Экономиканың даму үлгісі

Кіріспе

Франция экономикасының дамуы
Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейінгі экономикасы көтерілді. Экономиканы қалпына келтіру қажеттілігі капитал қорының көп бөлігін өнеркәсіпке жіберуді қажет етті. Бұл елдің өнеркәсіптік даму ырғағын жеделдетті. 1948 жылы Франция өнеркәсібінің саны соғысқа дейінгі деңгейден өтті. Ауыл шаруашылығы бұл деңгейден 1950 жылы өтті.
1950 жылы әлеуметтік жанжалдар өрши түсті. Жұмысшы қозғалыстары бірқатар мақсаттарын орындады. Ұжымдық келісім туралы заң қабылда-нып, еңбек ақы көбейтілді, кепілденген еңбекақы минимумы енгізілді. Шаруа-лар салық мөлшерін төмендетуді талап еткен болатын. 60 жылдары Франция жаппай қару шығаруды бастады, өздерінің ядролық- зымырандық бригадасын құрды.
1960 жылы жаңғырту ісінің үлкен жобалары болды.Нәтижесінде Франция жылдам ұшатын "Конкорд" аэробусын, "Ариан" зымыранын, жүйрік пойыздар жасауға кірісті. Сондай- ақ АҚШ пен Жапония деңгейінде ұшақ, ғарыштық және электронды есептеу техникалары, байланыс құралдары өнді-рісін дамытты. Францияда бұрынығы аз жерлі шаруашылықтардан тауарлы фермерлік өндірістер құрылды, кооперативтер қозғалысы күшейді, мемлекет тарапынан ауыл шаруашылығына біршама көмек көрсетілді.
Ішкі жағдайы жақсы болмағандықтан, мемлекеттік шектеу бизнес пен еңбек қатынасына қысым жасады. Әлеуметтік салада құнсыздану, артта қалушылық байқалды.
1970 жылдары Франция Англияның жалпы нарыққа кіруіне ризалық білдірді. Әлеуметтік- экономикалық стратегия неолиберализмге, "нарықты қатынасты қалпына келтіруге" көшті.
1974-1981 ж.ж. дүниежүзілік экономикалық және құрылымдық дағдарыс басталды, ғылыми- техникалық революцияның жаңа кезеңі дамыды, халық аралық бәсекелестік және жаңа әлеуметтілік мәселелер шиеленісе бастады.1920 жылдары ең аз еңбек ақыны көбейту әрекеті жүргізілді, сайлау құқығы 20 жастан 18 жасқа

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ЭКОНОМИКАНЫҢ ДАМУ ҮЛГІСІ

1 Франциядағы экономикасының дамуы.
2 Туркиядағы экономиканың өрлеуі.
3 Қазақстан экономикасы.

Франция экономикасының дамуы
Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейінгі экономикасы көтерілді.
Экономиканы қалпына келтіру қажеттілігі капитал қорының көп бөлігін
өнеркәсіпке жіберуді қажет етті. Бұл елдің өнеркәсіптік даму ырғағын
жеделдетті. 1948 жылы Франция өнеркәсібінің саны соғысқа дейінгі деңгейден
өтті. Ауыл шаруашылығы бұл деңгейден 1950 жылы өтті.
1950 жылы әлеуметтік жанжалдар өрши түсті. Жұмысшы қозғалыстары
бірқатар мақсаттарын орындады. Ұжымдық келісім туралы заң қабылда-нып,
еңбек ақы көбейтілді, кепілденген еңбекақы минимумы енгізілді. Шаруа-лар
салық мөлшерін төмендетуді талап еткен болатын. 60 жылдары Франция жаппай
қару шығаруды бастады, өздерінің ядролық- зымырандық бригадасын құрды.
1960 жылы жаңғырту ісінің үлкен жобалары болды.Нәтижесінде Франция
жылдам ұшатын "Конкорд" аэробусын, "Ариан" зымыранын, жүйрік пойыздар
жасауға кірісті. Сондай- ақ АҚШ пен Жапония деңгейінде ұшақ, ғарыштық және
электронды есептеу техникалары, байланыс құралдары өнді-рісін дамытты.
Францияда бұрынығы аз жерлі шаруашылықтардан тауарлы фермерлік өндірістер
құрылды, кооперативтер қозғалысы күшейді, мемлекет тарапынан ауыл
шаруашылығына біршама көмек көрсетілді.
Ішкі жағдайы жақсы болмағандықтан, мемлекеттік шектеу бизнес пен
еңбек қатынасына қысым жасады. Әлеуметтік салада құнсыздану, артта
қалушылық байқалды.
1970 жылдары Франция Англияның жалпы нарыққа кіруіне ризалық білдірді.
Әлеуметтік- экономикалық стратегия неолиберализмге, "нарықты қатынасты
қалпына келтіруге" көшті.
1974-1981 ж.ж. дүниежүзілік экономикалық және құрылымдық дағдарыс
басталды, ғылыми- техникалық революцияның жаңа кезеңі дамыды, халық аралық
бәсекелестік және жаңа әлеуметтілік мәселелер шиеленісе бастады.1920
жылдары ең аз еңбек ақыны көбейту әрекеті жүргізілді, сайлау құқығы 20
жастан 18 жасқа төмендетілді.
80 жылдары еңбекпен қамтамасыз ету артты, төлемдік қабілетке сәйкес
жалақының ең аз мөлшерін арттыру.
Қазіргі кезде Франция ең күшті дамыған елдердің қатарында. Жылдық
ішкі өнім өндірудің көлемі жағынан дүние жүзі бойынша 4- ші орында. Жан-
жақты дамыған көп салалы ауыл шаруашылығы халықтың 10%-ын жұмыспен қамта-
масыз етуде. Еуропа аумағында бидай, ет, сүт, май, ірімшік өндірушілердің
ал-дыңғы сапында келеді.Ұшақтар мен зымырандар жасау бағытында 1- ші орынға
шыққан. Автомобиль жасау жөнінен 3- ші орында.
1981 жылы Франция Американың орта қашықтағы ядролық зымырандарын
Батыс Еуропаға орналастыруына қолдау көрсетті. Францияның Батыс Еуропа
елдерімен экономикалық қоғамдастық шеңберінде жүргізілді. Франция Қазақстан
Республикасымен жақсы қарым- қатынас орнатқан.

Туpкия экономикасының өрлеуі
1945 жылы 11 маусымда Туркия Халық жиналысы "Жер реформасы жөнінде"
заң қабылдады. Бұл заң шаруалар үшін жағымды жаңалық болмады. Шаруалар
отбасы алған жердің құнын 20 жыл ішінде не мемлекетке, не жеке меншік
иелеріне төлеуге тиіс болды.
1960-1990 жылдары Демократиялық партия үкіметі экономикалық саяса-тында
жеке меншік кәсіпшіліктің шексіз дамуына ерік беріп, шетел капита-лының
енуіне кедергі қоймады. Ел ішіндегі ұсақ және орта иеліктерге көпте-ген
жеңілдіктер ашылып, мемлекеттік кәсіпорындардың дамуы қысқартыл-ды.
1951-1954 ж.ж. шетел капиталы барлық экономика салаларына енгізілді.
Шетел инвесторлар Туркияның тапқан пайдасын еркін шығаруға ерік берді. 1950
жылы жеке меншік өндіріс өнімінің үлесі 42% болса, 1960 жылы 65%- дан асты.
1950-1960ж.ж. АҚШ Туркияға экономикалық несие ретінде 1 млрд доллар берді.
1960-1970 жылдары энергетика, тау-кен, түсті металл,химия,мұнай өңдеу,
автомобиль жасау өндірістік салаларының даму негіздері қаланды.
Ұлттық өндіріс бұйымдарының бәсекелестік деңгейін көтеру үшін импорт
саласын жұмсартып, шетел тауарлары мен капиталдардың еркін енуіне кедергі
жасамай, Туркия бұйымдарының экспорттық деңгейін арттыруға тырысты.Туркия
ақшасының айырбастаушылық деңгейін көтеру шаралары енгізілді.
Тұрғыт Озал ұлттық тарихта "өзгерістердің атасы" деп танылды. Туркия
Республикасы экономикалық көрсеткіштері бойынша дүние жүзінде 21-
орынна 17- орынға көтерілді.
1980-1990 жылдары әр түрлі өнеркәсіп салаларындағы өнім өндіру қарқы-
ны 8-10 % көлемінде артты. Электр қуаты, темір руда, шойын, болат өнімдері
2 есе өсті.
Туркия мен Қазақстан арасында достық және туыстық қатынас орнаған.
2003 жылы Президент Н.Ә.Назарбаевың Туркияға арнайы ресми сапарында бірнеше
құжаттарға қол қойылды.Олардың қатарында "Ынтымақтастық тура-лы бірлескен
мәлемдеме", "Ұзақ мерзімді сауда- экономикалық ынтымақтас-тық келісімі",
"Банктерді реттеу және қадағалау меморандумы", "Кеден істе-ріндегі
ынтымақтастық пен әкімшілік өзара көмек туралы келісім" және бас-қалар.
1992 жылдан бастап Туркия банктері Қазақстан үшін қор ашып, сол жылы
ғана 200 млн доллар несие берді. 1997 жылы екі елдің арасындағы сауда ай-
налымы 776 млн доллардан асты.
Құрылыс саласында Туркия компанияларының көмегі арқасында Қазақстанда
көптеген ірі мейрамханалар, мемлекеттік кеңселер салынды.Туркістанда Халық
аралық қазақ- түрік университеті,Алматыда С.Демирелі атындағы университет
ашылды.Қазақстанда 26 қазақ-түрік лицейлері жұмыс істейді.

ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫ
Қазақстан Республикасында жүргізілген экономикалық реформа республика
органдарының экономикалық басқарудағы рөлі, орны мен функциясын түбегейлі
өзгерту жолдарын қарастырды.Нарықты экономикаға көшудің құқықтық негіздерін
құру мақсатында Республика Парламентінде көптеген заңдар мен нормативтік
акті-лер жасалды.Оның ішінде :"Қазақстандағы кәсіпкершілікті дамыту және ша-
руашылықтағы қызмет бостандығы", "Қазақстандағы шетел инвесторлары",
"Қазақстандағы банктер және банктік қызметтер", т.б. заңдар кіреді.
Мемлекеттік монополия электрэнергетикасы, құрылыс, теміржолды пайдалану,
қорғаныс қызметтерін қамтамасыз етуде, ғарышты зерттеу жұмыстары және
магистральді құбыр жүйелерінде, коммуникацияда, байланыс жүйелерінде та-
рады. Іскерлік белсенділіктің өсуі жаңа банктік құрылымның жасалуына әсер
етті, бірақ құрылымдық өзгерістер республикада материалдық әл- ауқатты
жақсарт-пады. Өндірістік тұтыну тауарлары мен қызмет көрсету
қысқарылды.Кейбір жағ-дайларда халық сұранымымен қанағаттандыратын
мемлекеттік өндіріс орында-рының тоқтатылуы сұраным секторлары бағасының
күрт жоғарлауына әкеп соқты. 1991 жылы бағаны босатты. Осы жүргізілген
шаралар нәтижесінде баға құнсыз-данды. Ел ішінде экономикалық реформаларды
жүзеге асыруда Қазақстан үлкен қиыншылықтарға кездесті. Тұтынушылық рынок
мәселелерді барынша шиеленісті, азық-түлік, киім- кешек жетіспейді,
алыпсатарлық пен әміршіл- әкімшіл аппараттың сатылғыштығы өсті.
1991 жылы ҚАЗАҚСТАН Республикасы өзін тәуелсіз мемлекет деп
жариялады.
1993 жылы қараша айының 15- і күні Республика Президентінің
жарлығымен ұлттық валюта – теңге енгізілді.Қазақстан үшін өзіндік ұлттық
валюта енгізу экономика үшін үлкен мәні болды.Қазақстан ұлттық валютаға өту
республикада әлеуметтік- экономикалық реформа беталысын тәуелсіз және
егеменді мемлекет ретінде жүргізуге мүмкіндік берді. Қазір Қазақстан
Республикасы 50 ең дамыған елдердің қатарында.
Сыртқы саяси байланыстарда және өзара қарым-қатынастарда Ресейге
айрықша орын береді. Ресеймен ынтымақтастық барысында үлкен істер басталды,
екі жақты экономикалық қарым-қатынастарды реттейтін, ғарыш кеңістігін
игерудегі ынтымақтастық, жаңа типтегі армия құру сияқты бірнеше келісім-
шарттарға қол қойылды.
Экономикалық блок шеңберінде- Түрікменстан және Тәжікстанмен
қарқынды түрде дамыды.Экономикалық тұрғыдан жақсы дамыған Қытай,Үндістан,
Вьетнам, АСЕАН-ға кіретін елдерімен дипломатиялық қарым-
қатынаста.Қазақстанның азиялық- Тынық мұхит процесінднгі интеграцияға
араласуын оның Экономикалық Ынтымақтастық Ұйымы қызметіне қатысуына маңызды
жағдай туғызды. Президенттің Венгрияға барған ресми сапарында екі елдің
арасындағы экономикалық және саяси ынтымақтастықтың берік негізі қаланған
келісімдердің толық пакетіне қол қойылды. АҚШ Қазақстаға мәдениет пен
білмді дамыту саласында үлкен қолдау көрсетті.
Тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстанда экономиканы реформалаудың
бірнеше тәсілі қолданылды. Мемлекет экономикасы саясаттың базалық бағыттары
мыналар болады:
1 Социалдық экономикадан кейінгі қайта құру;
2 Дағдарысқа қарсы бағдарлама;
3 Макроэкономиканы тұрақтандыру;
4 Дүние жүзілік экономикалық дағдарысы еңсеру;
5 Экономикалық өрлеуді қамтамасыз ету.

БІРІНШІ КЕЗЕҢ: (1991-1992)

90-ЖЫЛДАРДЫҢ БАСЫНДА Қазақстанның экономика саясаты социалдық
экономика жүені өзгертуге және ұлттық нарықтық экономиканы құруға бағыт-
талды. Негізгі бағыттар мыналар: экономиканы ырықтандыру,сыртқы
реттеуіштерді реттеуіштерді енгізу, әлеуметтік- экономикаоық аяға
мемлекеттің қатысуын шектеп, қамқорлығын азайту, сыртқы экономика қызмет
нысандарын кеңейту, сырттан инвестициялар тарту, валюталық тәртіпті
тұрақтандыру, көп ұстынды экономи-каның негіздерін қалыптастыру,
экономикада жекеше сектордың жұмыс істеуі үшін жағдай жасау, шаруашылық
жүргізуші субъектілерге нарықтық нышандар үлгілерін енгізу, кәсіпкерліктік,
шағын және орташа бизнесті дамыту, толымды нарықтық бәсекені өрістету үшін
жағдай жасау.
Республиканың жалпы ішкі өнімі 1991 ж. Ағымдағы бағамен- 85863,1
млн. сом. ал 1992 ж.-127689,2 сом болды.Бағаны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.