Барий гидроксидін алу жолын зерттеу

Жоспар.

1. Барий және оның қосылыстарына химико . аналитикалық түсініктеме және жалпы сипаттама.
2. Барийді сапалық анықтау.
Топқа жалпы сипаттама.
3. Барийді сандық анықтау.
Гравиметриялық әдістер.
4. Қосалқы элементтерден барийді бөлу әдістері.
5. Комплексонаметриялық анықтау.
6. Барий тұздары.

Пайдаланған әдебиеттер

Барий және оның қосылыстарына химико - аналитикалық түсініктеме және жалпы сипаттама.
Барий Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесінде ІІ топтың негізгі топшасында орналасқан. Реттік саны 56, атом массасы 137,56г.
Барий атомының электрондық конфигурациясы ls2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p6 4d10 5s2 5p6 6s2. Барий көбінесе +2 тотықсыздану дәрежесін көрсетеді, +1 тотықсыздану дәрежесін көрсететін қосылыстары да бар, мысалы BaCl.
Табиғи барий 7 тұрақты изотоп қалдықтарынан тұрады: 130Ва, 132Ва, 134Ва, 135 Ва, 136Ва, 137Ва, 138Ва, осының ішінде 138Ва (71,66%)
Ең маңызды изотопы – 140Ва. Ол уранды, торийді, плутонийді ыдырату арқылы алынады; шығын 6,35% құрайды.
Минерлды барий (ауыр шпат, барий қышқылы, барий сульфаты) ХVІІ ғ. белгілі болған.
Металдық барийді 1808 жылы бірінші болып Дэви алды, одан кейін 1901 жылы барий қышқылын металдық алюминиймен қалпына келтіру арқылы А.Гунту алды.
Өндірісте металдық барийді алу әдісі – ваккумде 1200-1250°C барийді алюмотермиялық қалпына келтіруге негізделген.
Металдық барий – күміс түсті жұмсақ металл, ауада тез бұзылады, кубиктік границентрлік жүйеде кристалданады.

Т а б и ғ а т т а к е з д е с у і.
Барий көп тараған элемент. Жер шарындағы оның алатын орны 5*10-2 салмақ % құрайды, ал тасты метиориттерде - 9*10-4%. Космостық таралуы 3,68 атомға тең.
Барит BaSO4 (ауыр шпат, персиялық шпат) ~ 65% ВаО тұрады. Барит табиғатта түссіз трубалық кристалл, гранул түрінде кездеседі, қоспалары оны сары, қоңыр, қызыл, көк, жасыл немесе қара түстерге бояйды. Бариттің құрамында сонымен қатар стронций (боритоцелестин), қорғасын және радий сульфаттары болуы мүмкін.
Витерит BaCO3 (~78% BaO) – сұр немесежасыл түсті минерал, аз мөлшерде СССР, Англия, Жапония, АҚШ кездеседі. Ол кальций немесе стронций карбонатынан тұруы мүмкін.
Цельзиан Ba[Al2Si2O3] – аз кездеседі (Швецияда, СССР, Англия), түссіз моноклинді призма сияқты, марганец және темірдің оксидтерімен қызыл және қара түске болуы мүмкін.
Гиалофан K2Ba[Al2Si4O12] (барийдың жайлаулық шпаты) – түссіз, жылтыр криссталдар (қосылыстары оны көк немесе қызыл түске бояйды), СССР, Швеция, Швецария, Францияда кездеседі.
Барийдың соымен қатар келесі минералдары белгілі: барилит Ba4Al4Si7O24, барий брюстериті SrBa[Al2Si6O16](ОН)2 * 3H2O , барий апатиті [Ba10(PO4)6]Cl2 , барий селитрасы Ba(NO3)2 , ураноцирцит Ba(UO2)2(PO4)2*8H2O, алетонит (Ca ,Ba)CO3.

Б а р и й д ы ң ф и з и к а л ы қ ж ә н е х и м и я л ы қ
қ а с и е т т е р і.
Барий тартқыш күміс ақ түсті металл. Ол екі аллотропиялық модификация түрінде кездеседі. L – модификация 375°C дейін тұрақты; B – модификация 375°C түзіледі және балқу температурасына дейін тұрақты болады.
Барий кубиктік торлар түрінде кристалданады; a=5,01A°
Төменде барийдың константалары келтірілген:
Тығыздығы (20°C), г\см3 3,76
Балқу температурасы, °C 710
Қайнау температурасы, °C 1637-1640
Балқу жылуы, кал * г\атом 2070±80
Қайнау тем-ы кезіндегі буланбау жылуы, кал\г*атом 36070
Атом жылу сыйымдылығы, кал\г*атом*град (0-100°C) 6,870
Линейлік көбеюдің коэффициенті (0-100°C) 1,9*10-5
Бринел бойынша

Пайдаланған әдебиеттер:

1. М.Е. Позин
Технология минеральных солей І том.
Издательство «Химия» Ленинградское отделение 1974г.в.
2. Интернет сайттар.
mail.ru, rambler.ru, coogle.kz.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Барий гидроксидін алу жолын зерттеу.
Жоспар.
1. Барий және оның қосылыстарына химико – аналитикалық
түсініктеме және жалпы сипаттама.
2. Барийді сапалық анықтау.
Топқа жалпы сипаттама.
3. Барийді сандық анықтау.
Гравиметриялық әдістер.
4. Қосалқы элементтерден барийді бөлу әдістері.
5. Комплексонаметриялық анықтау.
6. Барий тұздары.
Пайдаланған әдебиеттер

Барий және оның қосылыстарына химико - аналитикалық
түсініктеме және жалпы сипаттама.
Барий Д.И.Менделеевтің периодтық жүйесінде ІІ топтың
негізгі топшасында орналасқан. Реттік саны 56, атом массасы
137,56г.
Барий атомының электрондық конфигурациясы ls2 2s2 2p6 3s2
3p6 3d10 4s2 4p6 4d10 5s2 5p6 6s2. Барий көбінесе +2
тотықсыздану дәрежесін көрсетеді, +1 тотықсыздану дәрежесін
көрсететін қосылыстары да бар, мысалы BaCl.
Табиғи барий 7 тұрақты изотоп қалдықтарынан тұрады:
130Ва, 132Ва, 134Ва, 135 Ва, 136Ва, 137Ва, 138Ва, осының
ішінде 138Ва (71,66%)
Ең маңызды изотопы – 140Ва. Ол уранды, торийді,
плутонийді ыдырату арқылы алынады; шығын 6,35% құрайды.
Минерлды барий (ауыр шпат, барий қышқылы, барий сульфаты)
ХVІІ ғ. белгілі болған.
Металдық барийді 1808 жылы бірінші болып Дэви алды, одан
кейін 1901 жылы барий қышқылын металдық алюминиймен қалпына
келтіру арқылы А.Гунту алды.
Өндірісте металдық барийді алу әдісі – ваккумде 1200-
1250°C барийді алюмотермиялық қалпына келтіруге негізделген.
Металдық барий – күміс түсті жұмсақ металл, ауада тез
бұзылады, кубиктік границентрлік жүйеде кристалданады.

Т а б и ғ а т т а к е з д е с у і.
Барий көп тараған элемент. Жер шарындағы оның алатын орны
5*10-2 салмақ % құрайды, ал тасты метиориттерде - 9*10-4%.
Космостық таралуы 3,68 атомға тең.
Барит BaSO4 (ауыр шпат, персиялық шпат) ~ 65% ВаО тұрады.
Барит табиғатта түссіз трубалық кристалл, гранул түрінде
кездеседі, қоспалары оны сары, қоңыр, қызыл, көк, жасыл немесе
қара түстерге бояйды. Бариттің құрамында сонымен қатар стронций
(боритоцелестин), қорғасын және радий сульфаттары болуы мүмкін.
Витерит BaCO3 (~78% BaO) – сұр немесежасыл түсті минерал,
аз мөлшерде СССР, Англия, Жапония, АҚШ кездеседі. Ол кальций
немесе стронций карбонатынан тұруы мүмкін.
Цельзиан Ba[Al2Si2O3] – аз кездеседі (Швецияда, СССР,
Англия), түссіз моноклинді призма сияқты, марганец және
темірдің оксидтерімен қызыл және қара түске болуы мүмкін.
Гиалофан K2Ba[Al2Si4O12] (барийдың жайлаулық шпаты) –
түссіз, жылтыр криссталдар (қосылыстары оны көк немесе қызыл
түске бояйды), СССР, Швеция, Швецария, Францияда кездеседі.
Барийдың соымен қатар келесі минералдары белгілі: барилит
Ba4Al4Si7O24, барий брюстериті SrBa[Al2Si6O16](ОН)2 * 3H2O
, барий апатиті [Ba10(PO4)6]Cl2 , барий селитрасы Ba(NO3)2
, ураноцирцит Ba(UO2)2(PO4)2*8H2O, алетонит (Ca ,Ba)CO3.

Б а р и й д ы ң ф и з и к а л ы қ ж ә н е х и м и я л ы
қ
қ а с и е т т е р і.
Барий тартқыш күміс ақ түсті металл. Ол екі аллотропиялық
модификация түрінде кездеседі. L – модификация 375°C дейін
тұрақты; B – модификация 375°C түзіледі және балқу
температурасына дейін тұрақты болады.
Барий кубиктік торлар түрінде кристалданады; a=5,01A°
Төменде барийдың константалары келтірілген:
Тығыздығы (20°C), г\см3
3,76
Балқу температурасы, °C
710
Қайнау температурасы, °C
1637-1640
Балқу жылуы, кал * г\атом
2070±80
Қайнау тем-ы кезіндегі буланбау жылуы, кал\г*атом 36070
Атом жылу сыйымдылығы, кал\г*атом*град (0-100°C) 6,870
Линейлік көбеюдің коэффициенті (0-100°C)
1,9*10-5
Бринел бойынша қаттылық, кг\мм2
4,2
Атом радиусы, A
2,21
Ион радиусы Ba2+, A
1,38
Ионизация энергиясы, ккал\г-атом
Ba0 → Ba+
119,6
Ba+ → Ba2+
229,3
Орташа потенциал
-2,92

Барий химялық активтілігі жағынан кальций және стронцийдан
жоғары. Ол ауада тез тотықсызданады, нитрид, асқын тотық және
оксид қабығымен қапталған. Оны керосин немесе петролейлі эфир
қабатында сақтау керек. Ауада қыздырған кезде оңай жалын
щығарады және жанады. Суды бөліп шығара алады және көптеген
элементтермен қосылыс түзеді.
Қыздырған кезде сутекпен және азотпен әрекеттеседі.
Тұрақты қосылыстары гидридтер және нитридтер түзіледі (BaH2
және Ba3N2).
Барий мен фосфор тұрақты қосылыс - барий фосфидін Ba3P2
түзеді.
Барий сульфатын 1200°C қыздырған кезде барий сульфидін
алады BaS күкіртпен әрекеттестіру арқылы барийдің
полисульфидтерін алады.
Барий галогендермен әрекеттеседі, өнімде галоген сутек
қышқылдарына сәйкесінше тұздары түзіледі.
Барийді күшті қышқылдармен әрекеттестіргенде (HCl,
H2SO4, HNO3) сәйкесінше тұздары түзіледі ( BaCl2, BaSO4,
Ba(NO3)2) .
Барийдің барлық ерігіш тұздары уландырғыш.

