Жоғары мектепте бейорганикалық химияны интерактивті оқыту әдістерін қолданып оқытудың ғылыми- әдістемелік негіздері

Ш. УӘЛИХАНОВ АТЫНДАҒЫ КӨКШЕТАУ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

ӘӨЖ 37. 022 (5 Қ) Қолжазба құқығында

1. Сатиева Самал Сәлімқызы

1. ЖОҒАРЫ МЕКТЕПТЕ БЕЙОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯНЫ ИНТЕРАКТИВТІ ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІН ҚОЛДАНЫП ОҚЫТУДЫҢ ҒЫЛЫМИ- ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ

6М060600 - Химия

Химия мамандығы бойынша жаратылыс ғылымы магистрінің академиялық дәрежесін ізденуге арналған диссертация

Ғылыми жетекші:

х. ғ. к., доцент қ. а. Хамитова А. С.

Қазақстан Республикасы

Көкшетау 2012

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі. Қазіргі заманның педагогикалық ғылымы білім беру мазмұнын жаңаша қарастырып, қоғамның объективтік мұқтаждықтарына сәйкес дамыту және тұлғаға бағытталған оқыту технологияларын кеңінен қолдану мәселесін өзекті етеді. Қазақстан Республикасының жоғары білім беру жүйесін жетілдіру тек оқытылатын пәндердің мазмұнын өзгерту арқылы ғана емес, оларды оқыту әдістемелерін өзгертуді, әртүрлі әдістемелік тәсілдердің қолданылу аясының кеңеюін, сабақ барысында білім алушылардың іс-әрекеттерін белсендендіру мақсатында нақты өмірмен байланысты жағдаяттарды қолдана отырып студенттердің пәнге деген қызығушылығын арттыру мақсатында жағдайлар жасауды талап етеді.

Болашақ мамандарға қоғамның қоятын талаптары жылдан жылға кеңеюде, қазіргі қоғамда өзін-өзі тіжірибеде көрсете алатын жан-жақты дамыған тұлға қажеттігі Қазақстан Республикасының білім беру саясатын анықтайтын нормативті-құқықтық құжаттарда белгіленген.

Елбасы Н. Ә. Назарбаев «Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы» атты жолдауында «Білім беру реформасы - Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының бірі» деп атап көрсетті [1] . «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты жолдауында: «Біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек» деп, бүгінгі күні білім беру жүйесі жаңа педагогикалық технологияға негізделіп, ақпараттық оқыту құралдарын кеңінен қолдану қажеттігін басып айтады [2] .

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және азаматтық құндылықтар мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық ғаламдық коммуникациялық желіге шығу» делінген [3] .

Осыған орай жоғары оқу орындарының оқытушыларының алдында студентке білім, білік, дағдыларын игертіп қана қоймай, жан-жақты, азат, шығармашыл, өз бетімен жұмыс жасай білетін, бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны дамыту міндеттері тұр.

Жалпы білім берудің мақсаты - терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі дамытудағы адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдерді қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру, ақпаратты технологияны терең меңгерген, жылдам өзгеріп жататын бүгінгі заманға лайықты, жаңашыл тұлғаны қалыптастыру.

Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен «ХХІ ғасыр - ақпараттандыру ғасыры » деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми - техникалық прогрестің негізгі белгісі - қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді.

Бірқатар ғалымдардың (Д. И. Кавтарадзе, М. В. Кларин, A. B. Хуторской) пікірлеріне сүйенсек, қазіргі заман ғылымында жоғары мектептерде интерактивті оқыту әдістерін кеңінен қолдануға үлкен ықылас танытылады, себебі олар студенттердің бірлесіп белсенді түрде іс-әрекеттер жүргізуіне бағытталған. Жоғары оқу орындарында интерактивті оқыту әдістерін қолдану мәселесі күрделі әрі сан қырлы. Осы бағыттағы зерттеу жұмыстарын саралайтын болсақ, олардың көпшілігі символикалық интеракционизм теориясының идеяларына (Дж. Г. Мид, Г. Блумер, Д. М. Болдуин, Ч. Кули және т. б. ) сүйенеді, бұл білім алушылардың өзін-өзі жетілдіруге мүмкіндік беретін жағдайларды жасауға негіздеме болады.

