Өзен кен орнында қабатты гидроқұммен жару

КIРIСПЕ

Қазақстан Республикасы үшін ең басты экономикалық мәселе материалдық - техникалық базаны жасаудың маңызды бөлігі ауыр индустрияға тиесілі, және оның ішінде алдымен энергетика, қара металлургия, мұнай, газ, химия және мұнайхимия өнеркәсіптері, машина жасау.

Қазіргі кезде материалдық өндірістің бірде - бір саласы мұнай мен газ өнеркәсібінің өнімін пайдаланбай дами алмайды.

Мұнай мен газдың мұнайхимия өндірістерде шикізат ретінде қолданудың өсуіне байланысты мұнай мен газ өнеркәсібінің ары қарай жетілуі қарастырылған.

Өндіру тиімділігін жоғарлатуға рационалды игеру жүйелерін қолдану, бұрғылау жұмыстарының технологиясын жетілдіру, олардың техникалық жабдықталуын жақсарту, қабаттар мұнай бергіштігін арттырудың қазіргі жаңа әдістерін кеңінен еңгізу және прогрессивтік технологиялық процестерді пайдалану арқылы қол жеткізуге болады.

Бұл дипломдық жобада Қазақстан республикасының Манғыстау облысында Қарақия ауданының аумағында орналасқан Өзен мұнай-газ кен орнының қазіргі таңда игеру жолдары қарастырылған.

Дипломдық жобада негізгі қарастырылатын мәселер, қабат қысымын ұстау мақсатында қабатқа блоктап су айдау жүйесі, сонымен қатар геологиялық сипаттамасы бойынша өткізгіштігі төмен қабаттарда ұңғылардың өнімділігін арттыру мақсатында қабатты гидроқұмағынды перфорация тәсілі арқылы жару әдісі сипатталған.

1 Технологиялық бөлім

1. 1 Кен орнының геологиялық құрылымының сипаттамасы

1. 1. 1 Жалпы мәлімет

Өзен кен орнында терең барлау бұрғылаумен қалыңдығы шамамен 3600 м шөгінді мезозойлық жыныстардың қабаты ашылған, оның құрлымында триас, юра, бор, палеоген, неоген және төрттік шөгінділері орын алады. Олардың былай белгіленуі скважина үлгітастарын зерттегенде алынған палеонтологиялық мәліметтерге және Маңғыстаудың басқа аудандарының ұқсас шөгінділерімен салыстыруға негізделген. Бөлімдер, ярустар және подярустар арасындағы шекаралар шартты, негізінен электрокаротаж бойынша жүргізілген. Соңғы кезде микрофауна мен т. б. зерттеулер арқасында қолда бар стратиграфиялық үлгілерді өзгертуге және анықтауға мүмкіндік туып отыр. Өзен кен орнының мұнайгаздылығы юра және кейде бор шөгінділері байланысты.

Кен орнының геологиялық қимасында бор және юра шөгінділеріне қарасты 26 құмды горизонттары анықталған. І-ХІІ горизонттар (жоғарыдан төмен қарай) жасы бор-газды, XIII-XVIII горизонттар - жоғарғы және орта юра - кен орнының негізгі мұнай - газды қабаты, жеке күмбездерде төменгі юраның XIX - XXIV горизонттары мұнайгазды.

Пермь - триас (РТ) шөгінділері Өзен кен орнының ең көне жыныстары болып табылады.

Пермь - триас жүйесі (РТ)

Жоғарғы пермь терең метаморфизм іздері бар күңгірт полимикті құмтастармен және қара сланецтермен көрінеді. Төменгі триас (Т) шөгінділері қоңыр аргиллиттермен және орта түйіршікті құмтастармен орын алады. Бұл шөгінділердің оңтүстік Маңғыстаудағы қалындығы 440 метрге жетеді, жабынында шайылудың ізі бар.

Оленек және орта триас жыныстары құмтастар мен қышқылды
туфтар қабатшалары бар қара және қарасұр аргиллиттер, әктастар,
алевролиттердің біртұтас, едәуір біртекті тобын құрайды. Бұл шөгінділері
жалпы қалыңдығы 1500 - 1600 м болатын біртұтас оңтүстік Маңғыстау
тобына бөлінген.

Юра жүйесі (J)

Юра жүйесі шөгінділерінде барлық үш бөлім де кездеседі: төменгі, орта және жоғарғы, жалпы қалыңдығы 1300 м.

Төменгі бөлім (J ₁ )

Қиманың төменгі юра бөлігі құмтастар, алевролиттер мен саздың араласуынан тұрады. Құмтастар сұр және ақшыл сұр, көбіне ұсақ және орта түйіршікті. Ірі түйіршікті түрлері қиыршық тас түйіршіктері қоспасымен бірге сирек те болса кездеседі. Кейде құмтастар ақшыл сұр алевролиттерге немесе сазды құмтастарға ауысады.

Құмтастар мен алевролиттер цементі сазды немесе сазды - кремнийлі. Саздардың түсі сұр және күңгірт, кейде қоңыр. Төменгі юраның жабынында сазды бүйрек тәрізді құрлымы дамыған, оның қалыңдығы шайылу нәтижесінде күрт өзгерістерге ұшыраған. Төменгі юра шөгінділерінің қалыңдығы 120 - 130 м. Төменгі юра қимасында XXIV-XXV екі өнімді горизонт айқындалған.

Ортаңғы бөлім (J ₂ )

Оңтүстік Маңғыстаудың орта юра шөгінділері мұнайгаздылығы жағынан ең ірісі. Сондықтан орта юраны бөлшектеп стратиграфиялық мүшелеу өнімді горизонттарда олардың корреляциясын айқындаумен тығыз байланысты. Орта юрада жалпы қалыңдылығы 700 м аален, байос және бат яру стары айқындалады.

Аален ярусы негізінен мортсынғыш, құмды - галькалы жыныстардан құралған және орта юра қимасының базальді қабаты ретінде қарастырылуы мүмкін. Ярустың қимасында сұр және коңыр әртүрлі түйіршікті құмтастар басым, олардың арасында орта және ірі түйіршіктілері кең жайылған. Ярустың жалпы қалыңдығы 330 м. Аален мен байос ярустары арасындағы шекара XXII горизонттың табанымен өтеді.

Байос шөгінділері ең көп және барлық жерде тараған. Байос ярусының шөгінділері негізінен арасында көмір қабатшалары бар алевролиттер мен саздардан құралған континентальды фациялармен белгіленді.

Бұл подярустың шөгінділерінің жалпы қалыңдығы 470 м, және
саздар, құмтастар мен алевролиттердің, көмір тектес заттың
қабатшалары алмасуымен көрінеді. Жыныстар негізінен жұқа
қабаттармен қатталады.

Өзен кен орнының төменгі байос шөгінділерінде XXII, XXI, XX, XIX, XVIII және XVII горизонттар орналасқан.

Жоғарғы бөлім (J ₃ )

Жоғарғы юра бөлімінде негізінен теңіз шөгінділері мен жануарлар қалдықтары түрінде кездесетін келловей, оксфод және кембридж ярустары ерекшеленеді.

Құмтастар мен алевролиттердің түсі сұр, жасыл-сұр, кейде қарсұр және қоңыр. Құмтастар арасында ұсақ түйіршіктілері көп. Келловей ярусында XIV горизонттың жоғарғы бөлігі мен XIII горизонт орналасқан. Оның қалыңдығы 50-135 м.

Ол саз-мергель жыныстарының біршама қалың қабатынан құралған, ара-арасында құмтастар, алевролиттер мен әктастар жұқа қабатшалар түрінде кездеседі. Оксфорд-Кембридж шөгінділерінің қалыңдығы төменгі будақ үшін 50-55 м, жоғарғысы үшін 30-97 м.

Бор жүйесі (К)

Бор жүйесінің шөгінділері жоғарғы юра шөгінділерінің шайылған бетінде орналасады және төменгі, жоғарғы бөлімдері мен барлық ярустарымен орын алған. Литологиялық және генетикалық белгілері бойынша бор шөгінділері үш бөлікке бөлінеді: төменгі терриген-карбонаттық, ортаңғы терриген (альб, сеноман) және жоғарғы карбонат (турондат) ярусттары. Төменгі бөлікке XII горизонт, ал ортаңғы және жоғарғы бөліктерге I, II, ІІІ, ІV, V, VI, VII, VIII, IX, X және XI газды горизонттар жатады. Бор шөгінділерінің қалыңдығы 1100м шамасында. Бор шөгінділерінің өнімді қалыңдығы алевролит және саз қабаттары мен будақтарының біртекті астарласуы ретінде көрінеді.

Кайназой тобында палеоген және неоген жыныстары орын алған. Палеоген шөгінділеріне мергель-әктас жыныстары мен саздардың бірқалыпты қабаты жатады. Палеоген шөгінділерінің қалыңдығы 150-170 м.

Өнімді объектілердің қалыңдығының, коллекторлық қасиеттерінің сипаттамасы және олардың біртексіздігі

13-18 горизонттарындағы өнімді қабаттардың қалыңдығы орташа 300м құрайды. Бөлшектік корелляция арқылы өнімді қалыңдық 6 горизонтқа бөлінеді.

Кесте 1. 1 - ГМЖ және СМЖ-ның кеніш бойынша орналасуы

Бес горизонттың орташа қалыңдығы 40-55м шамасында болады, бірақ 14г. 65-75м қалыңдықта өзгереді.

Горизонттар 5-10м қалыңдықтағы сазды бумуларға бөлінген. Кеніштің жалпы қалыңдығы колектордың табаны және жабынына байланысты өлшенеді. Кеніштің ГМЖ және СМЖ-ның орналасуы 1. 1 кестеде көрсетілген.

Коллекторларды бөлу

Мұнай өнімінің горизонттар бойынша бөлінуі төмендегідей (%) : ХІІІ горизонт - 27, 5; XІV горизонт - 39, 9; XV горизонт - 12 ; XVІ горизонт - 10, 9; XVІІ горизонт - 5, 7; XVІІІ горизонт - 1, 7; Қумұрын күмбезі - 1, 2; Парсымұрын күмбезі 1, 2. 80 жылдарда Қумұрын, Солтүстік-батыс және Парсымұрын күмбездерінің өнімді горизонттары қарқындата бұрғыланды. Бұл олардан мұнай өндірудің сәйкес 4, 66 және 58 %-ке өсуіне әсер етті. XІІІ-XІV горизонттардан мұнай мен гидроқұмтықтың басым бөлігі өндіріледі. Олардан өндірілген мұнай барлық кен орны өнімінің 64 %-ін құрайды. Кен орнында горизонттар бойынша бір өндіру скважинасының орташа тәуліктік шығымы мұнай бойынша 3. 1-5, 4 т/тәулік, гидроқұмтық бойынша 6, 7-15, 8 т/тәулік. XІІІ-XІV горизонттар айдау скважиналары қатарларымен 64 жеке игеру бөліктеріне бөлінген. Тіпті бір горизонттың бөліктері бір-бірінен бастапқы баланстық, игерілген қорларымен және өнімді қабаттарының қасиеттерімен, бұрғылану дәрежесімен ерекшеленеді және сондықтан мұнай мен гидроқұм өндіру кең аралықта өзгереді. 1. 01. 97 ж. мұнай мен газ өнімінің өндіру сипаттамасына қарасақ, кен орнынан мұнай негізінен механикалық тәсілмен (97 %) өндіріледі: терең сорапты (ШТС) және газлифт. Газлифт скважиналарының қоры барлық өндіру қорының 9, 2 %-ін құрайтынына қарамастан, газлифт тәсілімен мұнай өндіру 16, 6 %, ал гидроқұмтық өндіру 24 %. Бұл газлифт скважиналарындағы мұнай мен гидроқұмтық шығымының мөлшері өндіру қорының 90 %-ін құрайтын терең сорапты скважинадар шығымынан 3-3, 5 есе көптігімен түсіндіріледі.

Өзен кен орнының газдары метандық газ типіне жатады, тереңдеген сайын этан көбейеді. Газды горизонттарда негізінен азот, көмірқышқыл газы қоспасы бар «құрғақ» метан газы кездеседі. Газ тығыздығы 0, 562-0, 622 кг/м ³ шамасында.

Өзен кен орнының өнімді шөгінділері коллекторлардың ерекше түріне - қасиеттерінің өзінділігімен ерекшеленетін полимиктілік құрамды коллекторларға жатады. Бүл коллекторлардың осы түрге жатуын межелейтін негізгі фактор жыныстар құрамында энергетикалық өзгерулерге ұшырайтын, химиялық және механикалық әсерлерге орнықсыз минералдардың көп болуы.

Егер кварцтық құмтастарда кварц шамамен 95 % құраса, ал Өзен кен орнының полимикталық коллекторларында кварц құрамы 30 % шамасында; жыныстарда кварц құрамы 70 % болса, минерал орнықсыз саналады.

1. 1. 2 Өнімді объектілердің коллекторлық қасиеттері

Өткізгіштік Өзен кен орнының қабат-коллекторларының негізгі сипаты. Бұл шаманы толық анықтау үшін кәсіпшілік-геофизикалық материалдар қолданылды.

Бөліктер бойынша өткізгіштік шамасы 0, 72-0, 384 мкм ² . Бұл мәліметтерді қарастырсақ, горизонттар мен бөліктердің мұнайлы қалыңдықтарының әртүрлі екенін көреміз. Өнімді горизонт ең аз қалыңдықпен сипатталады.

Кесте 1. 2 - Геофизикалық мәліметтермен анықталған кеуектілік шамалары

Құмды денелер ені 200-700 м жұқа жолақтар түрінде. Біртекті құмтастар үшін өткізгіштік жоғары (0, 2-1, 2 мкм ² ) шамасы мен қабат коллекторлардың қалыңдығының 10-51 м-ден 0, 5-1. 6 м-ге күрт азаюы мен 0, 05 мкм ² өткізгіштікті болуымен байланысты горизонттың негізгі бөлігімен нашар гидродинамикалық байланыс сипатты.

Мұнайға қанығушылық коэффициентін анықтау

Мұнайға қанығушылық коэффициенті 1. 3 кестеде көрсетілген.

Кесте1. 3-13-18 өнімді горизонттарының жыныс-коллекторларының бастапқы мұнайға канығушылығы.

Өткізгіштікті анықтау

13-18горизонттағы барлық бумалардың коллекторлардың өнімді өткізгіштігі өте кең ауқымда 0, 001-ден 7, 301 мкм аралығында өзгеріп отырады. Ең үлкен өткізгіштің орташа мәні 13-гор-тың а және в бумаларының өткізгіштің орташа мәні 0, 582 және0, 665 мкм, 16 горизонттың а және б бумаларында ең кіші мәні 0, 047 және 0, 080 мкм өзгеріп отырады.

«Robertson Resirch Internacional» компаниясының мамандары керн арқылы жарықшақтығы жоқ үлгінің арқылы өткізгіштігі мен кеуектілігі анықталған. Қысымның өсуі үлгінің кеуектілігін мен өткізгіштің азаюына әкеліп соғады. Үлгінің қысымы артқан сайын кеуектілігіне қарағанда өткізгіштік артады.

Табылған өткізгіштік шамалары бөліктерді, белгіленген аймақтарды және тұтас горизонттарды сипаттауға пайдаланылды. Мәліметтерді ары қарай қолдану ыңғайлы болу үшін және есептеу операцияларын механикаландыру үшін өткізгіштік жайлы барлық мәліметтер перфокарталарга түсірілді.

Кесте 1. 4 - Бөліктер мен горизонттар бойынша есептеу нәтижелері

1973-1979жылдары Өзен кен орнында арнайы 8 бағалау ұңғымаларын бұрғылау арқылы өнімді горизонттарының жыныс коллекторларының бастапқы, ағымдағы және қалдық мұнайға қанығушылық туралы мәліметтер алынды.

1. 1. 3 Мұнай, газ және судың қасиеті мен құрамы

Өзен кен орнының қабат сулары химиялық құрамы бойынша екі топқа бөлінеді: бірінші топ - бор, екінші топ -юра шөгінділерінің сулары.

Бор шөгінділерінің сулары негізінен сульфат-натрийлік түрге жатады және минералдылығы 10 г/л-ге дейін.

ХШ-ХХІП өнімді юра горизонттарының қабат сулары құрамы бойынша біртекті хлоркальцийлік түрдегі, минералдылығы 130-170 г/л тұздықтар түрінде көрінеді. Сулар сульфатсыз, бромның өнеркәсіптік кұрамы 500 мг/л, йод -20 мг/л және т. б. құнды компоненттер бар. Сулардың көлемдік газ факторы 0, 5-0, 9 м ³ /м ³ -тен аспайды және тек мұнан мен газ кеніштері нұскалары маңында, сондай-ақ терең жатқан горизонттар суларында ол 1, 0-1, 2 м ³ /м ³ -қа жетеді.

Суда еріген газ құрамының 80-90%-і метан, 4-8%-і ауыр көмірсутектер, 3, 2-13%-і азот, 0, 5-7, 3%-і көмірқышқыл газ. Көмірсутек газы жоқ.

Қабат суларының орташа тығыздығы 1081 (XIII горизонт) - 1105 кг/м ³ (XXIV горизонт), қалыпты жағдайларда барлық горизонттар үшін орташа 1098 кг/м ³ . Қабат қысымы 11, 4 мПа және температурасы 62°С-де минералдылығы 140 мг/л су үшін анықталған физикалық шамалар:

тұтқырлық - 0, 6 мПа-с, көлемдік коэффициенті - 1, 015, сығымдылық коэффициенті - 3, 2 Па ^-1 .

Парафин шөгінділерінің қиыншылықтары кен орынның мұнай өнімі бар қабаттың аномальді қасиеттерін анықталған, келесі төменгі анықтамаларда қарастырылған:

- мұнай өнімінің ішінде еріген парафин жоғары мөлшерде (25 % дейін) және асфальт-смолалы заттар (18 % дейін) ;

- парафинмен қаныққан мұнай температурасы қабаттың бастапқы температурасына тең немесе бір қалыпты;

- бастапқы қабат қысымы және мұнай газбен қаныққан қысым арасындағы құрылымды салыстырғанда үлкен өзгеріс байқалады;

- қабат температурасының төмендеуі кеуектілік ортасында мұнайға қаныққан қабат температурасынан да төмен - мұнай колекторынан парафиннің бөлініп шығуы мүмкін.

1. 1. 4 Мұнай мен газдың қорлары

Мұнай газ қорларын горизонттар бойынша қарайтын болсақ, мұнайдың баланстық және алынатын қорлары:

- XIII горизонт бойынша 204 млн. тонна және 92 млн. тонна;

- XIV горизонт бойынша 450 млн. тонна және 203 млн. тонна;

- XV горизонт бойынша 140 млн. тонна және 63 млн. тонна;

- XVI горизонт бойынша 124 млн. тонна және 56 млн. тонна;

-XVII горизонт бойынша 98 млн. тонна және 44 млн. тонна;

-XVIII горизонт бойынша 30 млн. тонна және 13, 5млн. тонна;

Мұнай қорын есептеу мына формула бойынша жүзеге асырылады:

Q _бал = F · h · m · b _н · r _н · q

Q _ал = Q _бал · h,

Q _ал - алынатын мұнай қоры

Q _бал - мұнайдың бастапқы балансты қоры, мың. Тонна

F - мұнайгаздылық ауданы, м ² ;

h - мұнай қаныққан қабат қалыңдығы, м

m - ашық кеуектілік коэффициенті,

b _н - мұнаймен қанығу коэффициенті,

r _н - мұнайдың тығыздығы, кг/м ³ ;

q - қайта есептеу коэффициенті

h - мұнай беру коэффициенті

1. 2 Кен орнын игеру жүйесі

1. 2. 1 Игерудің ағымдағы жағдайын талдау

Өзен кен орны 1961 жылы ашылып, 1965жылы жасалған кен орынды игеру Бас жобасына сәйкес игеріле басталды . Кенорынды игерудің казіргі жағдайына келсек, қазіргі кезге дейін кенорыннан барлық алынатын қордан шамамен 70-72% мұнай алынды . Кен орынды игерудің төртінші сатысында игеріліп жатыр, игеру көрсеткіштері бойынша, пайдалану ұңғымалар өнімі өте жоғары сулануда және өнімділігі түсуде . Кен орыннан мұнай негізінен механикалық тәсілмен өндіріледі, ол пайдалану ұңғылар қорының 90% құрайды және де винтті штангілі-сорап қондырғысы, ортадан тепкіш электр-сорап қондырғылары қолданылуда. Қабат қысымын ұстау жүйесі 1967 жылы құрылып, су айдау басталды. Өзен кенорында қабатқа су айдау 17 шоғырланған сораптық станциялар арқылы жүзеге асады, оның ішінде 13 БКНС және 4 КНС, барлығы 78 сорап орнатылған. Мұнай өндіру көлемін ұлғайту мақсатында Өзен кенорнында әр-түрлі тәсілдер қолданылады.

Өзен кен орнында мұнай бергіштікті жоғарылату технологиясы ретінде қабатқа келесілер қолданылды: ыстық су айдау, сатылы термалды суландыру, пішінді, аудандық, циклдік және ошақты суландыру, сулы ерітінділерді, беткі-әрекетті заттарды және т. б. айдау.

Бұл тәсілдердің негізі ұңғыманың түптік аймағына жүргізіледі. Әдістерді қарастырудан бұрын , механикалық әдіс , физикалық әдіс , хим иялық әдіс деп бөліп алайық.

М е х а н и к а л ы қ әдіс көбіне қатты жыныстардан құралған қабаттарға, олардың жарықшақтығын ұлғайту үшін қолданады.

Қабатты гидравликалық жару негізі, қабатқа жоғары қысыммен гидроқұм айдап жаңа жарықшақтар пайда болуға және жарықшақтарды кеңейтуге арналған. Пайда болған жарықшаққа ірі түйіршікті құмды айдайды, айдаудағы мақсаты қысымды түсіргенде жарықшақ жабылып қалмау үшін. Пайда болған және үлкейген жарықшақтар ұңғыма түбіне мұнайдың жылжуын жақсартады және ұңғымадан алшақ жатқан қабаттың мұнайлы аймағымен байланыстырады.

Жылулық әдістер. Кәсіпшілікте ұңғыманың түп аймағына (ҰТА) жылумен әсер ету, құрамында жоғарғы парафинді- асфальтты- шайырлы заттары бар мұнай кен орындарын игеру кезінде ҰТА өткізгіштігі, осы заттардың тұнбалану салдарының және осы заттармен тау жыныстары қуыстылығының бітелуі, өткізгіштігінің төмендеуі кезінде қолданады.

Су айдау ұңғымаларынан айдалатын салқын су ҰТА- ғы тау жыныстарының салқындауын тудырады. Ал ол мұнайдың құрамындағы компоненттерінің тұнба түзілуін жеңілдетіп, соның нәтижесінде қабаттың өткізгіштігі төмендейді. Жоғарыда аталған барлық себептер өндіру скважиналарының дебитін, ал су айдау сважиналарының қабылдау қабілеттілігінің төмендеуіне әкеліп соқтырады. Сондықтан скважина өнімі қалпына келтіру үшін яғни, ҰТА-дағы парафин тұнбасын ерітіп одан әрі мұнай мен жоғары көтеру үшін, жылулық өңдеулер қолданады.

Өңдеудің келесі түрлері қолданылады: ыссы мұнаймен бумен жылу қозғалтқыштарын әсер ету, жылу аккустикалық жер бетіне жоғарғы жиілікті электромагнитті аккустикалық әсер.

ҰТА-ын бумен өңдеу дегеніміз қабатқа мезгіл-мезгіл қаныққан бу айдау, сол себепті өңдеудің бір әдісін циклді бу жылулық өңдеу деп аталады. Бұл әдісті келесі шартта қолдануға болады, өнім қабатының тереңдігі 1500 м. қабат шартындағы мұнай тұтқырлығы 50 мПа*с дан жоғары.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс