Адам сырт келбеті туралы криминалистикалық ілім

1. Криминалистикалық габитология түсінігі мен мазмұны, оның жаратылыстану ғылымилық негіздері
2. Адам сырт келбетінің белгілері мен элементтері, оның жіктемесі
3. Адам сырт келбетін «ауызша портрет» әдісімен суреттеу ережелері.

Габитология - әр түрлі керіністегі адамның сыртқы бейнесін зерттейтін және кылмыстарды ашу мен аддын алу мақсатыкда сыртқы бейне туралы мәліметтерді жинау, зерттеу және пайда-ланудың техника-криминалистикалык құрал-жабдыктары мен әдіс-тәсіддерін жетілдіретін криминалистикалык техниканың бір саласы болып табылады.
Адамнын сыртқы бейне белгілері бойынша танудағы кри-миналистикалык ілімді жете менгеру - білім жетістіктерін тәжірибеде кеңінен колданып қылмысты тергеу мен айыпкерді іздестіру жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік береді.
Адамдарды идентификациялау үшін криминалистикада әр түрлі әдістер мен тәсілдер жетілдірілген (өнделген). Идентификациялауда кеңінен колданылатын әдістердің бірі - адамды сыртқы бейне белгілері бойынша салыстыру болып табылады.
Адамды сырткы бейне белгілері бойынша идентификациялаудың әдістері мен ғылыми негіздері жаратылыстану ғылымдарының жетістіктеріне: анатомия, физиология, сот-медицина-сы, математиканын кейбір бөлімдеріне, жедел-іздестіру және сараптама тәжірибелеріне сүйене отырып ұзак жылдар бойы қалыптасқан.
Адамдарды криминалистикалык идентификациялауға мүмкіндіктін болуы, кез келген адамның сырткы бейнесінін басқа адамда кайталанбайтын белгілерінің болуына байланысты. Әлемде сырткы бейне белгілері жиынтығы бойынша бірдей екі адам кездеспейді, тек бір-біріне ұқсас адамдар кездеседі. Бұл кағида криминалистикалык. идентификация теориясы мәліметтеріне және тікелей анатомиялык мәліметтерге негізделеді. Барлық материалдық дүние объектілері өзіне-өзі ғана тең, тіпті бір тектес объектілердің өзінде де бір-бірінен айыратын ерекшеліктері болады.
Адамнын сыртқы бейнесінің барлық белгілері тұрақты емес,олар жиі өзгерістерге түсіп тұрады.Адамның сыртқы бейнесінің ен мәнді өзгерістері ұзақ уакыт ішінде пайда болады. Олар әсіресе адам сүйегі қалыптаскан кезеңдерде көзге қатты түседі, яғни балалық және бозбалалық кезеңдерде. Жасөспірімдердің өзгеріске ұшыраған белгілерін бейнелеу немесе суретке түсіру және тендестіру жолдарымен бекіту аралығында айтарлықтай көп уақыт етпейтіндіктен кри-миналистикада ол белгілердің мәнді маңызы жоқ. Ұзак жылдар өтсе де, кейбір белгілер қатты өзгеріске ұшырамайды (адамнын құлақ қалканы, оның формасы, бөлшегі).
Адамның сыртқы бейнесі зақымдалған жағдайда қатты өзгеріске ұшырайды, бірақ зақым көбінде адамның бетінің жеке бөліктеріне ғана түсуі мүмкін (тыртык, күйік), сондай-ақ ол салыстырмалы түрде аз кездеседі.
Сыртқы бейненің ең тұракты белгілері сүйекті-шеміршек негізімен байланысты, мысалы: адам бетінің формасы, мандай формасы мен оның орналасуы, мұрын арқалығының формасы және онын орналасуы, құлақ қалканы және т.б. Адамды идентификациялауға пайдаланатын сыртқы бейне белгілері:
- тұрақты (белгілі бір уақыт аралығында салыстырмалы өзгеріссіз) болуы тиіс;
-салыстырмалы түрде сирек кездесетін;
-салыстырмалы түрде басқа белгілерге тәуелсіз болуы керек.

1.Қазақстан Республикасының Конституциясы 30.08.1995
2.« Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы». 25.12.2000ж.ҚР Конституциялық Заңы
3.«Әділет органдары туралы».Қазақстан Республикасының 18.03.2002ж.Заңы
4.« Қазақстан Республикасының Ішкі істер органдары туралы» ҚР Президентінің 21.12.1995ж.Заң күші бар Жарлығы
5.« Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздігі туралы»26.06.1998ж. ҚР Заңы
6.« Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік органдары туралы» ҚР-ның 21.12.1995ж.Заңы
7.«Прокуратура туралы» Қазақстан Республикасының 21.12.1995ж. Заңы
8.« Қазақстан Республикасының Адвокаттар қызметі туралы»ҚР-ның 05.12.1997ж.Заңы
9.«Нотариат туралы» Қазақстан Республикасының 14.07.1997 жылғы Заңы
10. Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары: Оқулық-Алматы «NURPRESS» баспасы,2010-360бет.