Өзен кен орнында мұнай бергіштікті арттыру

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 82 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ4

1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ6

1. 1 Өзен кен орны жайлы жалпы мәліметтер6

1. 3 Стратиграфия10

1. 4 Тектоника15

1. 5 Мұнайгаздылық17

1. 6 Сулылық21

1. 6. 1 Қабат суларының физика-химиялық қасиеттері22

2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ24

2. 2 Арматура және бақылау- өлшеу аспаптары. 31

2. 2. 1 Тұрба тізбектік арматура. 31

2. 2. 2 Терең сораптық скважиналардағы жуатын құрылымның қондырғысының тереңдігін анықтау. 33

2. 3 ГДРП- ны өткізу үшін скважиналарды сайлау. 35

2. 3. 1 ГДРП- ның технолгиялық барысы. 36

2. 3. 2 Скважинадағы дайындық жұмыстары. 36

2. 3. 3 Полимерлі су айдау37

2. 3. 4 Полимерлі су айдау кезіндегі игеру көрсеткіштерінің есебі39

2. 3. 3 Жанар-қышқыл, хлор кальцийын қолдану. 48

2. 3. 4 Жұмыстарды жүргізудіәң мерзімдері мен ұйымдастыру. 50

3. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ52

3. 1. Қабатты гидравликалық жарудың экономикалық тиімділігін анықтау52

3. 1. 1. Қабатты гидравликалық жарып енгізгеннен кейінгі өнімнің көлемін анықтау. 52

3. 1. 2. Іс-шараларды енгізгенге дейінгі пайдалану шығынын анықтау53

3. 1. 3. Іс шараларды енгізуден кейінгі пайдалану шығынын есептеу және өнімнің бірлік өз құндылығын анықтау. 57

3. 1. 4 Іс шараларды енгізуден жылдық экономикалық тиімділікті анықтау62

Экономикалық тиімділік, тг63

4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ63

4. 1 Қауіпті және зиянды өндірістік факторлар анализі63

4. 2 Қорғану шаралары. Техника қауіпсіздігі64

4. 2. 1 Өндірістік санитария. 67

4. 2. 2 Өрт сөндіру қауіпсіздігі71

5 ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ72

5. 1 Қабат қысымын қалыпты үстау жүйесіндегі қоршаған ортаны қорғау72

5. 2 Қауіпті және зиянды факторлардың өндірістегі сараптамасы72

5. 3 Қоршаған ортаны қауіпсіздендіру және қорғау талаптары. 73

5. 4 Техника қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау бойынша шаралар. 75

5. 5 Скважиналарды пайдалану кезінде техника қауіпсіздігі бойынша шаралар. 77

ҚОРЫТЫНДЫ81

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ83

Қазақстан республикасы білім жӘне ғылым министрлігі

Қ. И. Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті

Мұнай және газ институты

Мұнай және газ кен орындарын игеру мен пайдалану кафедрасы

ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ

Кафедра меңгерушісі,

техн. ғыл. д-ры, профессор

М. Умаров

«» 2005 ж.

ДИПЛОМДЫҚ ЖОБАНЫҢ АНЫҚТАМАСЫ

Тақырыбы: «Өзен кен орнында мұнай бергіштікті арттыру»

Кеңесшілер: Жетекші,

геологиялық бөлім,

«___» 2005 ж.

техника және технологиялық

бөлім,

«___» 2005 ж.

экономикалық бөлім,

«___» 2005 ж.

еңбекті қорғау бөлімі, Студент:

«___» 2005 ж. Мамандығы 2001

қоршаған ортаны қорғау «___» 2005 ж.

бөлімі,

«___» 2005 ж.

норма бақылаушы

«___» 2005 ж.

пікір беруші,

«___» 2005 ж.

Алматы 2005

Қазақстан республикасы білім жӘне ғылым министрлігі

Қ. И. Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті

Мұнай және газ институты

Мамандығы: Мұнай және газ кен орындарын игеру және пайдалану

Кафедра: МГКОИжП

ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ

Кафедра меңгерушісі,

техн. ғыл. д-ры, профессор

М. Умаров

«» 2005 ж.

