Мемлекет нысаны және құрылым
ЖОСПАР
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 МЕМЛЕКЕТ НЫСАНЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.1 Мемлекет басқару нысаны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2 Мемлекет құрылым нысаны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.3 Саяси режим ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 МЕМЛЕКЕТ НЫСАНЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.1 Мемлекет басқару нысаны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2 Мемлекет құрылым нысаны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.3 Саяси режим ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
КІРІСПЕ
Мемлекеттің мазмұны оның нысанынан бөлінбейді, олар бір-бірімен тығыз байланыста дамиды.
Тәуелсіз Қазақстан екі жылдан кейін, 1993 жылғы Конститутциясының орнына екінші 1995 жылғы Конституция алынды. Бұл соңғы Конституция мемлекеттің сыртқы нысаны өзгертіп, Қазақстан президенттік республиканың саяси жүйесі құрылды.
Мемлекеттің тарихи даму процесінде оның нысанына бірнеше жағдайлар әсер етеді. Бірінші жағдайда географиялық, климат, тарихи факторлар жатады.
Мемлекеттің басқару нысандары мемлекет үшін аса маңызды мәселе болып табылады. Мемлекетті басқару нысандары сол мемлекеттің Ата заңына, яғни Конституциясына негізделуі тиіс. Егер мемлекетті басқарудың нысандары демократиялық принциптерге негізделсе, осы елдің азаматтары мемлекетті басқаруға тікелей немесе жанама түрде ат салысуға мүмкіндік алады.
Сондықтан да кез келген мемлекет құқықтық құрылым ретінде белгілі бір басқару нысандарының болуын қажет етеді. Адамзат қоғамы дамып мемлекеттік құрылым күрделенген сайын мемлекетті басқарудың нысандары да күрделене түседі. Қазіргі қалыптасқан біз білетін мемлекеттердің басқару нысандары сан алуан болып келеді. Егер мемлекетті басқарудың нысандары ұтымды болатын болса мұндай мемлекеттің болашақта қалыпты да қарқынды дамуына үлкен мүмкіндік туындайды. Жалпы мемлекетті басқарудың нысанына осы күнге дейін көп көңіл бөлініп келгені рас және бұл мәселе бойынша ғалымдар арасында әртүрлі көзқарас әлі де болса орын алады.
Биліктің тармақтардың бөлінуінен біз ол органдардың өз құзыреттерін жүзеге асыру үшін тиісті биліктік механизмі болатынын көреміз.
Мемлекет билік әр түрлі қоғамдық қатынастарда өзінің қызметін тиісті жағдайда жүзеге асыруы керек. Билікті жүзеге асыруды бір қалыпқа келтіру үшін билік тармақтарының жүзеге асыратын тетігі болады.
Мен өзімнің осы рефератымда, әкімшілік құқықтық тұрғыдан мемлекетті басқару нысандарының түсінігі мен мазмұнына тоқталып өтемін.
Мемлекеттің мазмұны оның нысанынан бөлінбейді, олар бір-бірімен тығыз байланыста дамиды.
Тәуелсіз Қазақстан екі жылдан кейін, 1993 жылғы Конститутциясының орнына екінші 1995 жылғы Конституция алынды. Бұл соңғы Конституция мемлекеттің сыртқы нысаны өзгертіп, Қазақстан президенттік республиканың саяси жүйесі құрылды.
Мемлекеттің тарихи даму процесінде оның нысанына бірнеше жағдайлар әсер етеді. Бірінші жағдайда географиялық, климат, тарихи факторлар жатады.
Мемлекеттің басқару нысандары мемлекет үшін аса маңызды мәселе болып табылады. Мемлекетті басқару нысандары сол мемлекеттің Ата заңына, яғни Конституциясына негізделуі тиіс. Егер мемлекетті басқарудың нысандары демократиялық принциптерге негізделсе, осы елдің азаматтары мемлекетті басқаруға тікелей немесе жанама түрде ат салысуға мүмкіндік алады.
Сондықтан да кез келген мемлекет құқықтық құрылым ретінде белгілі бір басқару нысандарының болуын қажет етеді. Адамзат қоғамы дамып мемлекеттік құрылым күрделенген сайын мемлекетті басқарудың нысандары да күрделене түседі. Қазіргі қалыптасқан біз білетін мемлекеттердің басқару нысандары сан алуан болып келеді. Егер мемлекетті басқарудың нысандары ұтымды болатын болса мұндай мемлекеттің болашақта қалыпты да қарқынды дамуына үлкен мүмкіндік туындайды. Жалпы мемлекетті басқарудың нысанына осы күнге дейін көп көңіл бөлініп келгені рас және бұл мәселе бойынша ғалымдар арасында әртүрлі көзқарас әлі де болса орын алады.
Биліктің тармақтардың бөлінуінен біз ол органдардың өз құзыреттерін жүзеге асыру үшін тиісті биліктік механизмі болатынын көреміз.
Мемлекет билік әр түрлі қоғамдық қатынастарда өзінің қызметін тиісті жағдайда жүзеге асыруы керек. Билікті жүзеге асыруды бір қалыпқа келтіру үшін билік тармақтарының жүзеге асыратын тетігі болады.
Мен өзімнің осы рефератымда, әкімшілік құқықтық тұрғыдан мемлекетті басқару нысандарының түсінігі мен мазмұнына тоқталып өтемін.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Ағдарбеков Т. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 2006.-256 б.
2. Сапарғалиев Т. Ибраева А. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 2007.-194 б.
3. Өзбекұлы С. Қопабаев Ө. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 2006.-189 б.
4. Сапарғалиев Ғ. Ибраева А. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 1998.-194 б.
5. Булгакова Д. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 2006.-106 б.
1. Ағдарбеков Т. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 2006.-256 б.
2. Сапарғалиев Т. Ибраева А. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 2007.-194 б.
3. Өзбекұлы С. Қопабаев Ө. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 2006.-189 б.
4. Сапарғалиев Ғ. Ибраева А. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 1998.-194 б.
5. Булгакова Д. Мемлекет және құқық теориясы. Алматы – 2006.-106 б.
ЖОСПАР
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 МЕМЛЕКЕТ НЫСАНЫ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.1 Мемлекет басқару нысаны ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2 Мемлекет құрылым нысаны ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.3 Саяси режим ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 16
КІРІСПЕ
Мемлекеттің мазмұны оның нысанынан бөлінбейді, олар бір-бірімен тығыз байланыста дамиды.
Тәуелсіз Қазақстан екі жылдан кейін, 1993 жылғы Конститутциясының орнына екінші 1995 жылғы Конституция алынды. Бұл соңғы Конституция мемлекеттің сыртқы нысаны өзгертіп, Қазақстан президенттік республиканың саяси жүйесі құрылды.
Мемлекеттің тарихи даму процесінде оның нысанына бірнеше жағдайлар әсер етеді. Бірінші жағдайда географиялық, климат, тарихи факторлар жатады.
Мемлекеттің басқару нысандары мемлекет үшін аса маңызды мәселе болып табылады. Мемлекетті басқару нысандары сол мемлекеттің Ата заңына, яғни Конституциясына негізделуі тиіс. Егер мемлекетті басқарудың нысандары демократиялық принциптерге негізделсе, осы елдің азаматтары мемлекетті басқаруға тікелей немесе жанама түрде ат салысуға мүмкіндік алады.
Сондықтан да кез келген мемлекет құқықтық құрылым ретінде белгілі бір басқару нысандарының болуын қажет етеді. Адамзат қоғамы дамып мемлекеттік құрылым күрделенген сайын мемлекетті басқарудың нысандары да күрделене түседі. Қазіргі қалыптасқан біз білетін мемлекеттердің басқару нысандары сан алуан болып келеді. Егер мемлекетті басқарудың нысандары ұтымды болатын болса мұндай мемлекеттің болашақта қалыпты да қарқынды дамуына үлкен мүмкіндік туындайды. Жалпы мемлекетті басқарудың нысанына осы күнге дейін көп көңіл бөлініп келгені рас және бұл мәселе бойынша ғалымдар арасында әртүрлі көзқарас әлі де болса орын алады.
Биліктің тармақтардың бөлінуінен біз ол органдардың өз құзыреттерін жүзеге асыру үшін тиісті биліктік механизмі болатынын көреміз.
Мемлекет билік әр түрлі қоғамдық қатынастарда өзінің қызметін тиісті жағдайда жүзеге асыруы керек. Билікті жүзеге асыруды бір қалыпқа келтіру үшін билік тармақтарының жүзеге асыратын тетігі болады.
Мен өзімнің осы рефератымда, әкімшілік құқықтық тұрғыдан мемлекетті басқару нысандарының түсінігі мен мазмұнына тоқталып өтемін.
1 МЕМЛЕКЕТ НЫСАНЫ
1.1 Мемлекет басқару нысаны
Атқару билігін жүзеге асыру үшін және оның міндеттері мен қызметін атқару үшін оған белгілі бір механизм керек. Атқару билігі органдары әртүрлі қоғамдық қатынастарға қатынасып әрекет жасауы тиіс. Сондықтан ол өзінің бағыты мен мазмұнын білдіретін сипаты жағынан әр түрлі әрекеттерді жүзеге асырады. Бұл әрекеттерді атқару органдары (лауазымды адамдар) күнде жасайды. Осылайша атқару органдарының нысаны деген ғылыми категория пайда болады. Атқару билігі органдарының нысаны өз кезегінде мемлекеттік-құқықтық мазмұнын білдіру әдісі болып табылады. Нысан арқылы біз атқару органдары не үшін құрылатындарын және басқару міндеттері мен қызметін жүзеге асыру үшін не істейтінін білеміз.
Атқару органдарында (лауазымды адамда) өз өкілеттері шегінде нақты басқару жағдайларында әр түрлі әрекеттің бірін жасау мүмкіндігі бар. Мысалы, заңды шешім қабылдайды, азаматтың өтінішін қарастырады, шешеді, тіркейтін, бақылайтын және қадағалайтын қызмет атқарады. Міне осындай әрекеттерден басқару субъектісінің құзыреті, яғни міндеттері мен өкілеттіктері көрінеді. Ең бастысы олардың жасаған басқару әрекеттері сыртқы көрінісін табуы тиіс. Сыртқы көрінісін таппаса, онда оның белгілері нәтиже бермегені.
Сондықтан басқару нысаны дегеніміз атқару органдарының (лауазымды адамның) өз құзыреті шегінде және белгілі бір нәтиже сыртқы көрінісі бар әрекетін айтамыз. Егер басқару нәтижесінің заңдылық сипаты бар болса немесе белгілі заңдық маңызы бар болса, онда оларды әкімшілік құқықтық деп біріктіріп дәрежелеуге болады. Бірақ атқару органдары субъектілерінің әрекеттері өздерінің сипаты мен мақсаттарына байланысты әр түрлі. Бұдан біз олардың сыртқы көрінісінің әртүрлі екенін көреміз.
Басқару нысандары мынадай екі топқа бөлінеді:
а) атқару билігін жүзеге асаырудың нысаны;
ә) ішкі ұйымдастыру жұмыстарының нысаны. Атқару билігін жүзеге асыру арқылы атқару органдары заңдылық биліктік өкілеттіліктің сыртқы көрінісін қамтиды. Демек, сыртқы заңдылық әсер ол басқару нысанының бірбелгісіне жатады.
Басқару нысандары (басқару қызметтері) әр түрлі бұдан біз оларды жіктеу мүмкіндігінің бар екенін көреміз, бірақ олар үшін әртүрлі критерилерді пайдалануға болады. әкімшілік құқықтың субъектілері өздерінің құзыреті шегінде әрекет ету кезінде әр түрлі құралдарды пайдаланады, соның ішінде техникалық (мысалы, компьютерлерді), экономикалық (материалдық ынталандыру), ұйымдастырушылық (мамандар ісі, органның құрылысын құру), моральдік шаралары), эстетикалық (дизайн), психологиялық (еңбек ұжымындағы ынта), құқықтық құралдар (қаулылар, бұйрықтар және басқалары). Аталған көптеген шаралар мен құралдарды қолданудың белгілі бір тәртібі болады, яғни олар белгілі бір нысандар мен әдістерді сақтап қолданылады.
Бұл екі категория нысан мен әдіс әкімшілік субъектілерінің өкілеттілігін жүзеге асырудың барлық құралдары мен әдістерін қамтиды және осылар құқық шығару және құқық қолдану тәжірибесінде кеңінен қолданылады.
Сонымен, әкімшілік құқықтың субъектілерінің өкілеттіктерін жүзеге асыру нысанының түсінігін қарастырамыз.
Өкілеттікті жүзеге асыру нысанының түсінігіне мынадай элементтер кіреді:
а) нысан дегеніміз бұл әкімшілік құқық субъектісінің қызметін сиғызатын бөлім, мысалы, мемлекеттік басқару органдарының шешім қабылдауы;
б) бұл өкілеттікті жүзеге асыру қызметінің бөлімі және
в) тәжірибе жүзінде қолдануға тұратын, көзге көрінетін, әрекет, іс, құжатта нақты көрсетілген немесе тиісті журналда азаматтардың арызы немесе басқару органдарының, нысан басқа нысандардан қызметі бойынша ажыратылады. Мысалы, азаматтың мемлекеттік мекеме мен сотқа жазған арыздары бір-біріне ұқсамайды. әкімшілік құқық субъектілері қызметінің нысаны көп және сол себепті әкімшілік құқық субъектілерінің өкілеттіктерін жүзеге асыру нысанын құқықтық және құқықтық емес деп екіге бөлугее болады. Құқықтық нысан қызметі заңдылық нәтиже туындатады, яғни тұлғаға, мекемеге құқықтар мен міндеттер жүктейді. Мысалы, тұлғаны мемлекеттік мекемеге лауазымды қызметке орналастыру туралы бұйрық. әкімшілік-құқық субъектілерінің қкілеттігін жүзеге асырудың құқықтық нысанына мыналар жатады: мемлекеттік органдарының құқықтық актілер, яғни мекемелермен кәсіпорындардың оладың жеке құрамдарының жұмыстарын ұйымдастыруға бағытталған және олардың азаматтарға да ықпалы тиюі мүмкін. Мысалы, тәртіп пен қауіпсіздік сақтау мәселесі бойынша. Құқықтық актілер нормативті болуы, яни құқықтық нормадан тұруы мүмкін. Мысалы, Үкіметпен бекітілген министрлік туралы ереже, жеке, демек нақты орындаушыға арналған. Бұл жерде айта кететін жағдай басқару актілері міндетті түрде ұйымдар мен нақты тұлғаларға бағытталады және бұлар бастаушы объект ретінде басқару актісін қабылдаушы орган тыс жерде орналасқан:
а) басқару органы аппаратының ішкі ұйымдастырушылық қызметіне арналған құқықтық актілері, құрылымға кіретін және олардың қызметкерлеріне арналған, олар: өкілеттіктерін бөлу, жұмыс уақытын анықтау, жұмысқа алу және шығару және т.б. жоғарыда аталған актілерге қарағанда бұл актілер құқықтық нәтиже тұғызса да басқару актілеріне жатпайды.
б) Жарғыны бекіту туралы (қоғамдық бірлестіктердің, кәсіпорындардың және ұйымдардың) әкімшілік құқықтың субъектілерінің өтініші. Бұл нысан қазіргі кезде өз алдына жеке бөлінген, себебі Жарғыны бекітуде сұрап жасалған өтініштердің маңызы бар болады және Жарғы заңға қайшы келмейтін міндетті түрде тіркелуі тиіс;
в) барлық сұрақтарға қатысты өтініштер, бұлар да қажет етеді;
г) әкімішлік құқықтың субъектілерінің азаматтық құқықтық қатынастарға қатысуша жақтың бірі ретінде түсуі;
д) әкімшілік құқықтың субъектілерінің сотта және басқа құқық қорғау құрылымдарында шаруашылық-қаржылық дауды шешу мәселесі бойынша қатысуы;
е) әкімшілік құқықтың субъектілерінің тәртіп пен қауіпсіздік қорғауға қатысты толып жатқан міндеттерінің болуы (техникалық қауіпсіздік ережесі, санитарлы-эпидемиялық ереже, өрт қауіпсіздігін сақтау ережесі). Әкімшілік құқықтың субъектілері қызметінің аталған құқықтық нысандары заңдалақта тиісті сұрақтарды шешу барысында ресми құжат ретінде көрсетілген. Әкімшілік құқықтың субъектілерінің құқықтық нәтиже туғызбайтын нысаны да өз кезегінде бекітілген, бірақ тікелей қолданғанда олар заңдылық нәтиже туғызбайтын нысандарға мыналар жатады: басқару органының төменгі тұрған ұйымдарға және жеке тұлғаларға жұмыстың барысы туралы ақпарат беруі, материалдық-техникалық әрекеттерді жасау (тасымалдау, байланыс құралдарын пайдалану, ұйымның қызметін арттыру мақсатында материалдық жағдайды арттыру), әр түрлі мақсаттағы тексерулер, жиналыстар, семинарлар, сабақтар жүргізу.
Әкімшілік құқықтың субъектілерінің нысанын күнделікті өмірде қолдану барысында құқықтық және құқықтық емес нысандармен тығыз байланысты, бірақ нәтижесіне қарай бір-бірін ажыратуымыз керек. Мемлекеттің басқару әдістері туралы түсінік және оның маңызы.
Ғылыми терминологияда, құқық салаларында және кейбір нормаларда әдіс деген ұғым кең мағынада қолданылады. Мемлекеттік басқару қызметінде де ол кеңінен қолданылады. Әкімшілік құқықтық реттеу саласында, ең бірінші кезекте мемлекеттік басқару саласында, сонымен қатар мемлееттік қызметшілер қатынасында әдістің маңызын анықтау басты мәселеге жатады. әкімшілік құқық субъектілерінің қызметі: әлеуметтік ортада жүргізіледі және құқықтық нормаларда көрсетілген өздерінің мазмұнына қарай әлеуметтік сипатқа ие болады.
Қандай болмасын әлеуметтік қызметте әрбір қатысушы өзінің еркін келесі қатысушыға білдіреді. Сондықтан әкімшілік құқықтың субъектілерінің қызметі туралы айтқандықтан, бұл жерде олар тарапынан әлеуметтік құқықтық қатынастың басқа қатысушыларына өздерінің еркін білдіруін айтамыз. Бұл жағдайда әдіс әкімшілік құқықтың субъектілерінің арасын байланыстыратын құралға айналады.
Бірақ әдіс әкімшілік субъектілерінің еркін басқа қатысушыларға білдіру десек, ол жалпы ережеге сәйкес келетін еді, ал әдіс қатысушылардың еркін ғана білдіріп қоймайды, сонымен қатар сол ерік білдірудің сипатына жатады. Демек, әкімшілік құқық субъектілерінің әдісі дегенімізге қызметке қатсыушылардың біреуінің екіншісіне өзінің еркін білдіру сипаты жатады, мысалы, құқықтық қатынасқа түсушілердің біреуі екіншісіне кеңестерін, ақылдарын береді, бұл жерде сендіру әдісін көреміз. Азаматқа санитарлық-эпидемиологиялық ережелерді бұзғаны үшін айыппұл салынады, ал бұл жерде, әрине, мәжбүрлеу әдісін айтамыз.
Әкімшілік құқықтың субъектілерінің қызметінің әдістерінің түрлері. Адамзаттың қызметінде, соның ішінде құқықпен реттелетін салада ерік білдіру сипатына қарай әр түрлі және көп болуы мүмкін. Сол себепті мемлекеттік басқару саласында органдар мен тұлғалардың ара қатынасының әдісі де әр түрлі. Әкімшілік құқықтың субъектілерінің басқа қатысушылармен қарым-қатынастарының ішінде ең көп тараған әдістеріне мыналар жатады:
а) сендіру және мәжбүрлеу, қызметтің барлық түріне тән болатын әдіс, яғни мемлекеттік салада және қоғамдық ұйымдарда, тіпті қандай болмасын ұйымда және лауазымды тұлғада қолданылады;
б) алқалық және даралық басшылық әдістері тікелей ұйымдастырушылық сипаттағы көрініс табатын алқалық органдар (мысалы, мемлекеттік статистикалық комитет), министрліктер мен ведомстволардағы алқалы ұйымдар. Дара басшылық ұйымдастырушылық нысанға жатады, мысалы, министр, кәсіпорын төрағасы, т.б. бұл аталғандардан басқа масштабы жағынан кемдеу ынталандыру әдістері (материалдық және моральдық), экономикалық әдістер және т.б. жатады. Әкімшілік құқықтың субъектілерінің әдістері заңдылық сипатына байланысты нысан сияқты құқықтық және құқықтық емес деп екіге бөлінеді. Біріншісін қолдану барысында құқықтық нәтиже туғызады. Мысалы, әкімшілік жауапкершілікке тарту, екншілері құқықтық нәтиже туғызбайды, мысалы, қаулыны түсіндіру, шешімді қабылдауға дайындық. Күнделікті өмірде құқықтық және құқықтық емес әдістердің дұрыс үйлесуінің маңызы жалпы айтар болсақ мемлекеттің сыртқы нысаны мен ішкі мазмұнының диалектикалық бірлігі болады. Мемлекеттің басқару нысаны қоғамның экономикалық, мәдени, рухани мазмұнына байланысты. Демократиялы мемлекеттер туралы айтатын болсақ, олар тек қана республика немес шектелген монархия түрінде өмір сүреді. Ал шығыс мемлекеттер көбіне монархия болатыны жақсы мәлім. Қытай, Үндістан, Египет (Мысыр), Англия, АҚШ мемлекеттерінің философтары Аристотель, Монтескье, Локк, Вашингтон, Де Голль мемлекеттің нысанына көп көңіл бөлген. Мемлекттің мазмұны оның нысанынан бөлінбейді, олар бір-бірімен тығыз байланыста дамиды.
Тәуелсіз Қазақстанның тарихында екі Конституцияның орын алғаны блгілі, яғни, 1993 жылғы Конституциясының орнына 1995 жылы жаңа Конституция қабылданған болатын. Осы соңғы Конституция мемлекеттің нысанын өзгертіп, Қазақстанда президенттік республиканың саяси жүйесі құрылды.
Мемлекеттің тарихи даму процесінде оның бірнеше жағдайлар әсер етеді. Бірінші жағдайда географиялық, климат, тарихи факторлар әсер етті деп айтуға болады. Егер мемлекет континентте қалыптасса немес оның шекарасы теңізге, мұхитқа шықса, бұл екі жағдайда екі мемлекеттің нысаны екі түрлі болады. Аралда орналасқан мемлекеттердің континенттік мемлекеттермен салыстырғанда демократиялық режимдері күштілеу екені байқалады. Шығыс мемлекеттерде бірінші ірі цивилизациялардың дамуы ұлы өзендермен байланысты болды: Қытайда - Хуанхэ, Египетте - Ніл, Вавилонда - Тигр және Ефрат, Үндістанда - Ганг. Шығыс мемлекеттерде - Монархия, Еуропада - шектелген Монархия немес республика құрылған. Ежелгі демократиялық республикалар Жерорта теңізінің жағасында орналасқан мемлекеттерде болғаны жақсы белгілі. Қазақстан географиялық жағдайы, екі - Ресей және Қытай сияқты ірі мемлекеттермен көршілс болуы, теңізге қашықтығы және ашық жолдың жоқтығы мемлекеттің дамуына едәір нұқсан келтіріп отыр.
Мемлекеттің құрылысына экономикалық және саяси жағдайлар әсерін тигізеді. Ежелгі - феодалдық немесе шығыс мемлекеттерде рулық қоғамның қалдықтары көп ақытқа дейін сақталып келді, (орыс мемлекеттерінің жинағында - Русская правда). Кейін алғашқы қоғамның ыдырауы процесінде ол қалдықтар жойылады да мемлекеттің нысаны қатты өзгереді. Мысалы: Үндістанның мемлекет құрылысы туралы қатаң қағида болған: патшаның әділетті болу, жеке меншікті бұзбайтын, брахмандарды сыйлайтын және олардың айтқан ақылдарын тыңдауы міндетті болған. Бұл турады Ману заңдарында айтылған. Ресейдің феодалдық мемлекеттерінде халық жиналысының, соттың, рулық қауымның рөлдері көпк дейін сақталып келді. Саяси жағдай топтардың арасындағы қатынастар шиеленіскен жағдайда демократиялық басқару туралы айту қиын. Дағдарыс кезінде көбіне мемлекетті басқару бір адамның қолында болады; Напалеон, Рузвельт, Гитлер, Пиночет. Ал мемлекеттің экономикасы жақсы дамыған кезде, жағдай тыныш уақытта демократиялық әдістер жақсы қолданылатыны мәлім. (Греция, Рим, Швейцария, Бельгия).
Мемлекеттің құрылымына қоғамның ұлттық құрамы, тарихи әдет-ғұрпы немесе ерекше тарихи жағдайлар да әсерін тигізеді.
Ресей, Үндістан, Америка, Мексика мемлекеттері көп ұлттық мемлекеттерге жатады, сондықтан олардың мемлекеттік құрылымдары федерация. Ал Жапония, Германия, Польша бір ұлттық мемлекеттер. Бірақ біреулер тұтас мемлекет, екіншілері, мысалы Германия федерация. Бұл жағдайды анықтау үшін Германияның мемлекеттік процесін және тарихын жақсы білу керек. ХІХ ғасырда Пруссия мен Австрияның гегмония үшін күресі Пруссияның жеңісімен аяқталды. Бірақ феодализм кезеңінен Германияның капитализмге көшкенімен, буржуазиялық мемлекеттің қалыптасуы аяқталған жоқ. Сондықтан қазір де нмістер бірнеше тәуелді мемлекеттерде тұрады: ФРГ, Швейцария, Австрия - олар федерацияға жатады.
Қазақстан жерінде көне дәуірден қазақтың арғы атасы - түріктер, бергі атасы - қыпшақтар өмір сүрген. ХV ғасырдағы қазақ хандығы құрылып, өзінің тәуелсіз мемлекеті болған. Қазақстан көп ұлттық республикаға айналуы ХХ ғасырда болды. Сондықтан ҚР қазіргі Конституциясы біртұтас, бөлінбейтін мемлекет болып жарияланды.
Мемлекеттің нысанына халықаралық жағдай, мемлекеттердің арасындағы қатынастар және абыройы күшті адамдардың істері де әсер етеді.
Отарлық мемлекеттердің басқару нысанына бұрынғы метрополия мемлекеттерінің нысаны үлгі болатыны мәлім. Дамыған елдердің саяси -мемлекетік құрылысы, олардың демократиялық іс - әрекеттері дамушы елдерге көп әсер етуі объективтік процесс. Мысалы, Ұлыбритания бүкіл Еуропа континентіне, Жапония және Скандинавия мемлекеттеріне өзінің шектелген конституциялық монархиясын үлгі ретінде сыйлағаны белгілі. Ал АҚШ өзінің көрші мемлекеттеріне және посттотаметарлық мемлекеттерге президенттік республиканың әсерін тигізді. Франциядағы Де Голль құрған парламенттік республика да кейбір мемлекеттерге әсерін тигізді.
Республиканың мемлекеттік құрылысына саяси күшті адамдардьң қызметі және жүргізген саясаты әсерін тигізеді: Гитлер, Рузвельт, Шыңғыс хан, Абылай, Петр Біршнші, Ататүрік және басқалары еске алсақ ... жалғасы
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1 МЕМЛЕКЕТ НЫСАНЫ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.1 Мемлекет басқару нысаны ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1.2 Мемлекет құрылым нысаны ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
1.3 Саяси режим ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 16
КІРІСПЕ
Мемлекеттің мазмұны оның нысанынан бөлінбейді, олар бір-бірімен тығыз байланыста дамиды.
Тәуелсіз Қазақстан екі жылдан кейін, 1993 жылғы Конститутциясының орнына екінші 1995 жылғы Конституция алынды. Бұл соңғы Конституция мемлекеттің сыртқы нысаны өзгертіп, Қазақстан президенттік республиканың саяси жүйесі құрылды.
Мемлекеттің тарихи даму процесінде оның нысанына бірнеше жағдайлар әсер етеді. Бірінші жағдайда географиялық, климат, тарихи факторлар жатады.
Мемлекеттің басқару нысандары мемлекет үшін аса маңызды мәселе болып табылады. Мемлекетті басқару нысандары сол мемлекеттің Ата заңына, яғни Конституциясына негізделуі тиіс. Егер мемлекетті басқарудың нысандары демократиялық принциптерге негізделсе, осы елдің азаматтары мемлекетті басқаруға тікелей немесе жанама түрде ат салысуға мүмкіндік алады.
Сондықтан да кез келген мемлекет құқықтық құрылым ретінде белгілі бір басқару нысандарының болуын қажет етеді. Адамзат қоғамы дамып мемлекеттік құрылым күрделенген сайын мемлекетті басқарудың нысандары да күрделене түседі. Қазіргі қалыптасқан біз білетін мемлекеттердің басқару нысандары сан алуан болып келеді. Егер мемлекетті басқарудың нысандары ұтымды болатын болса мұндай мемлекеттің болашақта қалыпты да қарқынды дамуына үлкен мүмкіндік туындайды. Жалпы мемлекетті басқарудың нысанына осы күнге дейін көп көңіл бөлініп келгені рас және бұл мәселе бойынша ғалымдар арасында әртүрлі көзқарас әлі де болса орын алады.
Биліктің тармақтардың бөлінуінен біз ол органдардың өз құзыреттерін жүзеге асыру үшін тиісті биліктік механизмі болатынын көреміз.
Мемлекет билік әр түрлі қоғамдық қатынастарда өзінің қызметін тиісті жағдайда жүзеге асыруы керек. Билікті жүзеге асыруды бір қалыпқа келтіру үшін билік тармақтарының жүзеге асыратын тетігі болады.
Мен өзімнің осы рефератымда, әкімшілік құқықтық тұрғыдан мемлекетті басқару нысандарының түсінігі мен мазмұнына тоқталып өтемін.
1 МЕМЛЕКЕТ НЫСАНЫ
1.1 Мемлекет басқару нысаны
Атқару билігін жүзеге асыру үшін және оның міндеттері мен қызметін атқару үшін оған белгілі бір механизм керек. Атқару билігі органдары әртүрлі қоғамдық қатынастарға қатынасып әрекет жасауы тиіс. Сондықтан ол өзінің бағыты мен мазмұнын білдіретін сипаты жағынан әр түрлі әрекеттерді жүзеге асырады. Бұл әрекеттерді атқару органдары (лауазымды адамдар) күнде жасайды. Осылайша атқару органдарының нысаны деген ғылыми категория пайда болады. Атқару билігі органдарының нысаны өз кезегінде мемлекеттік-құқықтық мазмұнын білдіру әдісі болып табылады. Нысан арқылы біз атқару органдары не үшін құрылатындарын және басқару міндеттері мен қызметін жүзеге асыру үшін не істейтінін білеміз.
Атқару органдарында (лауазымды адамда) өз өкілеттері шегінде нақты басқару жағдайларында әр түрлі әрекеттің бірін жасау мүмкіндігі бар. Мысалы, заңды шешім қабылдайды, азаматтың өтінішін қарастырады, шешеді, тіркейтін, бақылайтын және қадағалайтын қызмет атқарады. Міне осындай әрекеттерден басқару субъектісінің құзыреті, яғни міндеттері мен өкілеттіктері көрінеді. Ең бастысы олардың жасаған басқару әрекеттері сыртқы көрінісін табуы тиіс. Сыртқы көрінісін таппаса, онда оның белгілері нәтиже бермегені.
Сондықтан басқару нысаны дегеніміз атқару органдарының (лауазымды адамның) өз құзыреті шегінде және белгілі бір нәтиже сыртқы көрінісі бар әрекетін айтамыз. Егер басқару нәтижесінің заңдылық сипаты бар болса немесе белгілі заңдық маңызы бар болса, онда оларды әкімшілік құқықтық деп біріктіріп дәрежелеуге болады. Бірақ атқару органдары субъектілерінің әрекеттері өздерінің сипаты мен мақсаттарына байланысты әр түрлі. Бұдан біз олардың сыртқы көрінісінің әртүрлі екенін көреміз.
Басқару нысандары мынадай екі топқа бөлінеді:
а) атқару билігін жүзеге асаырудың нысаны;
ә) ішкі ұйымдастыру жұмыстарының нысаны. Атқару билігін жүзеге асыру арқылы атқару органдары заңдылық биліктік өкілеттіліктің сыртқы көрінісін қамтиды. Демек, сыртқы заңдылық әсер ол басқару нысанының бірбелгісіне жатады.
Басқару нысандары (басқару қызметтері) әр түрлі бұдан біз оларды жіктеу мүмкіндігінің бар екенін көреміз, бірақ олар үшін әртүрлі критерилерді пайдалануға болады. әкімшілік құқықтың субъектілері өздерінің құзыреті шегінде әрекет ету кезінде әр түрлі құралдарды пайдаланады, соның ішінде техникалық (мысалы, компьютерлерді), экономикалық (материалдық ынталандыру), ұйымдастырушылық (мамандар ісі, органның құрылысын құру), моральдік шаралары), эстетикалық (дизайн), психологиялық (еңбек ұжымындағы ынта), құқықтық құралдар (қаулылар, бұйрықтар және басқалары). Аталған көптеген шаралар мен құралдарды қолданудың белгілі бір тәртібі болады, яғни олар белгілі бір нысандар мен әдістерді сақтап қолданылады.
Бұл екі категория нысан мен әдіс әкімшілік субъектілерінің өкілеттілігін жүзеге асырудың барлық құралдары мен әдістерін қамтиды және осылар құқық шығару және құқық қолдану тәжірибесінде кеңінен қолданылады.
Сонымен, әкімшілік құқықтың субъектілерінің өкілеттіктерін жүзеге асыру нысанының түсінігін қарастырамыз.
Өкілеттікті жүзеге асыру нысанының түсінігіне мынадай элементтер кіреді:
а) нысан дегеніміз бұл әкімшілік құқық субъектісінің қызметін сиғызатын бөлім, мысалы, мемлекеттік басқару органдарының шешім қабылдауы;
б) бұл өкілеттікті жүзеге асыру қызметінің бөлімі және
в) тәжірибе жүзінде қолдануға тұратын, көзге көрінетін, әрекет, іс, құжатта нақты көрсетілген немесе тиісті журналда азаматтардың арызы немесе басқару органдарының, нысан басқа нысандардан қызметі бойынша ажыратылады. Мысалы, азаматтың мемлекеттік мекеме мен сотқа жазған арыздары бір-біріне ұқсамайды. әкімшілік құқық субъектілері қызметінің нысаны көп және сол себепті әкімшілік құқық субъектілерінің өкілеттіктерін жүзеге асыру нысанын құқықтық және құқықтық емес деп екіге бөлугее болады. Құқықтық нысан қызметі заңдылық нәтиже туындатады, яғни тұлғаға, мекемеге құқықтар мен міндеттер жүктейді. Мысалы, тұлғаны мемлекеттік мекемеге лауазымды қызметке орналастыру туралы бұйрық. әкімшілік-құқық субъектілерінің қкілеттігін жүзеге асырудың құқықтық нысанына мыналар жатады: мемлекеттік органдарының құқықтық актілер, яғни мекемелермен кәсіпорындардың оладың жеке құрамдарының жұмыстарын ұйымдастыруға бағытталған және олардың азаматтарға да ықпалы тиюі мүмкін. Мысалы, тәртіп пен қауіпсіздік сақтау мәселесі бойынша. Құқықтық актілер нормативті болуы, яни құқықтық нормадан тұруы мүмкін. Мысалы, Үкіметпен бекітілген министрлік туралы ереже, жеке, демек нақты орындаушыға арналған. Бұл жерде айта кететін жағдай басқару актілері міндетті түрде ұйымдар мен нақты тұлғаларға бағытталады және бұлар бастаушы объект ретінде басқару актісін қабылдаушы орган тыс жерде орналасқан:
а) басқару органы аппаратының ішкі ұйымдастырушылық қызметіне арналған құқықтық актілері, құрылымға кіретін және олардың қызметкерлеріне арналған, олар: өкілеттіктерін бөлу, жұмыс уақытын анықтау, жұмысқа алу және шығару және т.б. жоғарыда аталған актілерге қарағанда бұл актілер құқықтық нәтиже тұғызса да басқару актілеріне жатпайды.
б) Жарғыны бекіту туралы (қоғамдық бірлестіктердің, кәсіпорындардың және ұйымдардың) әкімшілік құқықтың субъектілерінің өтініші. Бұл нысан қазіргі кезде өз алдына жеке бөлінген, себебі Жарғыны бекітуде сұрап жасалған өтініштердің маңызы бар болады және Жарғы заңға қайшы келмейтін міндетті түрде тіркелуі тиіс;
в) барлық сұрақтарға қатысты өтініштер, бұлар да қажет етеді;
г) әкімішлік құқықтың субъектілерінің азаматтық құқықтық қатынастарға қатысуша жақтың бірі ретінде түсуі;
д) әкімшілік құқықтың субъектілерінің сотта және басқа құқық қорғау құрылымдарында шаруашылық-қаржылық дауды шешу мәселесі бойынша қатысуы;
е) әкімшілік құқықтың субъектілерінің тәртіп пен қауіпсіздік қорғауға қатысты толып жатқан міндеттерінің болуы (техникалық қауіпсіздік ережесі, санитарлы-эпидемиялық ереже, өрт қауіпсіздігін сақтау ережесі). Әкімшілік құқықтың субъектілері қызметінің аталған құқықтық нысандары заңдалақта тиісті сұрақтарды шешу барысында ресми құжат ретінде көрсетілген. Әкімшілік құқықтың субъектілерінің құқықтық нәтиже туғызбайтын нысаны да өз кезегінде бекітілген, бірақ тікелей қолданғанда олар заңдылық нәтиже туғызбайтын нысандарға мыналар жатады: басқару органының төменгі тұрған ұйымдарға және жеке тұлғаларға жұмыстың барысы туралы ақпарат беруі, материалдық-техникалық әрекеттерді жасау (тасымалдау, байланыс құралдарын пайдалану, ұйымның қызметін арттыру мақсатында материалдық жағдайды арттыру), әр түрлі мақсаттағы тексерулер, жиналыстар, семинарлар, сабақтар жүргізу.
Әкімшілік құқықтың субъектілерінің нысанын күнделікті өмірде қолдану барысында құқықтық және құқықтық емес нысандармен тығыз байланысты, бірақ нәтижесіне қарай бір-бірін ажыратуымыз керек. Мемлекеттің басқару әдістері туралы түсінік және оның маңызы.
Ғылыми терминологияда, құқық салаларында және кейбір нормаларда әдіс деген ұғым кең мағынада қолданылады. Мемлекеттік басқару қызметінде де ол кеңінен қолданылады. Әкімшілік құқықтық реттеу саласында, ең бірінші кезекте мемлекеттік басқару саласында, сонымен қатар мемлееттік қызметшілер қатынасында әдістің маңызын анықтау басты мәселеге жатады. әкімшілік құқық субъектілерінің қызметі: әлеуметтік ортада жүргізіледі және құқықтық нормаларда көрсетілген өздерінің мазмұнына қарай әлеуметтік сипатқа ие болады.
Қандай болмасын әлеуметтік қызметте әрбір қатысушы өзінің еркін келесі қатысушыға білдіреді. Сондықтан әкімшілік құқықтың субъектілерінің қызметі туралы айтқандықтан, бұл жерде олар тарапынан әлеуметтік құқықтық қатынастың басқа қатысушыларына өздерінің еркін білдіруін айтамыз. Бұл жағдайда әдіс әкімшілік құқықтың субъектілерінің арасын байланыстыратын құралға айналады.
Бірақ әдіс әкімшілік субъектілерінің еркін басқа қатысушыларға білдіру десек, ол жалпы ережеге сәйкес келетін еді, ал әдіс қатысушылардың еркін ғана білдіріп қоймайды, сонымен қатар сол ерік білдірудің сипатына жатады. Демек, әкімшілік құқық субъектілерінің әдісі дегенімізге қызметке қатсыушылардың біреуінің екіншісіне өзінің еркін білдіру сипаты жатады, мысалы, құқықтық қатынасқа түсушілердің біреуі екіншісіне кеңестерін, ақылдарын береді, бұл жерде сендіру әдісін көреміз. Азаматқа санитарлық-эпидемиологиялық ережелерді бұзғаны үшін айыппұл салынады, ал бұл жерде, әрине, мәжбүрлеу әдісін айтамыз.
Әкімшілік құқықтың субъектілерінің қызметінің әдістерінің түрлері. Адамзаттың қызметінде, соның ішінде құқықпен реттелетін салада ерік білдіру сипатына қарай әр түрлі және көп болуы мүмкін. Сол себепті мемлекеттік басқару саласында органдар мен тұлғалардың ара қатынасының әдісі де әр түрлі. Әкімшілік құқықтың субъектілерінің басқа қатысушылармен қарым-қатынастарының ішінде ең көп тараған әдістеріне мыналар жатады:
а) сендіру және мәжбүрлеу, қызметтің барлық түріне тән болатын әдіс, яғни мемлекеттік салада және қоғамдық ұйымдарда, тіпті қандай болмасын ұйымда және лауазымды тұлғада қолданылады;
б) алқалық және даралық басшылық әдістері тікелей ұйымдастырушылық сипаттағы көрініс табатын алқалық органдар (мысалы, мемлекеттік статистикалық комитет), министрліктер мен ведомстволардағы алқалы ұйымдар. Дара басшылық ұйымдастырушылық нысанға жатады, мысалы, министр, кәсіпорын төрағасы, т.б. бұл аталғандардан басқа масштабы жағынан кемдеу ынталандыру әдістері (материалдық және моральдық), экономикалық әдістер және т.б. жатады. Әкімшілік құқықтың субъектілерінің әдістері заңдылық сипатына байланысты нысан сияқты құқықтық және құқықтық емес деп екіге бөлінеді. Біріншісін қолдану барысында құқықтық нәтиже туғызады. Мысалы, әкімшілік жауапкершілікке тарту, екншілері құқықтық нәтиже туғызбайды, мысалы, қаулыны түсіндіру, шешімді қабылдауға дайындық. Күнделікті өмірде құқықтық және құқықтық емес әдістердің дұрыс үйлесуінің маңызы жалпы айтар болсақ мемлекеттің сыртқы нысаны мен ішкі мазмұнының диалектикалық бірлігі болады. Мемлекеттің басқару нысаны қоғамның экономикалық, мәдени, рухани мазмұнына байланысты. Демократиялы мемлекеттер туралы айтатын болсақ, олар тек қана республика немес шектелген монархия түрінде өмір сүреді. Ал шығыс мемлекеттер көбіне монархия болатыны жақсы мәлім. Қытай, Үндістан, Египет (Мысыр), Англия, АҚШ мемлекеттерінің философтары Аристотель, Монтескье, Локк, Вашингтон, Де Голль мемлекеттің нысанына көп көңіл бөлген. Мемлекттің мазмұны оның нысанынан бөлінбейді, олар бір-бірімен тығыз байланыста дамиды.
Тәуелсіз Қазақстанның тарихында екі Конституцияның орын алғаны блгілі, яғни, 1993 жылғы Конституциясының орнына 1995 жылы жаңа Конституция қабылданған болатын. Осы соңғы Конституция мемлекеттің нысанын өзгертіп, Қазақстанда президенттік республиканың саяси жүйесі құрылды.
Мемлекеттің тарихи даму процесінде оның бірнеше жағдайлар әсер етеді. Бірінші жағдайда географиялық, климат, тарихи факторлар әсер етті деп айтуға болады. Егер мемлекет континентте қалыптасса немес оның шекарасы теңізге, мұхитқа шықса, бұл екі жағдайда екі мемлекеттің нысаны екі түрлі болады. Аралда орналасқан мемлекеттердің континенттік мемлекеттермен салыстырғанда демократиялық режимдері күштілеу екені байқалады. Шығыс мемлекеттерде бірінші ірі цивилизациялардың дамуы ұлы өзендермен байланысты болды: Қытайда - Хуанхэ, Египетте - Ніл, Вавилонда - Тигр және Ефрат, Үндістанда - Ганг. Шығыс мемлекеттерде - Монархия, Еуропада - шектелген Монархия немес республика құрылған. Ежелгі демократиялық республикалар Жерорта теңізінің жағасында орналасқан мемлекеттерде болғаны жақсы белгілі. Қазақстан географиялық жағдайы, екі - Ресей және Қытай сияқты ірі мемлекеттермен көршілс болуы, теңізге қашықтығы және ашық жолдың жоқтығы мемлекеттің дамуына едәір нұқсан келтіріп отыр.
Мемлекеттің құрылысына экономикалық және саяси жағдайлар әсерін тигізеді. Ежелгі - феодалдық немесе шығыс мемлекеттерде рулық қоғамның қалдықтары көп ақытқа дейін сақталып келді, (орыс мемлекеттерінің жинағында - Русская правда). Кейін алғашқы қоғамның ыдырауы процесінде ол қалдықтар жойылады да мемлекеттің нысаны қатты өзгереді. Мысалы: Үндістанның мемлекет құрылысы туралы қатаң қағида болған: патшаның әділетті болу, жеке меншікті бұзбайтын, брахмандарды сыйлайтын және олардың айтқан ақылдарын тыңдауы міндетті болған. Бұл турады Ману заңдарында айтылған. Ресейдің феодалдық мемлекеттерінде халық жиналысының, соттың, рулық қауымның рөлдері көпк дейін сақталып келді. Саяси жағдай топтардың арасындағы қатынастар шиеленіскен жағдайда демократиялық басқару туралы айту қиын. Дағдарыс кезінде көбіне мемлекетті басқару бір адамның қолында болады; Напалеон, Рузвельт, Гитлер, Пиночет. Ал мемлекеттің экономикасы жақсы дамыған кезде, жағдай тыныш уақытта демократиялық әдістер жақсы қолданылатыны мәлім. (Греция, Рим, Швейцария, Бельгия).
Мемлекеттің құрылымына қоғамның ұлттық құрамы, тарихи әдет-ғұрпы немесе ерекше тарихи жағдайлар да әсерін тигізеді.
Ресей, Үндістан, Америка, Мексика мемлекеттері көп ұлттық мемлекеттерге жатады, сондықтан олардың мемлекеттік құрылымдары федерация. Ал Жапония, Германия, Польша бір ұлттық мемлекеттер. Бірақ біреулер тұтас мемлекет, екіншілері, мысалы Германия федерация. Бұл жағдайды анықтау үшін Германияның мемлекеттік процесін және тарихын жақсы білу керек. ХІХ ғасырда Пруссия мен Австрияның гегмония үшін күресі Пруссияның жеңісімен аяқталды. Бірақ феодализм кезеңінен Германияның капитализмге көшкенімен, буржуазиялық мемлекеттің қалыптасуы аяқталған жоқ. Сондықтан қазір де нмістер бірнеше тәуелді мемлекеттерде тұрады: ФРГ, Швейцария, Австрия - олар федерацияға жатады.
Қазақстан жерінде көне дәуірден қазақтың арғы атасы - түріктер, бергі атасы - қыпшақтар өмір сүрген. ХV ғасырдағы қазақ хандығы құрылып, өзінің тәуелсіз мемлекеті болған. Қазақстан көп ұлттық республикаға айналуы ХХ ғасырда болды. Сондықтан ҚР қазіргі Конституциясы біртұтас, бөлінбейтін мемлекет болып жарияланды.
Мемлекеттің нысанына халықаралық жағдай, мемлекеттердің арасындағы қатынастар және абыройы күшті адамдардың істері де әсер етеді.
Отарлық мемлекеттердің басқару нысанына бұрынғы метрополия мемлекеттерінің нысаны үлгі болатыны мәлім. Дамыған елдердің саяси -мемлекетік құрылысы, олардың демократиялық іс - әрекеттері дамушы елдерге көп әсер етуі объективтік процесс. Мысалы, Ұлыбритания бүкіл Еуропа континентіне, Жапония және Скандинавия мемлекеттеріне өзінің шектелген конституциялық монархиясын үлгі ретінде сыйлағаны белгілі. Ал АҚШ өзінің көрші мемлекеттеріне және посттотаметарлық мемлекеттерге президенттік республиканың әсерін тигізді. Франциядағы Де Голль құрған парламенттік республика да кейбір мемлекеттерге әсерін тигізді.
Республиканың мемлекеттік құрылысына саяси күшті адамдардьң қызметі және жүргізген саясаты әсерін тигізеді: Гитлер, Рузвельт, Шыңғыс хан, Абылай, Петр Біршнші, Ататүрік және басқалары еске алсақ ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz