Html тілінде математикалық логика пәнінен электрондық оқулық құру

Жоспар

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6

1 HTML ТІЛІ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 8
1.1 АЛҒАШҚЫ WEB . БЕТТІҢ МЫСАЛЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.2 ТЕКСТТЕРДІ ФОРМАТТАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 12
1.3 ТАҚЫРЫПТАР МЕН АБЗАЦТАРДЫ ФОРМАТТАУ ЖӘНЕ ТІЗІМДЕР ... ... .. 14
1. 4 ГИПЕРСІЛТЕМЕЛЕР ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ГРАФИКАНЫ ҚОЮ ТЕГІ ... ... . 16
1. 5 ФИЛЬМДЕР. ФОНДЫҚ МУЗЫКА ЖӘНЕ БЕТТЕРДІҢ ПАРАМЕТРЛЕРІН ТУРАЛАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
1. 6 ФРЕЙМДЕР ТУРАЛЫ ТҮСІНІК ЖӘНЕ ТАБЛИЦАЛАР ТҮРЛЕРІ ... ... ... 21

2 HTML ТІЛІНДЕ «МАТЕМАТИКАЛЫҚ ЛОГИКА» ПӘНІНЕН ЭЛЕКТРОНДЫҚ ОҚУЛЫҚ ҚҰРУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 26
2.1 ИНДЕКС БЕТ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
2. 2 ТЕСТ ТЕРЕЗЕСІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 29

3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 32
3.1 ЖҮЙЕНІ ҚҰРУҒА ЖӘНЕ ЕНГІЗУГЕ КЕТКЕН ШЫҒЫН ЕСЕПТЕУЛЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
3. 2 ЭКОНОМИКАЛЫҚ СФЕРАСЫНЫҢ ЕСЕПТЕУЛЕРІ ... ... ... ... . 35
4 БИЗНЕС.ЖОСПАР БӨЛІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 37

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 43
ТҮЙІН ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 45
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 47
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 81

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
1 HTML тілі туралы түсінік
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 8
1.1 Алғашқы Web – беттің мысалы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.2 ТЕКСТТЕРДІ ФОРМАТТАУ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 12
1.3 ТАҚЫРЫПТАР МЕН АБЗАЦТАРДЫ ФОРМАТТАУ
және ТІЗІМДЕР
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... . 14
1. 4 ГИПЕРСІЛТЕМЕЛЕР түрлері және ГРАФИКАНЫ
ҚОЮ ТЕГІ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... . 16
1. 5 ФИЛЬМДЕР. ФОНДЫҚ МУЗЫКА және БЕТТЕРДІҢ ПАРАМЕТРЛЕРІн
ТУРАЛАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.. 19
1. 6 ФРЕЙМДЕР туралы түсінік және
ТАБЛИЦАЛАР түрлері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 21
2 Html тілінде Математикалық логика пәнінен электрондық оқулық
құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26
2.1 индекс бет
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 26
2. 2 ТЕст терезесі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .. 29
3 экономикалық бөлім
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 32
3.1 Жүйені құруға және еНгізуге кеткен шығын есептеулері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 32

3. 2 Экономикалық сферасының есептеулері ... ... ... ... . 35

4 Бизнес-жоспар бӨлімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 37
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... . 43
Түйін
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... . 45

ҚОСЫМША
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .. 47

ҚОЛДАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 81

АННОТАЦИЯ

Қазіргі кезде қоғамдағы берілгендерді өңдеуде автоматтандырылған
жүйені күнделікті қолдану барысында берілгендерді енгізу, сақтау
және шығару қажет болды. Дипломдық жұмыстың мақсаты “электрондық
оқулық құру”. Мұнда HTML тілінде Математикалық логика пәні бойынша
электрондық оқулық құрылған.

АННОТАЦИЯ

В данное время при обработке данных автоматизированной системы
используется ввод вывод и хранение данных. Цель дипломной работы
“создать электронный учебник”. Здесь выполняется создание электронного
учебника по Математической логике в языке HTML.

annotation

In the given time at data processing of the automated system the input a
conclusion and storage of the data is used. The purpose of degree work " to
create the electronic textbook ". Creation of the electronic textbook on "
to Mathematical logic " in language HTML here is carried out.
КІРІСПЕ

Сіз білетіндей екі компьютер бір желіге жалғануы үшін олар бір – бірін
түсінуі қажет. Олар бір – бірімен бір тілде сөйлесуі керек, яғни бір –
бірімен анықталған форматтағы сигналдармен алмасуы керек. Мұндай қатал
анықталған және стандартта белгіленген сигналдар форматы протокол деп
аталады. Протоколдар физикалық болып (дәрежелер және линиядағы
сигналдардың формасы, линияның өзінің параметрлері, қабылдап беретін
құрылғылар: желілік карталар, модемдер және т.б. ) және логикалық (Желі
арқылы жіберілетін мәліметтер форматы, информацияны қысудың алгоритмдері ,
кедергіден қорғау және беріктікті қамтамасыз ету, компьтерлердің атын
өзгертудің әдістері) желінің мінездері. Протоколдар төменгі дәрежелі және
жоғарғы дәрежелі болып бөлінеді. Негізінен физикалық протоколдар – төменгі
дәрежелі, ал логикалық протоколдар – жоғарғы дәрежелі болып саналады.
Жоғарғы дәрежелі протоколдарың базасын төменгі дәрежелі протоколдар
құрайды.
Сонымен IP – протоколы төменгі дәрежелі болып табылады. Ол бүкіл әлемдік
желінің электрлік параметрлерін сипаттайды және онда берілетін логикалық
сигналдардың параметрлерін көрсетеді. IP – адрес информация пакет арқылы
беріліп жатқанын және ондағы әрбір пакеттің жіберушісі мен қабылдаушысы
бар екенін бақылайды. IP протоколы өте жоғарғы дәрежелі TCP(Transfer
Control Protocol – мәліметтерді беру протоколы) протоколының базасын
құрайды. Ол кедергіден қорғаудың әдістерін анықтайды және мәліметтермен
бірге берілетін қосымша информацияны.
HTML – документтері HTTP (Hyper Text Transfer Protocol – гипертекстті
беруді жүзеге асыратын протокол) протоколын қолданып жібереді. Бұл
протокол жоғарғы дәрежедегі протокол. Өте көп мәліметтер структурасын
басқарады. Бұл протоколдың көмегімен Web – көрсеткіштер мен Web – серверлер
бір – бірімен сұхбаттасуға мүмкіндік алды. Web – көрсеткіштер
қолданушылардан документті алатын Web – сервердің адресін қабылдайды, содан
соң серверге HTTP – сұраныс жібереді. Web – сервер дисктерден сұраныс
бойынша тапсырманы іздейді және ол мәлімет табылса сол адрес сұраныс
берушіге жібереді.
Менің дипломдық жобамның тақырыбы HTML тілінде “Математикалық логика”
электрондық оқулық құру болып табылады. Мен ол үшін ең алдымен HTML ортасы
туралы барлық мәліметті жинадым, содан соң оны өңдедім, ықшамдадым. Содан
кейінгі кезекте электрондық оқулықтың лекциясын НТМL тіліне аударып, оны
да өңдедім. Содан соң барып мұны жүйелі түрде программаға енгізуге
кірістім. Ол үшін таблицалар мен фреймдер құрдым, сонымен қатар
гиперсілтемелер құрдым. Бір – бірімен байланысқан сілтемелер құрылды. Оның
әрқайсысының аты бар және сол гиперсілтеме сілтеген беттің бәріне
мәліметпен толтырдым , яғни лекция тақырыбы, тесттер деген пункттер бар.
Мысалы үшін лекция тақырыбы деген пунктінде лекция толық қамтылған және
олардың қызметтерімен таныстырылған. Және де тест деген пунктінде тест
бағдарламасының жұмыс істеу принципі ашып көрсетілген

1 HTML тілі туралы түсінік
1.1 Алғашқы Web – беттің мысалы

Ең алдымен HTML – тілін үйрену үшін мысалы бар тексттерді html
кеңейтілулері бар файлдарда сақтаймыз. Негізінен HTML – файлдардың html
немесе htm деген кеңейтілулері болады. Бірінші кеңету MS DOS – тың
мақұлдауын қанағаттандырады. Екінші сәл болса оңайырақ келеді. Екі
кеңейтуді де қолдана беруге болады. Байқағанымыздай HTML – документ адам
тіліндегідей тілде жазылады, бірақ түсініксіз сөздермен жазылады. Одан да
мысал келтіріп көрейік:
HTML
HEAD
Title
Алғашқы Web – бет
Title
HEAD
BODY
H1
Алғашқы Web – беттің мысалы
H1
P
Бұл Web – бет алғашқы құрған мысал болып табылады. Осылай кішкене беттермен
құра бастап, үйрене де түсеміз. Бұл мысалды міндетті түрде html немесе htm
кеңейтулі файлда сақтау керек екенін ұмытпаңыз.
P
BODY
HTML

Сурет *. Web – документтің дайын күйінде көрсетілуі.

Сурет * – да көріп отырғанымыздай Web – беттің көп бөлігін текст алып
жатыр. Бірақ мұнда бізге түсініксіз болып отырғаны бұл “” , “” ,
үлкен немесе кіші белгілері болып отыр. Олар не үшін керек?
Бұл сөздер тегтер деп аталады. Тегтер текстер мен текст емес элем-
енттерді форматтауға қолданылады: Графика , қосымша объектілер, Java –
апплеттер және т.б. Бір сөзбен айтқанда, тегтер тексттерді HTML документтің
ішінде форматтайды. Айталық егер сіз қандай да бір тексттің бір бөлігін
курсив түрінде белгілегіңіз келсе немесе тақырып түрінде форматтағыңыз
келсе, онда оны төменде көрсетілген сәйкес тегтер арасына қоя аласыз.
Бұл текст белгіленеді I Курсивпен I
HАл мынау тақырыпH
Бұл жерде H және H тегтері біздің мысалды бетімізде қолданылды –
сіз оны таныған шығарсыз. Бұлар бірінші дәрежелі тақырыпты білдіреді.
Сонымен қатар екінші, үшінші, төртінші, бесінші, алтыншы дәрежелі
тақырыптарды білдіретін тегтер бар. Біз мысалдарда текстті екі жұп тегтің
арасына қоямыз. Мұндай жұп тегтің түрі екеу – ақ: ашылатын және жабылатын.
Жоғарыда қарастырған мысалымызда ашылатын тегтер I және H болып
табылады, ал жабылатын тегтер – I және H . Ал мынау белгі “” –
жабылған тегтің белгісі болып табылады. Ойлап қарасаңыз жатқан логика.
Текстте қандай да бір форматтау қолдану керек болса , онда оны көрсету
керек , яғни қай фрагментке қолдану керек екенін көрсету керек.
Форматталатын тексттік фрагменттің басы мен соңын көрсету керек. Ашылған
және жабылған тегтер дәл сондай фрагменттерге көрсетеді. Жұп тегтің ішінде
тег болуы мүмкін. Төмендегі мысалды қарастырамыз.
B
Бұл жартылай қалың текст,
I ал бұл және курсивті
I . B
B тегі текстті жартылай қалың етіп белгілейді. Бұл тегтің ішінде және
бір жұп тег бар, ол курсивті етіп белгілейді. Бұл дегеніміз B және I
тегтеріндегі текст тек қана жартылай қалың емес, сонымен қатар курсивті
болып та белгіленеді. I тегі B тегінің ішінде жатыр деп айтады. Web –
көрсеткіш мұны жақсы түсінеді, ненің неге екенін, сөйтіп текстті дұрыс етіп
шығарады. Егер сіз былай етіп істесеңіз:
B
Бұл жартылай қалың текст,
I ал бұл және курсивті
B .I
сізді ол танымауы да әбден мүмкін. Бір сөзбен айтқанда,әрбір ашылған тегке
жабылған тег сәйкес келуі керек. Жоғарыда қарастырылғандай қателіктің
тууына жол бермеуіңіз керек.Әйтпесе сіздің бетіңіздің істемеуі әбден
мүмкін.
Тегтер салыну дәрежесі бойынша ажыратылады.Жоғарыда көрсетілген мысалда
B тегі бірінші дәрежелі салынуда болды, ал I тегі екінші болды.
Ең алғашқы тег кейінгі ішіндегі тегке ата – ана(родительским) , ал
іштегі тег оның баласы (дочерной) болып табылады. Сонымен қатар баласы
басқа ішіндегі тегтерге ата – ана (родительской) бола алады. Біздің
мысалда I тегі B тегінің баласы (дочерный), ал B тегі BODY
тегінің баласы (дочерный ) болып табылады, яғни ол I және B -
ға да ата – ана (родительской) бола алады. Сондай – ақ жалғыз тегтер де
болады. Мысал ретінде текстке сурет қоя алатын тегті – IMG айтуға
болады. Документке сурет қою үшін тексттік фрагменттің шекарасын көрсетудің
керегі жоқ, тек қана суретті қоятын орынды көрсетсе жеткілікті болады.
Сонда да HTML – дің көптеген тегтері жұп болып келеді. Ал енді P және
P тегтері не үшін керек деп сұраңыз? Олар арнайы текстті көрсетеді,
листингке , тақырыптарға қатысы жоқ, яғни тексттің бөлек абзацы басқа осы
сияқты абзацтардан бөлек кеңістікті. Мысал үшін тексттің жалғыз абзацын
екіге бөліп көрейік, не шығар екен. Төмендегі мысалға қарайық. Бұл мысалды
кез-келген *.html кеңейтілуі бар файлда сақтаймыз.

Сурет 2. абзац тегін форматтау .

1.2 ТЕКСТТЕРДІ ФОРМАТТАУ

HTML – дің негізін қарастырдық, енді нақты тегтерге және олардың
мүмкіндіктерін қарастырайық. Ең алдымен қарапайым текстті форматтауды
қарастырамыз. Оның мүмкіндігі көптеген текстік процессорлардың аналогы
болып табылады. Қарапайым текстті жұп тегтің BODY және BODY арасына
орналастырса жеткілікті. Web – көрсеткіш жоғарыдағы мысалдар сияқты
терезеден көрсетеді. Егер бөлек символдарды бөлек түспен немесе бөлек етіп
белгілегіңіз келсе, онда HTML сізге сәйкесінше тегтерді ұсына алады.
Таблица 1.1 – ден олардың ең негіздерін қарастыра аламыз.

Тегі Сипаттама
B ... ... ... ... ...B Жартылай қалың текст.
BIG ... ... ... ...BIG Текстті стандартты шрифттен үлкен

қылып көрсету.
BLINK ... ... ...BLINK Жылжымалы текст. Бұл тегті тек қана
Netscape Navigator ғана қолдай алады.
I ... ... ... ... ... I Курсив.
SMALL ... ... .SMALL Текстті стандартты шрифтен кіші қылып
көрсету.
STRIKE ... ... .STRIKE Қаралау шрифт.
SUB ... ... ... ...SUB Жоғарғы индекс.
SUP ... ... ... ...SUP Төменгі индекс.
TT ... ... ... ... .TT Моноенді шрифт. Моноенді шрифт деп
барлық символы бірдей енді болатын

шрифтті айтады.
U ... ... ... ... ...U Асты сызылған текст

Кесте 1.1 Символдарда форматтау тегі

Мына тегтерді қолданып бірнеше мысал құрайық.
B Жартылай қалың текст B
BIG Үлкен
BIG және
SMALL
кіші
SMALL
Судың химиялық формуласы – HSUP2SUP0
Тегтердің бірнешеуінің бірі FONT және FONT жұбы болып табылады.
FONT және FONT тегтері шрифттің түсі мен өлшемдерін анықтап
береді. Олар мынадай күйде болады.
FONT [FACE=”{Шрифттің аты}”] [SIZE=”{Шрифттің өлшемі}”]
[COLOR=”#{Шрифт түсінің коды}””{Түстің аты}”]
FONT
Сіз көріп тұрғандай бұл тегтің атрибуттар деп аталатын қосымша
параметрлері бар. FONT тегінің атрибуттары өте көп, бірақ біз олардың
тек негізгі үшеуін ғана қарастырамыз. Бұл атрибуттар шрифттің керекті
параметрлерін береді. Есте сақтаңыз, олар тек ашылған тегте ғана
көрсетіледі, керісінше болуы мүмкін емес.
Атрибут FACE шрифтің түрін береді. Мысалы “Arial” немесе “Courier New”.
Берілген түрдің аты жақшаның ішінде теңнен соң жазылады. Бірден бірінен
соң бірін үтір арқылы беруге болады.
Атрибут SIZE шрифттің өлшемін береді. Web – көрсеткіш әртүрлі шрифттің
тек қана жеті өлшемін көрсете алады. Бұл өлшемдер 1 – ден 7 – ге дейін
өсуі бойынша нөмірленген.
Атрибут COLOR сіздің текстіңізді түрлі түске бояйды, бірақ
кемпірқосақтың барлық түсімен емес. Себебі әрбір компьютерде бірдей
көрінбеуі мүмкін, яғни әр компьютердің бейнекартасы әртүрлі болуы мүмкін.
Сондықтан бір жүйеге келтірген.

1.3 ТАҚЫРЫПТАР МЕН АБЗАЦТАРДЫ ФОРМАТТАУ және ТІЗІМДЕР

Біз осы уақытқа дейін HTML – дің ішіндегі жеке символдар мен сөздерді
форматтауды қарастырдық. Көбіне қарай жүгіруге тура келеді, яғни қандай да
бір блок тексттің қалай форматталатынын қарастыруымыз керек. Кейбір жұп
тегтердің тексттік блокқа жауап беретінін біз қарастырғанбыз. Бұлар
H1 – H6 әр дәрежелі тақырыптарды форматтайтын тегтер болып табылады
және сонымен қатар оларға сәйкес жабылатын тегтер мен P қарапайым абзац
тегі.
Тег Hx ... ...Hx , x – 1 – ден 6 – дейінгі сандар. Олар тақырыптың
дәрежесін білдіреді. Ондағы текстті сәйкесінше тақырып дәрежесіне
айналдырады. Web – көрсеткіш тақырыптарды үлкен шрифтпен көрсетеді , яғни
қарапайым тексттен ерекше етіп көрсетеді.
Тег P ... .P тексттерді бөлек – бөлек абзацтарға бөледі. Онда мынадай
атрибуттың болуы мүмкін: ALIGN=”leftcenterright”, абзац тексттерінің
туралануына мүмкіндік береді. Мұндағы үш мәннің бәрі қолданылады: left,
center және right , сәйкесінше сол жақтық , ортаңғы және оқ жақтық
туралауды білдіреді. P ALIGN=” center ” Бұл текст ортаға тураланған P
HTML – дегі тізімдерді форматтауды да қарастырсақ артық кетпес деп
ойлаймын. Тізім – бұл тексттегі абзацтардың реттелген, белгілі бір
символдармен белгіленген түрлері: маркирлік және нөмерлік. Маркирлік
тізімнің мысалы төменде көрсетілген.
□ Бір;
□ Екі;
□ Үш.
Ал мынау нөмерлік тізім:
□ Бір;
□ Екі;
□ Үш.
HTML – маркирлік тізімді қалай құрса, нөмерлік тізімді де солай
құрастыра алады. Бұл екі түрлі тізім практика жүзінде бірдей, керек десеңіз
сәйкес тегтер арқылы құрылады. Маркирлік тізімде UL және UL жұп
тегтерінің арасына текстті орналастырса жеткілікті. Ал нөмерлікте OL
және OL тегтерінің арасына.Тізімнің әрбір қатары тег болып саналады.
LI.
UL
LI бір;
LI екі;
LI үш;
UL
LI тегі өте сезікті болып көрінеді. Себебі жоғарыдағы мысалда
LI жабылған жұбы жоқ. HTML – оны керек етпейді. UL тегінің
тізімдегі көріністерді басқаратын атрибуты бар:
UL [ COMPACT ] [ TYPE=”disccirclesquare”] ... ..U
COMPACT атрибуты Web – көрсеткіште тізімді жақсы және шағын етіп
көрсету үшін қолданылады.
TYPE атрибуты тізім белгіленетін белгіні орнатады.Мұнда оның үш мәнінің
біреуі қолданылады. Олар сәйкесінше іші боялған шеңбер, іші боялмаған
шеңбер және төртбұрыш деп бөлінеді. Егер бұлардың ешқайсысын таңдамасаңыз
Web – көрсеткіш тізімді іші боялған шеңбермен белгілейді. Бұл атрибутты
LI тегі қолдайды. Осылай бөлек – бөлек, әртүрлі тізімдерді форматтауға
болады. Енді OL және OL тегтерін қарастырайық. Бұл мәселе туралы
жоғарыда айтылып өтілген сияқты. Бұл да нөмірленген тізім сияқты беріледі.
Мұндағы айырмашылық тек тегтердің ішіне жазылатын атрибуттарында ғана болып
саналады. Олар міндетті түрде көп.
OL [COMPACT ][TYPE=”AaIi1”] [START=”{Нөмір}”]
... ... ... ... ..
OL
Нөмерлік тег те тізімнің TYPE – атрибутын қолдайды. Ал қазір оның мәні
өзгереді. Бұл атрибуттың форматы мына түрде болады.
TYPE=”AaIi1”.
❖ Тізімді үлкен латын алфавиттерімен белгілейді.
❖ Кіші латын алфавиттерімен белгілейді.
❖ Үлкен рим цифрларымен белгілейді.
❖ Кіші рим цифрларымен белгілейді.
❖ Арабша цифрлармен белгілейді.
Егер бұл атрибуттардың ешқайсысы таңдалмаса, онда автоматты түрде араб
цифрларымен белгіленеді.

1. 4 ГИПЕРСІЛТЕМЕЛЕР түрлері және
ГРАФИКАНЫ ҚОЮ ТЕГІ

Осы уақытқа дейін тексттер туралы айтқанымыз жетер. Енді бір қиынына
қарастырып көрсек қайтеді? Мысалы үшін гиперсілтемелер туралы.
Дәл осы гиперсілтемелер барлық HTML – документтерді бір – бірімен
байланыстырып, электронды шылауға (паутина) байланыстырды. Осының көмегі
арқылы жеңіл түрде дүние жүзіне компьтердің қасынан кетпей саяхат қыла
аламыз. Гиперсілтемелер және олардың бір – бірімен байланысын қарастырып,
түсіну үшін ең алдымен интернет адрес туралы түсінік алуымыз керек. Ал енді
төменде гиперсілтемелерден алшақтап интернет протоколдары туралы
қарастырамыз.
Жоғарыда айтылғандай Web – серверден қандай да бір HTML – документті
алу үшін оған документтің аты мен клиенттік компьтердің адресі қамтылған
HTTP – сұраныс жіберу қажет. Сонымен қатар Web – көрсеткіштер HTTP –
сұранысты қолданушы керекті сервердің адресін енгізгеннен кейін өзі–ақ
жіберетінін білгеніңіз жөн. Содай–ақ гипертексттің ішінде өзінен басқа
бетке өткізеті гиперсілтемелердің де бар екенін естен шығармаған жөн.
Гиперсілтеме – бұл HTML–дің арнайы тегі. Онда параметр ретінде керекті
документтің адресі болады. Төменде гиперсілтеменің тегінің форматы
көрсетілген:
A HREF=”{Интернет – адрес }” ... ... ..A
Келіңіз, бұрын құрылып қойылған беттерге гиперсілтеме жасап көрейік.
HTML
HEAD
TitleМысалдарды тізбелейтін бет Title
HEAD
BODY
H1 Мысалдарды тізбелейтін бетH1
UL LIA HREF=”0.1.html”Қарапайым Web - бет A
LIA HREF=”1.1.html”Екі параграфты Web - бет A
LIA HREF=”1.2.html”Тегі бар Web - бет A
LIA HREF=”1.3.html”Тізімдер A
LIA HREF=”1.4.html”Тізімдерді анықтау A UL
BODY
HTML
Графикалық суретті гиперсілтемеге айналдыру өте оңай десек те болады. Ол
үшін сол баяғы A тегі қолданылады.
A HREF=www.coolsite.ru
IMG SRC=www.coolsite.ruimagesbanner.g if A
Web – бетке графикалық көріністер жалғыз IMG тегінің көмегімен іске
асады.
Төменде оның форматы көрсетілген.
IMG SRC=”{Суреті бар файдың адресі}” [WIDTH=”{Ені}”]
[HEIGHT=”{Биіктігі}] [ALT=”{Альтернативті текст}”]
[BORDER=”{Шекараның қалыңдығы}”]
[ALIGN=”leftrighttoptexttopmidd leabsmiddlebaselinebottomabsbot tom”]
[VSPACE=”{Вертикаль бойынша текстке дейінгі аралық}”]
[HSPACE=”{Горизонталь бойынша текстке дейінгі аралық}”]
Көріп отырғандай бұл тегтің атрибуты өте көп десек те болады. Шошып
кетпеңіз мұндағы атрибуттардың ең негізгісі SRC, яғни суреті бар файлға
интернет – адрес береді. Бұл адрес қысқаша түрде және толық сервердің
адресі көрсетілуі де мүмкін.
IMG SRC=www.graphics - for - all.netcat1cat2cat3file1.gif
IMG SRC=”folder1folder2file2.gif”
WIDTH және HEIGH атрибуттары суретке пиксел түрінде оның ені мен
биіктігін өзгертуге жол береді.
Border атрибуты суреттің жиегінің қалыңдығын береді. Ол пиксель түрінде
беріледі.
ALIGN атрибуты суреттің орналасуына жауап береді. Ол төмендегідей
мәндерді қабылдауы мүмкін.
• Left – сурет сол жақ бетте орналасады, ал текст оның оң жағында;
• Right – сурет оң жақ бетте орналасады, ал текст оның сол жағында;
• Top – сурет жоғарғы ағымдық тізіммен түзуленеді;
• Texttop – сурет ең жоғары тұрған символ бойынша түзуленеді;
• Middle – суреттің ортасы тураланады;
• Absmiddle – суреттің ортасы ағымдық беттің ортасымен тураланады;
• Baseline – суреттің астыңғы жағы тураланады;
• Bottom – суретті төменгі жағы ағымдық бетпен тураланады;
• Absbottom – суреттің төменгі жағы ағымдық беттегі ең төменгі символмен
тураланады;

1. 5 ФИЛЬМДЕР. ФОНДЫҚ МУЗЫКА және БЕТТЕРДІҢ ПАРАМЕТРЛЕРІн ТУРАЛАУ

Сіз Web – бетте суретті орналастыруды үйрендіңіз. Келесі бір қадам
жасасаңыз – бейнероликтер туралы көп мәлімет аласыз. Көзіңізге елестетіп
көріңі қандай да бір сайтқа кірдіңіз де, кино көріп отырсыз. Мысалы төменде
қараңыз:
IMG SRC =”{Статикалық суреттің адресі}”
[DYNSRC=”{видеофильм файлының адресі}”]
[LOOP=” – 10{Қайталану саны}”]
Internet Explorer және тағы да бір мүмкіндікті иемденеді: Ол Web – бетке
фондық музыканы ендіруге мүмкіндік береді. Ол егер сол бетті қолданушы
ашқан жағдайда іске қосылады, яғни музыка тыңдай аласыз. Ол тегтің
көмегімен іске асырылады. Ол төменде көрсетілген:
BGSOUND SRC=”{аудиофайлдың адресі}” [BALANCE=”{Стереобаланстың мәні}”]
[LOOP=” – 10 {Қайталану саны}”] [VOLUME=”{Дыбыстың жоғарлатқыш}”]
SRC атрибуты фондық музыкамен қосылатын аудиофайлдың адресін көрсетеді.
Бірақ ескеретін бір жайт бар, ол мынада аудиофайлдың форматы мынадай болуы
керек: WAV және MIDI .
BALANCE атрибуты дыбыс қорегінің кеңістіктегі жағдайын көрсетеді.
LOOP атрибуты бізге белгілі , яғни ол аудиороликтің қайталану санын
көрсетеді дейді. Егер мәні ретінде -1 немесе 0 болса, онда бұл музыканың
қайталануы шексіз болады.
VOLUME атрибуты ойналып жатқан өлеңнің дыбысын жоғарылатады.
Көптеген Microsoft Word дәрежесіндегі текстік процессорлар беттің
әртүрлі түстегі фонын ұсынады. Сіз виртуалды бетті тек ақ түспен емес,
түрлі-түсті етіп, тіптен фон ретінде қандай–да бір суретті қоюыңызға
болады. Ия, бұл әрқашанда Web – бетті әдемі ете бермейді , бірақ кейде
фонды өзгертіп тұру өте пайдалы. HTML – аналогты түрін ұсынады. Сіз беттің
фонын өзіңізге белгілі BODY тегінің атрибуттарын пайдалана отырып
өзгертуіңізге болады. Сонымен қатар тексттің түсін және гиперсілтемелердің
түсін өзгертуге болады.
BODY тегінің форматын оның барлық атрибутымен мысал ретінде көрсетейік.
BODY [BACKGROUND=”{фондық сурет файлыың адресі}”]
[BGCOLOR=”{беттің фонының түсі}”] [TEXT=”{тексттің түсі}”]
[LINK=”{гиперсілтеменің түсі}”]
[VLINK=”{Қолданылған гиперсілтеменің түсі}”]
[ALINK=”{активті гиперсілтеменің түсі}”]
[BGPROPERTIES=”fixed”]
[LEFTMARGIN=”{сол жақ шекара}”] [RIGHTMARGIN=”{оң жақ шекара}”]
[TOPMARGIN=”{Жоғарғы шекара}”] [BOTTOMMARGIN=”{Төменгі шекара}”]
[SCROLL=”yesno”]
BODY
BACKGROUND атрибуты беттің фондық толуына сурет файлының адресін береді.
Егер суреттің геометриялық өлшемі беттің өлшемімен сәйкес келмесе, онда
сурет бірнеше рет қайталанып мозайка тәрізді болады.
BGCOLOR атрибуты беттің фонының түсін береді.
TEXT тексттің түсін береді.(Егер таңдамасаңыз, онда автоматты түрде қара
түсті таңдайды).
LINK , VLINK және ALINK атрибуттары барған , бармаған немесе активті
гиперсілтемелердің түсін береді. Активті гиперсілтеме дегеніміз – ол
тышқанмен үстіне апарған кездегіні айтады.
BGPROPERTIES атрибуты тек Internet Explorer ғана қолдайды. Оның жіберілген
Fixed мәні фондық суретті қыстыруға көмек береді.
LEFTMARGIN , RIGHTMARGIN, TOPMARGIN және BOTTOMMARGIN атрибуттары да тек
Internet Explorer ғана қолдайды және сәйкесінше оң жақ, сол жақ, жоғарғы
және төменгі жақтарының аралықтарын береді. Мән пиксел түрінде беріледі.
SCROLL атрибуты егер Web – бет Web – көрсеткішке симаған жағдайда оны
барынша сидырып көрсетуге ұмтылады. Бұл үшін оған NO мәнін беріңіз. Ал егер
керісінше Yes мәнін берсеңіз барлығы керісінше болады.

1. 6 ФРЕЙМДЕР туралы түсінік және
ТАБЛИЦАЛАР түрлері

Фреймдер барлық уақытта Web – дизайнда нақты революция тудырып жүрді.
Фреймдерді қолдану өте ыңғайлы және сонымен қатар ол Web – бетке сән
береді. Оны қолданып Web – бетті бірнеше кіші бөлікке бөлуге болады.
Сонымен фреймдер қолданылады екен және өте жиі. Фрейм дегеніміз не? Ол
жоғарыда айтып өткендей, жалпақ тілмен айтқанда Web – көрсеткіштегі бірнеше
терезелерге бөлінген және оның әрқайсысы бөлек Web – бетті көрсетеді. Бұның
ең жақсы жері мұнда егер гиперсілтеме болса онда тек сол гиперсілтеменің
терезесі түрткен кезде өзгеруі мүмкін да қалған терезелер, яғни фреймдер
әрқашан да өз түрін өзгертпей тұруы мүмкін.
Төмендегі мысалға көңіл аударыңыз:
HTML
HEAD
TITLEФреймдерді қолданайық TITLE
HEAD
FRAMESET ROWS=”50,*”
FRAME SRC=”1.7.header.htm”NAME=”frmHeader ”
FRAMESET COLS=”100,*”
FRAME SRC=”1.7.contents.htm” Name=”frmContents” .
FRAME SRC=”1.7.1.htm” Name=” frmBody”
FRAMESET
FRAMESET
HTML
Мынаған көңіл аударыңыз, жоғарғы мысалда BODY - дің жұп тегінің орнына
мұнда FRAMESET тегінің жұбы қолданылуда. Ал енді тақырып бетін құрайық:
HTML
HEAD
TITLE
Тақырып
TITLE
HEAD
BODY TEXT=”Blue”
H1
Фреймдермен сайт құру
H1
BODY
HTML
Енді төмендегі жоспар бетіне қараңыз онда да қызықты нәрселерді табуыңызға
болады:
HTML
HEAD
TITLE Жоспар TITLE
HEAD
BODY
pA HREF=”1.7.1.htm” Target=”frmBody” бет 1Ap
pA HREF=”1.7.2.htm” Target=”frmBody” бет 2Ap
pA HREF=”1.7.3.htm” Target=”frmBody” бет 3Ap
BODY
HTML

Басында HTML – ешқандай да таблицаларды ешқандай түрінде
қолдамаған.Алғашында Web – дизайнерлер бұл шешімі жоқ сияқты жағдайдан
шығудың амалын іздеумен болды. Олар PRE және PRE тегтерінің арасына
арнайы форматтағы тексттерді салып қиналған еді. Ал қазір олар мұндай
мәселеден құтылды, олар енді кез –келген түрдегі кестені құра алады және еш
қиындықсыз. Қазіргі кезде таблица тек қана мәліметті көрсету үшін емес ,
сонымен қатар Web – бетті әшекелеудің бір элементі ретінде қолдануға
болады. Таблицаның көмегімен тексттік фрагменттерді және суреттерді
позициялауға болады.
Сіздің ең бірінші таблицаңыз өте қарапайым болады: сондағысы бірнеше
қатар мен баған ғана және бұл көбейту таблицасы болады. Ал енді бұл
таблицаны 14.htm деген атпен сақтайық.
HTML
HEAD
TITLEКөбейту таблицасыTITLE
HEAD
BODY
H1Көбейту таблицасы (1-ден 5-ке дейін)H1
TABLE BORDER=”2”
TRTDTDTD1TDTD2TDT D3TDTD4TDTD5TDTR
TRTD1TDTD1TDTD2TD TD3TDTD4TDTD5TDTR
TRTD2TDTD2TDTD4TD TD6TDTD8TDTD10TDTR
TRTD3TDTD3TDTD6TD TD9TDTD12TDTD15TDTR
TRTD4TDTD4TDTD8TD TD12TDTD16TDTD20TDT R
TRTD5TDTD5TDTD10TD TD15TDTD20TDTD25TD TR
TABLE
BODY
HTML
Міне бізде жоғарыдағыдай таблица пайда болды .Түріне қарасаң әжептеуір
сияқты өзі. Әрине енді өте әдемі деп айта салу қиын , бірақ мұнда ең басты
мақсат мұның құрылу принципін үйрену. Ал оны әшекейлеуді қашан да болса
үлгереміз. Біздің қарапайым деген таблицамыздың құрылымы өте қиын, яғни
мұнда бірінің ішіне бірі салынған тегтердің қиын көпдәрежелі структура. Ең
алдымен таблица Table және Table тегтерімен анықталады. Ал оның
қатарлары TR және TR тегтерімен анықталады. Әрбір қатардың ішіне
ячейкалар орын алады , яғни ол TD және TD тегтерімен іске асады.
Егер жоғарыдағы мысалға қарасаңыз мұның бәрін көресіз. HTML – да қарапайым
таблица құру өте оңай , бірақ бір ғана мәселе бар, ол бір біріне кірген
тегтерді теру.

Таблицаның тегі келесідей формсатта болады:
TABLE [BORDER=”{Рамканың қалыңдығы}”]
[CELLPADDING=”{шекара мен ұяшықтың арақашықтығы}”]
[CELLSPACING=”{ұяшықпен арақашықтығы}”]
[WIDTH=”{Таблицаның ені}”] [HEIGHT=”{Таблицаның биіктігі}”]
[ALIGN=””] [BGCOLOR=”{Таблица фонының түсі}”]
[BORDERCOLOR=”{Рамканың түсі}”][BACKGROUND=”{Фондық суреттің адресі}”]
[FRAME=”noneabovebelowhsideslhs rhsvsidesvsidesbox”]
[RULES=”nonerowscolsall”]
TABLE
Ал енді осы тегтің барлық атрибуттарын қарастырайық.
BORDER атрибуты таблицаның рамкасының қалыңдығын пиксел түрінде береді.
CELLPADDING атрибуты рамка мен ячейка арасындағы кеңістіктің өлшемін
пиксел түрінде береді.
CELLSPACING атрибуты таблица ячейкасы мен бос кеңістік арасындағы аралықты
пиксел түрінде береді.
Width және Height атрибуттары таблицаның өлшемін береді.
BGCOLOR және BACKGROUND атрибуттары сәйкес фонның түсі мен және таблица
үшін фондық суреттің адресін береді.
2 Html тілінде Математикалық логика пәнінен электрондық оқулық құру
2.1 индекс бет

Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы HTML ортасында Математикалық логика
пәнінен электрондық оқулық құру. Бағдарлама екі тілде (қазақша және орысша)
құрылды. Оны сіз 1-суреттен байқайсыз. Индекс бет қазақша және орысша
тарауды ашатын екі сілтемеден тұрады.

1-сурет. Индекс бет

Егер сіз қажетіңізге қарай Математикалық логика немесе Математичес-
кая логика сілтемелерін шертсеңіз, сәйкесінше тілдегі оқу материалын
аласыз. Бізге керегі қазақ тіліндегі оқулық болсын делік. Төменде
көрсетілген сурет сұранысымыздан кейінгі ашылған терезе (2-сурет. Мазмұн
беті)

(2-сурет. Мазмұн беті)

Мазмұн терезесінде тоғыз сілтеме қарастырылған (2-сурет. Мазмұн
беті). Оның біріншісі әрине оқулықтың Кіріспе бөлімін ашады, одан әрі
сілтеменің атына қарай бөлімдерді ашады. Біз осы сілтемелердің 1,2,6,7,8-
шілерін қарастырайық. Сонымен сілтеме №1 ол 3- сурет Кіріспе

3- сурет Кіріспе
Аталып өткен терезені құрудың мен ең оңай жолын қарастырып жасадым: MS WORD-
та терілген дайын материялды өңдеп Файл мәзірінен WEB-парақ түрінде
сақтау параметрін таңдап, дайын болған HTML құжатқа сілтеме жасадым. Одан
кейін де электрондық оқулықтағы лекция парақтарына да осылайша A
HREF=”*.html” A сілтемге тегін қойдым. Бұл менің уақытым мен күш-
жігерімді үнемдеуіме мүмкіндік туғызды

4-сурет. Тараулар терезесі

Келесі сілтеме ашатын терезе Тараулар терезесі деп аталады. Бұл бет
фреймдік құрылым болып табылады. Көрініп тұрғандай фрейм екі терезеден
тұрады: Лекция мазмұныжәне Лекция материялы. Бірінші аталған WEB парақ
сол жақта орналасқан, және де лекция тақырыптарына сілтемелер
қарастырылған. Оның кез келгенін шертсеңіз оң жақ бетте сол лекцияға
сәйкесінше оқу материялының терезесі шақырылады. Лекция мазмұны
терзесінің соңғы жағында тікелей Мазмұн немесе Индекс беттерге өтетін
екі бағдар көрсеткіш бар.

2. 2 ТЕст терезесі

Сонымен қатар әр тарауға тақырыбына байланысты Тест бағдарламасы
құрылған.

4а сурет. Тест терезесі

Тесттің жұмыс жасау принципі Жалпы курс бойынша тесттер терезесімен
бірдей(5-сурет), тек бір ғана айырмашылығы бағаланған соң келесісі болып
бірінен соң бірі төрт терезе ашылмай, бір ғана тереземен шектелген. Яғни
сіз әр тарау бойынша жеке-жеке тест тасырар болсаңыз тек бес сұраққа ғана
жауап бере аласыз.

5-сурет. Курс бойынша тест

6-сілтеме Курс бойынша тест деп аталған (5-сурет). Яғни сіз бұл
бағдарламада жалпы өтілген төрт тарау бойынша өзіңіздің білім деңгейіңізді
тексере аласыз. Жоғарыда айтылып өткендей мұнда сіз жиырма сұраққа жауап
беруіңіз тиіс, яғни әр Тест бетінде бес сұрақтан тұратын төрт WEB бетті
ашасыз. Тесттің сіздің жалпы курс бойынша алған біліміңіздің бағалауы бес
баллдық бағалау шкаласынан тұрады. Сонда есептесек сіз әрбір тарауда бес
деген баға ұмтылсаңыз мұнда жиырма балл жинауыңыз керек. Сізге сәттілік
тілеймін.

6-сурет. Әдебиеттертерезесі
6-суретте жетінші сілтеме Әдебиеттер терезесінің көрінісі. Мұнда сіз
оқулықтағы лекция мен тест сұрақтарының материялдарының қайдан алынғандығы
жөнінде мәлімет аласыз.
WEB беттің жасалу технологиясын Кіріспе терезесінің жазылу жолын еске
түсірсеңіз жеткілікті(3-сурет)

7-сурет. Бағдарлама туралы

Қарастырайын деп отырған ең соңғы WEB-парақ ол-Бағдарлама туралы. Егер
сіз электронды оулықтың қасиеті, авторлары туралы білгіңіз келсе, осы
жерден мағлұмат ала аласыз. Және сізді осы бағдарлама жайында бір нәрсе
қызықтырса немесе ұсынысыңыз болса көрсетілген телефон арқылы
хабарласуыңызға да болады

3 экономикалық бөлім
3.1 Жүйені құруға және еНгізуге кеткен шығын есептеулері

HTML тілінде Математикалық логика пәні бойынша электрондық оқулық құру
туралы дипломдық проектісі техникалық-экономикалық көрсеткіштерге сүйене
отырып жасалынды. Бағдарламалық қамтамасызданудың натуралдық эффектісі
келесі көрсеткіштерден тұрады:

- бағдарламалық қамтамасыздануға кететін капиталды шығындар;

- жылдық эксплуатациялық шығын экономиясы;

- бағдарламалық қамтамасыздануға кеткен капиталды шығындар;

Жүйе шығындарының құрылу есебі келесі формула арқылы есептелінеді:

С = Сктс + Салг + Сотл + Свн,
Сктс – техникалық құралдар комплексіне кеткен шығындар;
Салг – алгоритмді құруға кеткен шығындар;
Сотл – жазуға және жөңдеуге кеткен шығындар;
Свн – еңгізуге кеткен шығындар;
1) Техникалық құралдар комплексіне кеткен шығындар
Сктс = Скомп. + Сприн. + Сббп,
Скомп. = 45500 тенге – компьютер бағасы
(Intel Pentium ІІІ 700RAM 128 MbHDD 20 Gb CD-ROM 52X Monitor 15");
Сприн. = 37500 тенге – принтердің бағасы
(SAMSUNG ML-1210, A4, 8ppm, 600*600dpi, 2MB, 20 pages в мин);
Сббп = 46000 – питания блогы STI K 600 UPS;
Сктс =129000
2) Алгоритмді құруға кеткен шығындар есебі
Салг = Зп.разр.*Кол.*В + От
мндағы
Зп.разр.=1500 тенге–құрушының еңбек ақы мөлшері;
Кол. = 1 – алгоритмді құрушылар саны;
В = 7 дней - алгоритмді құруға кеткен уақыт;
От = 10% - программисттің әлеуметтік сақтандырылуына кеткен айлық
мөлшерінің бөлімі;
Бұдан келесі есептеу келіп шығады:
Салг = 1500*7+1050=11550
Салг =11550
3) Бағдарлама жазу мен жөңдеуге кеткен шығындар:
Сотл. = Котл. + Кз.п.,
мұндағы
Котл. – бағдарламаны жөңдеуге кеткен машиналық уақыт;
Кз.п. – бағдарлама жазумен айналысатын программисттің төлем ақысы;
q = 150 теңге – машиналық уақыттың бағасы.
Квн = 7*10*150 = 10500 теңге
Квн =10500 теңге
б) Кз.п. = Км * Оразраб.*Кол. + отч.,
мұндағы
Км = 25 күн –құруға кеткен күндер саны;
Оразраб. = 1500 тенге – программисттің бір күн ішіндегі айлық мөлшері;
Кол. = 1 адам. – бағдарлама құрушылар саны; отч. = 10% бағдарлама
құрушының айлық мөлшерінің бөлігі;
з.п. = 25*1500+7800=45300 сонда:
Сотл. = 1500+45300=46800
Сотл. =46800
4) бағдарлама еңгізуге кеткен шығындар
Свн = Квн + Зп.вн.
мұндағы
Квн. – еңгізуге кеткен машиналық уақыт;
Зп.вн. – еңгізу кезіндегі программисттің айлығы.
а) Квн – есептелуі келесі түрдей болады:
Квн = К * d * q,
мұндағы
К = 5 - бір күнде ЭЕМ мен жұмыс істеуге кеткен уақыт;
d = 18 күн – ЭЕМ-да жұмыс істеуге кеткен күндер;
q = 150 теңге – машиналық уақыт бағасы.
Квн = 5*18*150=13500
Квн =13500
б) Программисттің еңгізу уақытындағы айлығы келесі формуламен
есептелінеді:
Зп.вн. = Квн. * d Д + отч.,
мұндағы
Квн. = 18000 тенге – программисттің еңгізу уақытына кеткен айлық мөлшері;
d = 18 күн – ЭЕМ мен жұмыс істеуге кеткен күндер;
Д = 25 күн – бір айға кеткен жұмыс күндері;
отч. = 10% - программисттің әлеуметтік-сақтандырылуына кеткен айлық
мөлшерінің бөлігі;
Зп.вн. = 18000 * 18 25+1152 = 14112
Зп.вн. = 14112
Сонда бағдарлама еңгізуге кеткен шығын келесі сумма бойынша анықталады:
Свн = 13500+14112=27612
Свн =27612
Енді алынған есептеулерден жүйені құруға кеткен шығын есептеулерін
шығаруға болады:
С = Сктс + Салг + ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.