ТАПСЫРМА

Диплом жобасын орындауға

Студентке

(тегі, аты, әкесінің аты)

Жоба тақырыбы

Жоғары оқу орны бойынша «___» №

Бұйрықпен бекітілген

Аяқталған жобаны

тапсыру мерзімі «___» №

Жобаның негізгі деректері

Диплом жобасында зерттелетін мәселелердің тізімі (диплом жобасының

қысқаша мазмұны)

График материалдарының тізімі (міндетті сызбалардың дәл

көрсетілуімен)

Тараулары көрсетілген жоба бойынша кеңесшілер

Тарау: Тарау

Кеңесші, кафедра: Кеңесші, кафедра

Тарау: Геологиялық бөлім

Кеңесші, кафедра:

Тарау:

Техника және технологиялық

бөлім

Кеңесші, кафедра:

Тарау: Экономикалық бөлім

Кеңесші, кафедра:

Тарау: Еңбекті қорғау бөлімі

Кеңесші, кафедра:

Тарау: Қоршаған ортаны қорғау бөлімі

Кеңесші, кафедра:

Диплом жобасын дайындау кестесі

Тараулардың аттары, зерттелетін мәселелердің тізімі

Жетекшіге ұсыну мерзімі

Ескерту

Тараулардың аттары, зерттелетін мәселелердің тізімі: Геологиялық бөлім

Жетекшіге ұсыну мерзімі:

Ескерту:

Тараулардың аттары, зерттелетін мәселелердің тізімі: Техника-технологиялық

Жетекшіге ұсыну мерзімі:

Ескерту:

Тараулардың аттары, зерттелетін мәселелердің тізімі: Экономикалық бөлім

Жетекшіге ұсыну мерзімі:

Ескерту:

Тараулардың аттары, зерттелетін мәселелердің тізімі: Еңбекті қорғау

Жетекшіге ұсыну мерзімі:

Ескерту:

Тараулардың аттары, зерттелетін мәселелердің тізімі: Қоршаған ортаны қорғау

Жетекшіге ұсыну мерзімі:

Ескерту:

Тараулардың аттары, зерттелетін мәселелердің тізімі:

Жетекшіге ұсыну мерзімі:

Ескерту:

Тараулардың аттары, зерттелетін мәселелердің тізімі:

Жетекшіге ұсыну мерзімі:

Ескерту:

Тапсырма берілген күні

Кафедра меңгерушісі

(қолы) (А. Ә. Т. )

Жоба жетекшісі

(қолы) (А. Ә. Т. )

Орындаған студент

(қолы) (А. Ә. Т. )

АҢДАТПА

Бұл дипломдық жоба 5 негізгі бөлімді құрайды.

- геологиялық бөлім;

- технико-технологиялық бөлім;

- экономикалық бөлім;

- еңбекті қорғау бөлімі;

- қоршаған ортаны қорғау бөлімі.

Геологиялық бөлімде кен орнының жалпы мәліметтері, стратигрофиялық, мұнай-газ және судың физико-химиялық тектоникасы қаралған.

Технико-технологиялық бөлімде ұңғыманың толық қоры, игерудің қабатты сұйықпен жарылуын жобалау жұмыстары жүргізілді.

Экономикалық бөлімде экономикалық көрсеткіштер мен жылдық экономикалық тиімділіктің есептеулері көрсетілген.

Еңбекті қорғау және қоршаған ортаны қорғау бөлімдерінде кен орнында жұмысшылардың қауіпсіздігін қамтамасыз етілуі қарастырылған.

АННОТАЦИЯ

Данный дипломный проект состоит из 5 основных частей.

- геологическая часть;

- технико-технологическая часть;

- экономическая часть;

- охрана труда;

- охрана окружающий среды.

В геологической части рассматривается общие сведения о месторождении, стратиграфии, тектонике, физико-химические свойства нефти, газа и воды.

В технико-технологической части подробно описывается фонд скважины, приведен анализ текущего состояние разработки, а также анализ внедрение ГРП.

