Табиғи су ресурстарын қорғау шаралары

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Табиғи су ресурстарын қорғау шаралары

Облыстың негiзгi су көзi - Есiл өзенi. Орташа көпжылдық су ағыны 2, 23 км3 . Есiл суы жоғары минералдандырылған өзендерге жатады, бұл су жинақтық бассейнi климатының құрғақтығымен және өзендi суаратын жер асты суларының жоғары тұздылығымен айқындалады.

Облыс шегiнде өзен арнасы Петропавл және Сергеевка су қоймаларымен реттелген. Жоба бойынша екi су қоймасының толық сыйымдылығы 712, 2 млн. м3 құрайды, олардан Сергеевкалық - 693 млн. м3, Петропавлдық - 19, 2 млн. м3.

Солтүстiк Қазақстан облысы Қазақстанның өзендермен ең бай аймағы болып табылады. Мұнда аумақ ландшафтысының бөлiнбес құрамы ретiнде 3, 1 мыңға жуық кiшi көлдер саналуда. Көлдер су айдынының жалпы көлемi 340 мың га жетедi, су көлемi - 4, 5 млрд. м3 жуық.

СҚО жер асты суларының 20 жуық кен орындары саналуда, олар бұрғылау мен скважиналарды орнату жолымен елдi мекендердi сумен қамтамасыз етудiң баламалы көзi болып табылады.

Облыстың сумен қамтамасыз ету көзi болып табылатын жер үстi суларының сапасы бiрнеше учаскелерде байқау жолымен бақыланады: Есiл өз. - Сергеевка қаласы, Петропавл және екi жақты қақпақта тұйықталатын Долматово селосында.

«Солтүстiк Қазақстан гидрометеорология орталығы» ЕМК мәлiметтерi бойынша «Казгидромет» РМК, Есiл өзенi үшiншi класқа жатады - ұстамды ластанған.

2006 жылы су сынақтарында темiр, цинк, сульфаттар, мұнай өнiмдерiнiң өте көп құрамы анықталды. Темiрдiң орта жылдық концентрациясы - 0, 29 мг/л (2, 9 ШРК) құрады, ең жоғарғы 0, 85 мг/л (8, 5 ШРК), цинктiң ең жоғарғы концентрациясы су тасқыны кезiнде байқалды - 70, 7 мкг/л (7, 1 ШРК) . Одан басқа, су тасқынында нитриттiк азот, аммонийлiк азоттың ШРК ОПБ5 өсу жағдайы байқалды.

Су көздерiнiң көп санына қарамастан, облыста тұрғындарды ауыз сумен қамтамасыз ету проблемасы тұр. Осындай қорытындылар «Экологиялық паспорттарды әзiрлеу мақсатында Қазақстандағы қалалардың экологиялық жағдайына ғылыми-техникалық негiздеме» тақырыбы бойынша ғылыми-зерттеу жұмысын жүргiзудiң бiрiншi деңгей шеңберiнде «Экосервис С» ЖШС мен Атмосфералық ауаны қорғау Республикалық ғылыми зерттеу орталығымен (РҒИ) бiрге жасалған.

Өткiзiлген зерттеулер облыста, әсiресе кiшi қалаларда, тұрғындарды ауыз сумен қамтамасыз ету проблемасы тұрғандығын көрсеттi.

Шаруашылық-тұрмыстық қажеттiлiктер үшiн тұрғындармен негiзiнен жер асты және жер үстi көздерiнiң сулары пайдаланылады. Бiрақ мұндай судың сапасы жақсы емес. (5 кесте) . Топырақтардың тұздылығына байланысты құдықтардағы су iшуге жарамсыз, техникалық болып саналады. (тұзды) . Жоғары қаттылығы оны шаруашылық пайдалануға да жарамсыз деп есептеледi. Сонымен қатар, кейбiр су көздерiнен алынған су сынағының анализi ауыр металлдардың асып кетуiн көрсеттi. Тұрғындарды ауыз сумен қамтамасыз етудiң күрделi мәселесi тұрғындар ауруының өсуiне жол бередi.

СҚО МСЭҚД мәлiметтерi бойынша 2006 жылы су асты көздерiнен алынған су сынақтарының микробиологиялық көрсеткiштерi бойынша гигиеналық нормативтерге сәйкессiздiктiң жоғары пайызы Ақжар ауданында және 20% астам құрайды. Осындай көрсеткiштермен бөлiнетiн келесi Мамлют ауданы. Жер асты көздерi суларының гигиеналық нормативтерi бойынша санитарлы-химиялық көрсеткiштер бойынша Ғ. Мүсiрепов, М. Жұмабаев, Шал ақын, Қызылжар аудандары бөлiнедi, ауыз судың жақсы жағдайы Аққайың, Уәлиханов, Айыртау аудандарында байқалады. Жалпы облыс бойынша микробиологиялық көрсеткiштер бойынша су сынағының гигиеналық сәйкессiздiгiнiң орташа көрсеткiшi облыс бойынша 2, 6 %, құрайды, санитарлы-химиялық - 7, 3%.

Облыс бойынша су құбырындағы судың анализi микробиологиялық көрсеткiштер бойынша гигиеналық нормативтерге сәйкес келмейтiн проблемалары Ақжар, Айыртау, Уәлиханов аудандарында, мұнда сәйкессiздiк пайызы 4, 5-тен 5, 7% дейiн жетедi. Су құбырындағы ауыз судың гигиеналық сәйкессiздiгi бойынша санитарлы-химиялық көрсеткiштерi бойынша Ғ. Мүсiрепов, М. Жұмабаев, Тимирязев аудандары бөлiнедi, ауыз судың жақсы жағдайы Жамбыл, Қызылжар, Мамлют аудандарында байқалады (5 кесте) .

Облыстағы кiшi қалалар және аудандарымен салыстырғанда сумен қамтамасыз ету жағдайы Петропавл қаласында жақсырақ: алынған сынақтарда элементтердiң негiзгi құрамы ауыз су үшiн орнатылған гигиеналық нормаларға сәйкес келедi.

Қазiргi кезде шаруашылық-тұрмыстық және кәсiптiк ағынды сулардың орталықтандырылған тазарту жүйесi облыстық орталықта ғана бар, ол су тоғандары мен су ағындыларының қалыпқа келтiрiлген механикалық тазарту және табиғи биологиялық тазарту жүйесiмен белгiлi («Петропавл су» АҚ) .

«Петропавл Су» АҚ кәсiпорнының ағынды сулары шаруашылық-тұрмыстық, кәсiптiк және қаланың коммуналды-тұрмыстық ағынды суларынан құралатын аралас ретiнде жiктеледi.

Тиiстi жағдай болмауына байланысты, ал кейбiр жағдайларда олардың болмауына, нөсерлi канализациямен оңашаланған өндiрiстiк кәсiпорындарда, ағынды сулар әр түрлi формадағы қиын минералдандырылатын органикалық заттарды кiргiзедi, олар Есiл өзенiнiң экологиялық-санитарлық жағдайына әсер ететiн, аралас қалалық ағынды сулардың химиялық құрамын анықтайтын, мұнай өнiмдерi, синтетикалық үстiңгi белсендi заттар (СҮБЗ), майлар, сонымен қатар түстi және жиi кездесетiн металлдар қосындысы.

Тазарту кезiнде пайда болатын канализациялық ағынды сулар тұнбасының нашар жағдайы байқалады. «Петропав су» АҚ канализациясының тазарту жүйесiнде қолдану үшiн биологиялық тазарту жобасы жартылай iске асырылды. Көп жылдар бойы ылғалды тұнбаны iрiту үшiн метантенкiлер қолданылмайды, бұдан келе пайда болатын тұнба қажеттi өңдеуден өтпейдi, бұл оны келесiде екiншi рет пайдалануға мүмкiндiк бермейдi (мысалы, тыңайтқыш ретiнде) .

Осы жағдай жобада ағынды суларды ылғалды тұнбадан тазарту жүйесiн құру қажет екендiгi қарастырылған, немесе ағындыларды зарасыздандыру мен тазарту бойынша жаңадан технологияларды енгiзу керек.

Көптеген аудандық орталықтарда ағынды сулардың орталықтандырылған жүйелерi канализациялық жүйелермен ғана және ағынды суларды жинақтағыш тоғандарға, буландырғыштар, сүзу алаңына жiберумен берiлген. Көбiнесе қолданыстағы канализациялық жүйелер совет уақытында болатты құбырлардан құрылған, олар қазiргi кезде iске қосуға жарамсыз және толық ауыстыруды қажет етедi. Ерекше қауiп канализациялық жүйелердiң кейбiр учаскелерi Есiл өзенi алқабының қасынан өткiзiлген (Сергеевка қаласы, Шал ақын ауданы) немесе су объектiлерiнiң қасында орналасқан, осыған байланысты Есiл өзенi және басқа су объектiлерiнiң су ағындыларымен ластануының нашар жағдайы болуы мүмкiн. Одан басқа, шаруашылық-тұрмыстық және кәсiптiк ағынды сулар тастандылары кейбiр орталық аудандарда жинақтағыш-прудтарға барады, олар келесiде пайдаланудың мүмкiншiлiгiн жоғалтты, немесе елдi мекен сыртында тұр. Атап айту қажет, аудандық орталықтарда нөсерлiк канализациялар жоқ, олардың кесiрiнен елдi мекендер аумағының ластанған жауынды ағыны жақындағы су объектiлерiне ағады да, оларды ластайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.