Ауған дағдарысының сабақтары

Ғасырлардың негізгі қайшылықтары мен басымдықтары жаңа ғасырға өтті. Жаһандану жағдайында олар өзгеше сипат пен мазмұнға ие болуда. Дамыған мемлекеттер өздеріндегі өркениет белгілері мен сапапарын әлемнің басқа артта қалған мемлекеттеріне таңуға ұмтылуда. Бірақ өркениет белгілерін әкелген өзгерістер әлемдегі шиеленістер мен тұрақсыздықты тоқтата алмады. XXI ғасырға адамзат түрлі этникалық діни және саяси қарсыластық пен соғыс жағдайында кірді. Ғасырлар тошсындағы соғыстар салдары - терроризм, сепаратизм, экстремизм, кайыршылық, наркобизнес сияқты әлемдік деңгейдегі зиянды кұбылыстар болды.
Осындай әлемдік қайшылықтарға толы елдік бірі — Ауғанстан. Бұл елдің ресми атауы Ислам Мемлекеті Ауғанстан. Ауған елі Оңтүстік Батыс Азияда орналасқан. Халқының саны — 24 миллиондай, жер көлемі 652 мың шаршы шақырым. Экономикалық қуаты әлсіз, халқы тым кедейленіп кеткен.
Ауған дағдарысының негізгі себебі елдегі билікке талас, тұрақсыздық пен соғыс. Сондықтан Ауғанстан мәселесі XX ғасырдың екінші жартысынан бастап әлі күнге дейін шешімін таппай келеді. XXI ғасыр басында да Ауған мәселесі күн тәртібінен түспей тұр. Бұл елдегі саяси ахуал тұрақтанбайынша көрші отырған елдерге және жалпы әлемдік бейбітшілік пен тыныштыққа қаупін төндіре бермек..
Империялық мүдделерін қорғауды мақсат тұтқан Кеңес Одағы Компар-тиясының басшылығы 1979 жылы 25 желтоқсанда Ауғанстан жеріне 50 мыңдай әскери қорғанысын енгізді. Бірнеше дивизиядан тұратын Кеңес әс-керлері аз уақытта Ауған астамасы Кабулды, ірі қалалары Баграм. Кандагар. Герат. Термез. т.б. басып алды. 27 желтоксанда "Дауль Аман" сарайы, сынып сол кездегі Ауған басшысы Хафизулла Амин өлтірілген. Кабулдың маңызды объектілері түгелдей Кеңес Одағы әскерлерінің бақылауына көшті. Осылай басталған Кеңес-Ауған соғысы 10 жылға жуық мерзімге созылды. Ауған дағдарысының тууына кінәлі Кеңес Одағы басшылығының империялық саясаты десек те қате емес. Наджибулла бастаған Ауғанстан Халық