А. Е. Авдюкова, Л. Н. Вавилова, В. А. Вакуленко, Ю. Е. Водопьянова, П. Д. Гаджиева, В. В. Гузеев, Л. К. Гейхман, О. А. Голубкова, Т. Н. Добрынина, В. К. Дьяченко, Е. В. Коротаева, Д. С. Ермакова, Д. Н. Кавтарадзе, С. Г. Корниенко, М. В. Кларин, Г. Б. Корнетов, Л. Н. Куликова, Д. И. Латышина, Т. А. Мясоед, В. В. Николина, Т. С. Панина, О. В. Петунин, И. Е. Уколова, О. Н. Шевлюкова, С. А. Шмаков, Т. Л. Чепель, А. В. Хуторский және т. б. зерттеулерінде интерактивті оқыту әдістерін игеру және қолдану мәселесі қарастырылады. Қазіргі уақытта "интерактивті оқыту әдістері" жаңа мазмұнға толықтырылып, басты бағыттары айқындалады: өзара әрекеттесу (П. Д. Гаджиева, Д. И. Кавтарадзе, М. В. Кларин, Т. А. Мясоед, Б. Ц. Бадмаев) ; тұлғалардың қарым қатынас жүргізу біліктерін дамыту (Л. К. Гейхман, Л. В. Зарецкая, Д. А. Махотин) ; адамдардың әлеуметтік тәжірибелерін дамыту (Л. Н. Куликова) ; білім беру үрдісіне қатысушылардың арасындағы оқу-педагогикалық ынтымақтастықтың дамуы (Е. В. Коротаева, А. Ю. Прилепо, Н. Е. Щуркова) . Сонымен бірге жоғары оқу орындарында интерактивті оқыту әдістерін қолдану мүмкіндіктері толық зерттелмеген.

Жоғары оқу орындарында бейорганикалық химияны оқыту үрдісінде интерактивті оқыту әдістерін қолданудың ғылыми әдістемелік негіздерін анықтау мәселесін шешу бірқатар қарама- қайшылықтармен байланысты:

• жоғары оқу орындарындағы студенттердің оқу іс-әрекеттерін өзін-өзі дамыту ортасы ретінде қарастыру мен оларды жетілдіру құралдары мен әдістерін іздестіру арасындағы;
• интерактивті оқыту әдістерін болашақ мамандардың кәсіби қабілеттерін қалыптастыру құралы ретінде қолданудың артықшылығы мен оларды жоғары оқу орындарының тәжірибесінде қолданудың ғылыми теориялық және әдіснамалық негіздеменің жеткілікті дәрежеде зерттелмегендігі арасындағы;
• жоғары мектеп түлектеріне деген қазіргі заман талаптары мен олардың кәсіби қызмет орындарында өздерінің қабілет мүмкіндіктерін көрсету арасындағы.

Жоғары көрсетілген қарама-қайшылықтарға сүйене отырып, магистрлік диссертацияның тақырыбы таңдалды: «Жоғары мектепте бейорганикалық химияны интерактивті оқыту әдістерін қолданып оқытудың ғылыми- әдістемелік негіздері».

Зерттеудің мақсаты: бейорганикалық химияны жоғары мектепте оқыту кезінде интерактивті оқыту әдістерін студенттердің кәсіби құзіреттіліктерін қалыптастыру мақсатында қолдану мүмкіндіктеріне ғылыми-әдістемелік негіздеме беру және тәжірибе жүзінде тексерістен өткізу.

Зерттеу нысаны: жоғары оқу орындарында бейорганикалық химияны оқыту үрдісі.

Зерттеу пәні: бейорганикалық химияны оқыту кезінде интерактивті оқыту әдістерін болашақ мамандардың кәсіби құзіреттілігін қалыптастыру құралы ретінде қолдану.

Зерттеудің болжамы бейорганикалық химияны оқыту барысында студенттердің кәсіби құзіреттіліктерін қалыптастыру үрдісі тиімді болады, егер:

• cтуденттердің кәсіби қабілеттерін қалыптастыру үшін интерактивті оқыту әдістерін қолданудың теориялық - әдіснамалық негіздері анықталса;
• болашақ мамандардың өзін-өзі жетілдіру тұрғысынан интерактивті оқыту әдістерінің мәні айқындалып, жіктелу жүргізілcе;
• жоғары мектепте білім алушылардың кәсіби құзіреттіліктерін қалыптастыруға ықпал ететін интерактивті оқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін кешенді қолданудың педагогикалық жағдайлары құрастырылса;
• бейорганикалық химияны оқыту кезінде интерактивті оқыту әдістерін қолданудың қағидалары белгіленсе.

Зерттеудің мақсаты мен болжамына сәйкес келесі міндеттері қойылды:

1. Бейорганикалық химияны оқыту үрдісінде болашақ мамандардың кәсіби құзіреттіліктерін қалыптастыру мақсатында интерактивті оқыту әдістерін қолданудың теориялық - әдіснамалық негіздерін айқындау.

2. Бейорганикалық химияны оқыту үрдісінде студенттердің кәсіби құзыреттіліктерін қалыптастыру тұрғысынан интерактивті оқыту әдістерінің мәнін ашып, жіктелуін қарастыру.

3. Студенттердің кәсіби біліктіліктерін қалыптастыруға мүмкіндік беретін тиімді интерактивті оқыту әдістерін қолданудың педагогикалық жағдайларын құрастыру және негіздеу.

4. Бейорганикалық химияны жоғары мектепте оқыту кезінде интерактивті оқыту әдістерін кәсіби құзіреттіліктерді қалыптастыру құралы ретінде қолдану мүмкіндігін эксперименттік тексеру.

Белгіленген міндеттерді шешу және ұсынылған болжамды тексеру үшін өзара байланысқан кешенді зерттеу әдістері қолданылды: теориялық: зерттеу пәніне сәйкес ғылыми әдістемелік әдебиеттерді сараптау; эмпирикалық: педагогикалық эксперимент, бақылау, сауалнама жүргізу, тестілеу, зерттеу нәтижелерін салыстыру, баяндау мен талқылау; статистикалық: математикалық статистика әдістері, педагогикалық эксперименттің мәліметтерін кесте түрінде рәсімдеу.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы:

• ЖОО-да бейорганикалық химияны оқыту кезінде интерактивті оқыту әдістерін қолданудың ғылыми-әдістемелік негіздері анықталды;
• Интерактивті оқыту әдістерін көрсетілген бағытта қолдану мәні мен жіктелуі қарастырылды;
• Болашақ мамандардың кәсіби құзыреттіліктерін қалыптастыруға мүмкіндік беретін интерактивті оқыту әдістерінің функциялары мен принциптері негізделді;
• Бейорганикалық химияны оқыту барысында студенттердің кәсіби құзіреттіліктерін қалыптастыруға ықпал ететін интерактивті оқыту әдістерін қолданудың педагогикалық жағдайлары белгіленді;
• Интерактивті оқыту әдістерін бейорганикалық химияны оқыту кезінде қолдану мүмкіндігі эксперимент жүзінде тексерілді.

Жоғары мектептерде бейорганикалық химия бойынша білім беруді жетілдіру мақсатында интерактивтік оқыту әдістерін қолдану кезінде зерттеудің теориялық маңыздылығы келесіде:

• студенттердің кәсіби құзыреттіліктерін қалыптастыру тұрғысынан жоғары мектепте интерактивтік оқыту әдістерінің жіктелуі нақтыланды;
• интерактивтік оқыту әдістерін қолдану үшін бейорганикалық химияны оқыту мазмұны сұрыпталды;
• болашақ мамандардың кәсіби құзыреттіліктерін қалыптастыруға жағдай жасайтын интерактивтік оқыту әдістерінің мәні айқындалды.

Зерттеудің тәжірибелік маңыздылығы жоғары оқу орындарында бейорганикалық химияны оқыту үрдісінде интерактивтік оқыту әдістерін болашақ мамандардың кәсіби құзіреттіліктерін қалыптастыру мақсатында қолдану мүмкіндігінде; интерактивтік оқыту әдістерін қолдануға қажетті дидактикалық материалдарды құрастыру. Диссертация материалдары бейорганикалық химияны оқыту кезінде жоғары мектеп оқытушыларына әдістемелік оқу құралы ретінде қолдануға негіз бола алады.

Зерттеудің тәжірибелік эксперименттік базасы: Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті.

Зерттеу нәтижелері халықаралық және республикалық деңгейдегі конференция материалдарында жарық көрді:

1. Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 20 жылдығына арналған «Шоқан тағылымы - 15» Халықаралық ғылыми - практикалық конференция материалдары 21-24 сәуір.

2. Инновационные технологии обучения в курсе неорганической химии как средство повышения качества образования», «Павлодар мемлекеттік университетінің хабаршысы» - №2, 2011 жыл.

3. О методах и приемах обучения неорганической химии в высшей школе» - Астана қаласында ПШО - ның ашылуына «Мұғалімнің кәсіби дамуы: дәстүрлер мен өзгерістер», Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 20 жылдығына арналған Халықаралық ғылыми - практикалық конференция.

4. «Повышение эффективности в формировании химических знании при использовании интерактивных методов обучения» Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің хабаршысы. №3(55), 2011ж, 83 - 86 бет, ғылыми журнал.

5. Қазақстан Республикасы химия және биология мұғалімдерінің І съезі «Мектептегі жаратылыстану - ғылыми білім беру: қоғам, ғылым және ХХІ ғасыр технологиясы», «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ «Химия пәнінен сабақ жоспарлары» жинағына бейорганикалық химия пәнінен жоспарлар енгізілді.

6. «Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары» ISBN 978 - 601 - 261 - 077 - 2, 77 бет. Сатиева С. С., Хамитова А. С.

1 ИНТЕРАКТИВТІ ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ЖОҒАРЫ МЕКТЕПТЕ ОҚЫТУ ҮРДІСІН ЖЕТІЛДІРУ МАҚСАТЫНДА ҚОЛДАНУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ

1. Жоғары оқу орындарында интерактивті оқыту әдістерін қолданудың ғылыми-педагогикалық негіздері

Қазіргі кезде оқу үрдісі күнделікті жаңғыртуды қажет етеді, себебі басымдықтар мен әлеуметтік құндылықтардың ауысуы жүріп жатыр: ғылыми-техникалық прогресс өндірістің адамдардың тұрақты түрде өсіп отырған қажеттіліктеріне, тұлғаның рухани байлығының дамуына анағұрлым жауап беретін денгейіне жеткізер амал ретінде қабылданады. Сондықтан қазіргі жағдай мамандарды дайындауда ЖОО оқытудың стратегиясы мен тактикасын түбірлі түрде өзгертуді қажет етеді. Кез келген білім беру мекемесінің түлектерінің басты сипаттары болып оның құзіреттілігі мен ұтқырлығы болып табылады. Осыған байланысты оқу дисциплиналарын игеруде акценттерді таным үрдісінің өзіне бағыттау керек, ал оның тиімділігі толығымен студенттің өзінің танымдық белсенділігіне тікелей байланысты. Бұл мақсатқа жетудің іске асуы тек не игерілетіндігінде ғана емес, қалай игерілетіндігінде: жеке немесе ұжымдық, авторитарлық немесе гуманистік жағдайларда, зейінге, қабылдауға, жадыға немесе адамның бар тұлғалық ішкі күшіне сенім артқан, репродуктивті немесе белсенді оқыту әдістерінің күшімен [4] .

ХХ ғасырдың басынан -ақ көптеген педагогтар мен психологтардың ойлары бойынша студенттердің оқу іс - әрекетін белсендіру үшін жаңаша идеялар мен жаңаша оқу әдістерінің керектігі туралы айтқан болатын. Бұл мәселе қазіргі таңда да әлі де ашық болып саналады. Проблемалық және дамыта оқытудың мақсаттарын іске асырудың негізінде белсенді әдістер жатыр, олар студентерді жалпылауға, ойларының дербестігін қалыптастыруда, оқу материалынан бастысын сызып көрсетуге, сөйлеуін дамытуға көмек береді. Тәжірибе көрсеткендей, ЖОО оқытуда белсенді әдістерді қолдану жоғары деңгейдегі мамандарды дайындауға қажетті жағдай болып табылады және оң нәтижелерге жеткізеді: олар студенттерді белсенді оқу-танымдық қызметке тарту арқылы білімің, білігін және дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік береді, оқу ақпараты студенттің жеке біліміне айналады [5] .

А. А. Вербицкий ұсынған жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған белсенді оқытудың жіктелуін қарастырайық. Ол белсенді оқытудың имитациялық әдістерін бөліп көрсетеді, онда оқу-танымдық іс-әрекетте кәсіби қызметті имитациялауға негізделген сабақтарды өткізудің формалары көрсетіледі. Қалғандарының бәрі имитациялық еместерге жатқызылады, олар лекциялық сабақтарда танымдық іс әрекеттерді белсендендірудің барлық амалдары болып табылады.

Оқытудағы белсенді әдістер оқытушының дайын білімді түсіндіруі мен айтуына емес, белсенді танымдық іс әрекет үрдісінде студенттердің білімді өздерінің дербес игеруіне бағытталған [6] .

Белсенді оқыту әдістерін қолдана отыра оқытуды ұйымдастырудың имитациялық және имитациялық емес формалары бар. Имитациялық емес әдістер: дәрістер, семинарлар, пікірталастар, ұжымдық ой қызметі.

Сонымен, ЖОО оқыту үрдісінде оқытушылардың белсенді әдістерді қолдануы оқытуда стереотиптерді аттап өтуге, кәсіби жағдайларға жаңа ұстанымдарды жасақтауға, студенттердің шығармашылық мүмкіндіктерін дамытуға жол ашады.

Интерактивті («Inter» - бірге, «act» - әрекет ету) - өзара әрекеттесуді білдіреді, пікірлесу қалпында болады, біреумен диалог. Интерактивті және активті әдістердің көп ортақ белгілері бар. Активті әдістерден айырмашылығы, интерактивті әдістер білім алушылардың тек оқытушымен ғана емес, бір-бірімен кең қарым-қатынаста болуын және оқу үрдісінде студенттердің белсенділігінің басымдығын көздейді. (сурет-1) .

а)

ә)

Сурет 1 - Активті (а) және интерактивті (ә) оқыту әдістері

Жалпы айтқанда, интерактивті әдісті активті әдістердің ең заманауи түрі деп қарастыруға болады. Интерактивті оқыту - бұл:

• Өзара әрекеттесуші болып табылады;
• Нақты өмірдің тәжірибесіне сүйенеді;
• Студенттер арасында, студенттер мен оқытушылар арасында пікіралмасуды көздейді;
• Проблемалар дың туындауының ұйымдастырушылық және жүйелілік себептерін сыни талдайды.

Ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану ой-сана, шығармашылық, коммуникативті және атқарушылық іс-әрекеттің ортаға қосылудың жаңа денгейі болып табылады және қызметтің, оның ішінде білім алудың әр қырларын тұтастай қайта құруға алып келеді.

Интерактивті технологиялар оқытудың жаңа технологиясы ретінде, бірнеше психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері бар, олар оны басқа технологиялардан ажыратады. Бұл ерекшеліктерді оқытушылар да, әдіскерлер де, сондай-ақ жаңа оқытушы және білім беруші курстары құрастырушылар білуі және ескеруі тиісті. Оларға жататындар:

1. Желілік қарым-қатынастың психологиялық ерекшеліктері.

Психологияда іс-әрекет пен пікірлесудің байланыс фактісін зерттеушілермен анықталған. Белгілі әлеуметтік психолог Г. М. Андреева, қатынастын арқасында іс-әрекет ұйымдасады және дамиды деп есептейді. Негізінен қатынастың үш жағы қарастырылады: коммуникативті, интерактивті, және перцептивті. Коммуникативті жақ білім алушылар арасында ақпарат алмасу фактісін суреттейді, интерактивті - өзара әрекетті ұйымдастыру фактісін, перцептивті - өзара түсіністікті қалыптастыру фактісі.

Компьютерлік телекоммуникациялық желілердің көмегімен педагогикалық әсер етудің тиімділігін білім беруші мен білім алушылардың компьютермен қатынасының ерекшелігін түсінбей түсіну мүмкін емес. Проблемалардың шешу жолдарын табу маңызды. Олардың алғышарттары:

• пікір алмасу үрдісінде ақпарат тек берілмейді, сондай-ақ қалыптасады, нақтыланыды, дамиды;
• ауызша пікірлесу диалогтың фактілік, ақпараттық, дискуссиялық және сырмен бөлісу түрлері арқылы іске асырылады;
• вербалды сөйлесудің табиғи толықтырушысы болып адамдар арасындағы қатынаста қолданылатын вербалды емес қатынас құралдары: Кинесиканың кинесикасы, (грек. . kinesis - қозғалыс), дене қозғалыстарының жиынтығы (жест, мимика, пантомимика), паралингвистика, паралингвистика тіл білімінің, сөйлеумен бірге жүретін /дыбыс қаттылығының дәрежесі, оның диапазоны, үндестігін және т. б. / дыбыстық құралдарын зерттеуші бөлімі және экстарлингвистика / сөйлеуге кідіріс, күлкі, жөтел және т. б. қосылуы/, проксемика /сөйлесудің кеңістіктік және уақыттық ұйымждастырылуы/, визуалды сөйлесу /көздермен байланыс/ болып табылады.
• сөйлесудің интерактивті жағы бірлескен іс-әрекетте көрініс береді;
• сөйлесу барысында оған қатысушылар арасында өзара түсіністіктің болуы қажет.

Жоғарыда тізілген психологиялық факторлар парадигмасынан, мынадай қорытынды жасауға болады:

1. Желілік қатынас - бүгінгі ақпараттық кеңістік жағдайында пайда болған коммуникацияның ерекше түрі.
2. Адамзаттық коммуникация жағдайында, кибернетикалық құралдардан айырмашылығы, әріптестер бір-біріне белгілер /мысалы, мимика, қимыл-қозғалыс, дауыс теибрі және т. б. / бойынша әсер етеді. Белгілер комуникативтік үрдіс қатысушыларының көңіл-күйін өзгертеді. Коммуникацияның тиімділігін әр түрлі психологиялық сипаттамалар бойынша әсер етуімен сипаттайды және осыған байланысты коммуникативті үрдісті түзетеді. Желілік формада сипаттамалардың бір бөлігі болмайды, осыған байланысты түзету үрдісі тежеледі.
3. Егер шартты түрде оқушы мен оқытушының өзара іс-әрекетін екі деңгейге: ақпараттық және тұлғалыққа бөлетін болсақ, оқу үрдісінде тұлғалық өзара іс-әрекеттің маңыздылын көрсетуге болады. Оқыту жүйесінде, аралықтағы қатынасқа құралған тұлғалық компонент қоғамдалған және ең біріншіден - оқытушы мен оқушының тұлғалық қатынасында шектелген. Жоғарыда көрсетілген желілік қатынастың кейбір кемшіліктерінен басқа, осындай түрдегі қатынастың шүбә келтірмес оң жақтарыда бар, атап өтсек:
4. Адамдар арасындағы коммуникация үрдісінде пайда болатын әлеуметтік және психологиялық сипаттамадағы /мысалы, әңгімесушілердің әр түрлі кемшіліктеріне байланысты, оның ішінде сырт келбетінің «ақаулары»/ ерекше тосқауылдар аралықтағы қатынаста мүлдем жойылады немесе олардың маңыздылығы төмендейді.
5. Кейбір әдепсіз іс-әрекеті үшін физикалық жазасыздық сезімі және қоршаған жағдайдан тыс қалыптағы келеңсіз хабарламалармен істе болуға ұмтылыс.
6. Желідегі қатынастың жаңашылдығы мен қызықтырушылдығы, ол қатынастың мотивациясын өсіреді.

2. Экран мониторынан ақпаратты қабылдаудың психологиялық ерекшеліктері.

Ақпаратты диплей экранынаң оқу және қабылдау өз шектеулерін қояды. Мысалы, тек қана оқу құралынның баспа нұсқасын электрондық түрге ауыстырып, содан соң оны гипермәтінге жинақтау мүлдем қате болар еді. Иә нәтижесінде біз іздеу және гиперсілтеме жағынан біз кейбір артықшылықтар көргенімізбен, бірақ бұндай оқулық оқушыларға қолайлы болмайды /монитордан оқу кітаптан оқудай ыңғайлы емес/. Интернет-технологияларды құрастырғанда келеі факторларды есепке алған жөн:

• Интернет оқулық материалды басқаша ұйымдастырғанды қалайды /бөлімдер анағұрлұм қысқа болуы керек: олар экранда онай оқылады және желі бойынша жылдам беріледі/;
• Материалды бірнеше контекске бөлген дұрыс /мысалы, оқуға міндетті, көмекше, анықтама және т. б. / және оларды визуалды ерекшелеу керек;
• Қолданушының интерфейсіне ерекше көңіл бөлу керек;
• Графикалық безендіруде шектен шықпау маңызды.

Білім беруде интерактивті технологияларды жасау мен пайдаланудың педагогикалық асектілері туралы айта отыра, дидактикалық принциптерге сипаттама беру керек.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс