Дін дегеніміз не?

Кіріспе

Аллаһу Та’алаға хамд (мақтаулар) болсын. Оның ұлы пайғамбары Мұхаммед алейһиссаламға сəлем жəне салауат болсын. Оның жақындары мен сахабаларына Аллаһтың нұры жаусын. Аллаһу Та’ала алғашқы адам жəне алғашқы пайғамбар ретінде Адам алейһиссаламды жаратты. Адам алейһиссаламнан бүкіл адамзат баласы тарады. Жер бетінде адамдар көбейгеннен кейін олардың осы дүниеде еркін жəне тыныштықта өмір сүрулері, ақыретте мəңгі бақытты болулары үшін пайғамбарлар жіберді. Осы пайғамбарлары арқылы тура жолды көрсетті. Адам алейһиссаламнан бері имандылар мен иманы жоқтар күресіп келеді, күшті тарапы жеңеді. Имандылар жеңген кезеңдерде адамзат дүниеде мəдениетті түрде өмір сүрген.
Өйткені, мəдениет дегеніміз тек қана техника емес, адамдарды рух, тəн
жəне пікір тұрғысынан да еркін өмірге қауыштыру деген сөз. Пайғамбарымыз бен оның төрт халифасының кезеңінде, Омаядтар, Андалусия, мұсылман түрік мемлекеттері, Сəлжуқ жəне Осман мемлекеті дəуірінде адамзат баласы ең еркін жəне жарқын кезеңін басынан кешірді. Христиан дінін ұстанған Еуропаның ширкеу инквизициясына тап болған, поптар ақшаға күнə кешіріп, аурулар белең алған, адамның азғындаған кезеңінде, яғни еуропалықтардың
орта ғасыр қараңғылығында титықтаған кезеңінде шығыста Ислам діні əкелген əділдік, ғылым мен адамгершілік қағидалары арқылы адамдар адамдық бақытқа қол жеткізген еді. Ол кезде түрік əлемінде, Мауараннахрда, Үнді түбегінде, Таяу шығыс пен Анадолыда мыңдаған Аллаһ жолына түскен адамдар мен əулиелер бар болатын. Алайда, Аллаһу Та’аланың «Нығметтерімнің қадірін біліп, шүкіршілік етсеңдер, яғни бұйрығыма сай қолдансаңдар, оларды арттырамын. Қадірін білмей, ұнатпай обал қылсаңдар, оларды сендерден алып, қатты азапқа душар етемін» деген бұйрығын ұмытқан мұсылмандардың
басына Андалусияда испандық апат төнді. Одан бұрын Бағдатты Хұлағу
басып алып, мыңдаған мұсылманды қырған болатын. Кейінгі ғасырда түрік əлемінде орыстар мен қытайлардың ақылға сыйымсыз талқандау əрекеттері орын алды. Қазір осындай қиындықтарға, шабуылдарға ұшырамай, жан
рахатымен өмір сүру, ақыретте мəңгілік бақытқа қауышу үшін пайғамбарымыз Мұхаммед алейһиссаламның сахабаларға көрсеткен, ал олардың əһли сүннет ғалымдарына түсіндірген, кітаптарға жазылған əһли сүннет сенімін меңгеріп, Аллаһу Та’аланың бұйрықтарына мойынсұнып, тек жақсылық жасауға бет бұруымыз қажет.

Қолданылған әдебиеттер:

1.Pr.dr. Muhammed Ebu Zehra. Islamdaki syasi, itikati ve fikhi mezhepler tarihi. Istanbul-1996
2. Ислам діні Алматы 2007
3.Дінтану

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1. Кіріспе
2. Дін дегеніміз не?
3. Мұсылмандыққа таңданыс білдірген атақты
тұлғалардың сөздері
4. Ислам дегеніміз не?
5. Ислам дінінің қайнар көздері
6. Ижма, сүннет
7. Қортынды
8. Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Аллаһу Та’алаға хамд (мақтаулар) болсын. Оның ұлы пайғамбары
Мұхаммед алейһиссаламға сəлем жəне салауат болсын. Оның жақындары мен
сахабаларына Аллаһтың нұры жаусын. Аллаһу Та’ала алғашқы адам жəне
алғашқы пайғамбар ретінде Адам алейһиссаламды жаратты. Адам
алейһиссаламнан бүкіл адамзат баласы тарады. Жер бетінде адамдар
көбейгеннен кейін олардың осы дүниеде еркін жəне тыныштықта өмір
сүрулері, ақыретте мəңгі бақытты болулары үшін пайғамбарлар жіберді.
Осы пайғамбарлары арқылы тура жолды көрсетті. Адам алейһиссаламнан
бері имандылар мен иманы жоқтар күресіп келеді, күшті тарапы
жеңеді. Имандылар жеңген кезеңдерде адамзат дүниеде мəдениетті түрде
өмір сүрген.
Өйткені, мəдениет дегеніміз тек қана техника емес, адамдарды рух, тəн
жəне пікір тұрғысынан да еркін өмірге қауыштыру деген сөз. Пайғамбарымыз
бен оның төрт халифасының кезеңінде, Омаядтар, Андалусия, мұсылман түрік
мемлекеттері, Сəлжуқ жəне Осман мемлекеті дəуірінде адамзат баласы
ең еркін жəне жарқын кезеңін басынан кешірді. Христиан дінін
ұстанған Еуропаның ширкеу инквизициясына тап болған, поптар ақшаға
күнə кешіріп, аурулар белең алған, адамның азғындаған кезеңінде,
яғни еуропалықтардың
орта ғасыр қараңғылығында титықтаған кезеңінде шығыста Ислам діні əкелген
əділдік, ғылым мен адамгершілік қағидалары арқылы адамдар адамдық бақытқа
қол жеткізген еді. Ол кезде түрік əлемінде, Мауараннахрда, Үнді
түбегінде, Таяу шығыс пен Анадолыда мыңдаған Аллаһ жолына түскен адамдар
мен əулиелер бар болатын. Алайда, Аллаһу Та’аланың Нығметтерімнің
қадірін біліп, шүкіршілік етсеңдер, яғни бұйрығыма сай қолдансаңдар,
оларды арттырамын. Қадірін білмей, ұнатпай обал қылсаңдар, оларды
сендерден алып, қатты азапқа душар етемін деген бұйрығын ұмытқан
мұсылмандардың
басына Андалусияда испандық апат төнді. Одан бұрын Бағдатты Хұлағу
басып алып, мыңдаған мұсылманды қырған болатын. Кейінгі ғасырда түрік
əлемінде орыстар мен қытайлардың ақылға сыйымсыз талқандау əрекеттері орын
алды. Қазір осындай қиындықтарға, шабуылдарға ұшырамай, жан
рахатымен өмір сүру, ақыретте мəңгілік бақытқа қауышу үшін
пайғамбарымыз Мұхаммед алейһиссаламның сахабаларға көрсеткен, ал
олардың əһли сүннет ғалымдарына түсіндірген, кітаптарға жазылған əһли
сүннет сенімін меңгеріп, Аллаһу Та’аланың бұйрықтарына мойынсұнып, тек
жақсылық жасауға бет бұруымыз қажет.

Дін дегеніміз не?

Дін – адамдарды мəңгілік бақытқа қауыштыру үшін Аллаһу Та’ала
тарапынан көрсетілген жол. Аллаһу Та’ала Адам алейһиссаламнан бері əр мың
жыл сайын Пайғамбарлар арқылы
адамдарға дін жіберіп отырған. Адам алейһиссалам – алғашқы адам жəне
алғашқы пайғамбар. Пайғамбарлар – Аллаһу Та’аланың діндерін адамдарға
уағыздайтын, жеткізетін адамдар. Жаңа дінді жеткізген пайғамбар “Расул” деп
аталады. Əр ғасыр сайын ең таза адамды пайғамбар ету арқылы діндерді
қуаттандырып отырған. Расулдарға тəуелді бұл пайғамбарлар “Нəби” деп
аталады. Барлық пайғамбарлар бір ғана иман туралы айтқан, яғни олар
үмбеттерінен бір нəрсеге иман етуді қалаған. Адам алейһиссалам мен
Мұхаммед алейһиссаламның уағыздаған иман негіздері бірдей. Тек қана
жүрекпен жəне тəнмен жасалатын амалдар мен сақтануы қажетті
жағдайлар ғана басқаша. Аллаһу Та’ала расулдары арқылы жіберген
діндеріндегі бұндай жағдайлардың кейбіреуін қолданыстан алып, жаңа
үкімдер енгізген. Əрбір дін, өзінен бұрын келген діннің үкімдерін
жойып отырған. Соңғы пайғамбарымыз Мұхаммед алейһиссалам өзінен бұрын
келген барлық діндердің үкімдерін қолданыстан шығарған. Қазіргі кезде
əлемдегі жалғыз дұрыс дін – Мұхаммед алейһиссалам уағыздаған Ислам діні.
Бұл діннің ешқандай үкімі бұзылмаған. Ешқашан бұзылмайды да. Бұл діннің
кітабы болып табылатын - Құран Кəрім еш өзгерместен сол күйінде сақталған

Мұсылмандыққа таңданыс білдірген атақты
тұлғалардың сөздері

Төменде өздері мұсылман болмаса да Аллаһу Та’алаға сенген жəне
мұсылмандыққа таң қалған бірқатар танымал адамдардың Ислам туралы
ойларын беріп отырмыз. Мұндай адамдар өте көп, біз тек танымал
тұлғалардың сөздерін ғана береміз.
Наполеон
Есімі тарихта əскери данышпан, сонымен қатар мемлекет қайраткері ретінде
танылған Франция императоры бірінші Наполеон (1769-1821) Мысырға
кірген жылы (1798ж) Ислам дінінің ұлылығына, дұрыстығына қайран
қалған, тіпті біркездері мұсылмандықты қабылдау туралы да ойлаған.
Төменде айтылған сөздер Черфилстің “Bonaparte et Islam” атты еңбегінен
алынған: Ол былай дейді: Аллаһу Та’аланың бар жəне бір екендігін
Мұса алейһиссалам өз ұлтына, Иса алейһиссалам өз үмбетіне, ал Мұхаммед
алейһиссалам бүкіл əлемге білдірді. Арабстан толығымен бұтқа
табынатын еді. Иса алейһиссаламнан алты ғасырдан кейін Мұхаммед
алейһиссалам өзінен бұрын келген Ибраһим, Исмаил, Мұса жəне Иса
алейһиссаламдар уағыздаған Аллаһу Та’аланы арабтарға танытты.
Арабтардың қасындағы ариандар (Ариюс мазһабындағы христиандар) жəне
Исаның ақиқат дінін бұзып, оларға үш тəңірі, яғни Аллаһ, Аллаһтың ұлы,
Қасиетті рух сияқты сенімдерді таратуға тырысқандар шығыстағы бейбіт
өмірдің шырқын бұзған еді. Мұхаммед алейһиссалам оларға тура жолды
көрсеткен, Аллаһтың бір екендігін, Оның əкесінің де, баласының да жоқ
екендігін айту арқылы бінеше Аллаһқа сыйынудың бұтқа табынушылықтан
қалған əдет екендігін түсіндірді. Кітаптың тағы бір жерінде
Наполеон: Жақын арада бүкіл əлемнің зиялыадамдарын жинап, бір үкімет
құруға жəне бұл үкіметті Құранда жазылған негіздер бойынша басқаруға
мүмкіндік табамын деп ойлаймын. Тек Құранда жазылған негіздердің
дұрыстығына
сенемін. Бұлар адамды бақытқа жеткізеді дейді.

Профессор Карлайл
Əлем мойындаған ең ұлы ғұламалардың бірі шотландық Томас Карлайл
(1795-1881) 14 жасында университетке түсіп, заң, əдебиет жəне тарих
саласында білім алып, неміс жəнешығыс тілдерін меңгереді. Атақты
неміс əдебиетшісі Гетемен хат алысып, онымен кездесіп тұрған. Оған
Ислам туралы ойларын жеткізіп отырған. Единбург университетіне ректор

болып сайланады. Карлайлдың “Негр мəселесі”, “Франция революциясы”, “14-
15 ғасырдағы неміс əдебиеті”, “Гете жəне оның өлімі”, “Қазіргі
жұмысшылар”, “Батырлар жəне оларға табыну, тарихтағы батырлық”, “Алты
конференция” атты еңбектері бар. Мына үзінді оның бір еңбегінен
алынды: Арабтар, Мұхаммед алейһиссалам жəне оның ғасыры: Мұхаммед
алейһиссалам келместен бұрын арабтар тұрған жерге үлкен от келіп
түсетін болғанда, олар жоқ болып өртеніп кетер еді. Олардан
ешқандай белгі де қалмас еді. Алайда, Мұхаммед алейһиссалам
келгеннен кейін бұл шөл дала оттың ошағына ойналғандай болды.
Делиден Гранадаға дейінгі жерлер алаулағанотқа ұқсады. Ол кісі ұлы
найзағай секілді болды, оның
айналасындағы барлық адамдар одан ұшқын алған еді.”
Конференциясынан:
Құран Кəрімді оқыған сайын оның жəй бір əдеби шығарма емес екендігін сол
сəтте-ақ сезінесіз. Құран Кəрім – жүректен шыққан жəне барлық
жүректерден тез орын алатын шығарма. Құран Кəрімнің ең басты ерекшелігі
– оның тура жəне толық жол көрсетуші екендігінде. Меніңше Құран
Кəрімнің артықшылығы осында.
Саяхат естелігі:
Германияда досым Гетеге Ислам туралы жинаған мəліметтерім мен ол
туралы ойларымды жеткізген едім. Гете мені мұқият тыңдады да: “Егер
Ислам осы болса, онда біз бəріміз мұсылманбыз” деді.

Махатма Ганди
Ганди (1869-1948) Батыс Үндістанның атақты христиан əулетінен шыққан.
Əкесі Пробтандар қаласының бас попы болатын. Ол өте бай кісі еді.
Ганди Пробтандар қаласында дүниеге келеді. Лицейде оқу үшін Англияға
барады. Оқуын бітіргеннен кейін Үндістанға қайтып оралады. 1893 жылы
бір үнді фирмасы оны Оңтүстік Африкаға жібереді. Ганди онда жұмыс
істейтін үнділердің ауыр еңбек шартында жұмыс істейтіндігін, олармен
нашар қарым-қатынас жасалатындығын көріп, олардың жақсы саяси
құқықтарға қол жеткізулері үшін күресуге шешім қабылдады. Өзін үнді
ұлтына түгелдей арнады. Үнділердің құқығын қорғау үшін Оңтүстік Африка
үкіметімен
күресіп жүріп тұтқындалады. Бірақ мойымайды. Африкада 1914 жылға дейін
болды. Одан кейін табысы көп жұмысын тастап, Үндістанға қайтады.
Үндістанның тəуелсіздікке қол жеткізуі үшін 1906 жылы мұсылмандар
құрған Үндістан мұсылмандар одағымен бірігіп əрекет ете бастады.
Əкесі мен өзінің бүкіл қаражатын осы іске жұмсады.

Ислам дегеніміз не?

Аллаһу Та’аланың Жəбірейіл періште арқылы сүйікті жəне соңғы
пайғамбары Мұхаммед алейһиссаламға жіберген діні Ислам деп аталады.
Ислам - адамдардың осы дүниеде тыныштық пен еркіндікте өмір
сүрулерін, ақыретте мəңгілік бақытқа қауышуларын қамтамасыз ететін
қағидалар жиынтығы. Ескі діндердегі барлық жақсы қасиеттерді Ислам
өз бойына
жинаған. Барлық бақыт пен жақсылық та сонда. Ислам саналы адам баласы
сөзсіз қабыл ететін негіздер мен рухани құндылықтардан тұрады.
Жаратылысында пəктік болған жандар Исламға дұшпан болмайды. Исламның
ішінде ешбір зияндылық жоқ. Сыртында да ешбір пайда жоқ.
Ислам адамдарды бір-бірін жақсы көруге, бір-біріне жəрдемдесіп,
бауырларша өмір сүруге шақырады. Мемлекеттерді дамытуды, адамдардың
рух, тəн жəне пікірлеу тұрғысынан еркін өмір сүруін қалайды. Аллаһу
та’аланың бұйрықтарын құрметтеуді, бүкіл тірі жанға мейрімді болуды
бұйырады. Ислам жанды-жансыз əрбір жаратылғанға деген жауапкершілікті
жүктенген. Сонымен қатар, адам нəпсісінің хайуани жəне шахуани
ластықтардан тазаруын қамтамасыз етуде. Жаман əдеттерден аулақ болып,
нəпсіні тəрбиелеуге шақырады. Жалқаулыққа, уақытты бос өткізуге тыйым
салып, ғылымға, техникаға, өнеркəсіпке, саудаға, егіншілікке, өнерге
үлкен мəн береді. Діні, отаны, сенімі басқа болған адамдарға күш
көрсетуге тыйым салады. Жеке адамның, жанұяның жəне ұлттардың құқықтары
мен міндеттерін көрсетеді. Тірілерге, өлгендерге, туылатындарға,
баршаға өзіне тəн құқық жəне жауаупкершілік жүктеуде. Ислам діні
адамзаттың осы дүние мен ақырете бақытты болуын көздейді.
Басқа діндердің негізі өзгертіліп, діни үкімдердің орнына адамдар ойлап
шығарған пікірлер орын алған. Аллаһу Та’ала адамдардың бұл дүниеде
тыныштық пен еркіндікте өмір сүруін, ақыретте шексіз бақытқа
кенелуін
қалайды. Сол үшін бақытқа жеткізетін пайдалы нəрселерді жасауды
бұйырады. Зиянды нəрселерге тыйым салады. Дінге сенсін-сенбесін, кез-
келген адам біле тұра немесе білместен Аллаһу Та’аланың бұйрықтарына
мойынсұнса, дүниеде рахат өмір сүреді. Қазірде дінсіз адамдар мен
ұлттардың бірқатар істерде жетістікке қол жеткізуі Ислам дініне сай
əрекет
жасауларына байланысты болып отыр. Ал, ақыретте бақытқа жету үшін
Ислам дініне сеніп, иман келтіру де қажет. Ислам үш негіз: білім, амал
(əрекет) жəне ықыластан тұрады. Яғни, Ислам діні туралы білім алу,
үйренгендерін жүзеге асыру, жасаған барлық ісін Аллаһтың ризалығы
үшін
жасау керек. Ислам ғылымы - иман білімі, фикһ білімі, қалб
(көңіл-жүрек) білімдеріне бөлінеді. Мұсылман адам иман білімін Əһли
сүннет ғалымдарының кітабынан алады. Амал білімін төрт мазһабтың фикһ
кітаптарынан алады. Əһли сүннет ғылымдары бұл деректерді сахабалардан
алған. Ал, сахабалар пайғамбарымыздан алған.

Ислам дінінің қайнар көздері

Ислам діні төмендегі төрт дəлелге сүйенеді:

1. Құран Кəрім
Құран Кəрим – Аллаһу Та’ала тарапынан Жəбірейіл алейһиссалам арқылы
Мұхаммед алейһиссаламға жіберілген кітап. Құран Кəрімде 114 сүре, 6236
аят бар. Құран Кəрім Мұхаммед алейһиссаламға жіберілген қалпында
сақталған, ешқандай өзгерту енгізілмеген. Мұхаммед алейһиссалам
дүниеден өткеннен кейін Халифа Əбу Бəкір (радиаллаһу анһ) Құран
Кəрімді жатқа білетіндерді жинап, жазылғандарын топтастырып, бір
кеңес алқасына бəрін жаздырған. Отыз үш мың сахаба осы жазылған
кітаптың əрбір əрпінің дұрыстығын бір ауыздан растаған. Бұл кітап
Мусхаф деп аталады. 1400жылдан бері осы Құран Кəрім өзгертілместен
жеткен. Қазіргі кезде əлемдегі барлық Құран кітаптары бірдей. Құран
Кəрім – Аллаһу Та’аланың сөзі. Аллаһу Та’ала Құран Кəрімді Мұхаммед
алейһиссаламға жіберген. Сондықтан да оны ең жақсы түсінетін адам
Мұхаммед алейһиссалам.
Пайғамбарлықтың не екенін түсінбейтін кейбір дінсіздер Құран Кəрімді
түсінеміз деп ойлайды. Мұхаммед алейһиссалам Құран Кəрімді сахабаларға
оқып, хадис шəрифтер арқылы түсіндірген. Əһли сүннет ғалымдары бұл
түсіндірмелерді кітаптарына жазып алған. Құран Кəрім мен хадистерден
қате мағына шығарғандар бидғат иелері (өзгертушілер) болады.Өзтұжырымдарын
аят немесе хадис деп есептегендер зындық
(дінсіз) болып есептеледі.

2. Хадис шəрифтер
Пайғамбарымыз Мұхаммед алейһиссаламның сөздері “Хадис шəриф” деп
аталады. Мағынасы Аллаһу Та’ала тарапынан келген, сөздері Мұхаммед
алейһиссалам тарапынан айтылған сөздер Құдси хадистер деп аталады.
Мұхаммед алейһиссаламның хадистері бағалы хадис кітаптарына
жинақталған. Барлық Ислам ғалымдары дұрыс деп бекіткен алты хадис
кітабы бар. Олар Кутубу Ситта деп аталады. Олардың ішіндегі ең
танымалы “Бухари-и Шəриф” хадис кітабы. Қалғандары: “Сахих-и Мүслим”,
“Мууатта”, Тирмизидің “Жами’ус-Сахих” кітабы, Əбу Дауыттың “Суннан”
кітабы, Имам Нисаидің “Сунан-и Сағир” кітабы.

3. Ижма-и уммат
Бір дəуірде өмір сүретін мужтаһидтердің, яғни Құран Кəрім мен
хадистерден үкім шығара алатын əһли сүннет ғылымдарының ауызбірлігі
Ижма-и уммат деп аталады. Ижманың да дəрежелері болады. Ең жоғарғы
ижма сахабаларға тəн. Сахабалардың əрқайсысы бір-бір мужтаһид болатын.

Сахабалар мен тəбиин’ул-изамдар, осы екі ұрпақ ғұлама бірдей
Сəлəф’уссалихин деп аталады. Олардан кейін хижраның 400
жылына дейін келген əһли сүннет ғалымдары Халеф’ус-Садықин деп
аталады. Бұлар иман, амал ілімдерімен қалб (көңіл) марифаттарында
(рухани білімдер) сəлəф’ус-салихиннен айырылмаған.

4. Қияси фукаһа
Құран Кəрім, хадистерден немесе Ижмаи умматтан шығарылған Ислам
үкімдері “Қияси Фукаһа” деп аталады. Мұны атқаратын ғалымдарды
“мужтаһид” деп атайды. Бір мужтаһидтің шығарған үкімдерінің жалпы
атауы “Мазһаб”. Əһли сүннеттің төрт мазһабы болған Ханафи, Шафии,
Малики, Ханбали мазһабтарының бүкіл үкімдері кітаптарға көшірілген.

Ижма, сүннет
Мұсылмандықтың қайнар-көздері
Кеңес дәуірінде мұсылмандық шарттарды қатып-семіп қалған догма ретінде
қарастырып, ақиқат дін - исламның кертартпалық сипаты басым деп таныдық.
Исламдық қағидалардың белгілі-бір илаһи құндылықтарға негізделетінін біздің
атеистік санамыз ұғынғысы келмеді. Тегінде, мұсылмандық шарттар терең
парасатқа негізделуімен адамды еріксіз өзіне баурап әкетеді. Тек, бұл илаһи
сырға атеизмнің көзілдірігімен қарамауға тиістіміз. Илаһи сырлардың кілті -
жүректің үні һәм нұрлы ақыл ғана бола алады. Біз, бүгінгі шығармамызда
мұсылмандықтың қайнар-көздері болған накли және акли үкімдер жөнінде әңгіме
өрбітпекпіз.
Мұсылман құқығында кез-келген мәселеге үкім беру насc немесе наклге
(Алладан келген Құран мен Сүннет ілімі) негізделеді. Егер, туындап отырған
мәселеге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.