Тонау қылмысының криминалистикалық техникалық-тактикалық әдістері

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университеті

Заңтану және кеден ісі кафедрасы

Қорғауға рұқсат беріледі:

Кафедра меңгерушісі:

з. ғ. к. Тасым Ж. К

«» 200_ж.

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

Тақырыбы: «Тонау қылмысының криминалистикалық техникалық-тактикалық әдістері»

Диплом қорғаушы: Әлімбаев А. Қ

(қолы, мерзімі )

Ғылыми жетекші

аға оқытушы: Абдрахманов С. К

(қолы, мерзімі )

Көкшетау 2009

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Экономикалық дағдарысы мүліктік қылмыстарының өсуіне, жұмыссыздық материалдық жағдайдың қиындатылуы негізгі себеп ретінде деп тұжырымдауына болады. Көптеген жалпы адамзаттық проблемалардың жаһандылығын сезіну мемлекеттің интеграциялық негізде неғұрлым тығыз ынтымақтастығына әкеледі. Бүгінгі күні, мемлекет бір-бірімен өзара іс-қимылсыз адам құқықтарының қолданыстағы халықаралық стандарттарын қамтамасыз ету проблемаларын шеше алмайды. Мұндай жағдайда адам құқықтары саласында кездесетін және әлеуетті проблемаларды шешу мақсатында халықаралық шарттар жүйесі шеңберінде серіктестік стратегиясын әзірлеуге қажеттілік туындайды.

Тонау қылмысы меншікке қол сұғушылықпен сипатталады, ол конституцияның 6 бабында көзделген меншік қатынастарын бұзады. [1]

Бүгінгі таңда адамның құқықтары саласындағы халықаралық стандарттарды іске асыруға бағытталған жобалардың мәні зор.

Халықаралық ұйымдармен бірлесіп жүзеге асырылатын жобалар түрлі салаларда танымал халықаралық сарапшылардың әлеуметін пайдалануға мүмкіндік береді, халықаралық нормаларды іске асырудың халықаралық тәжірибесінің материалдарына қол жеткізуді жеңілдетеді.

Жұмыс жылдарында жинақталған кәсіби әлеует адам құқықтары жөніндегі уәкіл мекемесіне бірлескен жобаларды сапалы деңгейде іске асыруды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Бірлескен жобаларды орындау нәтижелері бойынша алға жылжуды атай отырып, ынтымақтастық саласында үздіксіз жалғастыруды және одан әрі дамытуды қамтамасыз ету қажет.

Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясының 8-бабына сәйкес, әрбір адам оның әділ сот шешімін, дәлелденбеген кідіртусіз сот талқылауын, талқылаудың жариялылығын, соттың әділдігі мен тәуелсіздігін көздейтін конституциялық немесе заңмен ұсынылған негізгі құқықтары бұзылған жағдайда құзыретті ұлттық соттармен құқықтарын тиімді қалпына келтіруге құқылы.

Азаматтардың өз құқықтары мен бостандықтарын сотпен қорғау құқығын іске асыруға ҚР Конституциясында кепілдік берілген және тұрақты тиісті бақылауды, адамның құқықтарын қорғаудың халықаралық стандарттарға жауап беретін нақты заңды механизмдері мен рәсімдерін құруды талап етеді.

Бұл бағыт барынша маңызды құқық қорғау қызметінде ұсынылады, негізінде бұл құқықтың сотпен, әділ сот және білікті заңды көмекпен қорғалудан өтуімен байланысты. Құқықтардың бұл санаты адам құқықтарының барлық спектрлерінің сақталуы процесіне ынталандыру ықпалын тигізеді.

Қылмыстық істерді сотта шешудегі ғылыми-теориялық ахулдарды, қылмысты ашу мен тергеу ахулдары, сотта қылмыстық істерді шешу, технико-криминалистикалық қолдану, тактикалық әдістері мен тәсілдері, жедел-іздестіру шаралары ахуалдары, қылмыстық іс бойынша сараптаманың бөлек түрлерін тағайындау кезінде қылмыстық іс жүргізуде арнайы білімді қолдану сұрақтары мамандықтың құрамы болады.

Криминалистиканың жүйесi: Криминалистикалық техниканың жалпы теориясы, криминалистикалық тактика, криминалистикалық методика. Криминалистиканың негiзгi түсiнiктерi мен санаттары. Ғылыми бiлiм жүйесiндегi криминалистиканың алатын орны. Криминалистика және құқықтық ғылымдар. Криминалистиканың жедел iздестiру қызметi теориясы, логика, психология, этика, жаратылыс тану және техникалық ғылымдарымен байланысы.

Қазiргi кезде қылмыстың алдын алу, тергеу және ашу жұмысын iске асыруды iшкi iстер органдарымен қамтамасыз етудегi криминалистиканың мiндеттерi.

Криминалистика әдiстерi туралы iлiм. Криминалистика әдiстерiнiң жiктемесi мен сипаттамасы. Криминалистика әдiстерi мен қылмыспен күрес жолындағы практикалық органдар әдiстерiнiң арақатынасы.

Қазақстан Республикасы және шетел мемлекеттерiндегi криминалистиканың даму тарихы мен қазiргi жағдайы.

Криминалистикалық техника түсiнiгi және құрылымы. Қылмыстық iс жүргiзуде қолданылатын ғылыми-техникалық құралдардың құқықтық негiздерi. Ғылыми-техникалық әдiс - құралдарды қолданатын субъектiлер.

Бөтен адамның мүлкін тонау (тонау, ҚР ҚК 178-бап) Қазақстанда кең тараған қылмыс болып табылады. [2]

Соңғы жылдардың практика материалдарын жинап, қорыту адамдардың топ болып тонау жасау көлемінің өскенін көрсетеді.

Қылмыстық топтардың конспиративтік дәрежесінің жоғарылығы, тоналғандарды өткізудің жолға қойылған жүйесі, әртүрлі техникалық және көліктік құралдарды қолданулары оларды ерекшелендіреді.

Қылмыскерлер мен қылмыстық топтардың көбісі тонау объектісін таңдауда ол туралы ақпарат жинайды, бақылау жүргізеді, арнайы құралдар дайындайды. Қылмыс жасау үшін ыңғайлы уақытты белгілейді.

Бөтен адамның мүлкін тонауда зор үлес салмақ және бір оның тенденциясы жағынан ішкі істер органдарының қызметінің әсіресе төменгі саптағы әлсіз ұйымдық, құқықтық және техникалық қамтамасыз етілуіне, ол екінші жағынан жыл сайын мыңдаған қылмыстық істердің тоқтатылуына алып келуде.

Қылмыстың өсу қарқыны мен ауқымы оны әлеуметтік реформаларды іске асыруға бөгет болатын, азаматтардың өз өмірлері мен әл-ауқаттарына алаңдаушылығын туғызытын, өкімет пен басқару органдарына, жүргізіліп отырған мемлекеттік саясатқа сенімді төмендететін басты факторлардың біріне айналдырды. Қылмыс құрылымы мен динамикасындағы кері тенденциялар соңғы бір жарым жылда ерекше байқалды, өйткені оның жалпы деңгейінің өсуіне тұрғындардың тұрмыс деңгейінің қатты төмендеуі және қоғамдық өмірдің барлық саласына қылмыстың дендеп енуі септігін тигізген. Зорлық көрсету арқылы жасалатын ауыр қылмыстар саны қарқындап өсуде. Қылмыс

күн өткен сайын ұйымшыл және кәсіпқой сипатқа ие боп барады.

Жасалған қылмыстардың қатыгездігі күшеюде және олардың салдары да артуда, қылмыскерлердің әшкерелеуде өз өзін қорғау деңгейі өсуде, құқыққа қарсы жауапкершілікке тұрғындардың көп бөлігі тартылуда. Қазіргі заманғы қылмыстың жарқын бір тенденциясы ол қылмыстық құрылымдардың экономикада, саясатта, мемлекеттік билік және басқару жүйесінде беку талпынысы болып отыр. Халық шаруашылығы қызметінің пайдалы салаларымен ресурсқа бай территорияларды иелену үшін болатын қатты бәсеке кезінде қылмыстық орта ұйымдасады және қаруланады, өз қызметіне басқару аппаратын тартады және заң шығару, атқару органдарына енеді.

Бұған едәуір дәрежеде капиталдың, қаржы және материалдық ресурстардың пайда болуы мен қозғалысына мемлекет және бүкіл қоғам тарапынан тиімді бақылаудың жоқтығы септігін тигізуде.

Азаматтардың көпшілік бөлігінің мемлекеттік мүлікті жекешелендіру үрдісінен тыс қалуынан және қылмыстанған нарықтық қатынастар жағдайында экономикалық мінез құлықтық амалдардың жоқтығынан тұрғындардың экономикалық құқық бұзушылықтармен қылмыстарға қатысты виктимділігі өсті. Азаматтардың мүліктерімен меншік құқықтарының қозғалу деңгейі өте төмен болып отыр. Елдегі жүргізіліп отырған өзгерістердің әлеуметтік мәртебелерінің тез өзгеруі әлеуметтік қарама қайшылықтарды шешудің қылмыстық көш қолдану әрекеттерінің кеңінен таралуына әкеліп отыр.

Тұрғындардың өмір сүру деңгейінің төмендеуі, жұмыссыздық, жалақының уақытылы төленбеуі, тұрғындардың әлеуметтік қорғалуының әлсіздігі соның салдары іспетті мүлікке қатысты қылмыстар жасауға дайын мүліксіз элементтердің үлесінің артуы босқындардың болуы жекешелендірудің түсініксіз үрдістері, жеке құрылыстар торабының кеңейуі, объектілерді қылмыстық қол сұғушылықтан қорғауға қажетті құралдардың жоқтығы - осының бәрі тонауға әкелетін себептердің бір бөлігі ғана.

Қылмыстық тактиканың дамуының алғашқы кезеңінде кеңестік криминалистика «оқиға болған жерді қарау» деген ұғымды білмеді. Криминалистиканың алғашқы оқулықтарында қылмыстық тактиканы баяндау қылмыс болған жерді қараудың мақсатын анықтаумен шектелді. «Оқиға болған жерді кез келген тұрғыдан қараудың» мақсаты қылмыскердің жеке басын анықтауға көмектесетін белгілерді, сол жерде табылған заттар, іздер арқылы анықтау.

Кеңестік криминалистикада «оқиға болған жерді қарау» ұғымының пайда болуы Якимов И. Н, Грамов В. И, Тарасов - Радионов, Винберг А. И сияқты ғалымдардың атымен байланысты. Осылардың ішінде ең дұрыс анықтамасын Винберг А. И келесі түрде берген болатын: «Оқиға болған жерді қарау» - қылмыс іздерін меңгеру, анықтау үшін сонымен қоса болған оқиғаның жағдайларын анықтау үшін оқиға механизімін меңгеруге бағытталған тергеулік әрекет». Оқиға

болған жерді қарау анықтамасының әркез өзгергеніне қарамастан ол түсінік

отандық криминалистикаға нық кірді.

Көптеген қылмыстық істер бойынша оқиға болған жерді қарау алғашқы тергеу бағытын анықтайтын тергеулік іс-әрекет болып табылады. Ұрлық, тонау, қарақшылық, кісі өлтіру, көлік апаты және т. б. қылмыстар нәтижесінде қылмыскердің іс-әрекетінен кейбір жағдайларда жапа шегушілердің іс-әрекетінен туындайтын әртүрлі іздер қалады. Мұндай іздерге адамның қолы мен аяғының іздері, бұзу құралдарының, суық қарулардың, қанның, шаштың және т. б. іздер жатады. Оқиға болған жерде қылмыскер тастап кеткен әр түрлі қылмыс құралы, киімдер, темекі тұқылдары, қағаз қалдықтары және т. б. болуы мүмкін. Мұндай іздер мен заттар оларды ұтқыр пайдаланса қылмысты тергеу мен ашуда маңызды рөл ойнауы мүмкін.

Оқиға болған жерді қарау жеңіл деп шаруа ойлау қателік болар еді. Қарау үрдісінде пайда болатын қиындықтар алдында әртүрлі қателіктер кетуі мүмкін. Сонымен қоса шиеленіскен психологиялық атмосферада жұмыс істеуге дайын болу керек, өйткені оқиға болған жерді жапа шегушінің мүрдесі, қайтыс болған адамның туыстарының қайғысы мен көз жасы бәрі оқиға болған жерді қарау едәуір қиындауы мүмкін. Кейде лас және жағымсыз жұмыстарды, мысалы қоқыс контейнерлерін қарауға, бұзылып кеткен мүрделерді жерден қазып алуға, судан шығаруға тура келеді. [3]

Қылмысты ашудағы жұмыс деңгейін бағалай отыра, тергеушінің кәсіпқойлығы, осы тергеу әрекетін жүргізуге септігін тигізетін анықтау органы қызметкерлерінің де кәсіпқойлықтары нақты көрінбейді. Көптеген тергеушілер, жедел уәкіл қызметкерлері қылмысты жасыру әдістерін аз біледі, оларды оқиға болған жерді тауып алу мүмкіндігіне көңіл бөлмейді. Зерттеу көрсеткендей зерттелген істер бойынша қылмыскерлердің 30% қылмыс орнында із қалдырмаудың амалын жасаған, ал 25, 6% қылмыс қаруларын, іздерін жойып отырған.

Тергеудің бастапқы кезеңінде қылмысты ашу жұмысын жақсартудың едәуір резерві тергеу мен анықтау (жауап алу) қызметкерлерінің шеберлігінің артуын қамтамасыз ету сонымен қоса ізді іздеп, таба білу болып табылады. Осыған байланысты осы дипломдық жұмыстың мақсаты оқиға болған жерді қарау тиімді және нәтижелі жүргізуге қатысты практикалық ұсыныстарды ойлап табу.

Осы дипломдық жұмыста криминалистика жөніндегі оқулықтармен қосатергеулік іс әрекеттерді жүргізу тактикасы, қылмыстың кейбір түрлерін тергеу әдістемесі бойынша жұмыстар қолданылады. Терминдер мен ұғымдарды анықтауда атақты ғалым Р. С. Белкиннің криминалистік сөздіктері пайдаланылды.

Қолданылған әдебиеттер арасынан А. А. Левидің жалпы редакциясымен жазылған «Оқиға болған жерді қарау» 1979 ж, 2-басылым1982 жылғы жұмысын атап өтуге болады. Осы күнге дейін оқиға болған жерді қарауды жүргізу жөнінде толық және кең қамтыған жұмыс жоқ деп айтуға болады. 90 жылғы шыққан біраз

жұмыстардың көптеген бөліктері А. А. Ливидің «Оқиға болған жерді қарау» еңбегінен тікелей алынғандықтары байқалады.

О. Я. Баевтің «Тергеу іс - әрекеттерінің тактикасы» (1995ж ) деген еңбегін атап өтуге де болады. О. Я. Баевтің жұмысы қарапайым тілде жазылған, сонымен қоса онда практикадан алынған мысалдар көп келтірілген. Көлем жағынан шағын жұмыста О. Я. Баев оқиға болған жерді қарау тақырыбын әжептәуір толық және кең қарастыра білген.

Тонаумен байланысты қылмыстар жөніндегі оқиға болған жерді қарау - едәуір кең тақырып, оны бір дипломдық жұмыстың шегінде толық қарастыру мүмкін емес. Сондықтан келесі міндет жұмыстың шегінде қарастырып отырған тақырыпты кеңірек қамту болды.

Және тілек ретінде айтар болсам оқиға болған жерді қарауда өзіне деген «елемеушілікті» көтермейді, оны жүргізуге неғұрлым «ықтиятты» болсаңыз істі одан әрі тергеуде кедергі аз болады.

Осы жұмыстың мақсаты осы саладағы өте маңызды мәселелерді қойып, қарауға деген талпыныс. Теориялық білім мен құқықтық қолданушылық практикалық аралық ұстанымын бір ізділікпен жүзеге асыру, жасалатын тонаудың сипаты мен құрылымы туралы шынайы көзқарас қалыптастыруға, ашкөздік қылмыстың бүгінгі жағдайын талдауға, осы қылмысқа қарсы әрекеттердің формасын қалыптастыру мен жүзеге асыруға әсер ететін басты факторларды даралауға мүмкіндік береді.

Тонау қылмысының техникалық - тактикалық өзектілігі:

• айтылған қылмыс қасақаналық ниетпен орындалғасын, оның алдыи-ала дайындалғаны сөзсіз. Сол себеппен оның ашу жолдарында криминалистика тактикасымен техникасының эдістері қылмысты ашуға зор ықиалы тиеді жэне қылмыстың істі сотқа тапсыруына дейін жеткізуіне мол мүмкіндік жасайды.
• зерттеу мақсаты: практикада криминалистикалық тактика мен техникалық дамуына апаратын жолдарын анықтау.
• зерттеу міндеті - қылмыс ашуға, оқиға болған жерде қалған айғақты, заттарды анықтаумен куәгерлерды табу және де ізің суытпай қылмысты жүзеге асыру жэрдем етеді.
• зерттеу объектісі оқиға болған жерде, арнайы криминалистикалық қүралдарымен жүзеге асырылады.

