арматура цемент төбелерiнiң табақ
құралымдарды цилиндрлiк қабықтар, элемент құрыштан жасалған элементтерi
бағаналардың және ағаш фермалар, арктер және үлкен аралықтарды рама
құрыштан жасалған двухветтiң үлкен биiктiктiң бағанасы, асттарын өте жиi
күшейтедi. Жеткiлiктi орнықтылықпен олардың массасынан айналма ие болмайтын
биiк бағаналардың күшейтуi арқандардың булары құрыштан жасалған уақытша
тiреу бекiтiлетiн керiлiстермен өндiрiп алады. Керiлiс июшi момент,
бағананың масса пайда болатын қарама-қарсы моментке құралады.
Екi салалы металлдық бағаналар ды күшейтуге жиi келедi, көтерулері бір
топсалы бекітуі бар бұрылыспен іске асады.Иiлiм деформацияларының сақтап
қалулары үшiн осы жағдайда керегенiң жеке тiреулерiн күшейтедi
Монтажға конструкциялардың орналасуы
Конструкциялардың монтаждарының жайғасуы көтерiле ұшатын мiнбелер,
қосымша және көтерiле ұшатын сатылар, көтерiле ұшатын бесiктермен
жабдықтауларынан келеді. Мұндай жайғасулар монтажшылардың биiктiкте
қауiпсiз шығып еңбек етуін қамтамасыз етуге талаптанады. Инвентарлық
көтерiле ұшатын мiнбелер, алаң және саты құрастырылатын элементтерге
олардың қоюың орындауын бекiтедi.
Конструкциялардың монтаж мінбелерін қолданылатын құрастырушы және
монтаждыққа бөледi.
Құрастырушы мiнбелер уақытша қызмет көрсетедi, қолдайтын тіректер
ретінде монтаж конструкцияларымен жұмыс кезінде қолданылады.Осылармен әр
түрлі операциялар орындайды :тоғысқан жерлердiң сiлтеуi, монтаждық
қосуларды дәнекерлеуi, монолит ету жоғары орналасқан монтаждық түйiндерде
үлкен аралығы бар ғимараттардың жамылғыларындағын жұмыс үшiн мұнараларды
қолданады - сырғымалы немесе тұрақты биiктiк рельс жолдары бойынша
жылжытылатын. Мұнараларда конструкцияларды жинау үшiн монтаждық алаңдар
құрастырады. Мұндай мұнаралар функциясы жағынан құрастырушы және монтаждық
бола алады.
Монтаждық мiнбелер екi түрлерде болады: жер бетіндегі, жер немесе
басқасы тiректе тiкелей орнатылатын, кіші биіктікте жинақтау жұмыстарың
орындайтын; аспалы және көтерiле ұшатыны, бұларды құрастырылатын
конструкцияға бекітеді және бірге көтереді, немесе құрастырылып болған соң
іледі. 14 мге дейiн биiктiкте жұмыс үшiн 3, 2 м және алаңдары бар қосымша
сатыларға дейiн биiктiкте жұмыс үшiн қайта орнықтыратын мiнбелер және
үзеңгiлердi жер бетiндегi мiнбелер ретiнде қолданады.
Тас төсеп кеңейтудiң құралдары:
а - жылжымалы мiнбелер; б - алаң - үзеңгi; в - алаңмен саты сүйеу; г -
сатысы бар iлiнген бесiк;
1 - сатының секциялары; 2 - қоршау; 3-iлiнген алаң; 4-бұрандалы қысқыш;
5 - бағана; 6 - бесiк; 7 - саты; 8 - бесiктiң бекiткiшi үшiн саңылаулар; 9
– ригел.
Биiктiкте қауiпсiз жұмыс үшiн монтаждық мiнбелер, құрал-сайманды саты
әзiрлейдi . Олар қою және алу үшiн жұмыстардың аяқтауынан кейiн жеңiл,
сенiмдi, ыңғайлы болуы керек.
Алаңдармен қосымша сатылар ғимараттың ептеген биiктiгiнiң жанында
бағаналарға фермалар және кран астындағы арқалықтарды бекiткiш үшiн
бағаналардың жайғасуын негiзгi элементтер болып табылады. Алаңдары бар
монтаждық сатылардың екi негiзгi түрлерi бар болады: шпренгел немесе торлы
ферманың түрiнде көтерушi құралыммен. Бiрiншi түр 7, 4 м-ге дейiн
биiктiгiнде жұмыс жасау үшiн арналған, екiншi - сатының жоғарғы бөлiгi 14
мге дейiн қысатын болттармен бағаналарға бекiтедi, төменгi жердегi өткiр
тiреулерiмен балбырап пiседi немесе бағанаға тартулармен бекiтедi.
Құрылыс алаңдарында соңғы кезде конструкциясы жұмыс көтермесiнен
қосарланған тұрады электромоторлармен келтiрген барлық көбiрек жұмыс
платформалары көрiнiп қалады; платформаның кескiн және өлшемдерi шарттар
және құрылыс алаңының ерекшелiктерiне байланысты оңай ауыстырылады.
Платформа жүрiстiге, шасси жайласады, төрт телескопиялық толық бұрылатын
алып шығу тiректерiмен жабдықталған.
2. Монтаждық циклдың технологиясының басты ережелерi
Конструкциялар және ғимараттардың бөлшектерiн монтаж үшiн жабдықтың
келесi түрлерiн қолданады:
- жүк асып қоятын арқандар, траверстер, басып алулар, қармақты құлыптар
конструкциялардың iлуi үшiн қолайлы такелаж құрал-саймандары;
- конструкциялардың орын ауыстыруы үшiн жабдық - Лебедки, блоктер және
полиспасттар, домкраттар, жүк көтергiш, монтаждық дiңгектер, шеврлер
- бекiту және монтаждық тоғысқан жерлердiң бiтеуi үшiн жабдық -
коррозияға қарсы жамылғыларды ұру, тоғысқан жерлердiң герметизациясы үшiн
пiсiру аппараты, трансформаторлар, компрессорлар, аппараттар тағы сол
сияқтылар.;
- уақытша бекiту және конструкциялардың мұқият тексеруi үшiн жинақтау
құралдары - кондукторлар, тiрек, сүйеулер, қысқыш;
- монтажшы-саты және үзеңгiнiң жұмыс орынының өзгерiсi, мiнбелер,
бесiк, аспалы алаңдар үшiн жабдық.
2.1 Құрама элементтердiң қою орындарының әзiрленуі
Iргелердiң құрастыруының алдында негiздің дайындықтары тексеріледі,
атап айтқанда, негiздiң белгiсi, негiздiң орналастыруын жүзеге асыру керек
болса оның көлденеңдiктерi тексередi. Бағаналар және негiз арқалықтардың
құрастыруының алдында iргелерiнiң әзiрленуі, құрыштан жасалған бағаналарға
iргелердегi конструкциялардың өлшемдерiнiң дұрыстығы және анкерлiк
бұрандамаларды қоюды тексеруден тұрады. Темiрбетон кебiстер, көлденең
белгiлер және деңгейлердегi iргелердiң өстерiнiң жағдайы, стақандардың
деңгейiнiң дұрыстығы геодезиялық аспаптармен тексеріледі.
Бiр қабатты өнеркәсiп ғимараттарының бағаналарының қоюының жанында кран
астындағы арқалықтарды жинақтайтын бағаналардың консольлерiнiң көлденең
деңгейi ерекше тексеріледі.
Құранды конструкцияларды қоюдың орындарының әзiрлеуi негiздiң тазартуы,
қоюды орынның белгiсiнде болады, ерiтiндi құрылымдағы темiрбетон
элементтердiң көпшiлiгi үшiн төсе. Жiктiң ең жақсы сапасы, ол конструкцияны
дәл қойғанда бірден жобалық жағдайға енеді.Егер шарт бойынша орнатылатын
элементті шешу керек болса, онда ерітіндіні алып тастап жанасына өзгертеді,
жанасын мұхият жағып шығады бірдей жуандықтарды тегістейді, негіздің барлық
ауданына үлестіре орындайды.
2.2 Конструкцияларды стропылау
Жүк қармағыш құрал-саймандар басып алу және әр түрлi құрылыс жүктерi
және бұйымдардың сенiмдi ұстап қалуы үшiн, олардың сақталуын қамтамасыз
ету, жай стропыллау үшін. Тағайындаулар және конструктивтiк орындауға
байланысты жүк қармағыш құрал-саймандар келесi топтарға бөледi:
- арған жүк асып қоятын арқандар,
- қашықтан басқарумен жүк асып қоятын құрылымдар,
- траверстер,
- басып алулар.
Құрама элементтердiң строптары (ілу) үшiн әмбебап және арнайы арған
iлмектерi бар жүк асып қоятын арқандар, сонымен бiрге бармақ, қапталды,
ашалы, фрикциялық басып алулар және топсаларды қолданады. Қолдану ең үлкен
монтаждық топсаларда құрама элементтердiң көтеруi үшiн арқандайтын iлмек
жарақтанған әмбебап арған жүк асып қоятын арқандарды тапты. Жүк асып қоятын
арқандар Ветвей саны бойынша - екi-шiнiң бiр-шiлерiнде - үш ұсақтайды -және
төрт тармақты және сақиналық.
Жүк асып қоятын арқан - сақинаның жалғағыш элементтермен болат арқанды
кесу түр iстелiнген жиналмалы құрал-сайманы, iлмектер, коуши, топса арған
қармақты құлыптар.
Жалпы тағайындаудың бiр iзге салған жүк асып қоятын арқандарымен қатар
бұйымдардың нақтылы номенклатурасына және iлудi схема өлшеулi арнайы жүк
асып қоятын арқандарды қолданады.
Траверстер фермалар және арқалықтар үшiн саны элементтердiң басып
алуының нүктелерiнiң санынан тәуелдi болатын құрастырылатын элементтердiң
басып алуы үшiн металлдық арқалық немесе құрылымдары бар фермадан әдетте
бiр немесе екi нүктенiң бағаналары үшiн тұрады, екi немесе төрт, тақталар
үшiн - төрт немесе алты.
Металлдық ферманың iлуi:
1 - ферма; 2 - траверса
2.3. Элементтердiң уақытша бекiтуi
Құрама элементтiң көтеруiң сол жағдайда, яғни құрастырылатын элементтің
жұмыс істеуіне байланысты тұрғызу керек. Құрастырылатын конструкцияларды
байсалды, жұлқынуларсыз , теңселту және айналусыз көтеру керек . Бұйымдарды
көтеру тәсілдері, көтеру кезінде қауiптi кернеулердiң болдырмауың және
қауіпсіз жұмысты қаматамасыз етуге кепілдік беретін болып табылады. Ауыр
элементтерді және конструкцияларды екi қабылдауларда көтередi: iлу және
дұрыс жағдайдың қосымша сенiмдiлiктi тексерулерi үшiн 0,2...0,3 м
биіктікте, содан соң жобалық белгiлерге көтеруге жалғастырады.
Құрастырылатын элементтердiң уақытша бекiтуi үшiн құрылыста әр түрлi
жинақтау құралдары және құрылымдарды қолданады. Олар жеке және топтық бола
алады. Жеке құралдарға расчалка, сүйеулер, тiрек, кондукторлар, сыналар
жатады. Топтыққа бірнеше статикалық аумалы монтаждық элементтердiң
бекiтулерiн жатады.
Металл құралымдары үшiн уақытша бекiту монтаждық болттармен жүзеге
асырады.
2.4 Элементтердiң мұқият тексеруi
Мұқият тексеру жобалық жағдайға құрастырылатын конструкцияларының дәл
сәйкестiгiн қамтамасыз етедi. Құрастырылатын конструкциялардың түрi,
олардың жабдығы, тоғысқан жерлер және орнықтылықтың қамтамасыз етуiнiң
шарттарына байланысты, мұқият тексерудi конструкция монтаждық тетiкпен
жығылмай тұратында немесе қоюдан кейiн оның бекiту қоюды процессте көрiп
немесе аспапты өндiрiп алады.
Көз мөлшерiмен мұқият тексерудi тiрек беттер және конструкциялардың
тоғысқан жерлерiнiң жеткiлiктi дәлдiгiнiң жанында өндiрiп алады. Сонымен
бiрге құрыштан жасалған рулеткалар, калибрлар, үлгiлер қолданыла алады тағы
сол сияқтылар. Аспапты мұқият тексерудi тек қана тiрек беттер, домалақ
негiздер немесе құрастырылған конструкциялардың тоғысқан жерлерiнiң
тексерудi монтаждық элементтер және конструкциялардың қоюды дәлдiктiң
қамтамасыз етуiн күрделiлiгiнiң жанында орындайды. Ол (кондукторлар,
жақтаулық - топсалы индикаторлар тағы сол сияқтылар) арнайы жинақтау
құралдарының қоюының жанында өндiрiп алады. Аспапты мұқият тексеру жоспар,
биiк және тiк жағдайлардағы құрастырылған конструкциялардың жағдайдың
тексеруiн түр кең таралғандарды болып табылады. Мұндай мұқият тексерулер
процессте теодолиттер, нивелиралар, лазер құралдары және құрылымдарды
қолданады. Конструкцияның мұқият тексеруiнiң мерзiмiне астында орнықты
меншiктi массаның әсер болуы керек, құрылыс процесстерiнiң қауiпсiз
жүргiзуi бойынша монтаждың арқасында дұрыс тiзбегiнiң монтаждық және желдiң
жүктемелерi, шаралардың дер кезiнде қоюы сонымен бiрге қамтамасыз етуiне
тiрек алаңдар және тұрақты немесе уақытша байланыстар немесе бекiткiштердi
жоба ескерiлген түйiндестердiң жобалық өлшемдерiнiң орындалуына.
Конструкциялардың тұрақты бекiтуi
Толық құрастырмалы ғимараттардың ұзақ уақытқа жарамдылығы олардың
арасындағы бөлшектер мен дәнекерленген қосулардың сапасынан тәуелдi болады.
Жіктер мен құрыштан жасалған қосулар саңылаулардан кіретін жағымсыз ортадан
каррозияға ұшырайды. Конструкциялардың тұрақты бекiтуiмен қоршаған ортаның
негативтi ықпалдары үлкен дәрежеде сақтап қалады.
Ғимараттарды тұрғызғанда негізгі есептердің бірі, конструкциялардың бір-
бірімен мықты қосылғандығы. Өйткені сапа жәнес енімді болу үшін.
Элементтердiң қосуларының үш түрі бар : жiк, тоғысқан жерлер және
түйiндер.
Жiктер - ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz