Қоршаған ортаны қорғауға байланысты арнайы өкілетті органдардың іс – әрекетін құқықтық реттеу
ЖОСПАР
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Қоршаған ортаны қорғауға байланысты мемлекеттік өкілетті органдардың іс . әрекеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2 ҚР . ң экологиялық саясатын жүзеге асыратын мемлекет механизміндегі органдардың маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Қоршаған ортаны қорғауға байланысты мемлекеттік өкілетті органдардың іс . әрекеттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2 ҚР . ң экологиялық саясатын жүзеге асыратын мемлекет механизміндегі органдардың маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .21
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда қоршаған ортаны қорғауда мемлекеттің маңызы зор. Оның себебі мемлекет қоршаған ортаға деген әртүрлі құқықтық реттеулер жүргізуде.
Экология саласындағы мемлекеттік басқару органдарының қызметі белгілі бір басшылық бастаулары негізінде жүзеге асырылады, соған сәйкес мемлекеттің экологиялық саясаты қалыптасады. Бұл басшылық идеялары, олар жиынтығында белгілі бір мақсаттарға қол жеткізуде мемлекеттің мәнін, негізгі қасиеттерін, ішкі бірлігін білдіруі мемлекеттік басқарудың қағидалары деп аталады.
Бүгінгі таңда экология саласындағы мемлекеттік басқару қызметінің мына қызметтерін бөліп көрсетуге болады:
1. Қоршаған табиғат ортасының нормаланған сапасы;
2 Экологиялық мониторингті жүзеге асыру;
3. Экологиялық және табиғат пайдалану кадастрларын жүргізу;
4. Экологиялық сараптаманы жүргізу;
5. Экологиялық бақылауды ұйымдастыру;
6. Экологиялық төлемдер мен салықтарды алу;
7. Экология саласында мемлекеттік органдардың құқық бұзушылықтар үшін жазалау шараларын қолдану .
Сонымен бірге, республикада экология мәселелерін кең көлемді мемлекеттік органдар басқарады. Жалпы мақұлданған үлгіге сәйкес олар негізінен үш топқа жіктеледі: өкілді биліктің органдары, атқарушы билік, сот билігі. Осы топтардың әрқайсысының нысаналы мақсатымен, сипатымен және жұмыс көлемімен, нысандары мен әдістерімен өзара өзгешелігі бар.
Экология саласындағы мемлекеттік басқарудың маңызды міндеттерінің бірі қоршаған орта сапасының норматавтерін белгілеу болып табылады.
Қоршаған орта сапасының нормативтерi - қоршаған ортаның және табиғи ресурстардың адам өмiрi мен денсаулығы үшiн қолайлы жай-күйiн сипаттайтын көрсеткiштер.
ҚР Экологиялық кодексінің 22-бабына сәйкес " Экологиялық нормалаудың мақсаты экологиялық қауiпсiздiктi, экологиялық жүйелер мен биологиялық әртүрлiлiктi сақтауды қамтамасыз ететiн қоршаған орта сапасын реттеу және оған жол беруге болатын әсердi белгiлеу болып табылады.
Қазіргі таңда қоршаған ортаны қорғауда мемлекеттің маңызы зор. Оның себебі мемлекет қоршаған ортаға деген әртүрлі құқықтық реттеулер жүргізуде.
Экология саласындағы мемлекеттік басқару органдарының қызметі белгілі бір басшылық бастаулары негізінде жүзеге асырылады, соған сәйкес мемлекеттің экологиялық саясаты қалыптасады. Бұл басшылық идеялары, олар жиынтығында белгілі бір мақсаттарға қол жеткізуде мемлекеттің мәнін, негізгі қасиеттерін, ішкі бірлігін білдіруі мемлекеттік басқарудың қағидалары деп аталады.
Бүгінгі таңда экология саласындағы мемлекеттік басқару қызметінің мына қызметтерін бөліп көрсетуге болады:
1. Қоршаған табиғат ортасының нормаланған сапасы;
2 Экологиялық мониторингті жүзеге асыру;
3. Экологиялық және табиғат пайдалану кадастрларын жүргізу;
4. Экологиялық сараптаманы жүргізу;
5. Экологиялық бақылауды ұйымдастыру;
6. Экологиялық төлемдер мен салықтарды алу;
7. Экология саласында мемлекеттік органдардың құқық бұзушылықтар үшін жазалау шараларын қолдану .
Сонымен бірге, республикада экология мәселелерін кең көлемді мемлекеттік органдар басқарады. Жалпы мақұлданған үлгіге сәйкес олар негізінен үш топқа жіктеледі: өкілді биліктің органдары, атқарушы билік, сот билігі. Осы топтардың әрқайсысының нысаналы мақсатымен, сипатымен және жұмыс көлемімен, нысандары мен әдістерімен өзара өзгешелігі бар.
Экология саласындағы мемлекеттік басқарудың маңызды міндеттерінің бірі қоршаған орта сапасының норматавтерін белгілеу болып табылады.
Қоршаған орта сапасының нормативтерi - қоршаған ортаның және табиғи ресурстардың адам өмiрi мен денсаулығы үшiн қолайлы жай-күйiн сипаттайтын көрсеткiштер.
ҚР Экологиялық кодексінің 22-бабына сәйкес " Экологиялық нормалаудың мақсаты экологиялық қауiпсiздiктi, экологиялық жүйелер мен биологиялық әртүрлiлiктi сақтауды қамтамасыз ететiн қоршаған орта сапасын реттеу және оған жол беруге болатын әсердi белгiлеу болып табылады.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Байдельдинов Д.Л. ҚР–ң Экологиялық құқығы. Алматы: 2005 ж.
2. Қалмырзаев Ғ. И. ҚР–ғы экологияның құқықтық негіздері. Алматы: 2010 ж.
3. Бейбітов М.С., Теңізбаев Т.Т. ҚР – ң Экологиялық құқығы. Алматы: 2005 ж.
1. Байдельдинов Д.Л. ҚР–ң Экологиялық құқығы. Алматы: 2005 ж.
2. Қалмырзаев Ғ. И. ҚР–ғы экологияның құқықтық негіздері. Алматы: 2010 ж.
3. Бейбітов М.С., Теңізбаев Т.Т. ҚР – ң Экологиялық құқығы. Алматы: 2005 ж.
ЖОСПАР
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 Қоршаған ортаны қорғауға байланысты мемлекеттік өкілетті органдардың іс - әрекеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2 ҚР - ң экологиялық саясатын жүзеге асыратын мемлекет механизміндегі органдардың маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .12
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 21
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда қоршаған ортаны қорғауда мемлекеттің маңызы зор. Оның себебі мемлекет қоршаған ортаға деген әртүрлі құқықтық реттеулер жүргізуде.
Экология саласындағы мемлекеттік басқару органдарының қызметі белгілі бір басшылық бастаулары негізінде жүзеге асырылады, соған сәйкес мемлекеттің экологиялық саясаты қалыптасады. Бұл басшылық идеялары, олар жиынтығында белгілі бір мақсаттарға қол жеткізуде мемлекеттің мәнін, негізгі қасиеттерін, ішкі бірлігін білдіруі мемлекеттік басқарудың қағидалары деп аталады.
Бүгінгі таңда экология саласындағы мемлекеттік басқару қызметінің мына қызметтерін бөліп көрсетуге болады:
1. Қоршаған табиғат ортасының нормаланған сапасы;
2 Экологиялық мониторингті жүзеге асыру;
3. Экологиялық және табиғат пайдалану кадастрларын жүргізу;
4. Экологиялық сараптаманы жүргізу;
5. Экологиялық бақылауды ұйымдастыру;
6. Экологиялық төлемдер мен салықтарды алу;
7. Экология саласында мемлекеттік органдардың құқық бұзушылықтар үшін жазалау шараларын қолдану .
Сонымен бірге, республикада экология мәселелерін кең көлемді мемлекеттік органдар басқарады. Жалпы мақұлданған үлгіге сәйкес олар негізінен үш топқа жіктеледі: өкілді биліктің органдары, атқарушы билік, сот билігі. Осы топтардың әрқайсысының нысаналы мақсатымен, сипатымен және жұмыс көлемімен, нысандары мен әдістерімен өзара өзгешелігі бар.
Экология саласындағы мемлекеттік басқарудың маңызды міндеттерінің бірі қоршаған орта сапасының норматавтерін белгілеу болып табылады.
Қоршаған орта сапасының нормативтерi - қоршаған ортаның және табиғи ресурстардың адам өмiрi мен денсаулығы үшiн қолайлы жай-күйiн сипаттайтын көрсеткiштер.
ҚР Экологиялық кодексінің 22-бабына сәйкес " Экологиялық нормалаудың мақсаты экологиялық қауiпсiздiктi, экологиялық жүйелер мен биологиялық әртүрлiлiктi сақтауды қамтамасыз ететiн қоршаған орта сапасын реттеу және оған жол беруге болатын әсердi белгiлеу болып табылады.
1 Қоршаған ортаны қорғауға байланысты мемлекеттік өкілетті органдардың іс - әрекеттері
ҚР Экологиялық кодексінде Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеудің және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттік басқарудың негізгі ережелері - деп аталатын 6-бабы бар.
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеулерге жататындар:
қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметті лицензиялау;
экологиялық нормалау;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық реттеу;
мемлекеттік экологиялық сараптама;
экологиялық рұқсаттар беру;
мемлекеттік экологиялық бақылау;
қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу жүйесін, неғұрлым экологиялық таза технологияларды енгізуді ынталандыру, табиғат іс-шараларын қаржыландыру жүйесі;
мемлекеттік экологиялық мониторинг;
табиғат пайдаланушыларды, қоршаған ортаны ластау көздері мен учаскелерін мемлекеттік есепке алуды;
экологиялық білім беру мен ағарту істерін қамтиды.
табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттік басқару:
табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттік жоспарлау;
табиғи ресурстарды қорғауға, пайдалануға және молықтыруға мемлекеттік бақылау жасау;
табиғи ресурстарды пайдалану құқығына лицензиялар, рұқсаттар беруді және шарттар (келісімшарттар) жасасу;
табиғи ресурстарды қалпына келтіру мен молықтыруды, ресурс үнемдейтін технологияларды енгізуді ұйымдастыру;
табиғи ресурстардың мониторингі мен кадастрларын жүргізу;
табиғи ресурстарды пайдалануға лимиттер белгілеу мен квоталар бөлу;
табиғи ресурстарды пайдалануды, қалпына келтіру мен молықтыруды жүзеге асыратын мемлекеттік заңды тұлғаларды басқару;
табиғи ресурстарды қорғауды ұйымдастыруды қамтиды.
Мақсатты арнауы жағынан мемлекеттік басқару мен мемлекеттік реттеудің расында принциптік айырмашылықтар жоқ. Іс жүзінде мемлекеттік экономикалық немесе өзге де процестердегі әртүрлі қатысуының өлшем бірлігінің (көп немесе аз) туралы әңгіме болуы мүмкін.
Экологиялық жүйені реттеу экология пайдалануды басқару арқылы жүргізіледі, ол қоршаған ортаны қорғаумен тығыз байланыста.
Ғылыми әдебиеттерде мемлекеттік басқару түсінігі мәселесі бойынша ғалымдардың әртүрлі көзқарастары жазылған. Алайда, Д.Л.Байдельдинов өз анықтамасында: - экология саласындагы мемлекеттік басқару - бұл мемлекеттік органдардың - қоғамның қоршаған ортамен өзара іс-әрекеті кезінде экологиялық тәртіпті қамтамасыз ететін, мемлекет субъектілерінің экологиялық міндеттерін және құқықтарын жүзеге асыратын орындаушылық-билік етушілік іс-әрекеттері - деп есептейді. Мемлекеттік басқарудың қағидаларының арасынан бір ғалымдар келесілерді айқындайды:
- адам денсаулығы мен өмірін қорғаудың басымдыгы, халықтың қолайлы өмір сүруі үшін қоршаған ортаны және қайта қалпына келтіру мен сақтау;
- табиғи ресурстарға мемлекеттік меншік, мемлекетпен жерге жеке меншікті бақылау;
- мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық міндеттерш шешу кезінде қоғамның экологиялық міндеттерін үйлесімді шешу;
- экономикалық әдістерді қолдану экологиялық тәртіпті қамтамасыз ету үшін экономикалық ынталандыруды енгізу арқылы басқарылады;
- азаматтардың белсенді қатысуын, халықтың, қоғамдық бірлестіктердің және жергілікті басқару органдарын экологиялық мәселелерді шешуде кеңінен тарту.
Басқару қызметін жүзеге асыру әдістері заң әдебиеттерінде жалпы қабылданған басқарудың нысандары мен әдістерін айқындайды.
Мемлекеттік басқару нысаны негізгі үш түрде айқындалады:
1) құқық шығарушы - басқару қатынастарын реттеуге бағытталған және мемлекеттік органдармен қабылданған норматитік актілерді қабылдайды және әзірлейді;
2) құқық қолданушы - мемлекеттің бұл қызметі нормативтік актілерді қабылдау арқылы және нақты әрекеттерді жүзеге асыруға бағытталған;
3) құқық қорғау - мемлекеттің бұл қызметі мемлекеттік нормативтік актілермен көзделген талаптарды бұзған немесе орындамаған тұлғаларға жаза қолдану бойынша.
Экология пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауды мемлекеттік реттеу әдістері мен нысандары басқару қызметі арқылы жүзеге асырылады, ол осы органдарға берілген.
Ғалымдардың көпшілігі мемлекеттік басқару қызметтерінің келесі түрлерін айқындайды:
табиғи ресурстар мен басқа да табиғи объектілерді есепке алу; табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттік жоспарлауды; экологиялық нормалауды; мемлекеттік экологиялық сараптаманы; қоршаған ортаның жай-күйін бақылау (экологиялық мониторингті жүзеге асыру); экологиялық сертификаттау; экологиялық бақылауды ұйымдастыру; табиғат пайдалану саласындағы құқық туралы дауларды шешу; табиғи объектілерді тарату немесе қайта тарату; табиғи объектілердің кеңістіктік-аймақтық жабдықтары.
Республикада экология мәселелерінің мемлекеттік органдардың кең шеңбері аясында белгілі болғаны, олар әралуан құзыреттермен өкілеттенген және әр түрлі деңгейде қызмет етеді. Оларды төрт топқа бөлуге болады: жалпы құзыретті органдар, арнайы құзыретті органдар, саларалық құзыреттегі, қызмет етуші органдар. Табиғат пайдалану мен қоршаған ортаны қорғаудың жалпы құзыреттегі органдарының ерекшелігі сонда, олар осы қызметті олардың құзыреттеріне жататын басқа да міндеттерді шешумен қатар жүзеге асырады, - экономиканы дамыту, әлеуметтік саланы дамытуды басқару (денсаулық сақтау, білім беру және т.б.), мәдениет, қорғаныс, және т.б.
Жалпы құзыреттегі табиғи ресурстарды қорғау және пайдалану саласындағы мемлекеттік басқаруды және реттеуді жүзеге асыратындарға жататындар:
ҚР Парламенті; Жергілікті уәкілетті органдар; ҚР Президенті; ҚР Үкіметі; Жергілікті атқарушы органдар.
Органдар жүйесіндегі орталық орында Қазақстан Республикасының Үкіметі тұр.
Қазақстан Республикасы үкіметінің құзыреті Қазақстан Республикасының Конституциясында, үкімет туралы Конституциялық Заңда, ҚР Экологиялық кодексінің 16 бабында анықталған.
Қазақстан Республикасы үкіметі қошаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласында:
қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану, қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын, оларды жүзеге асыру жөніндегі стратегиялық шараларды әзірлейді;
мемлекеттік экологиялық бағдарламаларды және табиғат пайдаланудың түрлі бағыттары бойынша, сондай-ақ климатты және Жердің озон қабатын қорғау саласындағы бағдарламаларды әзірлейді;
табиғат пайдаланудың әр алуан түрлері бойынша тұжырымдамаларды мақұлдайды;
табиғи ресурстарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен табиғат пайдалануға беру туралы шешімдер қабылдайды;
республикалық деңгейде және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда қоршаған ортаны қорғау жөніндегі бағдарламаларды бекітеді.
Табиғи ресурстардың әрбір түрінің мемлекеттік есебін, мемлекеттік кадастрлары мен мемлекеттік мониторингін жүргізу тәртібін айқындайды;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық регламенттерді;
ең озық қолжетімді технологиялар тізбесін;
эмиссиялар нормативтері белгіленетін және қоршаған ортаға эмиссиялар үшін ақы алынатын ластаушы заттар мен қалдық түрлерінің тізбесін; қоршаған ортаны қорғау саласындағы лицензияланатын қызмет түрлеріне қойылатын біліктілік талаптарын;
қоршаған ортаға эмиссияларды қысқартуға арналған квоталар мен міндеттемелерді сату тәртібін;
ластану учаскелерінің мемлекеттік тізілімін жүргізу тәртібін;
қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлемақының базалық және шекті ставкаларын;
қоршаған ортаны ластаудан келтірілген залалды экономикалық бағалау ережелерін бекітеді.
шаруашылық және өзге де қызметтің экологиялық қауіпті түрлерінің тізбесін;
айрықша экологиялық, ғылыми және мәдени маңызы бар қоршаған ортаны қорғау объектілерінің тізбесін;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы жобалардың ашық конкурстарын өткізу тәртібін;
сот шешімімен республикалық меншікке түсті деп танылған иесіз қауіпті қалдықтарды басқару тәртібін;
қалдықтарды орналастыру полигондарын жою қорларын қалыптастыру тәртібін айқындайды.
қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін айқындау тәртібін;
кешенді экологиялық рұқсаттар беру тәртібін және қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттардың орнына кешенді экологиялық рұқсаттар алу мүмкін болатын өнеркәсіп үлгілерінің тізбесі;
парниктік газдарды атмосфераға шығаруды шектеудің, тоқтата тұрудың немесе азайтудың тәртібін;
озон қабатын бұзатын және құрамында солардың өнімдері бар заттарды импорттауға, экспорттауға, озон қабатын бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізуге,
құрамында озон қабатын бұзатын заттар бар жабдықтарды жөндеуге, жинақтауға, оларға қызмет көрсетуге рұқсат беру тәртібін;
парниктік газдарды атмосфераға шығаруды және озон қабатын бұзатын заттарды тұтыну көздерін мемлекеттік есепке алу тәртібін;
аумақтардың экологиялық жағдайын бағалау критерийлерін;
жерді бағалаудың экологиялық критерийлерін;
Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағының шекарасын;
қалдықтарды әкелу, әкету және транзиттеу тәртібін белгілейді;
халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады; аумақты төтенше экологиялық жағдай аймағы деп жариялайды және төтенше экологиялық жағдай аймағы құқықтық режимінің қолданысын тоқтату туралы шешім қабылдайды (ҚР Экологиялық кодекстің 16-бабы).
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның құзіреті (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар):
тиісті аумақтардағы қоршаған ортаны қорғау саласындағы бағдарламалардың
орындалуын, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау мен сауықтыруға шығатын шығындарды бекітеді;
өз құзыреті шегінде қоқыстарды басқару жөніндегі бағдарламаларды бекітеді;
қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері бағдарламаларын әзірлейді;
жергілікті атқарушы органдар басшылары мен заңды тұлғалардың қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдаланудың жай күйі туралы есептерін тыңдайды;
өз құзыреті шегінде табиғат пайдалану ережелерін қабылдайды, оны бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілік көзделеді;
қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлемақы ставкаларын белгілейді. (ҚР Экологиялық кодекстің 19-бабы).
Қоршаған ортаны қорғау саласында ҚР Экологиялық кодекстің 20-бабына сәйкес, атқарушы билік органдарының жүйесінде ерекше орында облыстардың атқарушы органдары тұр (республикалық маңызы бар қаланың, астананың):
Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті өкілді органдары қоршаған ортаны қорғау саласында:
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілген қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдалану жөніндегі іс-шаралар және олардың тиісті аумақтарда іске асырылуы көзделетін бағдарламалар мен өзге де құжаттар әзірлеуді ұйымдастырады;
мемлекеттік экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық сараптамалардың қорытындылары негізінде өз құзыреті шегінде кәсіпорындарды, құрылыстар мен өзге де объектілерді салуға немесе реконструкциялауға тыйым салады немесе рұқсат береді;
өз құзыреті шегінде шаруашылық қызмет объектілерінің мемлекеттік экологиялық сараптамасын ұйымдастырады және жүргізеді;
мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу кезінде қоғамдық талдау ұйымдастырады;
қоршаған ортаны қорғау саласында құжаттар әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізеді, мұндай құжаттардың бастамашылық жобаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қарауына береді;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиясы бар штаттан тыс сарапшыларды (жеке және заңды тұлғаларды) сараптамалық жұмыстар жүргізуге тартады;
өз құзыреті шегінде қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін әзірлейді;
қалдықтарды басқару жөнінде бағдарламалар әзірлеуді ұйымдастырады және олардың орындалуын қамтамасыз етеді;
өндіріс пен тұтыну қалдықтарын орналастыру жөніндегі объектілерді салуға жер учаскелерін бөледі;
қалдықтарды жою және орналастыру объектілерді салуды қамтамасыз етеді;
коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу кезінде экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етеді;
қалдықтардың пайда болу көлемдерін бақылауды жүзеге асырады және қалдықтардың пайда болу көлемдерін азайтуға, олардың қайтадан немесе баламалы түрде пайдалану деңгейін арттыруға және көмілуге тиіс қалдықтар көлемін қысқартуға бағытталған іс-шаралар мен экономикалық ынталандырулар әзірлейді;
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен табиғи ресурстарды табиғат пайдалануға беру туралы шешім қабылдайды;
тиісті аумақта тұрған табиғат объектілерінің жай-күйі туралы халықты хабардар етуді жүзеге асырады; қоғамдық экологиялық сараптама жүргізудің тіркелуін жүзеге асырады;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы инвестициялық жобаларды әзірлейді және оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға табыс етеді.
ҚР Экологиялық кодексі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды анықтады, ол - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрлігі. Экологиялық жарлықтарды және қолдануын заңнамалық іс-шараларды жүзеге асыру үшін Министрлікке жеткілікті кең ауқымдағы өкілеттіктер берілген, олар ҚР Экологиялық кодекстің 17-бабында айқындалған, олардың кейбірін атап өтейік:
біртұтас мемлекеттік экологиялық саясатты жүргізеді және қоршаған ортаны қорғау саласындағы бағдарламалардың орындалуын ұйымдастырады; өз құзыреті шегінде орталық және жергілікті атқарушы органдардың қоршаған ортаны қорғауды жүзеге асыру бөлігіндегі қызметін үйлестіреді;
климатты және Жердің озон қабатын қорғау саласында мемлекеттік басқаруды жүзеге асырады;
өз құзыреті шегінде шаруашылық және өзге де қызмет бойынша экологиялық нормативтер мен экологиялық талаптарды бекітеді немесе келіседі;
қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері бағдарламаларын әзірлейді;
қоршаған ортаны қорғау жөніндегі өңірлік бағдарламалар мен іс-шаралар жоспарларын келіседі;
экологиялық рұқсаттар береді, оларда қоршаған ортаға арналған эмиссияларға лимиттер белгілейді;
мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асырады;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиялар беруді жүзеге асырады;
табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы лицензияларды, рұқсаттарды, шарттарды (келісімшарттарды) өз құзіреті шегінде келіседі; өз құзыреті шегінде мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүргізеді, сондай-ақ Қазақстан Республикасында экологиялық сараптаманы жүзеге асыру жөніндегі қызметті үйлестіреді және оған әдістемелік басшылықты жүргізеді;
Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы бұзылған жағдайда мемлекеттік экологиялық сараптама қорытындысын кері қайтарып алу және оны жою құқығымен, жергілікті атқарушы органдардың лауазымды тұлғалардың мемлекеттік экологиялық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қызметіне бақылауды жүзеге асырады;
міндетті экологиялық аудит жүргізу туралы шешім қабылдайды және міндетті экологиялық аудит жүргізу туралы қорытындысының объектісін бекітеді;
қоршаған орта жай-күйінің мемлекеттік мониторингін және мониторингтің жекелеген арнайы түрлерін жүргізуді ұйымдастырады, сондай-ақ Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін жүргізуді үйлестіреді;
табиғи ресурстар, кадастрларының біріңғай жүйесін жүргізеді;
өндіріс және тұтыну қалдықтарының мемлекеттік кадастрын жүргізуді ұйымдастырады;
зиянды заттарды, радиоактивті қалдықтарды көмудің және сарқынды суларды жер қойнауына жіберудің мемлекеттік кадастрын жүргізуді ұйымдастырады және оны жүргізу жөніндегі нұсқаулық-әдістемелік құжаттарды бекітеді;
қоршаған ортаның ластану учаскелерін мемлекеттік есепке алуды ұйымдастырады;
парниктік газдардың мемлекеттік кадастрын және Озон қабатын бұзатын заттарды ұтынудың мемлекеттік кадастрын жүргізуді ұйымдастырады;
озон қабатын бұзатын және құрамында солардың өнімдері бар заттарды импорттауға, экспорттауға, озон қабатын бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізуге, құрамында озон қабатын бұзатын заттар бар жабдықтарды жөндеуге, монтаждауға, оларға қызмет көрсетуге рұқсат береді;
табиғат пайдаланушылардың және қоршаған ортаны ластау көздерінің мемлекеттік тізілімін жүргізеді және оларды есепке алу тәртібін белгілейді;
экологиялық ақпараттың мемлекеттік қорын жүргізуді ұйымдастырады, қоршаған ортаға әсерді бағалау рәсіміне және белгіленіп отырған шаруашылық және өзге де қызмет бойынша шешімдер қабылдау процесіне қатысты экологиялық ақпаратқа қол жеткізу мерзімдері мен тәртібін белгілейді;
ең озық қолжетімді технологиялар тізбесін әзірлейді және олардың тізілімін жүргізуді ұйымдастырады;
әр түрлі дәрежедегі полигондарда орналастыру үшін қалдықтар тізбесін айқындайды;
қоршаған ортаға эмиссиялардың нормативтерін айқындау әдістемесін;
қалдықтар сынаптамасын;
қауіпті қалдықтар бойынша есеп беру нысанын;
жергілікті атқарушы органдардың лауазымды тұлғаларының экологиялық сараптама саласындағы қызметіне бақылауды жүзеге асыру ережесін;
мемлекеттік экологиялық сараптама қорытындысының нысанын;
топырақтағы химиялық заттардың жол берілетін шекті шоғырлануын белгілейді. қоғамдық тыңдау тәртібін;
парниктік газдар шығарудың және озон қабатын бұзатын заттарды тұтынудың шекті нормативтерін әзірлеу мен бекіту тәртібін;
парниктік газдар шығындыларын және озон қабатын бұзатын заттарды түгендеу тәртібін;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;
Ґлттық экологиялық атласты әзірлеуді және жариялауды ұйымдастырады;
Мемлекеттік экологиялық сараптамадан өткен нормативтік құқықтық актілер жобаларының тізілімін жүргізеді.
Қоршаған ортаны қорғау министрлігі жүйесінде табиғат қорғау саласын бақылау комитеті құрылған, осыған орай қоршаған ортаны қорғау саласының бірқатар бақылау қызметтері осы Комитеттің құзыретіне берілген.
Үкіметтің құрамына кіретін қоршаған ортаны қорғау және жер ресурстарын басқару саласындағы мемлекеттік биліктің арнайы уәкілетті органдарының қатарына ҚР-ның Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттігі жатады. Агенттіктің құзыреті ҚР-ның Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттігі туралы, 1999 жылғы 23 қарашада үкімет Қаулысымен бекітілген Ережесінде және ҚР-ның Жер кодексінде (14-бап) айқындалады.
2 ҚР - ң экологиялық саясатын жүзеге асыратын мемлекет механизміндегі органдардың маңызы
Қазақстандағы тәуелсiздiк жылдары экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң мүлде жаңа мемлекеттiк жүйесiнiң құрылуының және қалыптасуының, Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы атқарушы органдардың жақсы ұйымдастырылған және аумақтық таралған жүйесiн - қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдалануды басқарудың жылдары болды. Бұл қоршаған ортаны ... жалғасы
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 Қоршаған ортаны қорғауға байланысты мемлекеттік өкілетті органдардың іс - әрекеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2 ҚР - ң экологиялық саясатын жүзеге асыратын мемлекет механизміндегі органдардың маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .12
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН СІЛТЕМЕЛЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 21
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда қоршаған ортаны қорғауда мемлекеттің маңызы зор. Оның себебі мемлекет қоршаған ортаға деген әртүрлі құқықтық реттеулер жүргізуде.
Экология саласындағы мемлекеттік басқару органдарының қызметі белгілі бір басшылық бастаулары негізінде жүзеге асырылады, соған сәйкес мемлекеттің экологиялық саясаты қалыптасады. Бұл басшылық идеялары, олар жиынтығында белгілі бір мақсаттарға қол жеткізуде мемлекеттің мәнін, негізгі қасиеттерін, ішкі бірлігін білдіруі мемлекеттік басқарудың қағидалары деп аталады.
Бүгінгі таңда экология саласындағы мемлекеттік басқару қызметінің мына қызметтерін бөліп көрсетуге болады:
1. Қоршаған табиғат ортасының нормаланған сапасы;
2 Экологиялық мониторингті жүзеге асыру;
3. Экологиялық және табиғат пайдалану кадастрларын жүргізу;
4. Экологиялық сараптаманы жүргізу;
5. Экологиялық бақылауды ұйымдастыру;
6. Экологиялық төлемдер мен салықтарды алу;
7. Экология саласында мемлекеттік органдардың құқық бұзушылықтар үшін жазалау шараларын қолдану .
Сонымен бірге, республикада экология мәселелерін кең көлемді мемлекеттік органдар басқарады. Жалпы мақұлданған үлгіге сәйкес олар негізінен үш топқа жіктеледі: өкілді биліктің органдары, атқарушы билік, сот билігі. Осы топтардың әрқайсысының нысаналы мақсатымен, сипатымен және жұмыс көлемімен, нысандары мен әдістерімен өзара өзгешелігі бар.
Экология саласындағы мемлекеттік басқарудың маңызды міндеттерінің бірі қоршаған орта сапасының норматавтерін белгілеу болып табылады.
Қоршаған орта сапасының нормативтерi - қоршаған ортаның және табиғи ресурстардың адам өмiрi мен денсаулығы үшiн қолайлы жай-күйiн сипаттайтын көрсеткiштер.
ҚР Экологиялық кодексінің 22-бабына сәйкес " Экологиялық нормалаудың мақсаты экологиялық қауiпсiздiктi, экологиялық жүйелер мен биологиялық әртүрлiлiктi сақтауды қамтамасыз ететiн қоршаған орта сапасын реттеу және оған жол беруге болатын әсердi белгiлеу болып табылады.
1 Қоршаған ортаны қорғауға байланысты мемлекеттік өкілетті органдардың іс - әрекеттері
ҚР Экологиялық кодексінде Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеудің және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттік басқарудың негізгі ережелері - деп аталатын 6-бабы бар.
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеулерге жататындар:
қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметті лицензиялау;
экологиялық нормалау;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық реттеу;
мемлекеттік экологиялық сараптама;
экологиялық рұқсаттар беру;
мемлекеттік экологиялық бақылау;
қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу жүйесін, неғұрлым экологиялық таза технологияларды енгізуді ынталандыру, табиғат іс-шараларын қаржыландыру жүйесі;
мемлекеттік экологиялық мониторинг;
табиғат пайдаланушыларды, қоршаған ортаны ластау көздері мен учаскелерін мемлекеттік есепке алуды;
экологиялық білім беру мен ағарту істерін қамтиды.
табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттік басқару:
табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттік жоспарлау;
табиғи ресурстарды қорғауға, пайдалануға және молықтыруға мемлекеттік бақылау жасау;
табиғи ресурстарды пайдалану құқығына лицензиялар, рұқсаттар беруді және шарттар (келісімшарттар) жасасу;
табиғи ресурстарды қалпына келтіру мен молықтыруды, ресурс үнемдейтін технологияларды енгізуді ұйымдастыру;
табиғи ресурстардың мониторингі мен кадастрларын жүргізу;
табиғи ресурстарды пайдалануға лимиттер белгілеу мен квоталар бөлу;
табиғи ресурстарды пайдалануды, қалпына келтіру мен молықтыруды жүзеге асыратын мемлекеттік заңды тұлғаларды басқару;
табиғи ресурстарды қорғауды ұйымдастыруды қамтиды.
Мақсатты арнауы жағынан мемлекеттік басқару мен мемлекеттік реттеудің расында принциптік айырмашылықтар жоқ. Іс жүзінде мемлекеттік экономикалық немесе өзге де процестердегі әртүрлі қатысуының өлшем бірлігінің (көп немесе аз) туралы әңгіме болуы мүмкін.
Экологиялық жүйені реттеу экология пайдалануды басқару арқылы жүргізіледі, ол қоршаған ортаны қорғаумен тығыз байланыста.
Ғылыми әдебиеттерде мемлекеттік басқару түсінігі мәселесі бойынша ғалымдардың әртүрлі көзқарастары жазылған. Алайда, Д.Л.Байдельдинов өз анықтамасында: - экология саласындагы мемлекеттік басқару - бұл мемлекеттік органдардың - қоғамның қоршаған ортамен өзара іс-әрекеті кезінде экологиялық тәртіпті қамтамасыз ететін, мемлекет субъектілерінің экологиялық міндеттерін және құқықтарын жүзеге асыратын орындаушылық-билік етушілік іс-әрекеттері - деп есептейді. Мемлекеттік басқарудың қағидаларының арасынан бір ғалымдар келесілерді айқындайды:
- адам денсаулығы мен өмірін қорғаудың басымдыгы, халықтың қолайлы өмір сүруі үшін қоршаған ортаны және қайта қалпына келтіру мен сақтау;
- табиғи ресурстарға мемлекеттік меншік, мемлекетпен жерге жеке меншікті бақылау;
- мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық міндеттерш шешу кезінде қоғамның экологиялық міндеттерін үйлесімді шешу;
- экономикалық әдістерді қолдану экологиялық тәртіпті қамтамасыз ету үшін экономикалық ынталандыруды енгізу арқылы басқарылады;
- азаматтардың белсенді қатысуын, халықтың, қоғамдық бірлестіктердің және жергілікті басқару органдарын экологиялық мәселелерді шешуде кеңінен тарту.
Басқару қызметін жүзеге асыру әдістері заң әдебиеттерінде жалпы қабылданған басқарудың нысандары мен әдістерін айқындайды.
Мемлекеттік басқару нысаны негізгі үш түрде айқындалады:
1) құқық шығарушы - басқару қатынастарын реттеуге бағытталған және мемлекеттік органдармен қабылданған норматитік актілерді қабылдайды және әзірлейді;
2) құқық қолданушы - мемлекеттің бұл қызметі нормативтік актілерді қабылдау арқылы және нақты әрекеттерді жүзеге асыруға бағытталған;
3) құқық қорғау - мемлекеттің бұл қызметі мемлекеттік нормативтік актілермен көзделген талаптарды бұзған немесе орындамаған тұлғаларға жаза қолдану бойынша.
Экология пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауды мемлекеттік реттеу әдістері мен нысандары басқару қызметі арқылы жүзеге асырылады, ол осы органдарға берілген.
Ғалымдардың көпшілігі мемлекеттік басқару қызметтерінің келесі түрлерін айқындайды:
табиғи ресурстар мен басқа да табиғи объектілерді есепке алу; табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мемлекеттік жоспарлауды; экологиялық нормалауды; мемлекеттік экологиялық сараптаманы; қоршаған ортаның жай-күйін бақылау (экологиялық мониторингті жүзеге асыру); экологиялық сертификаттау; экологиялық бақылауды ұйымдастыру; табиғат пайдалану саласындағы құқық туралы дауларды шешу; табиғи объектілерді тарату немесе қайта тарату; табиғи объектілердің кеңістіктік-аймақтық жабдықтары.
Республикада экология мәселелерінің мемлекеттік органдардың кең шеңбері аясында белгілі болғаны, олар әралуан құзыреттермен өкілеттенген және әр түрлі деңгейде қызмет етеді. Оларды төрт топқа бөлуге болады: жалпы құзыретті органдар, арнайы құзыретті органдар, саларалық құзыреттегі, қызмет етуші органдар. Табиғат пайдалану мен қоршаған ортаны қорғаудың жалпы құзыреттегі органдарының ерекшелігі сонда, олар осы қызметті олардың құзыреттеріне жататын басқа да міндеттерді шешумен қатар жүзеге асырады, - экономиканы дамыту, әлеуметтік саланы дамытуды басқару (денсаулық сақтау, білім беру және т.б.), мәдениет, қорғаныс, және т.б.
Жалпы құзыреттегі табиғи ресурстарды қорғау және пайдалану саласындағы мемлекеттік басқаруды және реттеуді жүзеге асыратындарға жататындар:
ҚР Парламенті; Жергілікті уәкілетті органдар; ҚР Президенті; ҚР Үкіметі; Жергілікті атқарушы органдар.
Органдар жүйесіндегі орталық орында Қазақстан Республикасының Үкіметі тұр.
Қазақстан Республикасы үкіметінің құзыреті Қазақстан Республикасының Конституциясында, үкімет туралы Конституциялық Заңда, ҚР Экологиялық кодексінің 16 бабында анықталған.
Қазақстан Республикасы үкіметі қошаған ортаны қорғау және табиғат пайдалану саласында:
қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану, қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын, оларды жүзеге асыру жөніндегі стратегиялық шараларды әзірлейді;
мемлекеттік экологиялық бағдарламаларды және табиғат пайдаланудың түрлі бағыттары бойынша, сондай-ақ климатты және Жердің озон қабатын қорғау саласындағы бағдарламаларды әзірлейді;
табиғат пайдаланудың әр алуан түрлері бойынша тұжырымдамаларды мақұлдайды;
табиғи ресурстарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен табиғат пайдалануға беру туралы шешімдер қабылдайды;
республикалық деңгейде және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда қоршаған ортаны қорғау жөніндегі бағдарламаларды бекітеді.
Табиғи ресурстардың әрбір түрінің мемлекеттік есебін, мемлекеттік кадастрлары мен мемлекеттік мониторингін жүргізу тәртібін айқындайды;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық регламенттерді;
ең озық қолжетімді технологиялар тізбесін;
эмиссиялар нормативтері белгіленетін және қоршаған ортаға эмиссиялар үшін ақы алынатын ластаушы заттар мен қалдық түрлерінің тізбесін; қоршаған ортаны қорғау саласындағы лицензияланатын қызмет түрлеріне қойылатын біліктілік талаптарын;
қоршаған ортаға эмиссияларды қысқартуға арналған квоталар мен міндеттемелерді сату тәртібін;
ластану учаскелерінің мемлекеттік тізілімін жүргізу тәртібін;
қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлемақының базалық және шекті ставкаларын;
қоршаған ортаны ластаудан келтірілген залалды экономикалық бағалау ережелерін бекітеді.
шаруашылық және өзге де қызметтің экологиялық қауіпті түрлерінің тізбесін;
айрықша экологиялық, ғылыми және мәдени маңызы бар қоршаған ортаны қорғау объектілерінің тізбесін;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы жобалардың ашық конкурстарын өткізу тәртібін;
сот шешімімен республикалық меншікке түсті деп танылған иесіз қауіпті қалдықтарды басқару тәртібін;
қалдықтарды орналастыру полигондарын жою қорларын қалыптастыру тәртібін айқындайды.
қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін айқындау тәртібін;
кешенді экологиялық рұқсаттар беру тәртібін және қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттардың орнына кешенді экологиялық рұқсаттар алу мүмкін болатын өнеркәсіп үлгілерінің тізбесі;
парниктік газдарды атмосфераға шығаруды шектеудің, тоқтата тұрудың немесе азайтудың тәртібін;
озон қабатын бұзатын және құрамында солардың өнімдері бар заттарды импорттауға, экспорттауға, озон қабатын бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізуге,
құрамында озон қабатын бұзатын заттар бар жабдықтарды жөндеуге, жинақтауға, оларға қызмет көрсетуге рұқсат беру тәртібін;
парниктік газдарды атмосфераға шығаруды және озон қабатын бұзатын заттарды тұтыну көздерін мемлекеттік есепке алу тәртібін;
аумақтардың экологиялық жағдайын бағалау критерийлерін;
жерді бағалаудың экологиялық критерийлерін;
Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағының шекарасын;
қалдықтарды әкелу, әкету және транзиттеу тәртібін белгілейді;
халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады; аумақты төтенше экологиялық жағдай аймағы деп жариялайды және төтенше экологиялық жағдай аймағы құқықтық режимінің қолданысын тоқтату туралы шешім қабылдайды (ҚР Экологиялық кодекстің 16-бабы).
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның құзіреті (республикалық маңызы бар қалалар, астаналар):
тиісті аумақтардағы қоршаған ортаны қорғау саласындағы бағдарламалардың
орындалуын, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау мен сауықтыруға шығатын шығындарды бекітеді;
өз құзыреті шегінде қоқыстарды басқару жөніндегі бағдарламаларды бекітеді;
қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері бағдарламаларын әзірлейді;
жергілікті атқарушы органдар басшылары мен заңды тұлғалардың қоршаған ортаны қорғау және табиғат пайдаланудың жай күйі туралы есептерін тыңдайды;
өз құзыреті шегінде табиғат пайдалану ережелерін қабылдайды, оны бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілік көзделеді;
қоршаған ортаға эмиссиялар үшін төлемақы ставкаларын белгілейді. (ҚР Экологиялық кодекстің 19-бабы).
Қоршаған ортаны қорғау саласында ҚР Экологиялық кодекстің 20-бабына сәйкес, атқарушы билік органдарының жүйесінде ерекше орында облыстардың атқарушы органдары тұр (республикалық маңызы бар қаланың, астананың):
Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті өкілді органдары қоршаған ортаны қорғау саласында:
Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілген қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдалану жөніндегі іс-шаралар және олардың тиісті аумақтарда іске асырылуы көзделетін бағдарламалар мен өзге де құжаттар әзірлеуді ұйымдастырады;
мемлекеттік экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық сараптамалардың қорытындылары негізінде өз құзыреті шегінде кәсіпорындарды, құрылыстар мен өзге де объектілерді салуға немесе реконструкциялауға тыйым салады немесе рұқсат береді;
өз құзыреті шегінде шаруашылық қызмет объектілерінің мемлекеттік экологиялық сараптамасын ұйымдастырады және жүргізеді;
мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу кезінде қоғамдық талдау ұйымдастырады;
қоршаған ортаны қорғау саласында құжаттар әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізеді, мұндай құжаттардың бастамашылық жобаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қарауына береді;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиясы бар штаттан тыс сарапшыларды (жеке және заңды тұлғаларды) сараптамалық жұмыстар жүргізуге тартады;
өз құзыреті шегінде қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін әзірлейді;
қалдықтарды басқару жөнінде бағдарламалар әзірлеуді ұйымдастырады және олардың орындалуын қамтамасыз етеді;
өндіріс пен тұтыну қалдықтарын орналастыру жөніндегі объектілерді салуға жер учаскелерін бөледі;
қалдықтарды жою және орналастыру объектілерді салуды қамтамасыз етеді;
коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу кезінде экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етеді;
қалдықтардың пайда болу көлемдерін бақылауды жүзеге асырады және қалдықтардың пайда болу көлемдерін азайтуға, олардың қайтадан немесе баламалы түрде пайдалану деңгейін арттыруға және көмілуге тиіс қалдықтар көлемін қысқартуға бағытталған іс-шаралар мен экономикалық ынталандырулар әзірлейді;
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен табиғи ресурстарды табиғат пайдалануға беру туралы шешім қабылдайды;
тиісті аумақта тұрған табиғат объектілерінің жай-күйі туралы халықты хабардар етуді жүзеге асырады; қоғамдық экологиялық сараптама жүргізудің тіркелуін жүзеге асырады;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы инвестициялық жобаларды әзірлейді және оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға табыс етеді.
ҚР Экологиялық кодексі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды анықтады, ол - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрлігі. Экологиялық жарлықтарды және қолдануын заңнамалық іс-шараларды жүзеге асыру үшін Министрлікке жеткілікті кең ауқымдағы өкілеттіктер берілген, олар ҚР Экологиялық кодекстің 17-бабында айқындалған, олардың кейбірін атап өтейік:
біртұтас мемлекеттік экологиялық саясатты жүргізеді және қоршаған ортаны қорғау саласындағы бағдарламалардың орындалуын ұйымдастырады; өз құзыреті шегінде орталық және жергілікті атқарушы органдардың қоршаған ортаны қорғауды жүзеге асыру бөлігіндегі қызметін үйлестіреді;
климатты және Жердің озон қабатын қорғау саласында мемлекеттік басқаруды жүзеге асырады;
өз құзыреті шегінде шаруашылық және өзге де қызмет бойынша экологиялық нормативтер мен экологиялық талаптарды бекітеді немесе келіседі;
қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері бағдарламаларын әзірлейді;
қоршаған ортаны қорғау жөніндегі өңірлік бағдарламалар мен іс-шаралар жоспарларын келіседі;
экологиялық рұқсаттар береді, оларда қоршаған ортаға арналған эмиссияларға лимиттер белгілейді;
мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асырады;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиялар беруді жүзеге асырады;
табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы лицензияларды, рұқсаттарды, шарттарды (келісімшарттарды) өз құзіреті шегінде келіседі; өз құзыреті шегінде мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүргізеді, сондай-ақ Қазақстан Республикасында экологиялық сараптаманы жүзеге асыру жөніндегі қызметті үйлестіреді және оған әдістемелік басшылықты жүргізеді;
Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы бұзылған жағдайда мемлекеттік экологиялық сараптама қорытындысын кері қайтарып алу және оны жою құқығымен, жергілікті атқарушы органдардың лауазымды тұлғалардың мемлекеттік экологиялық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қызметіне бақылауды жүзеге асырады;
міндетті экологиялық аудит жүргізу туралы шешім қабылдайды және міндетті экологиялық аудит жүргізу туралы қорытындысының объектісін бекітеді;
қоршаған орта жай-күйінің мемлекеттік мониторингін және мониторингтің жекелеген арнайы түрлерін жүргізуді ұйымдастырады, сондай-ақ Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін жүргізуді үйлестіреді;
табиғи ресурстар, кадастрларының біріңғай жүйесін жүргізеді;
өндіріс және тұтыну қалдықтарының мемлекеттік кадастрын жүргізуді ұйымдастырады;
зиянды заттарды, радиоактивті қалдықтарды көмудің және сарқынды суларды жер қойнауына жіберудің мемлекеттік кадастрын жүргізуді ұйымдастырады және оны жүргізу жөніндегі нұсқаулық-әдістемелік құжаттарды бекітеді;
қоршаған ортаның ластану учаскелерін мемлекеттік есепке алуды ұйымдастырады;
парниктік газдардың мемлекеттік кадастрын және Озон қабатын бұзатын заттарды ұтынудың мемлекеттік кадастрын жүргізуді ұйымдастырады;
озон қабатын бұзатын және құрамында солардың өнімдері бар заттарды импорттауға, экспорттауға, озон қабатын бұзатын заттарды пайдалана отырып жұмыстар жүргізуге, құрамында озон қабатын бұзатын заттар бар жабдықтарды жөндеуге, монтаждауға, оларға қызмет көрсетуге рұқсат береді;
табиғат пайдаланушылардың және қоршаған ортаны ластау көздерінің мемлекеттік тізілімін жүргізеді және оларды есепке алу тәртібін белгілейді;
экологиялық ақпараттың мемлекеттік қорын жүргізуді ұйымдастырады, қоршаған ортаға әсерді бағалау рәсіміне және белгіленіп отырған шаруашылық және өзге де қызмет бойынша шешімдер қабылдау процесіне қатысты экологиялық ақпаратқа қол жеткізу мерзімдері мен тәртібін белгілейді;
ең озық қолжетімді технологиялар тізбесін әзірлейді және олардың тізілімін жүргізуді ұйымдастырады;
әр түрлі дәрежедегі полигондарда орналастыру үшін қалдықтар тізбесін айқындайды;
қоршаған ортаға эмиссиялардың нормативтерін айқындау әдістемесін;
қалдықтар сынаптамасын;
қауіпті қалдықтар бойынша есеп беру нысанын;
жергілікті атқарушы органдардың лауазымды тұлғаларының экологиялық сараптама саласындағы қызметіне бақылауды жүзеге асыру ережесін;
мемлекеттік экологиялық сараптама қорытындысының нысанын;
топырақтағы химиялық заттардың жол берілетін шекті шоғырлануын белгілейді. қоғамдық тыңдау тәртібін;
парниктік газдар шығарудың және озон қабатын бұзатын заттарды тұтынудың шекті нормативтерін әзірлеу мен бекіту тәртібін;
парниктік газдар шығындыларын және озон қабатын бұзатын заттарды түгендеу тәртібін;
қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;
Ґлттық экологиялық атласты әзірлеуді және жариялауды ұйымдастырады;
Мемлекеттік экологиялық сараптамадан өткен нормативтік құқықтық актілер жобаларының тізілімін жүргізеді.
Қоршаған ортаны қорғау министрлігі жүйесінде табиғат қорғау саласын бақылау комитеті құрылған, осыған орай қоршаған ортаны қорғау саласының бірқатар бақылау қызметтері осы Комитеттің құзыретіне берілген.
Үкіметтің құрамына кіретін қоршаған ортаны қорғау және жер ресурстарын басқару саласындағы мемлекеттік биліктің арнайы уәкілетті органдарының қатарына ҚР-ның Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттігі жатады. Агенттіктің құзыреті ҚР-ның Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттігі туралы, 1999 жылғы 23 қарашада үкімет Қаулысымен бекітілген Ережесінде және ҚР-ның Жер кодексінде (14-бап) айқындалады.
2 ҚР - ң экологиялық саясатын жүзеге асыратын мемлекет механизміндегі органдардың маңызы
Қазақстандағы тәуелсiздiк жылдары экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етудiң мүлде жаңа мемлекеттiк жүйесiнiң құрылуының және қалыптасуының, Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы атқарушы органдардың жақсы ұйымдастырылған және аумақтық таралған жүйесiн - қоршаған ортаны қорғау мен табиғат пайдалануды басқарудың жылдары болды. Бұл қоршаған ортаны ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz