Әртүрлі аймақтарда өсетін топинамбур өсімдігінің (жапырағы, сабағы, жемісі) құрамындағы белоктар мен аминқышқылдарының таралу заңдылықтарын анықтау

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 72 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКА ИНСТИТУТЫ

ЖАРАТЫЛЫСТАНУ-ГЕОГРАФИЯ ФАКУЛЬТЕТІ

«ХИМИЯ ЖӘНЕ ТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІК НЕГІЗДЕРІ» КАФЕДРАСЫ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Әртүрлі аймақтарда өсетін топинамбур өсімдігінің

(жапырағы, сабағы, жемісі) құрамындағы белоктар мен

аминқышқылдарының таралу заңдылықтарын анықтау

Орындаған: Утегенова Д. Е.

Ғылыми жетекші: Азимбаева Г. Е.

х. ғ. к., д. м. а.

Қорғауға жіберілді:

«Химия және Тіршілік қауіпсіздік негіздері»

кафедрасының меңгерушісі

х. ғ. к., доцент Матаев М. М.

« 25» маусым 2007

Алматы-2007

Реферат

Бұл дипломдық жұмыс 6 тараудан, 7-кестеден, 2-үлгіден, 3-диаграммадан, 74 беттен, 40 әдебиет тізімінен тұрады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - топинамбур өсімдігінің құрамындағы белок пен аминқышқылдарының құрамын анықтау.

Жоспар:

І. Кіріспе

1. 1. Топинамбур өсімдігінің биохимиялық ерекшеліктері

1. 2. топинамбурдан алынған концентраттардың медико-биологиялық қасиеттері

1. 3. топинамбурдың химиялық құрамы

ІІ. Негізгі бөлім

2. 1. Белокты заттар және олардың химиялық құрамы

2. 2. Белоктардың қасиеттері

2. 3. Белоктардың жіктелуі

2. 4. Белок құрамындағы аминқышқылдар мен белок молекуласының құрылысы

ІІІ. Аминқышқылдары

3. 1. Бос немесе жеке аминқышқылдары

3. 2. Аминқышқылдардың қасиеттері

ІV. Азотты қосылыстар

4. 1. Азоттың қосылыстардың өсімдік организмінде алмасуы

4. 2. Азотты қосылыстардың синтезделуі

4. 3. Азотты қосылыстардың биохимиясы

4. 4. Өсімдіктердегі мочевина синтезінің жүру жолдары

V. Тәжірибелік бөлім

5. 1. Бастапқы затқа сипаттама

5. 2 . Тәжірибеге қажетті реактивтер

5. 3. Тәжірибеге қажетті құралдар мен қондырғылар

5. 4. Топинамбурдың ылғалдылығын анықтау.

5. 4. 1. Ылғалдылықты анықтау әдістемесі.

5. 4. 2 Топинамбурдың күлділігін анықтау.

5. 4. 3. Топинамбурдың күлділігін гравиметриялық әдіспен анықтау

5. 5. Топинамбурдың құрамындағы С витаминді (аскарбин қышқылын) анықтау

5. 6. . Белокты заттардың (шикі протеиннің) мөлшерін анықтау әдістемесі

5. 7. Бос аминқышқылдарын сандық анықтау

VІ. Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер

І. Кіріспе

1. 1. Топинамбур өсімдігінің биохимиялық ерекшеліктері

Дүниежүзінің түрлі елдерінде, соның ішінде Ресейде де зат алмасудың бұзылу салдарынан туындайтын қант диабеті, атеросклероз және басқа да аурулар көбеюде. Осы мәселенің ең тиімді шешімі функционалды өнімдерді өндіріп, олардың тұрғындар арасында кеңінен тарату болып табылады. Тағамдық диеталық өнімдер мен емдік профилактикалық өнімдер даярлаудағы болашағы зор шикізат -топианмбур.

Топинамбур немесе жер алмұрты Helianthuse тұқымдасы, күрделі гүлділер туысына жататын түйнекті өсімдік.

Топинамбурдың -Отаны Солтүстік Америка. Францияға Америкадан 1605 жылы Лескабро экспедициясымен келіп, жақсы дәмдік және емдік қасиеттеріне байланысты Европаға тез таралды. Ресейге ХVІІ ғасырда топианмбур екі жолмен - Европадан және Қазақстаннан арқылы Қытай елінен енді [1] .

Ол күтімді көп қажет етпейтін мал өнімі және кез келген топырақ түрінде өсе беретін өсімдік. Қолайлы жағдайда түйнектердің өнімділігі 2-6 т/га-д. құрайды [2] .

Дақыл экологиялық тұрғыдан тиімді. Өйткені улы химикаттармен өңдеуді қажет етпейді, аурулар мен зиянкестерге төзімді. Соның ішінде фитофторға колорад қоңызына шыдамды. Бұл өз кезегінде биологиялық таза және сау шикізат алуға мүмкіндік береді [3] .

Топинамбур қайталап отырғызбай бір жерде 8 жылға дейін өсе береді. Көктемде -5 ⁰ С үсікке шыдайды, ал қар астында түйнектері -40 ⁰ С температурада да тіршілік қабілетін жоғалтпайды [4] .

Басқа көкністерден айырмашылығы топинамбур құрамында инулин мөлшері жоғары, құрғақ салмағына шаққанда 35% құрайды. Инулин (полифруктозан) - 95 % фруктозадан тұратын қорлық бір ғана полисазарид. Ол 1804 жылы ашылса да өзіндік қасиеті әлі толық ашылмай келеді. Инулин гигроскопиялық қасиетке ие, ыстық суда жақсы ериді, суық суда аз ериді. Қазіргі уақытта инулиннің 3 формасы белгілі: α-инулин (ақ аморфты ұнтақ), β-инулин (түссіз кристалдар), γ-инулин. Олар молекулалық массасы, полимерлену дәрежесі, еру температурасы, алыну әдістері бойынша ажыратылады. Барлық формалар бір-біріне айнала алады [5] .

Зерттеулер инулиндер адам организміне біртұтас әсер ететінін анықтады. Организмдегі ауыр металдарды ұстап, орнаизмнен шығарады, холосерин мен радионуклидтерден тазартады, ішектердің жиырылу қабілетін жақсартады, организмдерді шөгінділерден арылтып, өтті айдауға көмектеседі. Асқазан сөлінің қышқыл ортасында инулин фруктоза түзілуімен гидролизденеді, бұл қант диабетімен ауыратындар үшін өте маңызды [6, 7] .

Инулин және оның гидролиздік өнімдері бифидо және лактобактериялардың өсуін қамтамасыз ететін, ішек микрофлорасын қалпына келтіреді [8] .

Инулин гидролиз кезінде түзілетін фруктоолигосахаридтер фруктоза мен глюкозаның қысқа тізбектердің қоспасы болып табылады.

Фруктоза - инсулин жетіспеу кезінде глюкозаны алмастыра алатын диеталық қант. Топинамбурдың емдік, профилактикалық қасиеті құрамындағы пектинге де байланысты. Ол құрғақ массаның 11% құрайды. Ол ішекте ашар сіңіріледі, бірақ беткі қабатындағы адсорбциялық процесс нәтижесінде ағзадағы холостеринді шығарады. Пектиндік заттар дисбактериоз кезінде ішек жолдарында зиянды бактерияларды жояды /9/.

Топианамбурда макро-микроэлементтер құрамы теңестірілген - кремний (8 мг/%), цинк(500 мг/%), марганец (45 мг/%), калий (200 мг/%) . Бұл қант диабетімен ауыратындар үшін пайдалы. Себебі олар инсулин синтезіне қатысады [6] .

Топинамбурда В ₁ витамині де жоғары мөлшерде. В ₁ витаминінің жетіспеушілігі май, көмірсу алмасуының бұзылуына алып келеді. /10/

Түйнектеріндегі аскорбин қышқылы, фосфолипидтер мен линол қышқылдары организмді түрлі аурулардан қорғайды, иммунитетті көтереді. Бұл түйнекжемісте крахмал жоқ және энергетикалық құндылығы жағынан да картопқа жол береді, бірақ белок қоры 1, 6 есе көп.

Топинамбур белогы 18 амин қышқылдардан тұрады. Оның ішінде ауыстырылмайтындары да бар [11] . Топинамбур түйнектеріндегі полифенолды заттар адам организмінің қалыпты тіршілігі үшін қажетті флавонол, катехин, антоциан тәріздес заттар Р витаминдік белсенділікке ие. Олар сондай-ақ топинамбурдың түсі мен д. әмінің қалыптасуын қамтамасыз етеді. Бірақ, полифенолдар шикізаттың және өңделген өнімдердің сапасына әсер ететіндігі белгілі болды [12, 36] . Топинамбурды ұсақтау клетканы зақымдайды. Фенолды қосылыстар вакуольде орналасқандықтан, механикалық зақымдар кезінде вакуольдер жарылып, клетка солі ағып шығады да, полифенолоксидазамен тотығады. Бұл кезде хинонға дейін тотығу процесі жүреді және ары қарай күрделі қосылыстар- флавофендер мен меланиндердің түзілуіне себепші болатын мономерлі фенолды қосылыстардың полимерленуі мен поликонденсациялануы өтеді. Осының нәтижесінде өнімнің тауарлық түрі бұзылады, тағамдық, биологиялық құндылығы төмендейді.

Алынған тәжірибелік көрсеткіштер басқа көкеніс шикізаттарына қарағанда топинамбурда полифенолоксидазаның белсенділігі жоғары екендігін көрсетті, ол картоптан 7 есе, ақ қауданды орамжапырақтан 2 есе көп болып шықты. Фермент рН=7, 4 болғанда ең жоғарғы белсенділік көрсетеді, - 10 ⁰ С-дан -25 ⁰ С температураға төзімді. Белсенділігі төмен температурада аз өзгереді (0-4 ⁰ С) . Ұсақталған топинамбурды бланширлеу полифенолоксидаза белсенділігін 10-85%-ға төмендетеді. Полифенолоксидазаны инактивациялаудың тиімді әдістерінің біріі-ортаны қышқылдандыру арқылы жылулық өңдеуден өткізу.

1. 2. Топинамбур концентратының медико-биологиялық қасиеттері.

Топинамбурдың мал азықтық, көкеністік, техникалық, емдік дақыл ретіндегі маңыздылығы құрамындағы химиялық заттармен анықталады.

1-кесте

Топинамбурдың химиялық құрамы.

№: №

Таңдау обьектісі: Таңдау обьектісі

Құрғақ зат%:

Құрғақ зат

Абсолютті құрғақ затқа есептегенде %: Абсолютті құрғақ затқа есептегенде %

№: протеин

Таңдау обьектісі: май

Құрғақ зат%: Көмірсу

Абсолютті құрғақ затқа есептегенде %:

Азотсыз экстракты

заттар

күл

№: 1.

Таңдау обьектісі: Жасыл масса

Құрғақ зат%: 18, 0

Абсолютті құрғақ затқа есептегенде %: 10, 0

1, 8

20, 3

18, 1

14, 3

№: 2.

Таңдау обьектісі: Түйнектері

Құрғақ зат%: 19, 2

Абсолютті құрғақ затқа есептегенде %: 11, 4

1, 0

78, 5

4, 2

5, 8

Топинамбурда құрғақ заттардың мөлшері көп (20%-ға дейін), олардың ішінде 80%-ға дейінгі мөлшерде фруктозаның полтимерлі гомологы -инулин бар. Инулинді гидролиздегенде қант диабетімен ауыратындар үшін зиянсыз қант- фруктоза түзіледі.

Топинамбур топырақтан кремнийді белсенді сіңіреді, сондықтан түйнектерінде кремний құрғақ массасына шаққанда 0, 8% құрайды. Темір, кремний, мырыш құрамы бойынша ол картоп, сәбіз, қызылшаны артқа тастайды. Топинамбур түйнектерінде белок, пектин, аминқышқылдары, органикалық және май қышқыллдары да мол.

Топинамбурда адам организмінде синтезделмейтін аргинин, валин, гистидин, изолицин, лицин, лезин, метианин, трианин, триптофан, фенилаланин амин қышқылдары болады. Сабағы мен жапырағының құрғақ массасының төрт пайызға дейінгі мөлшері триптофан мен лициннен құралады. Жасыл массаның 1 кг-да 70 мг-ға дейіен кариотин болады. Күл массасының көп бөлігіін кальций, магний, темір құрайды. 1 кг жасыл массаға 5, 9 г кальций және 3, 4 г магний келеді.

Органикалық қышқылдар өсімдік онтогенезі барысында 8-12%-ті құрайды. Топинамбур жапырақтарындағы органикалық қышқылдар негізінен ди және карбон қышқылдары түрінде және қанттардың алғашқы тотығуының өнімдері ретінде полиоксиқышқылдар түрінде болады. Жапырақ және өркендеріндегі органикалық қышқылдар ретінде алма, фумар және аз мөлшердегі лимон және янтар қышқылдпрын атауға болады [36, 38] .

Топинамбурдан алынатын инулиннен жасалған өнімдер АҚШ-та және Еуропада көптеген ауруларды емдеуге қолданылатын протобиотиктердің құрамдас бөліктері болып табылады. Инулинді тағамдық қоспа ретінде пайдалану витамин синтезін қарқынды жүргізіп, организмнің иммундық механизмін активтендіреді.

Жануарларға жасалынған тәжірибелер инулиннің ісікке қарсы әсерін анықтады. Қазір дүние жүзінің түрлі бұрыштарында инулинді емдік-прфилактикалық мақсатта қолданудың әдістері жан-жақты зерттелуде. Бұл жұмыстардың нәтижелері жыл сайын Будапеште өтетін халықаралық семинарда талқыланады.

конмерциялық препараттары три, тетра және пента сахаридтерден құралған қоспалар. Оларды негізінен Жапонияда көп қолданады. 1997 жылы Жапонияда бір млрд. жерден фруктоолигосахариттер өндіріліп, оның 75% өз ішінде пайдаланылса, ал 25% АҚШ пен Францияға экспортталған. Қазіргі уақытта олигосахаридтер Жапон тағамдарының 500-дей түрлерінде кездеседі (балар тағамы, нан, кофе т. б. ) .

Кремний организмнің құрылымдық элементі, егер ол жетіспесе, адам созылмалы ауруларға ұшырауы мүмкін, ми өсуі мен даму процесін бақылай алмайды, адамды өлуге апаруы да мүмкін. Егер организмге кремний жетіспесе, организмге периодтық жүйенің 20 элементі сіңбейді.

Еркін радикалдар, анитиоксиданттар және селен. Еркін радикалдар жоғары реактивті жеткілікті тотықпаған, зат ламасу барысында түзілетін өнімдер. Оларға бір электрон жетіспейді, сондықтан бір электронды табу үшін олар клеткадағы энергия көзі митохондрияға еніп, жетпеген электронды алуға ұмтылады. Клеткаға қажетті энергияны ала алмай, тіршілігін жоюға мәжбүр болады. аз мөлшерде еркін радикалдар клеткаға қажет: олар ауру клеткаларды тауып, жояды. Бірақ, олар өте көп болса, сау организмге шабуылдайды. Жағымсыз факторлар (стресс, ультракүлгін сәулелер, темекі шегу) еркін радикалдардың шектен тыс көбеюін туғызады, яғни «еркін радикал жарылысы» болады.

Қандай да болмасын ауру еркін бақылаудан шығып кеткенде пайда болады деген түсінік қалыптасқан. Еркін радикалдарға антиоксиданттық қорғаныш жүйесі қарсы тұрады. Оларға витаминдер (С, Е), бета каротин, түрлі ферменттер, қышқылдар мен селен жатады.

Селен - адам үшін ең қажетті 19 элементтің бірі. Ол глютатион пероксидаза ферментінің құрамына кіреді және ең агресивті радикалдармен күресуге қабілетті. Селен жетіспеушілігі ең қатерлі ауралар, қатерлі ісік, спидп, спориаз, ерте қартаюға қарсы кедергіні әлсіретеді. Селеннің ағзаға түсу жолу өте қарапайым 90% селен тағам арқылы, 10 % су арқылы түседі. Еріген формалардың сіңімділігі тағамның сипатына байланысты.

Топинамбурда селен жоқ. Бірақ, Иркутск ғалымдары қан құрамында селен төмен балаларды екі топқа бөліп, өте қызықты тәжірибе жүргізді. Бір топ селенді тағамдық қоспаларды қабылдады, ал екінші топқа тек қана топинамбур ұсынды. Нәтижесінде топианмбур қабылданған топтың қан құрамындағы селен мөлшері екінші топпен салыстырғанда жоғары болып шықты.

Авторлар топинамбур тағам құрамындағы селеннің сіңуіне жағдай жасайды деген қортындыға келді [36, 37] .

1. 3. Топинамбурдың химиялық құрамы

Өсімдік поливитаминді жасыл массасы витаминге бай, бірақ түйнектері витамндер мөлшері бойынша картоптан басым түседі. Топинамбур түйнектерінің құрғақ массаға шаққандағы мг/% витаминдік құрамы:

С-98, 1-108, 1

В ₁ - 1, 02-ге дейін,

В ₂ -4, 0-7, 9

В ₃ -2, 4-8, 8

В ₅ -0, 2-0, 9

В ₆ -0, 12-0, 22

В ₇ -10, 0-24, 0

Органикалық полиқышқылдар құрғақ массаның 6-8% құрайды. Оларға лимон қышқылы, алма, малон, янтар, фумар қышқылдары жатады. Органикалық қышқылдар зат алмасуға белсенді қатысып, сілекей бездерінің секрециясын жоғарлатады, өтпен панкриатикалық сөл бөлінуін тездетеді, асқорытылуын жақсанртады, жағымсыз қалдықтарды (несеп қышқылының тұздары) шығарады, бактериоциттік қасиеті бар, қышқыл-сілтілік тепе-теңділікке жағымды әсер етіп, организмнің басқа да жүйелерінің жұмысына оң әсерін тигізеді [] .

Клечатка . Адам ағзасы желінген тағамдардың түгелін дерлік сіңірмейді, белгілі бір бөлігі қорытылмай, сыртқа шығарылады. Көп уақыт бойы ғалымдар клетчатканың организмге еш пайдасы жоқ деген пікірге бой ұрып келді. ХХ ғасырдың орта шеңінде детологтар тазаланған өнімдер ең пайдалы деп санаған. Бірақ, гастрит, колит, панкриатит, холесистит, қатерлі ісік аурулары көбейген сайын адамзаттың рафинаттарған өнімге көзқарасы өзгере бастады.

Bengmar. S (1998) пікір бойынша тағамдағы клечатканың төмен мөлшері - тоқ ішектің қатерлі ісігі, дивертикулез, іш қату, семіру, тролебоз ауруларының дамуындағы маңызды факторы болады [15] .

Қазіргі клечатка белоктар мен майлар қатарындағы өзінің заңды орнын қайтадан иеленді. Клечатканың пайдалы зат екенін бүгінде бәріне белгілі. Ол организмде сыпыртқы тәрізді қызмет атқарады, яғни ішектердің жіңішке түктерін тазартып, жабысып қалмауына жол бермейді. Клечатка өте көп мөлшерде ылғал сіңіреді, нәжіс бөлімін жақсартып, гастрит, колит, іш қатуды болдырмайды.

Ісінген клечатка ішек бойымен қозғала отырып, онда канцесорогендедің, мутагендердің шығуына мүмкіндік береді. Клечаткасы аз тағам адамды қанағаттандырмайды. Дүниені жаулаған семіру, гипертония, қант диабетінің бір себебі осыда. Клечатка дәнді дақылда, жемістерде де бар, бірақ бұл заттарда көмірсулар өте көп, сондықтан ең дұрысы топинамбур клечаткасын пайдалану.

Белок. Топинамбур белгы құрғақ массаның 3, 2%-ін құрайды, 18 аминқышқылы түрінде болады, бұның ішінде 8 ауытырылмайтын аминқышқылдар. Кейбір зерттеулерде топинамбур белогы биологиялық құнды деп саналғанымен, егеу құйрықтарға жүргізілген тәжірибелер мұны теріске шығарды. Тек қана топинамбур белогында өсірілген жас егеу құйрықтар нашар дамыған. Бұдан шығатын қорытынды топинамбур белогының құндылығы аз [36] .

Топинамбурдың ішек-қарын жолдары үшін маңыздылығы. Топианмбурдың қайталанбас, ерекше химиялық құрамы асқорыту жолдары ауруларының барлық звенолары мен механизмімен жағымды әсер етеді. Бұған көптеген клиникалар мен институттарда әр жылдарда бір-бірінен тәуелсіз көз жеткізген.

Біріншіден инсулин белсенді сорбент қызметін атқарады, ол организмде улы және балластық заттардың көп мөлшерде шығуын қамтамасыз етеді.

Екіншіден инсулин белгілі деңгейде асқазан-ішек жолдарының қимыл-қозғалыс белсенділігін арттырады.

Үшіншіден инулин және қысқа фруктозалық тізбектердің (фрагменттер) айқын өт айдайтын әсері бар.

Төртіншіден, топинамбурдағы көп мөлшердегі органикалық қышқылдар еркін радикалдардың шабуылынан ағзаны қорғайды. Мұнымен бірге ішек қабырғаларында астың жақсы сіңіуі үшін қажетті сілтілік реакция жолға қойылады.

Бесіншіден топинамбур асқорыту мүшелерінің бактериялық және вирустық инфекцияларға төзімділігін арттырады. Ішек микрофлорасының қалыпты тіршілік ету үшін қолайлы орта туғызады.

Алтыншыдан топинамбурдың антисклеротикалық қасиеті бар, ол қан тамыр қабырғасының қасиетін жақсартып, қанның реологиялық көрсеткіштерін арттырады. Қантамыр эффектісі регенерация (қалпына келу) процесін тездетеді, зақымданған органдар мен ұлпалар тез арада қайта қалпына келеді.

Кревицская Е. И. (2001) зерттеулері бойынша топинамбурды асқазан жолдарының патологиясы бар сәбилердің ас мәзіріне енгізу асқазанның маторлы-эвакуаторлық қызметін ғана жақсартып қоймай, сонымен бірге антиоксиданттық және имундық жүйелердің қолайлы жұмысын қамтамасыз ететіндігі белгілі болды.

Бауыр бактерияларға қарсы қорғаныстағы екінші линия. Бауыр-біздің денеміздегі орталық химиялық лаборатория, жанармай қоры, бұл оларды залалсыздандыратын және т. б. 500 түрлі функцияларды атқаратын орган. Бауырсыз адам бірнеше сағаттар ғана тіршілік ете алады.

Адамның жеген тағамдарының барлығын қоректік деп айта алмаймыз, өйткені сіңірілмейтін бөліктері бауыр үшін артық салмақ болады. топинамбур өзінің таңғажайып қасиеттері арқылы бауырдың функциональды белсенділігіне әсер етеді.

Глюкозаның утилизауциясын жақсарту арқылы ол гликоген синтезіне жағдай жасайды, яғни энергетикалық алмасуды жоғары дәрежеде өткізеді, ал ол өз кезегінде белок, холестерин, өт синтездерінің жұмысын жақсартады. инулин ішек-қарын жолдарының қызметін қалпына келтіре отырып, қан және ішектегі токсиндерді залалсыздандыру арқылы бауырды босатады. Бір сөзбен айтсақ, бауырдың потенциалдық мүмкіндігін сақтайды.

Топинамбурдың бауырды ауру туғызатын әсерден сақтау қабілеті (гепатопротекторлық әсері) клиникалық зерттеулер арқылы дәлелденген.

Топинамбурдың көптеген фармакологиялық ол көптеген бауыр ауруларында қолданылады, мысалы, аутоиммундық, алкогольдік, вирустық негіздегі гепатит ауруларында церрозда, майлы қайта түзілуде. Қазіргі уақытта қант диабеті екіге бөлінеді: инсулинге тәуілді және тәуелді емес.

Бірінші типтегі қант диабетінде топинамбурды пайдалану қандағы қант деңгейін төмендетеді. Бұның себептері:

1. Инулин молекулалары асқазанда тұз қышқылына ыдырамайды, яғни тағамнан кейін глюкозаның біршама бөлігін сіңіреді.

2. Клечаткада глюкозаны адсорбциялайды.

3. Глюконеогенез азаяды (бауырды глюкозаның түзілуі) .

4. Гликолиз арқылы глюкозаның ыдырауы жүзеге асырылады.

5. Глюкозаның қанда тұрақты төмендеп тұруына байланысты қарын асты безінің өз гармоны инсулин түзіледі.

6. Инсулин синтезіне кремний, цинк, марганец, калий қатысады.

7. Ең басты фруктозаның инулиннің қатысуынсыз барлық органдаға еніп, глюкозаның орнын толыққанда толтыру қабілеті болып табылады. Бұл кезде клеткалық ашығу төмендейді. Инсулин молекуласының қысқа фрагменттері клетка қабырғасына тұру арқылы клетка ішіне глюкозаның енуін жеңілдетеді. Мұның бәрі қандағы қант деңгейінің азаюын қамтамасыз етеді.

8. Инулин, клечатка, пектин организмнен кейбір денелерді ацетон т. б. шығарып, ацедоз процесінің дамуын болдырмайды.

9. Антиоксиданттар мен антиокскалық функцияларды қысқа фруктозалық фраументтер атқарады.

10. Қантамырлар күйі жақсарады.

11. Қанның иммунологиялық көрсеткіштері жоғарылайды, инфекциялық ауруларға қарсы тұру қабілеті артады.

Екініші типті қант диабеті кезінде топинамбурды қолданылғанда:

1. Қандағы қант деңгейі төмендейді:

а) глюкозаның ішектен қанға сорылуы азаю есебінен;

б) глюкоза сіңуінің активтену есебінен;

в) клеткалардың инсулинге сезімталдығының күшеюінен;

г) өз инсулин түзілуінің артуынан;

д) бауырда гликоген түзілуінен.

2. Май алмасу жақсарады, холестерин мен триглицеридтер деңгейі төмендейді.

3. Семіздікке шалдыққан адамдардың салмағы төмендейді.

4. Бауыр және ішек-қарын жолдарының күйі жақсарады.

5. Бүйрек үсті, қалқанша без гармондарының жыныс бездерінің синтезі күшейеді.

Аталғандардың барлығы қант диабетіне шалдыққандардың күйін жақсартып, жұмыс қабілетін қалпына келтіреді.

Алғаш рет инулин құрамы бар өсімдіктердің жүрек, семіздік, қант диабеті ауруларына әсері барлығы Авицена еңбектерінде айтылған (Х ғасыр) .

Топинамбурдың тәуелділік мөлшеріндегі калий, магний комплексі гипертониктер мен жүрегі ауыратындарға белгілі препараттар танангин мен аспарганды толықтай ауыстыра алады.

Топинамбурдағы табиғи магний, калий қосылыстары оны аритмияны, шиемиялық ауруларды, стенокардияны емдеудегі әсерлі әрі қауіпсіз құрал ретінде қолдануға мүмкіндік береді.

Көптеген антибиотиктер мен ісікке қарсы дәрілерді қабылдау бүйрек каналдарын зақымдайтыны, магнийдің организмнен шығуын тездететіні белгілі, бұның арты аяқтың эндоартриті, коронарлық артерия смазмдары, миокард ишелиясы сияқты аурулармен аяқталады. Топинамбурды алдын ала қолдану бүйрек каналдарын қорғап, аурудың алдын алады. Бифидо-лактобактериялардың қолайлы микрофлорасы, қандағы холестерин деңгейін төмендетіп, артериялық қысымды қалпына келтіреді. Топинамбурдың әсерінен қант тұтқырлығының азаюы өте маңызды. Бұл процесс қан плазмасындағы фиброноген концентрациясының төмендеу есебінен іске асады, қантамыр қабырғасының серпінділігін жақсартып, эритроциттер, тромбоциттер, лейкоциттердің пластикалық қасиеттерін арттырады. Қан клеткалары серпімді жағдайға келіп, формасын оңай өзгерте алады. Осының бәрі денедегі қанның жүруін күшейтеді. Сондай-ақ, кейбір жүрек қантамыр жүйесінің ауруларында қанның ұюы жоғары болатындығы байқалады. Миокард аймағында, көктамыр кеңею кезінде тромбалар тез түзіледі. Тамыр жүйесінің инсульт, тромбоэмболия тәрізді ауыр патологиялары қанның реологиялық көрсеткіштерінің бұзылуы мен қан ұю деңгейінің жоғарлауына тікелей байланысты. Осы аспектіден қарағанда топинамбур пайдалы заттардың бірі екендігіне күмән келтіруге болмайды. Новосибирск ғалымдарының зертеулерінде ауруларға диетотерапия ретінде топинамбур ұсынылғандығын және бұл кезде қанның тромба түзуші потенциалының төмендегені және қантамыр қабырғалары қалпына келегендігі көрсетіледі [37] .

ІІ. Белокты заттар

2. 1. Белокты заттар және олардың химиялық құрамы

Белок барлық бізге белгілі көміртек қосылыстарының ішіндегі ең тұрақсызы болып табылады. Белоктың құрылысының бұзылуы өзінің атқаратын қызметінің жойылуына, яғни өмірде ерте немесе кеш болатын құбылыс деп неміс ғалымы Ф. Энгельс түсіндірген [40] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.