Қатон-Қарағай ұлттық саябағы

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Қатон-Қарағай ұлттық саябағы

Мазмұны:

Кіріспе

Қатон- Қарағай ұлттық бағы

Негізгі бөлім

Флора мен фаунасы

Табиғи, мәдини және тарихи мәні бар ескерткіштері

Қорытынды

Кіріспе

Қатон-Қарағай мемлекеттік ұлттык табиғи бағы 2001 жылдың 17 шілдесінде Қазакстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітілген. Бұл Қазақстандағы үлкен ерекше қорғалатын табиғи территория, оның көлемі 643477 га.

Оның құрамына Алтайдың биік шыңы - Белуха тауы (теңіз денгейшен 4506 м биік одан кететін Листвяга жотасы тізбегі мен Бұхтарма мен Берел өзенаралық биік тауы кіреді. Бұхтарма аңғарынан кейін оңтүстік-Алтай таулары тізбегі: оңтүстік Алтай (ең биік нүктесі Жағыртау тауы - 3871 м), Тарбағатай (Хрустальная тауы - 3094 м) және Сарымсақты (Бурютауыл тауы - 3373 м) көтеріп тұр. Барлық тау жоталары субендж бағытта созылып жатыр және анық асимметриялы беткейлер болып табылады, солтүстік беткейлері өзен ангарларына жар болып туседі, ал оңтүстік беткейлері eдәуір жайпақ жене созылмалы.

Кебі - шағын су айдыны көлемі бір шаршы квадрат шақырым. Ең үлкен көл - Бұхтарма ол орманды алқаптың жоғарғы шекарасында теңіз деңгеиінен 2056 м биіктікте. Бұхтарма өзені қайнар көзіне жақын орналасқан. Оның ұзындығы 5, 6 шақырым, ені 1, 1 шақырым. Ең терең жері 22 м. Дәл түбінде Үлкен Рахман көлі орналасқан. Оның көлемі екі есе кіші, бірақ тереңдігі 30 метрге жетеді. Мұнда көп жылдан бері ыстық, радонды бұлақ кезінде Рахман бұлақтары санаториі жұмыс істеді. Тірек - қозғалыс мүшелері ауыратын адамдар үшін баға жетпес табиғи емдік орын болып табылады. Тағы үш ірі көл - Язевое, Черновое және Марал. Листвяга жотасында орналасқан. Бұл көлдерде балық өте көп. Әсіресе ақ қайран мен хайрус көп.

Қатон - Қарағай ұлттық бағы жері Нивальды ( теңіз деңгейінен 2000 - 2800 м биік ), Тундра - Шалғынды ( 2000 - 2800 ), Таулы орманды ( 1200 - 2300 ) және орманды - шалғынды - далалы 900-1200 м болып, төрт табиғи биік аймақта өлшенді.

Жер көлемінің үш бөлігін; қылқан жапырақты орманы басым орманды ландшафт алып жатыр. Алтайдағы айға ормандарында балқарағай, самырсын, ciбip шыршасы қауіпті жағдайда тіршілік етіп өседі. Мұндай жағдайды әртүрлі әсерлер: Катон, континентальды ауа райы, Орта және Орталық Азияның құрғақ ауасының жақындығы, ұзак уақыт бойы адамның кepi әсерлерді туғызады. Дәл осында, ciбip тайгасыньң оңтүстік шекарасында қоршаған орта өзгepici жалпы көлемде және екі дәрежеде қатты байқалады. Сондықтан ақтың қорғалатын территориясы нэтижесінде шаруашылык, әcepi мен басқа кepi жағдайлардың нәтижесінде өлшеген. Ормандардың табиғи қайта қалпына келуін бақылауға әбден мүмкіншіліктер бар.

Бақтың фауна мен флорасы

Бақтың фауна мен флорасы кұрамында әр түрлі табиғи аймақтар мен ipi географиялық аймақтар белгілері: Тундра мен Сiбip тайгасы, орта Азиялык, далалар мен шелейттер, Орта Азия мен Тянь-Шань таулары бар. Осы белгілердің көбi бұрынғы геологиялық әдеyip қалдықтары, Алтай эндемиктері болып табылады немесе өз таралу аймағының шетінде кездеседі. Мұндағы мәліметтер бойынша жоғарғы өлшемдері 1000-га тарта түpi . Олардың 30-дан астамы Қазақстан Қызыл кітабына ipi гулдер: қалампыр, сепкіл шолпанкебектер, Верещагин саздақ шөбі, Алтай қасқыр жидегі, қарғакез, Людвиг қуртқашашы, Сiбip қандығы, бұйра лалагул, Ледебур бадамы, жапырақсыз орашық, дала таушымылдығы, мақсыр маралтамыры, Алтай рауғашы, қызғылт ceмізот, теңге жапырақ, Алтай таутобылғысы, аюқулақ, ала күлте қызғалдақ жене басқалар енгізілген. Көптеген пайдалы қасиеттері бар. Дәрілік өciмдіктep - етжапырақ, бадан, шай теңгетағы, шайқурай, мыңжапырак, акониттер жене тағы басқалары кең таралған. Кей жылдары саңырауқұлақтар, «самырсын жаңгақтары» және әр түрлі жидектер - Алтай булдіргені, қызыл жене қара қарақаттар, ит бүлдірген, мойыл, сонымен қатар Қазақстанда сирек кездесетін, Қазақстан Қызыл кітабына eнгiзiлгeн ұсақжеміс мүкжидекшектен тыс кеп болады.

Омыртқалы жануарлар фаунасына 400 түр жатады. Олар: дөңгелек ауыздылар (1 түр), балықтар (15 түр) қосмекенділер (3), бауырымен жорғалаушылар (6), құстар (шамамен 280), сүтқоректілер (60 түр) . Қызыл кітап тізімінe 15 түр енгізілген: балықтардан - таймен, ұялайтын құстардан - қара дегелек, тұрпан, балықшы тұйғын, қаракух, бүркіт, лашын, алтай ұлары, ақбас тырна, үкі, сүтқоректілерден - барыс, тас сусары мен алтай тау қойы (арқар) .

Төрт аяқты жыртқыштар да оларға елеулі залал келтіреді. Жаңа туған жас төлдерді жыртқыш құстар да іліп әкетеді. Теңбіл бұғылар кейде егізден табады. Ал маралдарда мұндай өсімталдық жоқ.

Ұлттық бақта алғашқы күннен бастап, фауна мен флораны тізімдеу, омыртқалы жануарлардың биологиясы мен санын зерттеу, кешенді биотехниқалық шаралар жүргізу жұмыстары icкe асып жатыр. Территорияны қорғау Tәpтібі бұзылғанын ғана анықтап қоймай, оларды болдырмау шаралары жайлы үнемі жұмыстар жүргізуде, сондықтан тұрғылықты хальқ, әcipece оқушылар арасында экологиялық насихат-ағарту жұмыстарын жургізудің маңызы зор. Жергілікті халық саяхатын, дамуына белсенді ат салысады. Саяхат кешендерін кеңейту және дамыту құрылысы жайлы жобалар жасалып, табысты жұмыс icтeп жатыр. Ғылыми зерттеу жұмыстары Қазақстан және басқа да мемлекеттер, оның ішінде Ресей мамандарының тікелей қатысуымен жургізілуде.

Қазақстанның Қызыл кітабына енген жануарлары: Алып көртышқан, Барыс, Қарақұйрық, Шағыл мысығы, Шұбар күзен, Арқар, Ақбауыр жарғанат, Жұпар, Орман сусар, кіші аққұтан, Қарабай, бүркіт, т. б

Табиғи, мәдини және тарихи мәні бар ескерткіштері :

Коронная тауы

Катонқарағай ауданы, Берел ауылынан шығысқа қарай 32 км Калмачиха өзені сол жақ өңірінде орналасқан. Калмачиха өзені жарынан 1500 м жоғарлаған Коронная тауы (3021 м) өз атауын ақтайды. Пішіні бойынша бұл беткей бұрыштары 60-80 градусты дұрыс үш қырлы шың. Калмачиха өзені шалғайынан өтетін сапар (маршрут) кезінде Коронная тауы Альпідағы Монблан тауына өте ұқсайды.

Арасан сарқырамасы

Арасан сарқырамасы Катонқарағай ауданы, Рахман Қайнары ауылынан 6 км төмен Арасан өзені аңғарында орналасқан. Арасан өзеніндегі қуатты және өте әдемі каскад типтес сарқырама. Каскадтың әсіресе жоғарғы бөлігі өзінің биіктігімен және ұзақтығымен көзге түседі. Сарқыраманың осы бөлігінде су ағыны жартастан атылып шығып, 5 м биіктен қатты ағынмен құлап, ақ көбік пен ұсақ шашырандыға айналады. Сарқыраманың құлама биіктігі мен ағынының ені 6 метр. Арасан сарқырамасы - Қазақстанның шығысындағы ең ірі сарқырамалардың бірі. Танымдық туризмнің нысаны болып табылады.

Рахман сарқырамасы

Рахман сарқырамасы Катонқарағай ауданы, Рахман қайнарлары ауылының оңтүстік-шығысынан 1, 8 км қашықтықта атауы жоқ жылғадан басталып, Арасан өзені аңғарының оң өңірінде Рахман көліне қосылады. Бұл бұлақ биік таулы мареналық көлден (теңіз деңгейінен 2265 м ) бастау алып, Рахман көліне құяды. Рахман сарқырамасы каскад типтес сарқырамалардың қатарына енгізілген.

Қара Берел өзеніндегі сарқырамалар тізбегі

Қара Берел өзеніндегі сарқырамалар тізбегі Қара Берел өзенінің оң саласы Арасан өзенінің қосылуынан 15 км жоғарыда орналасқан. Кей жерлерде жар тастар каньон тәрізді «құбыр» аралықтарды құрап, өзен 5-8 метрге дейін тарылып, гүрілмен төмен ұмтылады. Тізбекте 15 кішігірім сарқырамалар мен құламалар бар. Кішкентай төмпешіктер жыралармен кезектесіп отырады, бұл жерлерді таңдамалы хариус балығы мекендейді. Каскадтан жоғары хариус балығы кездеспейді.

Бұқтырма көлі

Бұқтырма көлі - Катонқарағай ауданы, оңтүстік-батыс Алтайдан 38 км. солтүстікте Шындығатай өзені мен Бұқтырма өзенінің қиылысында орналасқан. Бұқтырма көлі балықшыларға өзінің хаирус балығымен, айналасындағы табиғат көрінісінің әсемдігімен танымал.

Көккөл кеніші

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.