В экономической части дан расчет основных экономических показателей и годового экономического эффекта.

В разделах охраны труда и охрана окружающей среды рассматриваются мероприятия обеспечения безопасности работающих не месторождений.

КІРІСПЕ

Процестің дамуына біршама түрде атсалыса, қоғамның игілігіне қызмет ете отырып, өнеркәсіптің мұнай және газ саласы халық шаруашылығында алдыңғы алғашқы қатарлардан орын алды.

Мұнай және газ өнеркәсібінің жұмышыларының алдында мұнай және газды жоғарғы деңгейде өндіруді қамтамасыз етуде үлкен жұмыстар тұр, жер қойнауларын толығымен пайдалану, қолайлы біртұтас болуға күш сала отырып, сол күшті ескі мұнай- газ өндіру аудандарындағы жер қойнауларын толық түрде зерттей отырып, перспективасы бар аудандарды меңгеру бағытында қолданбақ.

Өзне кенорынның құнарлы қабаттарының геологиялық құрылысын тиянақты зерттеу кезінде коллектор (сұйық затты бойына сіңіруші тау жынысы) қабаттарының таралуының сипаттамасын анықтауға, коллектор- жыныстардың үлкен әрі тектілік және үзілмелік тегіне орай, мұнайдың орналасу дербес құрылымының аумағы кең төмен өнімді екенін ашуға жол берілді.

Қазіргі кезеңде Өзен кенорнын пайдалану өте күрделі жағдайларда өтуде. Кен орындардың табиғи геологиялық ерекшеліктеріне қазіргі ТМД елдеріндегі меншік формасы мен сол меншіктің иелерінің өзгерулері қосылды. Бұл өзгерулер уақытында төлейтін төлемдерді төлемеу, барлық ТМД елдерінің мұнай индустриясының жаппай бұзылуына әкеліп соқты. Дипломдық жобаның тақырыбы Өзен кен орнына арналған.

Кен орынды пайдалануды жақсарту мақсатында техникалық мәселелерді шешу үшін техникалық ұйымдастыру шаралары жасақталды.

ХІІІ қабат үшін мұнай өндіру мен түпкілікті мұнай бергіштікті ұлғайту мақсатында қолданылатын ұйымдастыру- техникалық шаралар берілді. Қазіргі уақытта кен орнында өндіріліп жатқан бай, өнімділігін қабаттарды арттыратын жаңа технология, қабаттардың аумақтарын ұлғайта отырып өнімді ығыстырып шығару және түпкілікті мұнай бергіштікті жетілдіруге жұмыс- жасап жатыр.

1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1. 1 Өзен кен орны жайлы жалпы мәліметтер

Өзен кен орны Маңғыстау түбегінің геологиялық әдебиеттерде Оңтүстік Маңғыстау ойысы деп аталатын оңтүстік шөл дала бөлігінде орналасқан.

Әкімшілік жағынан кен орны территориясы Маңғыстау облысы құрамына кіреді. Ең жақын елді мекен Жаңаөзен қаласы, ол кен орнынан оңтүстікке қарай 8 - 15 км - де орналасқан. Батысында 80 км - Жетібай қаласы, ал 150 км - Ақтау қаласы.

Орографиялық жағынан Оңтүстік Маңғыстау ауданы теңіз жаққа, оңтүстік-батысқа қарай сәл көлбеуленген, төмпешікті үстірт түрінде, оның абсолютті белгілері солтүстігінде +260 м және оңтүстігінде +24 м. Ауданның орталық және оңтүстік бөлігінде үлкен ойпаттар бар, олардың ішіндегі ең ірісі минималды абсолюттік белгісі - 132м "Қарагие" ойпаты.

Аудан рельефі өте күрделі құрылысымен сипатталады. Орталық бөлігін Өзен және Түнқарақшы ойпаттарының ортасында жатқан үстірт алады. Үстірттің абсолюттік белгілері солтүстігінде +260 м және оңтүстігінде +200 м. Батысы мен солтүстік-батысында кен орнының аумағы шегінде үстірт Өзен ойпаты жағынан қарай кемерлер түрінде күрт үзіледі.

Өзен ойпаты 500км² ауданды алады. Ойпаттың түбі жыралармен кескіленген. Минималды абсолюттік белгісі +31 м.

Қарастырылып отырған аудан топырағы мен өсімдіктерінің сипатына қарай шөлді аймаққа жатады. Ауданның шөл далалары негізінен су көзі жетіспеушілігінен және өсімдік жабынының маусымдылығынан пайдаланылмайды. Аудан климаты күрт континенталды, шөлейтті, тәуліктік температураның күрт өзгеретіндігімен, ыстық, құрғақ жазымен және салыстырмалы суық қысымен сипатталады. Жазда максималды температура +45 ºС, минималды температура қыста -30 ºС.

Ауданда күшті желдер соғады. Қыста қар аз. Атмосфералық жауын-шашын сирек және негізінен көктем-күз мезгіліне келеді.

Атмосфералық жауын- шашынның орташа жылдық мөлшері 100 мм шамасында, және қардан жаңбыр көп жауады.

Жаңаөзен қаласына ауыз су Сауысқан-Бостанқұм массивтеріне бұрғыланған геологиялық скважиналардан 70 км суөткізгіш құбырлармен тасымалданады. Техникалық сумен қамтамасыз ету альб-сеноман горизонттарының жер асты сулары арқылы іске асырылады.

Ауданның елді мекендерін тас жол байланыстырады. Облыстың аудан орталықтарын байланыстыратын темір жол бар.

Кен орнында өндірілген мұнай Атырау қаласына және одан ары Ресейге жөнелтіледі. Өндірілген мұнай ілеспе газы және табиғи газ Қазақ газ өңдеу зауытына, және сондай-ақ Ақтау қаласының пластмасса зауытына, маңғыстау энерго комбинатына (МАЭК) тасымалданады.

1. 2 Кен орнының геологиялық зертелуінің және игерілуінің

тарихы

Маңғыстауды зертеу өткен ғасырдың аяғында басталған. Маңғыстау мұнайының алғашқы белгілерін 1899-1901 жж. Таспассорлары мен құдықтарының ауданында А. А. Насибьянц тапқан.

Өзен көтерілуі 1937-1941 жж. С. Н. Алексейчик далалық геологиялық зерттеулер жүргізгенде анықталған.

1941-1945 жж. арасында Маңғыстауда геологиялық зерттеулер жүргізілген жоқ.

1950 ж. ВНИГРИ Б. Ф. Дьяков, Н. Н. Черепанов және Н. К. Трифоновтың жетекшілігімен Маңғыстауға ірі кешенді геологиялық-геофизикалық экспедиция ұйымдастырды. Бұл коллектив ауданды зерттеуге үлкен үлес қосты. 1951 ж. "Казнефтеобъединение" бас геологы Н. А. Кадин Батыс Қазақстанның геологиясы мен мұнайлылығы бойынша кең мәлімет берді, барлық геологиялық материал талданды және Маңғыстаудың мұнайгаздылық болашағы ерекше атап көрсетілді.

1951 ж. трестінің геологиялық-іздестіру басқармасы (директоры К. Н. Тулин, бас геологы А. П. Черняева) Маңғыстау түбегіне бұрғышылар партиясын бағыттады, олар Түбіжік алаңында құрылымдық-іздестіру бұрғылау жүргізе бастады.

1957-1961 жж. Маңғыстаудың өндірістік мұнайгаздылығы жөніндегі мәселелер шешілді. Бүл мақсатта ВНИГРИ мұнайды іздеу және барлауға үш аудан ұсынды. Қазан құрылымын бұрғылаудың нәтижесі болмады, Түбіжік алаңында мұнай кен орны анықталды, бірақ ондағы мұнай ауыр, шайырлы және барлауға тиімсіз болып шықты, ал Жетібай және Өзен құрылымдары аумағында мұнайгаз кен орындары анықталды. 1961 ж. желтоқсанның басында 1248-1261 м аралығындағы 1 скважинаны сынағанда 10 мм штуцерден тәуліктік шығымы 80 м³ фонтан алынды. Горизонттың өндірістік бағалануы 1962 ж. сәуірде 3 режимде сынаумен берілді. 1963 ж. наурыздың басында осы горизонттағы 2 және 22 скважиналардан мұнай фонтандары атқылады.

Өзен кен орны өнеркәсіптік меңгеруді жеделдету мақсатында КСРО үкіметінің 1963 ж. 7 қыркүйектегі қауылысымен Шевченко (қазіргі Ақтау) қаласында "Мангышлакнефть" бірлестігі құрылды да, Өзен экспедициясы соның құрамына енді.

1965 ж. ВНИИ Өзен кен орнын игерудің Бас схемасын жасады және ол Миннефтепром комиссиясымен бекітілді. Онда мынадай жағдайлар қарастырылды:

• кен орнын игерудің басынан бастап қабат қысымы мен

температурасын көтеріп ұстау;

• 4 пайдалану обьектілерін бөліп алу: І обьект - XIII+XIV гори-

зонттар; II обьект - XV+XVI горизонттар; III обьект - XVII гори-

зонт; 4 обьект - XVIII горизонт;

•негізгі пайдалану обьектілері (І-ІІ) бойынша кен орнын айдау

скважиналарымен 4 км блоктарға бөлу;

•барлық обьектілерді біруақытта жеке блоктармен игеруге

қосу;

•ІІІ обьектіні нұсқа сыртынан су айдау жүйесімен игеру;

•IV обьектіні қабат қысымын көтерусіз, аралас режимде игеру.

Бірақ кен орнының су айдауға дайын еместігіне байланысты XIII-XVIII горизонттар 2. 5 жыл бойы ешбір әсер етусіз, табиғи серпінді су арынды режимде игерілді.

Өзен кен орнының барлық өнімді горизонттары бойынша әсер етудің қолданылудағы жүйесінің тиімсіздігінен скважиналар шығымы төмендей берді. 1971 ж. дейін су айдау көлемінің өсуіне қарамастан жылдық өндіру өсіміне тек өндіру скважиналары қорының артуы арқылы ғана қол жеткізілді.

Негізгі алаңдар мен горизонттар бұрғыланып біткенен соң мұнай өндіру төмендеді және скважиналар өнімінің сулануы қарқындады. Мұнай өндірудің құлау коэффициенті 1976 ж. -5, 1977-1979 жж. 15. 6 . . . 10%.

1974 ж. жасалған игеру жобасында келесі жағдайлар қарастырылды:

•әрбір горизонт жеке игеру обьектісі болып табылады;

•өнімді горизонттар ені 2км блоктарға айдау скважиналары

қатарларымен бөлінеді;

•жаңа скважиналар әрбір горизонтқа жеке бұрғыланады;

•ыстық су айдаудың жобалық көлемі ұлғайтылды және кен

орнын 1979 ж. қарай толығымен ыстық суға көшіру ұйға -

рылды.

Соңғы шарттың орындалуы қосымша 49. 3 млн. т. мұнай алуға мүмкіндік берер еді. Бірақ жоба орындалмады да, ыстық суға көшу толығымен 1983 ж. ғана аяқталды.

Өнімді горизонттардан мұнайды алу ерекшеліктері мұнайдың қорын игеру сипатының күрделі екенін көрсетті. Күрделі жағдайларда тек блоктық су айдау, жеткіліксіз болғандықтан кейін сатылық термалдық су айдау фигуралық су айдау сияқты технологиялар қолданылды. Бұл технологиялар кен орнын игерудің тиімділігін арттыруға жәрдемдесті.

Қазіргі кезде ыстық су айдау қондырғыларда дайындалады. Ыстық суды дайындауға көп шығын шығатын болғандықтан ыстық су айдаудың циклдік әдісі игерілген. Оның мағынасы өнімді қабатқа берілген көлемде бірде ыстық, бірде салқын су айдалады. Ыстық су айдау процесінде қабаттың жабыны мен табаны қыздырылады. Бұл жағдайда салқын су қабаттың қызған жабыны мен табанынан келетін жылу арқылы жылиды, ал артынан салқын су айдағанда ыстық су қабатқа қарай ысырылады.

1. 3 Стратиграфия

Өзен кен орнында терең барлау бұрғылаумен қалыңдығы шамамен 3600 м шөгінді мезозойлық жыныстардың қабаты ашылған, оның құрлымында триас, юра, бор, палеоген, неоген және төрттік шөгінділері орын алады. Олардың былай белгіленуі скважина үлгітастарын зерттегенде алынған палеонтологиялық мәліметтерге және Маңғыстаудың басқа аудандарының ұқсас шөгінділерімен салыстыруға негізделген. Бөлімдер, ярустар және подярустар арасындағы шекаралар шартты, негізінен электрокаротаж бойынша жүргізілген. Соңғы кезде микрофауна мен т. б. зерттеулер арқасында қолда бар стратиграфиялық үлгілерді өзгертуге және анықтауға мүмкіндік туып отыр.

Өзен кен орнының мұнайгаздылығы юра және кейде бор шөгінділері

байланысты. Кен орнының геологиялық қимасында бор және юра шөгінділеріне қарасты 26 құмды горизонттары анықталған. I-XII горизонттар (жоғарыдан төмен қарай) жасы бор-газды, XIII-XVIII горизонтар - жоғарғы және орта юра - кен орнының негізгі мұнай - газды қабаты, жеке күмбездерде төменгі юраның XIX - XXIV горизонттары мұнайгазды.

Пермь - триас (РТ) шөгінділері Өзен кен орнының ең көне жыныстары болып табылады.

Пермь - триас жүйесі (РТ)

Жоғарғы пермь терең метаморфизм іздері бар күңгірт полимикті құмтастармен және қара сланецтермен көрінеді. Төменгі триас (Т) шөгінділері қоңыр аргиллиттермен және орта түйіршікті құмтастармен орын алады. Бұл шөгінділердің оңтүстік Маңғыстаудағы қалындығы 440 метрге жетеді, жабынында шайылудың ізі бар.

Оленек және орта триас жыныстары құмтастар мен қышқылды туфтар қабатшалары бар қара және қарасұр аргиллиттер, әктастар, алевролиттердің біртұтас, едәуір біртекті тобын құрайды. Бұл шөгінділері жалпы қалыңдығы1500 - 1600м болатын біртұтас оңтүстік Маңғыстау тобына бөлінген.

Юра жүйесі (J)

Юра жүйесі шөгінділерінде барлық үш бөлім де кездеседі: төменгі, орта және жоғарғы, жалпы қалыңдығы 1300м.

Төменгі бөлім (J ₁ )

Қиманың төменгі юра бөлігі құмтастар, алевролиттер мен саздың араласуынан тұрады. Құмтастар сұр және ақшыл сұр, көбіне ұсақ және орта түйіршікті. Ірі түйіршікті түрлері қиыршық тас түйіршіктері қоспасымен бірге сирек те болса кездеседі. Кейде құмтастар ақшыл сұр алевролиттерге немесе сазды құмтастарға ауысады.

Құмтастар мен алевролиттер цементі сазды немесе сазды - кремнийлі. Саздардың түсі сұр және күңгірт, кейде қоңыр. Олар әдетте аргиллитке ұқсас және көмір тектес затпен байытылған. Құмтастар, алевролиттер мен саздардың алмасуы негізінен қиғаш қабатталады. Төменгі юраның жабынында сазды бүйрек тәрізді құрлымы дамыған, оның қалыңдығы шайылу нәтижесінде күрт өзгерістерге ұшыраған. Төменгі юра шөгінділерінің қалыңдығы 120 - 130 м. Төменгі юра қимасында XXIV - XXV екі өнімді горизонт айқындалған.

Ортаңғы бөлім (J ₂ )

Оңтүстік Маңғыстаудың орта юра шөгінділері мұнайгаздылығы жағынан ең ірісі. Сондықтан орта юраны бөлшектеп стратиграфиялық мүшелеу өнімді горизонттарда олардың корреляциясын айқындаумен тығыз байланысты. Орта юрада жалпы қалыңдылығы 700 м аален, байос және бат ярустары айқындалады.

Аален ярусы (J ₂ а)

Аален ярусы негізінен мортсынғыш, құмды - галькалы жыныстардан құралған және орта юра қимасының базальді қабаты ретінде қарастырылуы мүмкін. Ярустың қимасында сұр және қоңыр әртүрлі түйіршікті құмтастар басым, олардың арасында орта және ірі түйіршіктілері кең жайылған. Кейде соңғылары гравелиттермен алмасады. Аален құмтастары мен гравелиттерінің цементі негізінен сазды, кейде карбонатты және байланысқыш түрлі болады. Біршама көп жұқа қабаттар түрінде құмтастар мен гравелиттер арасында ұсақ галькалы конгломераттар да кездеседі. Саздар әдетте, сұр, қарасұр, кейде қоңыр түсті, тығыз, аргиллитке ұқсас.

Ярустың жалпы қалыңдығы 330 м. Аален мен байос ярустары арасындағы шекара XXII горизонттың табанымен өтеді.

Байос ярусы (J ₂ b)

Байос шөгінділері ең көп және барлық жерде тараған. Байос ярусының шөгінділері негізінен арасында көмір қабатшалары бар алевролиттер мен саздардан құралған континентальды фациялармен белгіленді. Байос ярусы қимасының төменгі бөлігінде сазды және алевролитті жыныстар жоғарғы бөлігінде құмтасты жыныстар басым. Олардың қалыңдығы 500 - ден 520 м-ге дейін өзгереді. Зерттеулер кешені бойынша байос ярусының шөгінділері екі подярусқа бөлінеді.

Төменгі байос (J ₂ b ₁ )

Бұл подярустың шөгінділерінің жалпы қалыңдығы 470м, және саздар, құмтастар мен алевролиттердің, көмір тектес заттың қабатшалары алмасуымен көрінеді. Жыныстар негізінен жұқа қабаттармен қатталады. Құмтастар мен алевролиттердің түсі негізінен сұр және ақшыл сұр, кейде қоңыр және сары да болады. Сирек қарасұр түсті құмтас-алевролит жыныстар да кездеседі. Саздар көбіне қарасұр, тіпті қара, кейде қоңыр түсті.

Өзен кен орнының төменгі байос шөгінділерінде XXII, XXI, XX, XIX, XVIII және XVII горизонттар орналасқан.

Жоғарғы байос және бат ярустары (J ₂ b ₂ +bt)

Олардың шөгінділері арасында саз қабатшалары бар біршама қалың құмтастар мен алевролиттер қабаттарынан тұрады. Құмтастар сұр, қоңыр-сұр, нашар және орташа цементтелген.

Алевролиттер сазды, құмтасты, ірі түиіршікті және құрамы айқын емес. Саздар қара қоңыр-сұр. Байос және бат шөгінділерінің арасындағы шекара шартты түрде XV горизонттың табанымен өтеді. Жоғарғы байос-бат шөгінділерінің қалыңдығы 100-150 м.

Жоғарғы бөлім (J ₃ )

Жоғарғы юра бөлімінде негізінен теңіз шөгінділері мен

жануарлар қалдықтары түрінде кездесетін келловей, оксфод және

кембридж ярустары ерекшеленеді.

Келловей ярусы (J ₃ k)

Құмтастар, алевролиттер мен кейде әктастар қабатшалары араласқан сазды қалың қабаттар түрінде кездеседі. Келловей ярусының саздары сұр, қарасұр, күлдей сұр, кейде жасыл және қоңыр түсті. Құмтастар мен алевролиттердің түсі сұр, жасыл-сұр, кейде қарсұр және қоңыр. Құмтастар арасында ұсақ түйіршіктілері көп. Келловей ярусында XIV горизонттың жоғарғы бөлігі мен XIII горизонт орналасқан. Оның қалыңдығы 50-135 м.

Оксфорд-кембридж шөгінділері (J ₃ O-km)

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.