Б а р и й д і ң қ о с ы л ы с т а р ы.
Арий оксиді барийді оттегімен әрекеттестірген кезде
түзіледі, балқу температурасы төмен, балқытқаннан кейін
салқындатқанда кристалды салмақта қалып қояды.
Барий оксиді түссіз кристалдар түзеді, ауада жылдам барий
карбонатына өтеді, жылу бөле сумен жақсы әрекеттеседі, нәтижеде
гидроксид түзіледі. Суықта барий хлормен әрекеттеседі,
қыздырған кезде – қышқылмен, күкіртпен, азотпен, көміртегімен,
күкірт (ІІ) оксидімен, қорғасын және кремниймен, темір және
хром оксидімен әрекеттеседі.
Барий гидроксиді (Ba(OH)2) сусыз кезінде ақ аморфты ұнтақ
күйінде болады, ыдырамай балқиды, металдық барийді немесе барий
оксидін сумен әрекеттестіру арқылы түзіледі. өндірісте барий
гидроксидін алу үшін барий сульфидін қыздырылған буда өңдейді.
Барий карбонаты BaCO3 – ақ түссіз кристалдар ромбылық
торларымен: a=6,39A, b=8,83А, c=5,28A; тығыздығы 4,3-4,4
г\см3. табиғатта витерит минералы түрінде кездеседі.
Барий нитраты BaNO3 жай жағдайда түссіз, кубиктік тор
пііндес кристалдар; а=8,13A; тығыздығы 3,24 г\см3.
Барий нитратына келесі кристаллогидраттар тән:
Ba(NO3)2 * 4H2O, Ba(NO3)2 * 2H2O.
Барий нитратын қатты қыздырған кезде ыдырайды
2Ba(NO3)2 = 2BaO + 2N2↑ + 5O2↑
Барий галогениттері. Б а р и й х л о р и д і жай
жағдайда дигидрат BaCl2*2H2O түрінде кездеседі. 100°C дейін
қыздырған кезде кристалл құрамындағы суды жоғалтады.
Б а р и й б р о м и д і BaBr2 сусыз күйде ақ
салмақ, 847°C балқитын, суда жақсы ериді, дигидрат түрінде
BaBr2*2H2O сулы ерітінділерінде кристалданады.
Б а р и й и о д и д і сулы ерітінділерінде судың
әртүрлі молекулаларынан тұратын гидрат түрінде кристалданады.
Барий иодиді сусыз жағдайда ақ салмақты көрсетеді. Қатты
күйде ерітіндіде ауа қатысында қараяды. Суда және спиртте жақсы
ериді.
Б а р и й ф т о р и д і түссіз майда кристалл түрінде
алынады, суда қиын ериді, фторсутек қышқылында және азот, тұз
қышқылдарында ериді.
Б а р и й с у л ь ф и д і түссіз кубикті кристалдар,
салқында сумен және қышқылдармен әрекеттседі. Орташа
температурада буландырған кезде барийдің биосуьфиді түзіледі.

Барийді сапалық анықтау .
Топқа жалпы сипаттама.
Барий екінші аналитикалық топқа жатады; V-ІII топ
катиондарын сапалық талдауда бөліп алғаннан кейін барий,
кальций, стронций топ реагентімен тұнбаға түседі, амманий
карбонаты аммоний хлориді қатысында аммиакты ортада қыздырады.
Карбонаттың бөлінген тұнбасы сірке қышқылында ериді. Сілтілік
жер элементтерінің катиондар қоспасын бөліп алғаннан кейін және
алынған ерітіндінің бөлек бөлігінен барийды анықтауға болады.
Сапалық анализдің бірнеше схемаларында ІІ топ
катиондарының тұбаға түсуін сульфат түрінде қарастырады, содан
кейін аз уақыт қайнатып карбонаттарға айналдырады немесе
сілтілік металдардың карбонаттарымен әрекеттестіреді.
Барий сульфатын барий карбонатына өткізу қиын, мұндай
кездегі бөлу әдісін аз қолданады және оңай гидролизденетін
катиондардың негізгі тұздары тұнбаға түседі. Гидролизді
болдырмау үшін тұнбаға түсетін кезде күкірт ышқылын сілтілік
металл сульфатымен бірге қолдану керек.

Барийді анықтау реакциялары.

Тұнбаның түзілуі.
Реакция қиын еритін қосылыстарға неізделген, барийді
анықтауға көп мүмкіндік болып отыр.

Бейорганикалық реагенттер.

Аммоний карбонаты және сілтілік металдардың карбонаттары.
Қыздырған кезде нейтралды ерітінділерден бөлінетін ақ
кристалды барий карбонаты тұнбасы минералды қышқылдарда және
сірке қышқылында ериді. Аммоний карбонатын сулы ерітіндіде
гидролиздегенде қоспада бикарбонат және аммоний карбонаты
болады, ІІ топ катиондарының тұздарын суда ерігіштігін береді,
тұнбаға түсіру кезінде аммиак қатысында жүргізеді, ол
бикарбонатты карбонатқа айналдырады және қыздырған
кездекарбоминаттың түзілуіне жол бермейді.

Концентрлеген күкірт қышқылы және еритін
сульфаттар.
Концентрленген минералды қышқылдарда ерімейтін барий тұзы
ерітінісінен ақ кристалды барий сульфаты түзіледі. Sr2+ ионына
қарағанда барий сульфаты тұнбасын кальций сульфаты
ертіндісімен әрекеттестіру арқылы алуға болады.
Реакциядағы жоғарғы сезгіштік барий сульфатының түзілуі
дәрілердегі барийды анықтауға қолданылады. Барийді 2N күкірт
қышқылы немесе 0,5N натрий сульфаты тұнбаға түсіреді және
нефелометрдің көмегімен опалесценцияны бақылайды. Барий ионын
анықтағанд күкірт қышқылының артық мөлшерінің сезгіштігі жоғары
тұздар реакциядағы сезгіштікті төмендетеді. Талдау келесі үлгі
бойынша жүргізіледі:
1мл 100мкг барий бар, бір тамшы барий хлориді ерітіндісіне
10мл 2N күкірт қышқылын қосады және бір минут араластырғаннан
кейін , 10мл зерттелетін ерітіндіні 10сек шайқайды және 5мин
кейін опалесцнецияны бақылайды. Сұйықтық ретінде 10мл су
қосылған барий хлориді және күкірт қышқылы еітіндісін
қолданады.
Турбидиметриялық зерттеу бойынша барий сульфаты сияқты
ауыр кристалдардың суспензиялары зерттеуге оңай болады, егер
кнцентрленген реагент ерітіндісімен суспензия әрекеттескен
болса. Реакцияы ішкі диаметрі 0,2-0,8 мин болатын копилярда
жүргізген кезде сезгіштігі жоғарылайды, бұл алынған минимум
1,6мкг Ва құрайды, алдыңғы қатынас - 1: 6500. қалған барийді
индуцирленген тұнбаға түсіру арқылы анықтауға болады.
2мл PbSO4 ерітіндісіне және 6,5M CH3COONH4 1мл
зерттелетін ерітіндіні немесе суды (жек прбирирка) қосады,
жылдам 2мл абсолютті спиртті алдымен жеке пробиркаға, содан
кейін зерттелетін ерітіндіге қосады. Зерттелетін ерітіндідегі
~30сек ішінде пайда болған тұнба барийдің бар еендігін
білдіреді.
Барий сульфатының тұнбаға түсуі реакциядағы сезгіштіктің
жоғарлауы сонымен бірге, егер ерітіндіде KMnO4 болса изоморфты
тұнбаның қызғылт түске боялуына алып келеді.
Кальций сульфаты кристалдары мұндай адсорбцияны
қабылдамайды, стронций және қорғасын сульфаты эффект аз
мөлшерде көрсетілген. Реакцияны фильтр қағазында немесе жіңішке
түтіншеде тамшылатқыш пластинкада жүргізуге болады.
Зерттелетін ерітіндіге KMnO4 ерітіндісін және күкірт
қышқылын қосып араластырамыз; 12мкг барий 1: 4200
қатысында анықтауға болады.

Барийді сандық анықтау.
Гравиметриялық әдістер.
Гравиметриялық әдісте барийді анықтауда әдетте сульфатты
әдіс арқылы анықтайды.
Барийді анықтауда тұндырғыш ретінде органикалық реагенттер
көп қолданылады.

Органикалық тұндырғыштар.
Барий BaC2O4*H2O оксалат түрінде анықталуы мүмкін.
Спирттік ортада (~3 спирт көлемі) оксалатты тұндыру
жүргізіледі. Шаюшы сұйықтық ретінде 50-70% этанол қолданылады.
Тұнбаны 10 мин қалдырады, 70°C- да 2 сағат кептіреді.
Анықтауға натрий хлориді, калий және аммоний, аммоний ванадаты
кедергі жасамайды.
Жұмыста барий және қорғасынды бөлусіз анықтауға болады.
Қыздырғанда барий оксалаты және қорғасын қоспасын 550°C
жеткенде қорғасын қышқылға өтеді, ал барий оксалаты карбонатқа
өтеді.
Таза тұнба алу үшін және магнийден бөлу үшін барий
оксалатын комплексон ІІІ қатысында тұнбаға түсіреді.
Тұндырғыш ретінде натрийдің родизонатын қолданады.
[C10H4HSO3*(NO3)2Ba] қосылыс түрінде фловион қышқылында,
құрамында натрий ацетаты бар бейтарап немесе әлсіз қышқыл
ерітіндісінде барий тұнбаға түседі. Тұнбаны спирт және эфирмен
жуады, кейін ваккумде кептіреді.
Ұсынылған жұмыста сары гаухар сірке қышқылы ерітіндісінен
барийды тұнбаға түсіреді. Тұнба сірке және тұз қышқылының
әсерінен бұзылмайды. Аммиакта, сілтіде сулы метанол ортада
ериді. Қосылыстағы реагенттің бариймен жоғары температурада
ерігіштігі артады.
Кроконды қышқыл C6H5Ва * H2O түрінде рН 2-3 мәнінде
барийді тұнбаға түсіреді.BaC17H2O4 түрінде барийді әмбебап рН-
7 мәніндегі сірке қышқылы ерітіндісінен тұнбаға түсіреді,
тұнбаны 110°C кептіреді.
1,3-Д и м - толивиолур қышқылы бариймен қоңыр түсті тұнба
түзеді. Тұнба 202°C температурада тұрақты салмаққа жетеді.
А р а б о т р и г и д р о к с и г л у т а р және м а
н н о з о с а х а р қышқылы барийді 0,3 м бор қышқылы
қатысында рН 8,8-9 мәнінде натрийді тұнбаға түсіреді. Тұнбаны
5 сағаттан 24 сағатқа дейін ұстайды, 120°C 3-5 мин кептіреді.
Авторлар тұндырғыш ретінде пикролон қышқылын, дилитурқышқылын,
фениларсон қышқылын ұсынады. Бірақ бұл органикалық тұндырғыштар
көп қолданысқа ие болмаған.

Бейорганикалық тұндырғыштар.
Барий сулфаты түріндегі тұндыру. Барийді анықтаудағы
"Классикалық әдіс" оның сульфат түріндегі тұндыруға
негізделген. Барий сульфаты аз еритін қосылыс (ПР = 1,0*10 ).
Бөлме температурасында ерігіштігі 100 мл суда 0,3-0,1 мг тұз
ериді. Минералды қышқылда ерігіштігі артады. Күкірт қышқылы
(H2SO4) концентрлісі комплексті қосылыс түзгенде маңыздырақ
болады.
Тұндырғыш ретінде көбінесе күкірт қышқылы ерітіндісі мен
аммонийдің күкіртті қышқылы қолданылады. Барийді сульфат
ретінде тұндыру алдында ерітіндіні жақсылап, мұқият дайындау
керек, себебі тұнба тұндырғанда кірленіп қалуы мүмкін.
Барийді тұндыру әлсіз қышқыл ерітіндісіне тұз қышқылын
қосумен жүргізіледі. Тұз қышқылының концентрациясы ≈0,05N болу
керек. Сутек иондарының жоғарылауы күкірт қышқылының тұнбасының
жоғарылауына әкеледі. Тұнба ерітіндііне тұз қышқылын қосу
барийдің, анионның тұнуына кедергі жасайды. Тұз қышқылы сондай
ақ түйіршікті тұнба түзуіне ықпал етеді. HCl және HNO3 көп
мөлшерде болса, анықтау нәтижесі төмен болуы мүмкін. Бейтарап
ерітінділерден тұндыру кезінде фильтрлеуге жарамсыз, майда
кристалды барий сульфаты түзіледі.
Тұндырғышты қосу жылдамдығына да үлкен мән беру керек.
Бірақ әдебиеттегі берілгендер бұл сұраққа қарсы келеді. Күкірт
қышқылын жайлап қосқанда төмен нәтиже алуы мүмкін, өйткені
сульфат ионының окклюзиясы жүруде болады. Тұндырғышты тез
қосқанда тұнба майда кристалды болуы мүмкін, ал нәтижесі сондай
төмен болады. Тұнбаға түскен BaSO4 –н 90°C – та 6-8 сағатқа
немесе түнге қалдырған жөн. Тұнбаны қалай мұздай сумен жуса,
дәл солай ыстық сумен H2SO4 тамшылары қосылған жуу керек.
Барий сульфатын тұндыру үшін мына органикалық қосылыстар
қатарын сульфоамин қышқылын, диметилсульфаты, n-
толилсульфоамин қышқылының натрий тұзын қолдану ұсынылған,
бұлар жайцлап гидролизденіп, сульфат ионын ерітіндіде
қалдырады. Мұндай тұндыру әдісі - "реагенттердің шығу әдісі "
деп аталған. Бұл әдіс барийді анықтауды тездетеді және толық
дұрыс нәтиже береді.
"Шығу реагенттерінің " әдісін ұсынған авторлар мына
қатарды диметилсульфат және сульфоамин қышқылын көрсетеді,
бейорганикалық тұндырғыштарға қарағанда тұндырғыштың болуы
кристалдардың формировкасы жылдамдығын төмендетеді, тұнба ірі
дисперсті түрде түзіледі, тұндыру шығымы алынады да ,тұнба
сапасы жақсарады; тұнбаны көп уақытқа қалдыруды қажет етпейді.
Талданып отырған ерітіндіге глицерин, су, диметилсульфат
қосады және 25-30 мин қайнау пешінде қыздырады. Тұнбаға жақсы
отырған BaSO4 – н фильтрлейді, сумен жуады, және 750°С та 30
мин тамшылатады. Глицерин бариймен суда ерігіштік комплекс
түзеді, кейін жайлап Ba ионының түзілуімен ыдырап кетеді.
Кейбір авторлар BaSO4 ірі дисперсті және таза тұнбасын алу
үшін пикрин қышқылын қосуды жөн көрді. Пикрин қышқылын қосу
H2SO4 мен әрекеттесе отырып, аз еритін барий пикратын түзеді,
жайлап ериді, BaSO4 кристалын біріктіреді.
Барийдің күкірт қышқылымен тұндырғанда, тұндырушы
тамшылату кезінде ұшып кетеді. Тұндырушы әсерін болдырмау үшін
H2SO4 қосып BaSO4 н қайта өңдейді немесе H2SO4 у ыстық
концнетрацияда ерітеді. Содан кейін кәдімгі анықтаудағыдай
бөліп алады, фильтрлейді. BaSO4 жоғалтып алмау үшін этил
спиртін қосады.
Таза барий сульфатын оның ІІІ комплександы амиакатты
ерітіндісінен бөліп, қайта тұндыру арқылы алуға болады.
Тұнбасы бар фильтрді жайлап төмен температурада сульфидтің
оттегімен әрекеттесіп кетпеуі үшін ауа кіретіндей қыздырады.
Барийді сульфат түрінде тұндыру процесіне көп уақыт кетеді.
Тездету үшін ультрадыбыс қолдану керек. Бұл кезде ерітіндідегі
қатты және сұйық фаза арасында тепе теңдік орнайды. Анализді
жылдамдату үшін бөлме температурасында мұздаған күйде 15 мин
ұстау керек. Тұнбаның еруі мен мұздату процесін уақытын
қысқартқанда оның нәтижесі өзгермейді.
Кольтгоф пен Сендельдің айтуынша BaSO4 тұнбаға мысал
болады. Адцорбция нәтижесінде тұнбаға түсушіден басқа BaSO4
да нитрат және хлорат иондары болуы мүмкін. Олар барий тұздары
түрінде тұнбаға түседі. Тұнбаға түсіп кетпеуі үшін ерітіндіні
23 рет HClда (конц) кептіреді.
Алюминий мен темір (ІІІ) үлкен көлемде тұнбаны лайлайды.
Тұз қышқылының концентрациясы жоғарылағанда темірдің (ІІІ)
тұнбаға түсуі төмендейді, бірақ бұл жағдайда BaSO4 тұнбаға
толық ерігіштігі көбейеді. Ерітіндідегі темірді аммиакпен
тұнбаға түсіру арқылы кетіру керек. Хром (ІІІ) тұздары BaSO4 ң
тұнбаға толық түсуіне кедергі жасайды, комплекстер түзіп
(Cr(SO4)2) және (Cr(SO4)3) болады. Ацетатқа оңай ауыстыруға
болады (Cr2(C2H5O2)6(OH)2) немесе Cr(C2H3O2)6(OH).
Цинк пен магний онша кедергі жасамайды. Жұмыстың авторлары
тұнбаға түсу сатысы мен сілтілік металдар табиғаты арасындағы
тәуелділікті келтіреді: Li≤Na≤K және K≥Rb≥Cs
Барийді баритте анықтағанда тұнба құрамында әдетте
стронций және қорғасын болады. Барийді оның карбонатында барий
сульфатымен анықтағанда CaSO4 51-83 % тұнбаға түседі. Осының
нәтижесінде Ba-ң салыстырмалы қателігі 11,8%.
Барийдің тұнбаға түсуіне сілтілік металдардың
цитроттарының қатысуы кедергі жасайды. Сол үшін HCl қосу арқылы
ығыстырады. Барий мен қорғасын сульфатын 25% NaCl
ерітіндісімен және l5-20% аммоний ацетаты ерітіндісімен
өңдегенде, барий мен қроғасынды бөлу үшін қолданылатын тек
қорғасын сульфаты ғана ериді.
Аммоний гидроксиді мен калий бромиді ерітіндісімен өңдеу
арқылы қорғасынды Pb(OH)Br түрінде бөліп алуға болады деп
ұсынылған.
Диметилсульфатты қолдану керек. Na,K,NH4,Al,Cr,Fe, хлорат,
нитрат және нитридтер қатысында таза барий сульфатын алуға
мүмкіндік береді.
Барийді диметилсульфатпен немесе сульфоамин қышқылымен
тұнбаға түсуі көп мөлшердегі Sr мен Са қатысында Ba анықтауға
мүмкіндік береді.
Са қатысында Ва –ді диметилсульфатын анықтау 5-15%
глицериндік сулы ерітіндісінде жүргізеді, бірақ бұл жағдайда Sr
мен Са қатысында Ва анықтай алмаймыз.
Сондай – ақ Sr, Ca және Ва оксалаттарын да тұндыруға
болады. Содан кейін барийді сульфат түрінде қайта тұндырады,
стронцийді карбонатқа ауыстырады, ал кальцийді оксалат түрінде
анықтайды.
Барийді хромат түрінде қайта тұндырып және кальций мен
стронцийдан бөліп алғаннан кейін, барийді, стронцийді
кальцийді сульфат түрінде тұндыруға болады.
Барийді тұнбаға түсіру кезінде ІІІ комплексонды кальций,
темір, магний, хром және басқа да ауыр металдар қатысында
қолдану барийді анықтауға мүмкіндік береді.
ІІІ комплексон қатысында сульфат түріндегі стронцийді
барийден бөлу үшін рН = 8 болу керек. Барий сульфаты тұнбасын
еріту үшін ІІІ комплексон аммиак ерітіндісін қолданады.
BaSO4 пен PbSO4 қоспасын тұнба ерітіндісі мен сілтілік
ерітіндіде бөлу болады. Бұл жағдайда тек ВаSO4 қана тұнбаға
түседі.
Аммонийдің ытор бериллаты барийды BaBeF4 түрінде рН=6-7
мәнінде тұнбаға түсіреді. Тұнбаны 110°C кептіреді. Қорғасын
бұл жағдайда тұнбаға түспейді. Натрийдің тиосульфаты барийді
BaS2O3*H2O түрінде 50-70%-к этанолда тұнбаға түседі.
Сілтілік ортада 20%-к этил спирті қатысында аммоний
молибдаты барийді BaMoO4 түрінде тұнбаға түсіреді.
Жұмыста арий ванадат Ba(VO3)2 түрінде немесе ерімейтін
барий иодаты түрінде тұнбаға түсіреді.

Қосалқы элементтерден барийді бөлу әдістері.
Түрлі материалдарда барийді анықтаған кезде көптеген
элементтерді бөлуге тура келеді. Анализ барысында кей кездерде
сілтілі жер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.