1 ТОНАУ ҚЫЛМЫСТАРЫ БОЙЫНША ОҚИҒА БОЛҒАН ЖЕРДІ ҚАРАУҒА ДАЙЫНДЫҚ ЖҮРГІЗУ

1. Тонау қылмыстарының ерекшелігі

«Тонау» сияқты біліктілік белгісінің және мұндай ашық ұрлау арқылы жасалумен байланысты азаматтардың жеке мүліктерін тонаудың біліктілігінің басқа мәселелерінің пайда болу тарихын қысқаша қараймыз.

Басқа мемлекеттердің заңнамасының дамуының оң тәжірбиесін пайдалана отыра заң шығарушы жоғарыда көрсетілген біліктілік белгісін басқаша қалыптастырады. Біріншіден, «тонау түсінігі» заңнамада қолданылып жүрген (бұрынғы кеңестік республикалардың заңнамасымен салыстырғанда) «ашық ұрлау» түсінігімен салыстырғанда кең ұғымды білдіреді. Екіншіден, осы біліктілік белгісінің орны өте жақсы шешілген: ол өте қауіпті рецидивистпен бір нормаға біріктірілмеген.

ҚР ҚК 178 - бабының бірінші тармағында тонау былай сипатталған: тонау бұл бөтен біреудің мүлкін тонау.

Заң тонауды «ашық ұрлау» деп анықтайды. Тонаудың жымқырудың басқа нысандарынан басты ерекшелігі мүлікті алу және иелену әдісінде. Бұл ұрлық туралы көпшілік қабылдаған анықтамаға дәлірек келетін жасырын әдіс ретінде сипатталады.

«Тонау» етістігі «ашық», «тығым» қимылдау дегенді білдіреді.

Ашық ұрлау мүлік тиесілі меншік иесінің келісімінсіз, одан тасалау арқылы мүлікті иемдену болып табылады.

Жай мүлік тонау немесе өндірістік ғимаратқа, кеңсеге, қоймаға заңға қарсы кіру соған мысал бола алады. Тонау иесінің көзінше жасала береді, мысалы тонау жәбірленушіден оның дәрменсіздігін пайдалана отырып немесе оның әлсіздігін пайдалана отырып мүлкін иелену боп табылады.

Тонау бөтен адамдардың көзінше жасала береді, өйткені олар тонаушының іс - әрекетінің заңсыздығын аңғармауы да мүмкін. Тонаушы мүліктерге өзі ие екендігін көрсете білсе көпшілік сырт адамдар ешнәрсе сезбей қалады.

Ашық түрде жасалатын тонаудан ұрлықты жекелеп алған дұрыс. Егер қылмыскер ұрлықты құпия жасадым деп қате есептесе, яғни онда қылмыс көпшіліктің көзінше жасалған, ал жәбірленуші бәрін көрсе, онда жасалған әрекет оны пиғылына орай тонау ретінде қабылдану керек.

Тонау зорлықсыз жасалған және зорлаумен жасалған қылмыстарға жатады. Сондықтан оның әрекетін бақылау мүмкіндігінен күштеу арқылы айрылған (есінен танған, басқа бөлмеге қамалған) тұлғаның мүлкін иеленуді көрсетілген зорлықтың сипатына орай біліктеу (саралау) қажет.

Енді жымқыраудың (хищение) не екенін қарастырайық. Жымқыраудың астары ҚР ҚК баптары бойынша бөтен біреудің мүлкінің осы мүлік иесіне зиян келтіріле отырыла құқыққа қарсы, қайтарымсыз ашкөздік мақсатпен алынуы түсіндіріледі.

Алу дегеніміз меншік иесінің немесе басқа заңды иесінің мүлігін кінәлі тараптың іс жүзінде иеленуі.

Бөтен мүлікті өз кәдесіне жарату дегеніміз кінәлінің заңсыз алған мүліктерді иеленіп, жұмсау болып табылады.

Жымқыраудың ең маңызды екі белгісін қарастырайық - бұл заңға қарсылық пен қайтарымсыздық

Бөтен мүлікті алудың заңсыздығы мен өз пайдасына жаратуы, кінәлінің ол мүліктерді иесінің немесе заңды қожайынының келісімінсіз іс жүзінде иемденуі.

Мүлікті жымқырған адам оны иемденсе де, пайдаланса да өз меншігі сияқты бәрібір заңдық тұрғыдан меншік иесі боп табыла алмайды. Жымқыру, меншік иесінің жымқырылған мүлікке деген құқығының жоғалғанын білдірмейді. Заңдылығы субъектімен дауға түсіп жатқан мүлікті алу жымқырауды қалыптастырмайды. Мұндай іс - әрекеттер мысалы өз бетімен басқару сияқты басқа қылмыстар үшін жауапкершілікке тартқызуы мүмкін.

Бөтен мүлікті алудың қайтарымсыздығын егерде кінәлі оны тегін иеленсе орнына ештеңе бермесе ( мысалы тауардың бағасын заңсыз төмендету) сонда байқауға болады.

Бөтен мүлікті алудың қайтарымсыздығы меншік иесіне немесе мүліктік зиянның басқа иесіне тиетіндей қоғамдық қауіпті салдардың пайда болғаның білдіреді.

Әрі қарай тонау ұғымына кіретін «бөтен мүлік» сөз тіркесін қарастырамыз.

Жымқыруды жүзеге асырғанда бөтен мүлікті иемдену оны меншік иесінен (немесе басқа біреудің күзетіндегі мүлік) алуды білдіреді. Егер мүлік белгілі бір себептермен меншік иесінің қарамағынан шығып қалса ондай затты иемдену жымқыру болып есептелмейді. Тауып алғанды немесе кінәліде кездейсоқ болған мүлікті иелену қылмыс ретінде қарастырылмайды. Меншік иесінің қарамағындағы деп тек қана арнайы қозғалатын, жасырылған мүлік қана емес, оның шаруашылық аумағындағы уақытша қараусыз қалған меншік иесімен жоғалтылмаған мүлік саналады.

Жымқыруды анықтаудағы басты түсініктердің бірі мүлік анықтамасы. Меншікке қатысты қылмыстық мүліктік қылмыстар қатарына жатқызылуы тегіннен тегін емес. Мүлік, жымқыру заты болып табылады, оны мүліктің қоғамдық қатынастар объектісінен айыра білген жөн. Жымқыру заты әркез материалдық әлемнің бөлшегі болып табылады, яғни заииық белгісіне ие. Идеялар, көзқарастар, адам зердесінің көріністері мүліктік қылмыстағыдай қышқыру заты болып табыла алмайды. Интеллектуалдық меншіктің жымқырылуы туралы бейнелік мағынада ғана, мысалы авторлық құқықтың бұзылуы сияқты айтуға болады. [4]

Электр немесе жылу энергиялары (заттық белгісінің жоқтығынан) жымқыру заты болып табыла алмайды. Жымқыру заты болып өзінің шынайы жағдайына байланысты табиғи байлықтар да бола алмайды.

ҚР ҚК 178-бабы тонаудың үш түрін қарастырады: қарапайым (негізгі құрам, 178-бап, 1-тармақ), білікті (178-бап, 2-тармақ) және аса білікті (178-бап, 3-тармақ) .

Тонауды сараптау көп жағдайда ұрлықтың бір түрін екінші түрінен ерекшелендіретін белгілерді дұрыс түсінуге байланысты, ол өз кезегінде ауырлататын мән-жайды дұрыс түсінуге әкеледі.

Тонаудың өлшемі - қылмыстың қоғамдық қаупінің дәрежесін анықтайтан негізгі және жазалаудың өлшемі мен сипатына әсер ететін критерии.

Ірі өлшемдер - ұрлықты аса ауырлататын үш жағдайдың біреуі. Ұйымдасқан топпен жасалған немесе бұрын екі немесе бірнеше рет тонау үшін сотталған тұлға мен жасалған тонаумен қоса ірі көлемдегі тонау ауыр қылмысқа жатады.

Ірі көлем деп қылмыс жасалған сәтте ҚР заңнамасымен белгіленген ең төменгі жалақыдан 500 рет жоғарғы мүлік құны мойындалады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс