Соғыстан кейінгі ирак жағдайы

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 47 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

І АҚШ САЯСАТЫ: ЛАҢКЕСТІК ПЕН ТЕРРОРИЗМГЕ ҚАРСЫ ӘРЕКЕТІ

Лаңкестік: анықтамасы, себебі, мақсаты. 11
Лаңкестікпен күрестің жаңа кезеңдері. 16
Терроризм - қатерлі саясат. 22
Соғыс алдындағы Ирак. 28
Арабтардың нағыз жойқын қаруы - мұнай31

ІІ. СОҒЫСТАН КЕЙІНГІ ИРАК ЖАҒДАЙЫ

Ирак дағдарысының маңызы34
Ирак дағдарысына Қытайдың ұстанымы41
Ирак дағдарысының сабақтары42

ҚОРЫТЫНДЫ46

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР51

К І Р І С П Е

Тақырыптың өзектілігі. ХХІ ғасырда кең өріс алып отырған басты қауіп халықаралық лаңкестік. ХІХ ғасырда лаңкестік қару ретінде саяси күресті жиі қолданған, ал ХХ ғасырда оны жеке топ емес, жекелеген мемлекеттер сыртқы елдердегі жауларын құрту үшін қолданатын болды.

2001 жылы 11 қыркүйекте АҚШ-қа жасалған лаңкестік әрекеттен соң БҰҰ аймақтық ұйымдар лаңкестерге қарсы бірігіп күрес жүргізуге келісті. АҚШ-тың лаңкестікке және жаппай қырып-жоятын қарулардың таратылуына қарсы тұру саясатын желеу етіп, басқа елдердің саясатымен санаспайтындығы көпшілікке ұнамады. Айталық, Югославия президенті С. Милошевич Босния және Герцоговина мұсылмандарын қырған кезде АҚШ бастаған НАТО оны әскери күшпен тізе бүктірді. Оған Ресей, Қытай қатты наразылық білдірді. 2003 жылы АҚШ пен Англия Иракқа қарсы соғыс ашып, Саддам Хусейнді биліктен кетірді. АҚШ-тың осы саясатына Франция, Германия, Ресей, Қытай қарсы болды.

Кіші Буш кезіндегі Америка саясаты қалыптасқан жағдайды бұзып-жаруға, басқалармен санаспауға, өз жауластарын әрқашан жұдырық астында ұстауға ұмтылуда. Әсіресе, осы бағыт 2001ж. 11 қыркүйектегі лаңкестердің АҚШ-қа қарсы жасаған шабуылынан кейін айқын көрініс тапты. БҰҰ-ның қолдауымен АҚШ өз жақтастарымен Ауғанстандағы талибандар үкіметін құлатып, онда әскер ұстауда. Буш әкімшілігі Солтүстік Корея, Ливия, Сирия, Иран, Мьянма, ОАР сияқты елдерді қысымға алып, ядролық қару жасау жөніндегі жоспарларын тоқтатуын талап етуде, оларды “лаңкестік әрекетті қолдауда және адам құқығын бұзуда” деп айыптап келеді. АҚШ әр аймақта, соның ішінде Орталық Азияда да, өзінің саяси-әскери жасақтарын күшейте түсуде. Оның саясаты, жоғарыда айтып өткеніміздей, халықаралық лаңкестікке қарсы соғыс ашып, Саддам Хусейн тәртібін жою. Буш әкімшілігі АҚШ мүддесін қорғауда тайсалмай әскери күштерін жұмсап, дүние жүзінде Америка үстемдігін тұрақтандыруға тырысуда.

2003 жылы АҚШ дегеніне жетіп, мақсатына жетті деуге болады.

МАГАТЭ (халықаралық атом қуат. қатысты агенттік) БҰҰ-ның Қауіпсіздік Кеңесі қабылдаған шешімі бойынша Ирактың ядролық, химиялық және бактериологиялық қарулар шығаратын өндіріс орындарын жоюға, кейін тіпті Ирак зымырандарын қысқартуға да құқылы болды. Иракқа қашықтығы 250 шақырымнан аспайтын зымырандар ұстауға ғана рұқсат берілді. Ал Саддам Хусейн араб елдерінің бірқатар бөлігі мен Ресей тобындағылардың көмегіне сүйенді.

2003 жылы наурыз айында АҚШ пен Англия “Ирактың жасырып қойған жаппай қырып-жоятын қаруы бар, ол дүние жүзіне қауіп төндіруде” деген сылтауды бетке ұстап, Иракқа қарсы өз әскерлерін пайдаланды. Мұны БҰҰ-ның Қауіпсіздік Кеңесі қолдай қоймады. Әйтсе де 1 мамырда АҚШ-тың әскері Бағдатқа дейін жетіп, БААС-шылдар тәртібі жойылды. Ал Саддам Хусейн қолға түсіп, ісі сотта қаралды.

Елдің 2004 жылдың басынан бері шетел әскерлеріне қарсылық қозғалысы өрістеді. 2004 жылы 28 мамырда Ирак уақытша үкіметі құрылып, билік солардың қолына берілді. Парламент құрылды. Бұдан былай елдегі жағдайды реттеуге БҰҰ-да қатысуға келісім берді.

Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Әлемде “супер держава” болып саналатын АҚШ-тың ұстанып отырған саясатының терістігін дәлелдеу және бұл соғыстың ендігі жерде халықаралық қатынастар әлеміне төндірер қаупінің зор екендігін ашып айту курстық жұмыстың мақсаты болып табылады. Аталмыш мақсаттарға жету үшін мақала, ғылыми материалдарға сүйене отырып, зерттеу мақсатынан туатын басты мынадай міндеттерге тоқталуымыз керек:

Терроризмнің қазіргі таңда алатын орнын көрсету;
Лаңкестікпен күрес шараларын көрсету;
Екі ел арасындағы шиеленістің дүниежүзіне әсерін көрсету;
Осы соғыстың халықаралық заң шеңберінде алатын орнын анықтау;
Соғыстың шығу себебін, мақсатын, маңызын, нәтижесін анықтау;
Дағдарыс сабақтарын ашып көрсету;
АҚШ-тың саясатының өзге мемлекеттер үшін қаншалықты қауіпті екенін ашып айту;
Ирактың соғыстан кейінгі жағдайына тоқталу;
Осы дағдарыстың жүру барысын картадан көрсету.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Қарастырылып отырған тақырыптың хронологиялық кезеңі жоқ деп айтуға болады. Бұл бағыттағы тарихи-монографиялық және ғылыми-методологиялық әдебиеттер қоры көп. Себебі бұл ғаламдық мәселелердің қатарына жататындықтан, осы мәселеге байланысты кітаптар, мақалалар, ғылыми зерттеулер, деректі фильмдер (кинолар) шығарылуда.

Тарихнамалық шолу. А. Әміреева, Абай атындағы АлМУ теориялық және саясаттану кафедрасының ізденушісінің “Саясат” журналының 2003 жылдың 10-нөмірінде “Лаңкестік күрестің жаңа кезеңі” атты мақаласы жарық көрді. Бұл мақалада лаңкестік тақырыбын жан-жақты қарастырып, лаңкестікпен күрестің жаңа кезеңдеріне тоқталып, жаңа кезеңдерінің ерекшеліктерін талдап өтеді. Сонымен қатар, діни экстремизм жайлы және Таяу Шығыстағы қақтығыстар жөнінде сөз қозғалады.

“Терроризм тамыры қайда және оны қалай қырқамыз?” мақаласының авторлары Р. Әбсаттаров және Ә. Отыншиева. Бұл мақалада ХХ ғасыр мен ХХІ ғасыр аралығындағы терроризмнің дамуы және ерекшеліктері қарастырылған. Антитеррорлық коалициялардың құрылуы. “Террор”, “терроризм” сөздерінің мағынасын кең ауқымда зерттеп түсіндіреді.

“Ирак дағдарысының сабақтары”. Бұл мақаланың авторы Сайын Борбасов. Ол Қазақтың ұлттық педагогикалық университеті тарих факультетінің деканы, бірнеше монографиялық еңбектердің авторы. Мына туралы жазылған: АҚШ пен Ирак арасындағы дағдарыстың шығындары; “Шөл дауыл” операциясын еске алу; Ұлыбританияның соғысқа қатысудағы мүддесі; және ең соңында АҚШ-тың Иракқа шабуылынан қандай саяси сабақтар алуға болатындығы жайлы. Негізінен алты сабағын қарастырған.

“Буштың сыртқы саясаттағы қадамы” - журналист Ержан Әбдірамановтың мақаласы. . “АҚШ-та Клинтон, Ресейде Ельцин дәуірінің аяқталуымен бірге екі держава арасындағы бұрынғы жаймашуақ қарым-қатынастың да күні батуға таянған секілді. Вашингтонның Қытайға әсіресе, Ресейге қатысты саясатынан соңғы уақыттарда сезілген ызғар кей сарапшыларды барынша пессемистік болжамдар жасауға мәжбүр етіп отыр. “Соңғы уақыт” деп отырғанымыз АҚШ-та кіші Джордж Буш президент болып сайланғаннан бергі мерзім екені ешкімге жасырын болмаса керек. ” - дейді Ержан Әбдіраманов.

Журналист Мұхтар Жанұзақұлының “Әл-Жазира” телекомпаниясының интернеттегі сайтынан /http://english. aljazeera. net/ аударған мақаласы “Арабтардың нағыз жойқын қаруы - мұнай” деп аталады. Мұнда Ирак мұнайының нысанаға іліккендігі жарияланады.

“После Саддама” - КОНТИНЕНТ журналының 2003жылғы басылымында жарық көрген мақала. Соғыстан кейінгі Ирактың жағдайы; АҚШ-тың билік жөніндегі жоспары; Ирак курдтарының өз мүдделеріне сай қойған талабы сияқты мәселелер қарастырылады.

Тағы да, ядролық қаруға байланысты келісімді және 2 кестені ұсынғымыз келіп отыр.

ЯДРОЛЫҚ ҚАРУДЫ ТАРАТПАУ ЖӨНІНДЕГІ КЕЛІСІМ

1-бап. Осы келісімге қатысушы ядролық қаруға ие әрбір мемлекет ядролық қару немесе басқа да ядролық жарылыс құралдарын ешкімге бермеуге, сонымен қатар ядролық қару мен жарылыс құрылғыларға тікелей не жанама түрде бақылау жасатпауға; кез келген ядролық қаруға ие емес мемлекетті ядролық қару немесе басқа да ядролық жарылғы құрылғыларын шығаруға немесе басқа жолдармен оларды иемденуге, сонымен бірге мұндай қарулар мен жарылыс құрылғыларына бақылау орнатуға көмектеспеу; қолдау көрсетіп, итермелемеулері керек.

2-бап. Осы Келісімге қатынасушы ядролық қаруы жоқ әрбір мемлекет ешкімнен ядролық қару немесе ядролық жарылыс қондырғыларын қабылдамауға міндеттенді…

6-бап. …Осы Келісімнің әрбір қатынасушысы ерікті түрде арада ядролық қаруларды тоқтату және пәрменді халықаралық бақылаумен жаппай және толық қарусыздандыру жөнінде келіссөздер жүргізуге міндеттенді. Мәскеу қаласында, Вашингтон мен Лондонда маусым айының бірі күні бір мың тоғыз жүз алпыс сегізінші жылы үш дана болып жасалды.

Тимербаев В. М. Россия и ядерное нераспрос-е. М., 1999. С. 354-359.

ДҮНИЕ ЖҮЗІ ЕЛДЕРІНДЕГІ ЯДРОЛЫҚ ҚАРУДЫҢ САНЫ.

(дана есебімен)

Елдер: Елдер

1990 жылдардың басына: 1990 жылдардың басына

ХХ ғасырдың соңына: ХХ ғасырдың соңына

Елдер: АҚШ

1990 жылдардың басына: 19140

ХХ ғасырдың соңына: 1 шамасында

Елдер: КСРО/Ресей

1990 жылдардың басына: 25400

ХХ ғасырдың соңына: 1 шамасында

Елдер: Ұлыбритания

1990 жылдардың басына: 300

ХХ ғасырдың соңына: -

Елдер: Франция

1990 жылдардың басына: 610

ХХ ғасырдың соңына: -

Елдер: Қытай

1990 жылдардың басына: 370

ХХ ғасырдың соңына: 434

Елдер: Үндістан

1990 жылдардың басына: -

ХХ ғасырдың соңына: 80 шамасында

Елдер: Пәкістан

1990 жылдардың басына: -

ХХ ғасырдың соңына: 15-20 шамасында

Елдер: Израйль

1990 жылдардың басына: 50-100 шамасы

ХХ ғасырдың соңына: 100-200 шамасында

Международная жизнь. 2000. №2. С. 33

Деректемелерге шолу. Ирактың айналасында болып жатқан жағдай дүние жүзілік қоғамның көңілін аулауда.

Жоғарыда айтып өткеніміздей бұл дағдарысқа байланысты көптеген материалдар бар. Соның ішінде қазіргі таңда жарық көрген кітаптар мен түсірілген деректі фильмдерге тоқталып өтсек.

Мысалы мына кітаптар: “Иракский кризис. ” М., 2002г. ; “Республика Ирак в системе международных отношений (80-е годы ХХ в. - начало ХХІв. ) . ” М., 2002г.

Енді осы кітаптың біреуін талқылап өтсек.

Авторлардың мақсаты - соңғы 2 онжылдықтағы Ирактың халықаралық қатынастағы ғаламдық және аймақтық деңгейдегі рөлі мен орнын анықтау. Олар Ирактың ұлы державалармен және көрші елдермен қатынасын мұқият зерттеді.

Кітапта маңызды орынды соңғы 20 жыл ішіндегі АҚШ пен Ирактың қатынасына мінездеме беру тақырыбын алды. Авторлар мынаны көрсетіп өткен: Персид бұғаздарына байланысты Вашингтонның саясаты жиі өзгеріп отырса да, АҚШ-тың мұнай көздерін бақылап, күннен-күнге мұнайлы аймақтарға әскери-стратегиялы күштерін орналастыру арқылы, билік жүргізуі теріс саясат екендігін. Сол кітаптың ішінде жазылған мына бір пікірді айта кеткеніміз жөн: “Политика США в отношении Ирака является ничем иным, как политикой грубого нажима и диктата, которая ставит иракский народ в бедственные, тяжелейшие социально-экономические условия. ”

Тағы да монографиясында Ирактың көрші елдермен(Түркия, Иордания, Сирия) қатынасы қарастырылып өтеді.

Енді екі деректі фильм жөнінде сөз қозғасақ. Біріншісінде мынадай жағдай түсірілген: Америка әскерлерінің өздері мынаны мойындады - “біз Иракта жаппай қырып-жоятын қарудың жоқ екенін біле тұра, оларға қарсы соғыс жарияладық. Қару астына атқылап, басып тастауды көздедік. Бұл АҚШ-тың бұрынғы саясатын ары қарай жалғастыру. ”

Бұл Ирактағы соғыс 1991 жылдан бері келе жатыр(“Буря пустыни”) . Ал ол соғыстың нәтижесі, қазіргі таңда жас балаларға қатты әсер етуде, әрине Ирак жеріндегі балаларға. Мысалы, ликимия, рак, т. б. ауруларға ушығып, салмақ аздық, өспей қалу, не болмаса ерте жетілу сияқты жағдайларды кешуде.

Американдықтар тіпті көтеріліс барысында Ирактың тұрғындарының арасында өзара қайшылықты тудыруды да жоспарлаған. Шииттер мен курдтар Буштың бағытымен жүрді.

Американдықтар британдықтармен бірігіп соғыстың жүру барысын, ондағы жерлерді картада көрсетіп, кім қай жақтан келетінін белгілеп қойған. Американдықтар Ирактың ішінде танкімен еркін жүріп, көзге түскен қарайғанды аямай қыра берді.

Екіншісінде, ОРА-574 деп аталған әскери жасақтың әрекеттері көрсетіледі. Бұл жасақ Ауғаныстанда да соғысқан. Олар Иракта соғысатынын да білді. Және оған қатты дайындалды. АҚШ әскерлері - “жасыл береттер” деп аталды. Бірақ американдықтар “жасыл береттерден” жасқанды. Себебі олардың операциясының кейбір жолдарынан бейхабар болды. Ал олар әр ұлттан құрылған болатын. Соғыс барысында американдықтар тіпті Саддам Хусейннің харонында жатақ орын ретінде қоныстанып жатты.

Бұл аз дегендей ОРА-574 әскерлерін осы соғыстан кейін басқа елдерге қарсы дайындайды.

Тақырыптың ғылыми жаңалығы. Курстық жұмыста АҚШ пен Ирак арасындағы шиеленістің түпнегізін зерттеуге талпыныс пайда болды. Осы жұмысты зерттеу барысында көптеген материалдар бір жүйеге келтіріліп, сараптамаға түсіп, жинақталды.

Курстық жұмыстың қолданыстағы маңызы. Курстық жұмысты халықаралық қатынастар, тарих, өлкетану, құқық, саясаткер, тілші мамандықтарында дайын материал ретінде арнаулы семинар, реферат, лекция, курстық жұмыстарында кеңінен қолдануға әбден мүмкіндік бар.

Курстық жұмыстың құрылымы. Кіріспе, 2 тарау, қорытынды, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

І. АҚШ САЯСАТЫ: ЛАҢКЕСТІК ПЕН ТЕРРОРИЗМГЕ ҚАРСЫ ӘРЕКЕТ.

ЛАҢКЕСТІК: АНЫҚТАМАСЫ, СЕБЕБІ, МАҚСАТЫ.

2001 жылы 11 қыркүйекте АҚШ-тағы болған зұлымдық актіден кейін лаңкестікпен күрестің бұрын тарихта болмаған жаңа кезеңі басталды. Бүкіл дүние жүзінде лаңкестік және экстремизм құбылыстары жөніндегі ұғым түбірімен өзгерді. Осы қауіп-қатерге қарсы күресте бүкіл әлемдік қауымдастықтың бірлескен әрекеті қажет болды.

Бұрын адамдар соғыс болып жатқан аймақтан қауіптенетін болса, енді кез келген жерден, кез келген уақытта қауіп-қатер күтуге болады. Оны болжап айту өте қиын. Соңғы жылдары лаңкестік және онымен күрес мәселелері туралы көптеген авторлардың, оның ішінде осы жұмыс авторының еңбектері жарық көргені мәлім. Республикда халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары “Қазіргі жағдайдағы лаңкестікпен күресу проблемалалары” атты кітапта жарық көрді. Осыған қарамастан, лаңкестікпен күрес мәселелері көкейтесті күйінде қалып отыр. Ол әлі де болса жан-жақты ғылыми зерттеуді қажет етеді. Бұл мақалада лаңкестікпен күрестің жаңа кезеңі және оның ерекшеліктері зерттеледі.

Егер ХХ ғасырдың бірінші жартысында лаңкестік құрылымдар әлемнің әртүрлі жерлерінде жеке-дара, бірікпеген қимыл жасаған болса және олар көбінесе ұлт-азаттық қозғалысы туының астында жүргізілген болса, бүгінде олардың көпшілігі ірі ұлтаралық ұйымдарға біріккен. Қазіргі кездегі коммуникация құралдары, әлемдік шаруашылықтың жаһандасуы, жаппай көші-қонның (көбінесе жасырын) көбеюі, осының бәрі ірі ұлтаралық лаңкестік ұйымдардың құрылуына алып келеді. Іске басшылықта олар идеологиялық, діни, этникалық негіздерге сүйенеді.

Лаңкестік қимылдардың жиынтығы “халықаралық лаңкестік” деген терминмен аталып, ХХІ ғасырдағы адамзаттың негізгі проблемасына айнала бастады. Көптеген эксперттердің көрсетуінше, бұл проблема - жаһандастырудың теріс жақтарының бірі.

Лаңкестіктің негізгі себептері әртүрлі елдердің экономикалық дамуының әркелкілігі, әлеуметтік жіктелудің өршуі, байлар мен кедейлер арасындағы қарама-қайшылықтардың шиеленісуі, көптеген дамушы елдерде жұмыссыздықтың көбеюі, заңсыз көші-қон ұлтаралық қақтығыстардың кең етек алуы, халықтардың өмір сүру салт-дәстүрлеріне батыстың үлгісін енгізу әрекеті тағы басқа факторлар.

Сонымен қатар, дамыған елдер жасырын қару-жарақ сатумен айналысуда. Соңғы он жылда бүкіл әлемде жеңіл атыс қаруын заңсыз сату үш есе өскен. Бірсыпыра дамушы елдерде жастар жұмыссыздықтың қасіретінен шығудың жолы етіп, қолдарына қару алуға мәжбүр болып отыр. Лаңкестік ұйымдарға бұл - әлеуметтік базаға айналуда.

БҰҰ ұлтаралық ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес жөніндегі конвенциясының шеңберінде әзірленген оқ ату қаруы жөнінде хаттама, Нью-Йоркте 2001жылғы шілдеде өткен жеңіл және атыс қаруының заңсыз саудасы жөніндегі конференциясы іс-қимыл бағдарламасын қабылдады.

Халықаралық құқық және барлық елдердің заңдары - лаңкестердің қимылын, атап айтқанда, адамдар ұрлау, өлтіру, ұшақтарды немесе көліктерді айдап әкету адамдарды кепілдікке ұстап ақша талап ету, жарылыс пен өрттер жасау тағы басқа қоғамға және мемлекетке қауіпті деп жариялады.

Кейбір көзқарас бойынша, лаңкестік деген әскери қимыл ретінде саналып отыр

Лаңкестік дегеніміз - этникалық, әлеуметтік топтардың, мемле-кеттердің және жекелеген адамдардың өз мүдделерін қорғауға бағытталған, бірақ ешқандай ақтауға болмайтын қорқыныш пен үрей идеологиясы және куштеу әрекеті. Лаңкестікті кішкентай мемлекеттер мен топтар өзінен күштілерге қарсы лажсыздықтан, ал мықты мемлекеттер мен әр түрлі топтар өздеріне жақпайтындарға қарсы қолданады. Оның обьективті және субьективті факторлары бар.

Ланкестіктің басты мақсаты - адамдарды түңілушілік жағдайға келтіру. “Террор” деген сөз латынша - “страх” деген мағынаға келеді. Этно-саяси ланкестіктің мақсаты - өзінің этникалық топтарына арналған жеке мемлекет ұйымдастыру, олар өздерін “өз халқының азаттығы жолындағы күрескерлер” деп жариялады.

Діни лаңкестік - географиялық, этникалық және әлеуметтік шекараны мойындамайды. 90-жылдарда бүкіл лаңкестік ұйымдардың жартысы - діни негізде құрылды. Олардың ірілері: “Әл-Каида” Ливанның шиит топтарын ұйымдастырған “Хез болла”, “Хамас”, “Әл-Джихад-ал-ислами” тағы басқалар…

Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан халықтары Ассамблиясының VIII сессиясында сөйлеген сөзінде, ислам дінін лаңкестіктен айыра білудің қажеттігін атап көрсетті.

2002жылдың қаңтарында БҰҰ ҚК өзінің №1373 шешімімен Кеңестің терроризммен күрес жөніндегі комитетін құрды. ҚК-нің шешіміне сай БҰҰ-ға мүше елдер лаңкестік әрекеттердің бәрінде қылмыстық іс санауға тиіс, терроршылар мен оларды қолдаушылардың қаржылық құралдары мен активтерін тоқтатып, оны оларға беруге тыйым салады. Терроршыларға баспана беруден бас тартуға міндетті. Комитет осы талаптардың орындалуын бақылауға алады.

2003 жылдың ақпанында БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі Сыртқы Істер министірлері деңгейінде болып өткен лаңкестікпен күрес мәселелері жөніндегі мәжіліс қорытындысы бойынша арнайы Декларция қабылданды. Онда лаңкестік іс-қимылдар, әсіресе бейбіт тұрғындарға қарсы бағытталған жағдайда ерекше анықталатыны, сондай-ақ лаңкестіктердің ядролық, биологиялық және басқа қауіпті материалдарға қол жеткізу қатерінің артып келе жатқандығы, оған қарсы күрес шаралары аталады.

Міне, дәл осы жерде мынадай сұрақ туындайды (әрине, осы курстық жұмысытың тақырыбты таңдауға байланысты) : АҚШ пен Ирак арасындағы шиеленіс пен лаңкестікпен күрестің жаңа кезеңі арасында қандай байланыс бар? Әлбетте, тікелей байланыс. Алда осы лаңкестікпен күрестің жаңа кезеңдеріне жеке-жеке тоқталып өткенде, тақырыбтың мәні ашылады деп ойлаймыз.

“Соңғы жылдардағы АҚШ пен Ирак арсындағы шиеленіс” деген тақырыпты қозғап, қолға алған себебіміз, қазіргі таңда бәрімізді мынадай маңызды сұрақтар толғандырады: Вашингтонның осындай қадам жасауына (яғни, Иракқа қарсы әрекеті) не себеп болды? Мұнайға деген қызығушылық немесе шыныменде Иракта демократиялық режимді орнату ма? Бұл әскери операция халықаралық заң шеңберінде ескерілеме? АҚШ-тың қатынасы қаншалықты мұсылмандардың, әсіресе араб әлемінің халін ауырлатпақ? Жалпы дүние жүзіне байланысты да осы американ-ирак соғысының ықпалы туралы пікірлер басым көпшілік жерде қозғалып жүр. Бұл жерде негізінен лаңкестік, террористік және дүние жүзі елдеріне төнген қауіп туралы мәселе қарастырғандықтан, тақырыпты глобальды проблемалар қатарына енгізуге болады.

ХХІ ғасыр таңында терроршылдыққа жол бермеу көпшіліктің мақсаты болып отыр. Мемлекеттік террорға сүйенген Германия мен Италия, Жапония мен КСРО, Израиль мен Мао тұсындағы Қытай тәжірибелері жаңа ғасырда орын алмау керек. Сонымен бірге бүгінгі таңда басқа жаңа қателер де халықтарды алаңдатуда. Барған сайын қоршаған орта: ауа, су, топырақ бұзылып жер азуда. Экология апатын адам өз қолымен жақындатуда. Кен орындары мен қаптаған автомобильдер табиғатты ластауда. Нашақорлық, маскүнемдік, жұқпалы аурулар адам өміріне, келешек ұрпақтарға қауіп төндіруде. Ол олма, бұған қоса жаппай қыру қарулар(ЖҚҚ), ядролық, ракеталы ядролық, химиялық, бактериялогиялық т. б. жасауға және жинауға әлі де жол берілуде. 1968 жылы атом қаруын таратпау туралы халықаралық шарт күшіне толық кірді, алайда оны қабылдамаған елдер бар. Олардың араларында Үндістан мен Пәкістан 1998 жылы ашық ядролық сынақтар жүргізді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.