Компанияның құнын бағалау әдітері

Жоспар

Пән: Бизнесті бағалау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1. Компанияның құнын бағалау түсінігі және оның мақсаты
2. Компанияны бағалауда кіріс тәсілі
3. Компанияны бағалауда шығындық тәсілі
4. Компанияны бағалауда салыстырмалы (нарықтық) тәсіл
5. Қолданылған әдебиеттер

1. Компанияның құнын бағалау түсінігі және оның мақсаты
Кәсіпорын экономикалық көрсеткіштердің жақсы жетістіктерге жету мақсатында, тәжірибелік және ізденіс жүйесі меншікті басқару факторының негізі ретінде бағалау қызметі қолданылады.
"Қазақстан Республикасының бағалау қызмет туралы" заңына сәйкес мемлекеттік меншікті жекешелендіру кезінде, басқаруды сенімділікке беру немесе жалға беру, сату, сатып алу, жарғылық қордың салымы ретінде ипотекалық несиенің жүргізілуі кезінде қоғамдық бағалау үлкен роль атқарады. Сонымен қатар мүлік туралы мәміле кезінде міндеттелген бағалау жүргізіледі.
Бизнесті бағалау қызметінің үрдісін кешенді тәсілдермен, мемлекеттік реттеу және бағалау қызметінің аналитикалық есебімен қамту негізінде көрсетеді. Бағалаудың әр түрлі әдістер мен амадарын қолдану арқылы ғимараттар, құрылыстар мен көлік құралдарының құнын анықтау келтірілген.
Бағалау қызметі ғылыми негізде,оның кез келген тапсырманы орындау үрдісін қадағалайтын, бір қатар қағидалар мен жылжымайтын мүлік құнына әсер ететін ортаның факторларын қарастырады.
Бизнес - бұл заңды және жеке тұлғалардың нақты қызметі. Мұнда заңды тұлға - кәсіпорын, азаматтық құқықтардың объектісі болып табылады да, кәсіпкерлік қызмет үшін қолданылатын мүліктік кешен ретінде қарастырылады. Мүліктік кешен жер телімдері, ғимараттар мен құрылыстарды, машина мен құрал-жабдықтарды, шикізат пен өнімдерді, материалдық емес активтерді және мүліктік міндеттемелерді құрайды.
Бизнесті бағалаудың бірінші концепциясы мүліктік кешеннің құрамдастарын бағалаумен байланысты. Кәсіпорын бизнесін бағалау мүліктік кешеннің құрамдастарын бағалауына әкеледі: нарықтық, табыстық, және шығындық тәсілдерді қолданып, негізгі қаражаттардың мүліктік құқықтар құнының есебінсіз бағалауға болады. Мұнда, бір-бірінен жекеше бағаланатын (орындық, компьютер, ғимарат, станок, бассейн, жер телімі және т.б.), мүліктік кешеннің құрамдастарын бағалау жөнінде айтылып отыр. Мүліктік кешеннің құрамдастарын бөлек бағалау, мүліктік кешен жиынтығы түрінде бола алатын қосымша құнды анықтаумен байланысты және олардың кейінгі аккумуляциясын болжамдайды.
Бизнесті бағалаудың екінші концепциясы кәсіпорын бизнесін бағалағандағы пайда болатын қосымша құнның анықталуымен тікелей байланысты.
Кәсіпорын бизнесін жүйе ретінде қарастырсақ, құрамына тауар нарығының секторын бақылауға рұқсат ететін, оның мүліктік кешені мен құқық жүйесі немесе қоржыны кірсе, мүліктік кешеннің жиынтығында қосымша құнның пайда болуы мүмкін.
Құқық жүйесі немесе қоржыны кәсіпорынға бизнес жүйе ретінде тауар нарықтарында тиімді бәсекелесуге рұқсат етеді. Құқықтар жүйесі немесе қоржыны өзіне мыналарды қосуы қажет:
* кәсіпкерлік қызметті іске асыратын, кәсіпорынға республикалық және атқарушы жергілікті билік органдары беретін лицензиялардан, сертификаттардан және тағы басқалардан пайда болатын нарықта жұмыс істеу құқығы;
* кәсіпорынға табыс әкелетін жал құқығы, субжал, кепіл және тағы басқа;
* бизнес бойынша әріптестердің келісім - шарт жүйелерінен пайда болатын құқықтар(материалдар мен шикізатты жеткізу келісім - шарттарды, тауарлық өнімдерді сатып өткізу келісім - шарттарды және т.б.);
* кәсіпорын акцияларының бақылау пакеттерінен пайда болатын құқықтар;
* материалдық емес активтерді қалыптастыратын артықшылығы бар құқықтар.
* Бағалау объектілеріне мыналар жатады:
* Кәсіпорын;
* Кәсіпорынның қозғалмайтын мүліктері;
* Машиналық парк;
* Материалдық емес активтер;
* Иеленушінің мақсаты мен қажеттіліктеріне қарай басқа да элементтер.
Кәсіпорынның құнын бағалау көбінесе келесі жағдайлардан туындайды:
1) кәсіпорынды сату;
2) кәсіпорын мүлігінің бөлігін сату (жер телімі, ғимараттар, құрылыстар);
3) ұйымды қацта құру немесе кәсіпорынды тарату(қосылу, бөліну, сіңісу және т.б.) және кәсіпорынның банкротқа ұшырағандағы төрелік сот және меншік иелерінің шешімі бойынша жүргізіледі,
4) бағалы қағаздар нарықтарында кәсіпорын акцияларын сатып алу және сату (акционерлік меншіктегі кәсіпорындарды немесе оның бөлігін сатып алу);
5) жауапкершілігі шектеулі қоғамда немесе серіктестіктің жарғылық қорының үлесін сатып алу және сату (үлес ақша бірлігімен бағаланады);
6) кәсіпорынды жалға беру. Құнды бағалау жал төлемін белгілеу үшін маңызы;
7) кәсіпорынды жетілдіру мақсатында инвестициялық жобаның орындалуы мен оның негізделуі кезінде кәсіпорын құнын білу қажет;
8) несие алу үшін кәсіпорын мүлігін кепілге беру;
9) кәсіпорын мүлігін сақтандыру;
10) мүлікке салық салу үшін, оның салық баасын анықтау;
11) негізгі қорларды қайта бағалау.
Сонымен, мүліктік кешен құнын бағалану негізділігі мен дәлелділігі көбінесе бағалауды қолдану аумағының дұрыс анықталуына тәуелді, яғни сатып алу және сату, несие алу, сақтандыру, салық салу, т.б.
Кез келген мүліктің құнын, бір - бірімен тығыз байланысты екі тәсілмен анықтауға болады:
* біріншіден, осы мүлікті басқа бір мүліктің кейбір санына алмастыруы.
* екіншіден, мүлік иесі болашақта алатын табыстардың ағымды құнын анықтауы.
Сөйтіп, бағалаудың тағайындалуына тәуелді мүлік әр түрлі құнға ие болады. Тәжірибеде бағалаушы келесідей негізгі құндардың түрлерін қолданады.
Негізделген нарықтық құн - ашық және бәсеке нарығындағы мүлік түріне берілетін баға. Экономикалық рационалды, мәмілеге еркін баратын және қажет ақпаратпен қамтамасыз етілген сатушы мен сатып алушы арасында еркін бәсекені көрсетеді. Қаржыландырудың ерекше шарттарына сәйкес, сатып алу мен сатудың жағдайлары, екі жақтың жеткіліксіз ақпараттануы, нарық деформациясын және тағы басқа факторлардың әсерінен, тәжірибеде нақты мәмілелердің бағалары нарықтық құннан айырмашылығы болады. Нарықтық емес құн ретінде, мысалы, нормативті есептелінетін құн бола алады.
Нормативті есептелетін құн - нормативтер мен әдістер басқару органдарын бекіту негізінде есептелінетін мүліктік кешеннің құны. Қарастырылып отырған мүліктік кешеннің түрлері үшін нормативтердің бірлік шкалалары қолданылады. Нормативті есептелетін құн ретінде, мысалы, кәсіпорын мүлігінің салық салу құны болып табылады. Кәсіпорын мүлігіне салық салу үшін салықтық база ретінде негізгі қаражаттардың, материалдық емес активтердің, қорлар мен шығындардың орташа жылдық қалдық құны жатады. Салық салу құнын есептеу үшін кәсіпорын мүлігінің бухгалтерлік есебінің баланстық активіндегі қалдықтар алынады. Нормативті есептелетін құнның тағы бірі, жерге салық салу үшін, жер телімінің құнын анықтау болып табылады.
Мүліктік кешеннің нормативті есептелетін құнының көрсеткішін салық салу және мүліктік мемлекеттік сақтандыру органдары тәжірибеде пайдаланылады. Бұл көрсеткішті талаптар бойынша зақымды бағалау үшін сот органдары да қолданады.
Бухгалтерлік есеп жүйесі баланстық құнды бастапқы, қалпына келтіру және қалдық құны деп бөлінеді.
Баланстық құн - кәсіпорынның балансында белгіленген, құрылысқа кеткен шығындар немесе оның өзіндік негізгі қаражаттарына элемент алу.
Бастапқы құн - белгілі кәсіпорын объектілерінің эксплуатацияға енгізілген кезіндегі есептік құжаттарда тіркелген бағалар. Эксплуатацияға берілген мүлік объектісі бастапқы құн бойынша, не оларды модернизациялау мен реконструкциялаудан кейін немесе қорды ресми қайта бағалау белгіленген уақыттан есептейді.
Кәсіпорын құнын бағалау кезінде қолданылатын әдіс-тәсілдер
Бағалау теориясында бағалаудың тәсілдерін жалпы жіктелуі жоқ, бірақ көптеген мамандар кәсіпорын құнын бағалауда үш негізгі тәсілдерді атап көрсетуде:
1) Дисконтталған кіріс немесе кірісті капиталға айналдыру тәсілі (кіріс тәсілі);
2) Активтерді бағалау тәсілі (шығыс тәсілі);
3) Салыстырмалы бағалау тәсілі (нарықтық тәсіл).
Дисконтталған кіріс тәсілі кәсіпорынның құны оның иесінің немесе инвестордың алатын болашақ пайдасына (мысалы, пайда мөлшері немесе ақша көлемі) байланысты деген тұжырымға негізделеді.
Бұл болашақ ақшалай кірістер кейін баламалы нақты құнға дисконтталады (келтіріледі) немесе инвестордың иеленушінің талап ететін кіріс мөлшерлемесіне сәйкес дисконт мөлшерлемесін қолдана отырып капиталданады.
Инвестордың күтетін кіріс мөлшерлемесінің есептеулері кәсіпорынды инвестициялаудың тәуекелін, сондай-ақ күтілетін болашақ ақша ағымын алумен байланысты тәуекелді талдауға негізделеді.
Активтерді немесе активтердің жинақталуын (шығын тәсілі) бағалау тәсілі кәсіпорынның ұдайы өндірісінің құнын анықтауға негізделген, яғни сол кезеңдегі баға немесе алмастыру құны яғни бағаланатын кәсіпорынға сәйкес келетін жаңа объектінің құны бойынша нақты уақыттағы оның ұдайы өндірісі.
Шығын тәсілін қолдана отырып кәсіпорынның құнын анықтау белгілі бір кәсіпорын құнының жоғары шегін анықтауға мүмкіндік береді, өйткені инвестор алмастыру принципі бойынша әрекет ете отырып бағаланатын объектіге оның ұдайы өндіріс немесе алмастыру құнынын жоғары бағаны ешқашан төлемейді.
Салыстырмалы бағалау тәсілі (нарықтық тәсіл) бағаланатын кәсіпорын құнын басқа салыстырылатын кәсіпорындардың құнымен салыстыруға негізделген. Бұл тәсілдің постулаты: кәсіпорындағы ұқсас мүдделер ұқсас бағаларға сатылуы тиіс. Инвестор алмастыру принципі немесе альтернативті инвестиция бойынша әрекет ете отырып салыстырылатын кәсіпорынға немесе бағаланатын кәсіпорындарға инвестиция құюы мүмкін. Сондықтан акциялары еркін сатылымда жүрген кәсіпорындар туралы ақпарат сәйкес түзетулерді қоддану кезінде бағаланатын кәсіпорынның құнын анықтау үшін негіз болуы мүмкін.

1. Компанияны бағалауда кіріс тәсілі
Инвестициялық жобалар мен кәсіпорындардың бағалануын инвестициялық процеске қатысушылар жүзеге асырады: жобаны ұстаушы ұйым. (жобаның иесі немесе кәсіпорын), жобаны жасаушылар, инвесторлар, кредиторлар, соның ішінде банктер. Мұнда бағалау осы ұйымдардың мамандарының көмегімен не болмаса осы іске жұмылдырылатын бағалаушылар, сарапшылар мен консультациялық - (консалтингтік) фирмалардың көмегімен жүргізілуі мүмкін.
Инвестициялық жобалар мен кәсіпорындардың тиімділігін бағалау негізінде шешілетін практикалық міндеттердің мысалдары:
oo құрылыс жобасын қаржыландыру туралы шешім қабылдау;
oo несиені соның ішінде ипотекалық (кепілдік) лизингті беру және алу;
oo кәсіпорынды, кеңсені және кез келген қозғалмайтын мүлікті сату-сатып алу;
oo акцияны шығару және сатып алу;
oo мемлекеттік және аймақтық арнайы бағдарламаларды қаржыландыру туралы шешім қабылдау;
oo қызметтер немесе өнімдерді өндірудің ең тиімді технологиясын таңдау (мысалы, банкте жаңа ақпараттық технолгияларға өту);
oo өнімді немесе құрал-жабдықтарды жаңарту туралы шешім қабылдау.
Бұл жұмыста нақты активтерге (яғни қозғалмайтын мүліктің табысын әкелетін өндірістік капитал мен тікелей инвесторлар) салынатын инвестицияның тиімділігін талдауға аса назар аудару керек. Нақты өндірісті қаржыландыру проблемасы Қазақстан үшін өте маңызды болып табылады.
Бұл брошюрада акцияларға, облигацияларға, депозиттік сертификаттарға, вексельдерге салынатын портфельдік инвестициялар қарастырылмайды, өйткені олар құнды қағаздар бойынша арнайы курста оқытылатын болады. Сонымен қатар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.