Банктің қызметіндегі табыстар мен шығындардың сипаттамасы

Жоспар

Жоспар

1. Кіріспе
2. Банктің қызметіндегі табыстар мен шығындардың сипаттамасы
3. Табыстар мен шығындарды мойындаудың тәсілдері мен критерийлері
4. Банк қызметін реттеудің әдістері мен ұйымдастырылуы
5. Екінші деңгейлі банктер арасында есеп айырысуды ұйымдастыру
6. Банктің қаржылық қызметі
7. Қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есебін ашу
8. Табыстар мен шығындарды есепте бейнеленуі мен қаржылық нәтижелерін талдау
9. Бухгалтерлік есеп беру және оның мағынасы. Екінші деңгейлі банктердің айлық есеп беруінің құрылымы
10. Жылдық есеп беруге дайындық жұмыстар
11. Бухгалтерлік есеп пен аудиттің жалпы құрастырылу принципі
12. Пратикалық аспектіде есеп, талдау және аудит
13. Тауарлы.материалдық қорлар есебі, талдауы және аудиті
14. Негізгі құралдардың және материалдық емес активтердің есебі, талдауы және аудиті
15. Ақша қаражаттарының есебі, талдауы және аудиті
16. Еңбекақы мен есептесудің есебі, талдауы және аудиті
17. Дебиторлық борыштардың есебі
18. Табыстар мен шығындардың есебі, талдауы және аудиті
19. Ұйымның қаржылық есептілігін таныстыратын маңызды принциптері
20. Қорытынды
21. Қолданылған әдебиеттер

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жоспар

1. Кіріспе
2. Банктің қызметіндегі табыстар мен шығындардың сипаттамасы
3. Табыстар мен шығындарды мойындаудың тәсілдері мен критерийлері
4. Банк қызметін реттеудің әдістері мен ұйымдастырылуы
5. Екінші деңгейлі банктер арасында есеп айырысуды ұйымдастыру
6. Банктің қаржылық қызметі
7. Қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есебін ашу
8. Табыстар мен шығындарды есепте бейнеленуі мен қаржылық нәтижелерін талдау
9. Бухгалтерлік есеп беру және оның мағынасы. Екінші деңгейлі банктердің айлық есеп беруінің құрылымы
10. Жылдық есеп беруге дайындық жұмыстар
11. Бухгалтерлік есеп пен аудиттің жалпы құрастырылу принципі
12. Пратикалық аспектіде есеп, талдау және аудит
13. Тауарлы-материалдық қорлар есебі, талдауы және аудиті
14. Негізгі құралдардың және материалдық емес активтердің есебі, талдауы және аудиті
15. Ақша қаражаттарының есебі, талдауы және аудиті
16. Еңбекақы мен есептесудің есебі, талдауы және аудиті
17. Дебиторлық борыштардың есебі
18. Табыстар мен шығындардың есебі, талдауы және аудиті
19. Ұйымның қаржылық есептілігін таныстыратын маңызды принциптері
20. Қорытынды
21. Қолданылған әдебиеттер

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Кіріспе

Бухгалтерлік есепті реформалауда жасалған тұжырымдама міндетерінің бірі - ішкі ақпараттық жүйе арқылы кәсіпорынды басқаруды жетілдіру болып табылады. Тиімді басқару принциптері мен есепті ұйымдастырудың жаңа амал - тәсілдерінің негізі ретінде Қазақстанда іс-әрекет етушіге неғұрлым жақын еуропалық құрылым алынды.
Нарықтық экокномика ресурстың барлық материалдық, еңбек және қаржылық түрлерін ұтымды пайдалануды көздейді, олар кәсіпкерлік іс - әрекеттің күтілетін нәтижесін қамтамасыз етуі тиіс.
Еліміздегі шаруашылық ұйымдарындағы бухгалтерлік есеп жүйесін сенімді жүргізу үшін жоғары дәрежеде даярланған кәсіби мамандар қажет. Нарықтық экономиканың талаптарына сай сапасы жағынан жақсы даярланған бухгалтерлерге деген сұраныс күннен күнге артып келеді.
Қаржылық сипаттағы тиімді экономикалық шешімдер қабылдау бухгалтерлік есеп жүйесінде жазылып тіркелген, жинақталған ақпараттар негізінде іске асырылатындығына сай міндет пен қызмет атқарушы қаржыгерлер мен бухгалтерлер тағы да басқа жауапты адамдар сапалы және саналы жасалған бухгалтерлік есеп жүйесіндегі көрсеткіштерді зерттеп зерделей білуі керек.
Қазіргі уақытта болып жатқан нарықтық қатынастар кәсіпорындардың шаруашылықты жүргізуші субъект ретінде құқық жағдайларын едәуір нығайтып, олардың көптеген өндірістік және қаржылық мәселелерді өз бетінше шешуіне мол мүмкіншілік ашты.
Атап айтқанда, ішкі және сыртқы рынокта білікті серікті таңдауға қол жетті, өйткені болашақтағы бірлескен іс әрекеттің тиімділігі көбінесе осыған байланысты болады.
Кәсіпорындар бұрынғыдай жоғары жақтың жөн сілтеуімен емес, контрагенттерді (жабдықтаушы, сатып алушы, мердіген, банк және т.б.) қазіргі кезде өз қалауы бойынша алады. Олардың өздеріне іскер серіктерді қаншалықты дәл және қатесіз таңдауымен нарықтық қатынастар негізінде мүмкіндігінше тез және дұрыс бағдар тауып, оны ұстануына қарай жұмыстарының тиімділігі әр түрлі болады.
Бұл талдау жұмысын біліктілікпен жүргізуге, кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижелері мен нарықтық тұрақтылығы туралы дұрыс, ғылыми негізделген баға мен қорытынды беруге, өндірістің өсуі мен оның тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін, жоғарыда көрсетілген еліміздің ұзақ мерзімді бірінші кезектегі мақсатына ойдағыдай жету үшін басшылыққа үйлесімді басқару шешімдерін дайындауға мүмкіндік береді.
Нарық жағдайында кәсіпорынның өміршеңдігінің кепілі мен жай-күйінің орнықтылығының негізі оның қаржы тұрақтылығы болып табылады. Ол ақша қаражатын еркін орын алмастыра отырып қолданып, тиімді пайдалану жолымен өнімді өндіру мен сатудың үздіксіз процесін қамтамасыз ете алатын өзінің қаржы ресурстары жағдайын көрсетеді.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.Банктің қызметіндегі табыстар мен шығындар сипаттамасы
Кез келген кәсіпкерлік қызметтің ең маңызды мақсаты - табыс табу болып табылады. Пайда - шаруашылық қызметті жүргізу нәтижесіндегі капитал өсімі: бұл толық табыстан толық шығыстарды шегергенге тең. Таза табыс = табыс - шығыс.
Табыс - есепті кезең аралығындағы активтер ағымы немесе өсуі немесе банк кызметінің табыс алуға бағытталған және капиталды өзгерте алатын түрлерінің нәтижесінде орын алған, жалпы қабылданған есептілік қағидаларына сәйкес өлшенген және мойындалған несиелік қарыздың азаюы нысанындағы экономикалық пайданың көбеюі.
Шығыс - есепті кезең аралығындағы экономикалық табыстың активтердің кері ағыны немесе пайдаланылуы түріндегі азаюына әкелетін қарыздардың пайда болуы, бұлар меншікті капитал үлесінің иелері арасында бөлетіндерінен ерекше болады.
Табыс банктің өмір сүру көзі болып табылады.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
2. Табыстар мен шығындарды мойындаудың тәсілдері мен критерийлері
Табыстар әдетте мәміле орындалған және түсімді алу және оны өлшеу мүмкіндіктеріне қатысты қатаң сенімділік болған жағдайда мойындалады. Шығыс немесе шығындар шығыс немесе алдында мойындалған актив болашақтағы экономикалық пайданы ұстай алмаған жағдайда мойындалады.
Өнімді сатудан түскен табысты мойындаудың негізгі өлшемдерінің бірі - сатушы сатып алушыға сатылған өнімге меншік құқығынан сыйақы және елеулі тәуекелдерді беруі болып табылады.
Өнімді өткізу кезінде табыс танылған болса, онда табыс пен шығыстарды тану қағидаларын қолдану келесідей болуы мүмкін:
Өнімді өткізгенге дейін танылған табыс. Екі әдіс арқылы жүзеге асырылады:
1) мәміле аяқталған кезде табыс және шығыс шоттарымен бірге барлық шоттар жабылады және жиынтық табыс мойындалады (әдетте құрылыс кезінде);
2) аяқталу пайызымен - табыс, шығыс, жиынтық табыс әр есепті кезеңде құрылыс жобасының аяқталуын бағалау пайызы негізінде мойындалады.
Өткізу кезінде мойындалған табыс. Табысты мойындау үшін жағдайлар - мәмілені орындау және түсім алу мүмкіндігі әдетте өнімді немесе қызметті өткізген кезде орындалуы мүмкін. Бұл сату кезеңі деп аталатын әдіс.
Өткізгеннен кейін танылған табыс. Бұл жерде екі әдіс қолданылады: ақысын біртіндеп төлейтіндей етіп сату және шығындардың орнын жабу.
Бірінші жағдайда табыс сату кезінде емес, тек ақша алынған жағдайда ғана мойындалады. Екіншісі табыстардың немесе пайдалардың ақырғы өткізуін мойындауға болмайтын жағдайда.
Табысты қызмет көрсетілуі бойынша мойындау келесі әдістермен жүзеге асады:
* нақты орындалу (бір операцияны орындау кезінде қызмет көрсеткені үшін алынған табыстар есепке алу үшін қолданылады);
* үйлесімді орындалу (көп сатылы табыстарды мойындау үшін қолданылады);
* аяқталған орындалу (қызмет көрсетуден түсетін табысты есепке алу үшін қолданылады - орындалудың бірдей немесе бірдей емес кезеңдер сериясы, олардың қорытынды актісі қызмет көрсету бойынша жалпы операцияларға байланысты айтарлықтай маңызды);
* инкассолау (табыс ақшалай қаражат алынған кезде мойындалады, себебі белгісіздік өте жоғары).
Банк шығындары - бұл есепті кезең ішінде меншікті капитал (дивидендтен басқа) үлесінің иелері арасында бөлінетін түрінен өзгеше, капиталдың азаюына алып келетін активтердің жылыстауы немесе пайдаланылуы не болмаса қарыздардың пайда болуы түрінде экономикалық тиімділіктің азаюы.
Экономикалық шығындарды табыс алу үрдісінде банк қызметтерін және өнімдерін пайдалану және тұтыну ретінде анықтауға болады. Шығыстар тек банк өнімдері немесе қызметтері табысты қалыптастыру үрдісінде қолданылған кезде пайда болады. Шығыстардың бухгалтерлік есепшоттарында және қаржылық есептілікте көрініс табуы есептілік кезеңде не кешігіп, не мерзімінен бұрын орындалады. Есепті кезең қабылданған табыс тұжырымдамасымен анықталады. Шығыстар өнімдердің немесе қызметтердің құны төмендеуі орын алғанда немесе болашақта бұларды пайдалану есебінен құн өсімі ұсынылмаған жағдайда көрініс табады. Ақша қаражаттарының келіп түсуіне негізделген табыс тұжырымдамасы шығыс шегу кезеңіне уақыты бойынша шекті жақындатылып көрсетілуі қажет.
Шығыстар есепте сәйкестілік қағидасы бойынша себеп-салдарлық байланыс негізінде көрсетілген табыспен мойындалады. Сәйкестілік тек табыстар мен шығыстар арасында негізделген байланыс бекітілген жағдайда орын алады.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3.Банк қызметін реттеудің әдістері мен ұйымдастырылуы
Қазақстан Республикасы екіпші деңгейдегі бапктердің қызметін реттеу механизмінің тәртібі Ұлттық банктің екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу және қадағалау бойынша нормативтік құқықтық актілерімен анықталады.
1995 жылы 31 тамызда қабылданған Банктер және банктік қызмет туралы К,Р заңының 41-бабына сәйкес, ҚР Ұлттық банк екінші деңгейдегі баиктердің қаржылық тұрақтылығыи қамтамасыз ету, олардың салымшыларының мүдделерін ңорғау, сондай-ақ республикадағы акша-несие жүйесінің тұрақтылығын қолдап отыру мақсатында аталған банктердің қызметін реттеуді мынадай жолдармен жүзеге асырады:
# пруденциялық нормативтер белгілеу;
# банктердің орындауына міндетті нормативтік құқықтық актілер шығару;
# банктердің қызметін тексеру;
# банктің қаржылык жағдайын сауытандыруға байланысты ұсыныстар беру;
# банктерге ықпал ететін шектеу шараларын қолдану;
# банктерге немесе олардың лауазымды тұлғаларына санкциялар беру.
Ұлттық банк халықаралық банктік тәжірибеде қолданылатын пруденциялық нормативтер мен орындауға міндетті басқа да нормалар мен лимиттерді белгілеуге құқылы. Ол сонымен қатар банктердің пруденциялық норматинтерді және орындауға міндетті басқа да нормалар мен міндеттерді бұзғаны үшін жауапкершілікті белгілейді.
Қойылған талаптарға банктің қаржылық жағдайының сәйкестігі туралы мәселені шешу мақсатында Ұлттық банк белгілі мөлшерде банктің капиталының көлемін анықтауға құқылы.
Пруденциялық нормативтер немесе орындауға міндетті басқа да нормалар мен лимиттердің нормативтік белгілері мен есептеу әдістемесін, белгіленген күнге банктің капиталының көлемін, ашық валюта позициясының лимиттерін және оларды есептеу тәртібін, резервтік талаптар нормасын және оларды есептеу әдісін, есеп берудің сәйкес формалары мен оны тапсыру мерзімін Ұлттық банк белгілейді.
Банктік қызметті жүзеге асырумен байланысты шығындарды табу мақсатында банктер резервтік қор құруға міндетті. Резервтік қорлар банктердің дивидендтерді төлеуге дейінгі табысының есебінен құрылады. Банктер резервтік қорларының көлемін Ұлттың банк белгілейді.
Банктер жүргізетін операцияларының түрлері мен көлеміне қарай өздерінің қызметінің сенімділігіне бақылауды қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасындағы банктер туралы заңға сәйкес, Ұлттың банк бекіткен тәртіпте күмәнді және үмітсіз қарыздарға қарсы арнайы провизиялар құру арқылы берілген несиелер мен басқа да активтерді жіктеуге міндетті.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
4. Екінші деңгейлі банктер арасында есеп айырысуды ұйымдастыру
Мемлекет банктерінің жаңа есеп айырысулары міндетті түрде ҚРҰБ филиалдарында ашылатын корреспонденттік шоттар арқылы жүзеге асырылады.
Корреспонденттік қатынастар - бұл несие мекемелері арасындағы келісімді қатынастар, олардың мақсаты - бір - бірінің тапсырмасы бойынша төлемдер мен есеп айырысуды жүзеге асыру.
Корреспонденттік шоттар арқылы банкаралық есеп айырысуларды ұйымдастырудың 2 нұсқасы бар:
* орталықтандырылған - банктер арасындағы есеп айырысулар міндетті түрде ҚРҰБ ашылатын олардың корреспонденттік шоттары арқылы жүргізіледі;
* орталықтандырылмаған - коммерциялық банктердің бір - бірімен тікелей өзара қатынасын қарастырады.
Біздің елде банкаралық есеп айырысулардың бірінші нұсқасы кеңінен қолданылады. Банктер корреспонденттік шоттарды ашу және жүргізуге ҰБ лицензиясы болған кезде ғана корреспонденттік шоттарды ашу мен жүргізуге құқығы болады. Бұл ретте, банкпен лицензия ҚР заңдылық актілеріне сәйкес, сонымен қатар, ҰБ нормативтік - құқықтық актілеріне сәйкес беріледі.
Осы орайда, банкаралық есеп айырысуларды ұйымдастыру үшін басты мәнге ие болатын келесідей принциптері бар:
* басқа банктермен, әсіресе клиенттердің төлемдері бойынша есеп айырысуларды жүргізуді толық мөлшерде қамтамасыз ететін деңгейде банктермен өздерінің өтімділігін ұстап тұру;
* банкаралық есеп айырысуларды дұрыс жасау үшін бақылау жүргізу. Оның басты рөлі - жүргізілетін сомалардың толық сәйкестігін әрдайым өзара бақылау.
Біріншіден, банктердегі клиенттердің шоттары бойынша және ҚРҰБ - гі корреспонденттік шоттар бойынша (немесе корреспондент - банктерінде), екіншіден, есеп айырысуға қатысушылардың өздерінің шоттары бойынша және баланстары бойынша.
Банкаралық қатынастардың жаңа технологиялары: "Банк - Клиент".
Қазақстандық банктер өздерінің есеп айырысуларында "Банк - Клиент" электрондық құжаттарын аудару жүйесін қолданады. Бұл жүйе клиенттерге компьютер және модем арқылы есеп айырысуды қамтамасыз етуді жүргізуге көмектеседі. Барлық операциялар офистен шықпай - ақ клиенттің жұмыс орнынан жүзеге асырылады. "Банк - Клиент" жүйесінде барлық құжаттар электрондық түрде ұсынылған.
"Банк - Клиент" әртүрлі клиенттік төлем құжаттар түрлерін құру және тапсыруды; еркін форматта хабарлармен алмасуды; банк бөлімшелері үшін және клиент бөлімшелерінен тыс шоттар үшін нақты уақыт режимінде ішкі есеп айырысушылық және клирингтік жүйелерін құруды қамтамасыз етеді.
"Банк - Клиент" жүйесін қолдана отырып, клиент банкке келесі құжаттарды тапсыра алады:
* өз шоттарынан теңгемен, жай және қатаң валютада құралдарды есептен шығаруға төлем тапсырмалары;
* валюталарды сатып алуға хабарлама;
* валюталарды сатуға хабарлама;
* валюталық құралдарды аударуға өтініш.
"Банк - Клиент" жүйесі бойынша клиенттер банктен:
* нақты уақыт жүйесінде шоттар бойынша көшірме;
* шоттар бойынша көшірмеге қосымша;
* клиенттер үшін мәтіндік хабарлар (валюта бағамдары, тарифтер және ставкалар бойынша өзгерістер, басқа да ақпараттар) алады.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
6. Қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есебін ашу
Іс жүзінде есепті кезеңдегі таза табысты немесе шығынды анықтауда қолданылатын барлық кіріс және шығыс баптары банктің күнделікті қызметі барысында пайда болады. Сондықтан тек кейбір жағдайларда ғана шаруашылық қызмет немесе операция төтенше баптың пайда болуына әкеледі.
Төтенше баптар - кәсіпорынның күнделікті қызметінен айқын ерекшеленетін шаруашылық қызмет немесе операциялардың жүзеге асуы нәтижесінде пайда болатын табыстар немесе шығындар, сондықтан олар жиі және ылғи да пайда болады деп күтілмейді.
Шаруашылық қызмет немесе операциялардың төтенше баптардың пайда болуына негіз болатын жағдайлары активтердің экспроприациясы немесе жер сілкінісі, басқа да дүлей апаттар.
Төтенше баптардың сипатын және сомасын ашу табыстар және шығындар есебі құрамында немесе қаржылық есеп ескертулерінде жасалған кезде табыстар және шығындар есебінде жасалынуы мүмкін.
Үзілген операциялар нәтижелері әдетте күнделікті қызметтен түсетін пайдаға немесе шығынға енгізіледі. Алайда кейбір жағдайларда үзу шаруашылық қызметінің немесе қалыпты емес операцияларды жүзеге асыру нәтижесінде пайда болса және олардың үнемі қайталанып отырылуы қарастырылмаса, үзу нәтижесінде пайда болған табыс немесе шығын төтенше баптар ретінде қарастырылады.
Табыстар, пайдалар, шығыстар және шығындар шоттарының ерекшеліктері - олардың қаржылық-шаруашылық қызметтің нәтижелері жайында есеп беру шоттары болып табылатындығында. Оларды уақытша шоттар деп атайды. Бухгалтерлік баланс шоттары (активтер, міндеттемелер, меншікті капитал) кезең аралығында жабылмайды, сондықтан оларды тұрақты шоттар деп атайды. Шотты жабу - оның қалдығын келесі шотта өткізбе жолымен ауыстырып жазуды білдіреді.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
7.Табыстар мен шығындарды есепте бейнеленуі мен қаржылық нәтижелерді талдау
Соңғы қаржылық нәтиже - пайда немесе шығын - есепті кезең аралығында банк алған шығыстар мен табыстарды салыстыру арқылы анықталады. Осыған байланысты табыстардың азаюы салық салынатын табыстың, орталықтандырылған қорларға және резервтерге аударымдардың төмендеуіне, дивидендтердің азаюына негіз болатынын ескере отырып, олардың толықтығын, дұрыстығын, мерзімділігін және бухгалтерлік есепте көрініс табуын тексеру қажет. Керісінше, есептегі қателіктер салдарынан және басқа да себептермен табысты асырып көрсету кері нәтиже туындатады, қайтарылуы өте қиынға түсетін табыстан негізсіз төлемдер жүргізуге алып келеді.
Банктің табыстары мен шығыстары есептіліктің, сақтық және сәйкестіліктің негізгі халықаралық принциптерін негізге ала отырып танылады.
Әдетте есепті кезең аралығында танылған табыстар мен шығыстардың барлық баптары таза пайданы немесе шығынды анықтауда қолданылады. Осылармен бірге таза пайданы (шығынды) анықтауға төтенше баптар және есепті бағалардағы өзгерістер нәтижелері қолданылады. Осындай екі жағдай бар: маңызды қателерді түзету және есептеу саясатындағы өзгерістер нәтижелері.
Табысқа кірістірілген қаражатты алу мүмкіндігіне қатысты белгісіздік туындаған жағдайда, алынбаған немесе алынуы мүмкін емес сома алғашқы мәліметтерді түзету ретінде танылады.
Банк өз активтерін жіктейді және соларға қарсы Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісі анықтаған шарттарына сәйкес қажетті мәжбүрлі шығындарды анықтайды. Мәжбүрлі шығындарды құру банктің шығысы ретінде танылады.
Егер шығынға қосылған соманы банктің төлемеуіне немесе пайдаланбауына қатысты сенімділік пайда болса, онда олар басында мойындалған шығындарды түзету ретінде танылады.
Табыстар және шығыстар шоттарын жабу үдерісінде арнайы Салыққа дейінгі табыс деп аталатын 4999 біріктірілген шоты қолданылады. Қаржылық-шаруашылық қызмет нәтижелері жайында есептің барлық шоттары - табыстар, пайдалар, шығыстар және шығындар осы шотқа жабылады. Кредит және дебеті бойынша қорытынды сомалардың арасындағы айырма кейіннен Бөлінбеген табыс (шығын) шотына аударылатын таза табыс немесе шығын сомасы болып табылады.
Жабылу үдерісі аяқталғаннан кейін қаржылық-шаруашылық қызмет нәтижелері жайында есептің барлық шоттары нөлдік сальдоға ие болады. Содан кейін олар жаңа есепті кезеңде табыстар мен шығыстарды бейнелеуге дайын болады. Баланстың барлық шоттарында келесі жылдың бастапқы қалдығы ретінде аударылатын ақырғы қалдық болады.
Салыққа дейінгі кірістер 4999 шоты бюджетке салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер төленгенге дейін банк табыстарының сомасын есептеуге арналған. Дебет бойынша шығыстардың баланстық шоттары жабылған кездегі банк шығыстарының сомалары және Бөлінбеген таза кіріс (өтелмеген шығындар) 3599 баланстық шотына есептен шығарылған сомалар жүргізіледі.
4999 шоттың дебеті бойынша қалдық оз алдына шығыстардың табыстардан асып кетуі нәтижесінде алынған шығынды көрсетеді, кері жағдайда 4999 шоттың кредиті бойынша табыс тұрақталады.
Шығын шеккен жағдайда келесі корреспонденция құрастырылады:
Дт 3599 Бөлінбеген таза кіріс (өтелмеген шығындар)
Кт 4999 Салыққа дейінгі кірістер.
Пайда алынған жағдайда келесі бухгалтерлік жазу жүзеге асырылады:
Дт 4999 Салыққа дейінгі кірістер
Кт 3599 Бөлінбеген таза кіріс (өтелмеген шығындар). Алынған қаржылық нәтиже дивидендтерді төлеуге жұмсалуы, резервтік қорларға аударылуы немесе қайта инвестициялануы, яғни банк қызметін кеңейтуге қолданылуы мүмкін.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
8.Бухгалтерлік есеп беру және оның мағынасы. Екінші деңгейлі банктердің айлық есеп беруінің құрылымы
Қаржылық есеп беруді ұсыну пайдаланушыларды банктің қаржылық жағдайы, қызмет нәтижесі және есепті кезеңдегі оның жағдайының өзгеруі туралы маңызды, қажетті және анық ақпаратпен қамтамасыз етеді.
Екінші деңгейлі банктер үшін жылдық қаржылық есеп берудің келесі нысандары белгіленген:
- бухгалтерлік баланс (№1 нысанда);
- табыс және шығыс туралы есеп (№2 нысанда);
- ақша қозғалысы туралы есеп (№3 нысанда);
- капиталдағы өзгеріс туралы есеп (4 нысанда);
- түсіндірме жазбалар.
Сонымен бірге бұлардың құрамына тоқсан сайынғы қаржылық есептің қолданыстағы нысаны кіргізілген. Банктер сонымен қатар, ай сайынғы және әр күндік балансты да ұсынады. Банктер баланстарды, оған қосымшаларды және қосымша мәліметтерді екінші деңгейлі банктердің есептік-статистикалық ақпараттарын жинақтайтын және өңдейтін Статистика жүйесі арқылы Ұлттық банктің есептеу жұмыстары Департаментіне ақпараттарды өздерінің қолдарында бар электрондық байланыс құралдары бойынша жіберу жолымен, сол сияқты банкілік қадағалау Департаментіне қағаз жүзінде ұсынады.
Банктер, есептеу жұмыстары Департаментіне әр күндік балансты 2 жұмыс күні ішінде, ай сайынғы балансты есепті кезеңнен кейінгі айдың ішінде ұсынады. Оннан асатын филиалдары бар банктер әр күндік балансты 3 жұмыс күні ішінде, ай сайынғыны есепті кезеңнен кейінгі айдың 5 жұмыс күні ішінде ұсынады.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
9.Жылдық есеп беруге дайындық жұмыстары
Қорытынды айналымдарды ескере отырып, жылдық есеп беруді ұсыну мерзімін Ұлттық банк белгілейді.
Екінші деңгейлі банктердің бухгалтерлік есептілігі, жылдық бухгалтерлік баланс, табыстар мен шығыстар туралы есеп түрінде қажетті аудиторлық бекітуден өткеннен кейін міндетті түрде, есепті жылдан кейінгі жылдың 1 мамырына дейін жариялануы керек.
Жарияланғаны жөніндегі мәліметтер банктік қадағалау Департаментіне есепті жылдан кейінгі 15 мамырынан кешіктірілмей ұсынылады. Қаржылық есептілікті дайындамас бұрын, банктер жылдық есеп беруді дайындау кезеңінде қорытынды операциялар жүргізілуі қажет:
- жіктелген активтер және шартты міндеттемелер бойынша толық көлемде провизия құру;
- шетел валютасына, тазартылған қымбат металдарға және бағалы қағаздар құнына, оның ішінде баланстан тыс шоттарға кайта бағалау жүргізу;
- филиалдармен аралық корреспонденттік шоттарды, Қазақстан ішіндегі банктерде, сол сияқты одан тысқары жерлерде ашылған корреспонденттік Ностро шоттарын салыстырып тексеру, ал қорытынды айналымдар жүргізілген жағдайда тиісті бухгалтерлік жазуларды құрастыру.
- негізгі құралдарды және материалдарды түгендеу нәтижесіне сәйкес баланстық шоттар бойынша бухгалтерлік жазуларды бейнелеу;
- банк ережесіне сәйкес сыйақы, демалыс еңбекақысы және т.б.жалақы бойынша есептеулер жүргізу және сәйкес бухгалтерлік жазулар жасау;
- жасалған барлық келісімшарттарға (депозиттер, несиелер, банкішілік есеп-айырысулар бойынша) бухгалтерлік есеп принциптеріне сәйкес талдау жасау және сәйкес шоттарда көрсету;
- мерзімі өткен активтерді және 180 күннен асатын шектелген несиелерді және 60 күннен асатын мерзімі өткен сыйақыны құрылған провизия есебінен баланстан шығарып, баланстан тыс шоттар қатарына қосу;
- сыйақыларды төлемеу 30 күннен асқан кезде несиелер бойынша сыйақы есептеуді тоқтату;
- болашақ кезең шығындары шоттарында есепте тұрған сомаларды салыстыру және бухгалтерлік есеп принципіне сәйкес банк шығындарының тиісті шоттарына жатқызу;
- болашақ кезең табыстары шоттарындағы қалдықтарға талдау жасап, бухгалтерлік есеп принципі бойынша тиісті табыстар шотына апару;
- жиналған барлық дербес шоттар бойынша тексеріс тізімдемелерін дайындау және де бұл дербес шоттарда тұрған әрбір соманы есепке алынған күнін көрсете отырып жазу.
- банктің негізгі қызметі және күрделі салымдар бойынша орындалған жұмыстар мен көрсетілген кызметтер үшін тапсырыс берушілер сатып алушы бойынша дебиторларды салыстырып тексеру. Осындай салыстырып тексеруді тиісті дербес шоттарда есепте тұрған кредиторлық қарыздар бойынша да жүргізу;
- транзиттік шоттардағы дебиторлық және кредиторлық шоттардағы барлық сомаларға (теңге және шетел валютасындағы) талдау жасап, оларды заңды және жеке тұлғалардың тиісті дербес шоттарына есепке алу бойынша шаралар қолдану;
- аяқталмаған құрылыс бойынша орындалған жұмыс көлемін салыстырып тексеру және құрылыстың басынан бері кеткен шығындар сомасын дәлелдеу;
- дебиторлардың шоттарында есепте тұрған сомалар бойынша есеп беруге тиісті тұлғалардан аванстық есептерді қабылдап, оларды банк шығындарының тиісті дербес шоттарында бейнелеу.
Табыс және шығыс шоттары бойынша барлық жазбаларды жүргізгеннен кейін, қалдықтар өз араларында жабылады және 4999 Салыққа дейінгі кіріс баланстық шотына апарылады.
Осы бір мезгілде 4999 баланстық шоттан 5999 Табыс салығы баланстық шотында есепке алынатын есептелінген табыс салығының төленуге тиісті сомасы есептен шығарылады. Табыстың қалған бөлігі ағымдағы жылдың бөлінбеген пайдасы бойынша жеке дербес шот аша отырып 3599 Бөлінбеген таза табыс (жабылмаған зиян) шотына жіберіледі. Шығындардың табыстан көп болуының нәтижесінде 4999 баланстық шотта пайда болатын дебеттік қалдықтың толық сомасы 3599 баланстық шотқа жеке дербес шот ашу арқылы аударылады.
3581 Шетел валютасын өткен жылдардағы қайта бағалаудың резервтері 3599 баланстық шотта есептелінетін болінбеген таза табыс көлемі анықталғаннан кейін, есептік қаржылық жылдағы өз активтерін қайта бағалаудан жиналған оң курстық айырма сомасына қайта бағалау резервтері, 3582 Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудың өткен жылдардағы резервтері, 3585 Несиелердің валюталық баламасын теңге түрінде белгілей отырып, несиелерді қайта бағалау бойынша өткен жылдардағы резервтері және 3586 Салымдардың валюталық баламасын теңге түрінде белгілей отырып, салымдарды қайта бағалаудың өткен жылдардағы резервтері құрылады.
Акционерлер жиналысынын шешіміне дейін 3599 баланстық шотында есепте тұрған бөлінбеген таза табыс сомасы келесі қаржылық жылдың басында 3580 Өткен жылдардың бөлінбеген таза табысы (жабылмаған зиян) баланстық шотына аударылады. Банктің жалпы акционерлері жиналысының шешімі бойынша есептік жылдың бөлінбеген таза табысы келесідей мақсаттарға бөлінеді:
- жіктелмеген активтер сомасын 5% кем емес көлемде резервтік капиталға;
- дивидендтер төлеуге;
- төленген жарғылық капитал көлемін ұлғайтуға;
- басқа да мақсаттарға.
Дивидендтерді есептеу кезінде төленуге тиісті ақшалар 3580 шотынан есептен шығарылып, 2853 Акционерлермен есеп айырысу шотына жіберіледі. Оның қалдығы шегінде 1853 Акционерлермен есеп айырысу шотында есепте тұрған, бұрын есептелген және алдыңғы тоқсан үшін төленген дивидендтер жабылады. Қалған сома акционерлердің есеп айырысу шотына аударылады. Егер қаржылық жылдың соңында банктің шығысы табысынан асып кетсе, 3599 баланстық шотында көрсетілген шығын сомасы 3580 шотында есептелінетін өткен жылдардағы бөлінбеген таза табыс және 3510 Банктің резервтік капиталы баланстық шотындағы ақша есебінен жабылуы мүмкін.

----------------------------------- ----------------------------------- ----------
10. Бухгалтерлік есеп пен аудиттің жалпы құрастырылу принципі
Операцияларды орындау барысында олардың заңды болуына, бухгалтерлік есептің ұйымдастырылуына банктің басшылары және бас бухгалтер жауап береді.
Бухгалтерлік жұмыстың мақсаты банктің ішінде болып жатқан шаруашылық процестердің және қаржылық нәтижелердің ақпараттарын қолдану мақсатында, барлық ақпараттарды пайдаланушы тұлғаларға анық, түсінікті және толық ақпараттармен қамтамасыз ету.
Бухгалтерия келесілерді орындайды:
бухгалтерлік есеп формаларының құрастырылуын;
пайда және еңбек ақы қорының есебін;
банк қызметкерлерімен есеп айырысу;
ақша қаражаттарының қозғалысының есебін.
Бухгалтерлік есептің барлық жүйесі келесі принциптерден тұрады: құжаттау, инвентар жүргізу, шоттардың топтастырылуы, екі жақты жазу, баланс және есептілік.
Бухгалтерлік есептің жүру жолы:
1) алғашқы құжаттардың барлығы ведомстволардағы операциялардан, журнал ордерлер, тіркемелер және т.б. арқылы жиналады.
2) Есеп жүйесіндегі жазулар жұмыс жоспарының шоттар классификациясымен сәйкес келуі және бас кітапта көрсетілуі керек.
Есеп саясаты - кәсіпорындардың шаруашылық қызметі өрісінің іс-тәжірибесінде қолданылатын, банктің таңдап алынған және сабақтастықпен жүргізілетін бухгалтерлік есеп жүйесіне тән ішкі ережелер жиынтығын айтамыз.
Есеп саясаты қаржылық, салықтық және статистикалық есептіліктердің дайындау процесінде құрылады.
Қазақстан Республикасының нормативтік актілерінде есеп саясатының принципі оның көрсетілмеген, бірақ банкінің практикалық қызметінде қолданылады және күші бар.
Есеп саясатының мақсаты - бухгалтерлік есеп операцияларын орындау барысында қателер жібермеу, фактілерді бұрмалау, ұйымдардың қаржы жағдайын бағалау, шаруашылық қызметінің үздіксіздігін қамтамасыз ету, материалдық активтерді бағалау мен есептен шығару, таза пайда резервін құру бағытындағы мейлінше жоғары дәрежедегі икемді есеп ақпараттарын қалыптастыру болып табылады.
Есеп саясатын қалыптастырған және қолданған кезде есептің мынандай принциптерін сақтау керек:
1. Есептеу - кәсіпорынның кірістері мен шығыстары олардың келіп түсуіне немесе туындауына қарай танылады және бухгалтерлік есепте көрсетіледі.
2. Үздіксіздік - яғни объектілер үздіксіз әрекет ететін, болашақта да жұмыс жасайтын болып саналады.
Оның таратылуына немесе қызмет көлемін едәуір қысқартуға ешқандай ниеті де, мұқтаждығы да жоқ деп болжамдалады.
3. Түсініктілік принципі - қаржы есептемелеріндегі барлық ақпараттар пайдаланушыларға түсінікті болуға тиіс.
4. маңыздылық. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.