Темір



Темір (Fe) периодтық жүйенің VIII тобының химиялық элементі.
Ауада қышқылданып тот басады. Табиғатта тарау бойынша темір IV орын алады; 300-ге шама минералдарды құрайды. Металл өнімдерінің 95% темір және көміртек, одан басқа элементтердің құймасы болып табылады.
Темір (ағыл.Iron, франц.Fer, неміс.Eisen) жеті ежелгі металлдардың бірі. Шамамен адам басқа металлдарға қарағанда бірінші метеориттік темірмен танысқан болуы керек, өйткені ол темірді жер теміріне қарағанда оңай тануға болады. Оның құрамында 5 – 30 % дейін никель бар.
Темірдің ежелгі тілдегі атаулары біздің ата – бабамыздың бұрыннан ол металлмен таныс екенін білдіреді. Көп халықтар темірді аспаннан түскен металл деп танысқан болып саналады. Өйткені олар бірінші күмәнсіз метеориттік темірмен танысқан. Ежелгі мысыр елі темірді би – ни – пе атаған (бипинет, коптік бипине) тілме – тіл ол сөз (аспандық руда немесе аспандық металл) деген мағынаны білдіреді. Месопотамияда алғашқы эпохасындағы Урдинастиясы темірді ан – бар (аспандық темір) деп атаған. Эберс (б.э.д 1500 ) папирусында темір туралы 2 мағлұмат бар: бірінші жағдайда Кейзи қаласынан шыққан металл туралы айтылса, басқасында аспанда жасалған металл (арпет) туралы айтқан. Ежелгігректік сонымен қатар солтүстік – кавказдық темірдің аталуы – зидо, латын тілінде сақталып қалған көне сөзбен байланысты, siderous (жұлдызды sidus – жұлдыз, жарқырама). Ежелгі және қазіргі армян тілінде темірді еркат деп атайды, ол аспаннан жауған (құлаған) дегенді білдіреді.
Пайдаланған әдебиеттер:


1. «Қысқаша химиялық энциклопедия».
(«Советская энциклопедия» шығармашылығы, 1963ж.)

2. М.Х. Карапетьянц, С.И. Дракин – «Жалпы және бейорганикалық химия»
(«Химия» шығармашылығы, 1981ж.)

3. Н.А. Глинка – «Жалпы химия»
(«Химия» шығармашылығы, 1975ж.)

Пән: Химия
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Темір

Темір Ferrum (Fe)
Атомдық нөмірі 26
Заттың сыртқы көрінісі созылмалы ақшыл – күміс металл
Атомның қасиеті
Атомдық массасы 55,847 а. е. м. (гмоль)
(мольдық массасы)
Атома радиусы 126 пм
Иондық энергия 759,1(7.87) кДжмоль (эВ)
(бірінші электрон)
Электрондық конфигурация [Ar] 3d6 4s2
Химиялық қасиеті
Ковалентный радиусі 117 пм
Ион радиусы (+3e) 64 (+2e)74 пм
Электроотрицательность 1.83
(Полинг бойынша)
Электродтық потенциал Fe←Fe3+ -0,04 В
Fe←Fe2+ -0,44 В
Қышқылдану дәрежесі 6, 3, 2, 0, -2
Заттың термодинамикалық қасиеті
Тығыздығы 7874 кгм³ 7,874 гсм³
Меншікті жылу көлемі 449,4 Дж(K·кг) 25,1 Дж(K·моль)
Жылуөткізгіштігі 80,4 Вт(м·K)
Балқу температурасы 1 812 K
Балқу жылулығы 247,1 кДжкг 13,8 кДжмоль
Қайнау температурасы 3134 K
Булану жылулығы ~6088 кДжкг ~340 кДжмоль
Молярлық көлем 7,1 см³моль
Заттың кристаллдық торы
Тор структурасы Кубтық көлемцентрленген
Тор периоды 2,870 Å

Дебай температурасы 460,00 K

Темір (Fe) периодтық жүйенің VIII тобының химиялық элементі.
Ауада қышқылданып тот басады. Табиғатта тарау бойынша темір IV орын
алады; 300-ге шама минералдарды құрайды. Металл өнімдерінің 95% темір және
көміртек, одан басқа элементтердің құймасы болып табылады.
Темір (ағыл.Iron, франц.Fer, неміс.Eisen) жеті ежелгі
металлдардың бірі. Шамамен адам басқа металлдарға қарағанда бірінші
метеориттік темірмен танысқан болуы керек, өйткені ол темірді жер теміріне
қарағанда оңай тануға болады. Оның құрамында 5 – 30 % дейін никель бар.
Темірдің ежелгі тілдегі атаулары біздің ата – бабамыздың
бұрыннан ол металлмен таныс екенін білдіреді. Көп халықтар темірді аспаннан
түскен металл деп танысқан болып саналады. Өйткені олар бірінші күмәнсіз
метеориттік темірмен танысқан. Ежелгі мысыр елі темірді би – ни – пе атаған
(бипинет, коптік бипине) тілме – тіл ол сөз (аспандық руда немесе аспандық
металл) деген мағынаны білдіреді. Месопотамияда алғашқы эпохасындағы
Урдинастиясы темірді ан – бар (аспандық темір) деп атаған. Эберс (б.э.д
1500 ) папирусында темір туралы 2 мағлұмат бар: бірінші жағдайда Кейзи
қаласынан шыққан металл туралы айтылса, басқасында аспанда жасалған металл
(арпет) туралы айтқан. Ежелгігректік сонымен қатар солтүстік – кавказдық
темірдің аталуы – зидо, латын тілінде сақталып қалған көне сөзбен
байланысты, siderous (жұлдызды sidus – жұлдыз, жарқырама). Ежелгі және
қазіргі армян тілінде темірді еркат деп атайды, ол аспаннан жауған
(құлаған) дегенді ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Темір-аммоний ашудасын алудың электрохимиялық технологиясының негіздерін жасау
Темір жол көлігі туралы
ҚР теміржолының дамуы
Темір жол көлігінің дамуын мемлекеттік реттеудің теориялық-методологиялық негіздері
Әмір Темірді соңғы жорыққа жібермеу
Темір жол көлігінің дамуы
Орынбор - Ташкент темір жолы
Қазақстан территориясында теміржолдың даму мәселелері мен келешегі
Көлік саласын дамыту мәселелері
Темір жол туралы
Пәндер