Кіші топтар психологиясы

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Философия және саясаттану факультеті

Психология бөлімі 2-курс

Тақырыбы: Кіші топтар психологиясы

Орындаған:

Тексерген:

Алматы 2012

Әлеуметтік шағын топтардың әлеуметтік-психологиялық ұйымдастырылуы

Шағын топ - іс-әрекет мақсаттары ортақ, құрамындағы адамдар саны шектеулі және тікелей тұлғалық байланыста бірлескен, соның негізінде топтық тұтастығы туындаған адамдар тобы.

Шартты топ - бұл топтар жалпы белгілеріне, жасына, жынысына, ұлтына, білім деңгейіне, әлеуметтік тұрмысына, лауазымына, т. б. қарай біріккен адамдар тобы

Нақты топтардағы адамдардың күнделікті өмірі мен іс-әрекеттері үнемі бірге өтеді. Олар табиғи және лабораториялық топтарға бөлінеді. Лабораториялық топтардың ғылыми қызығушылықтары қарастырылған.

Ресми топтарға құрылымы сырттан, ресми түрде берілген топтар жатады. Ресми топтар алдын-ала қоғамның белгіленген мақсаттарымен, ережелерімен, нұсқаларымен, жарлығымен сәйкес қызмет етеді.

Бейресми топтар тұлғаның қызығушылығы мен таңдаулары негізінде қалыптасады. Бейресми топ мүшелері тұлғалық симпатия немесе антипатия негізінде қалыптасады.

Әлсіз дамыған топтар - топ тіршілігінің алғашқы әлсіз ұйымдасқан кезеңі.

Дамуы жоғары топтар - жалпы мақсаттары мен қызығушылықтары бұрыннан қалыптасқан, қарым-қатынастары жоғары даму жүйесінде ұйымшылдығымен ерекшеленетін топ.

Диффузиялық топтар - (лат. diffusion - сейілу, төгілу-жойылу) тек қана жалпы эмоциялармен, қайғырулармен, біріккен кездейсоқ адамдар тобы.

Ұжым - бірлескен іс-әрекетке қолайлы, сәтті жағдай жасайтын адамдардың биік формадағы бірлестігі. Ұжымға тән негізгі белгілер:

барлық адамдардың бір объектіге бағыттылығымен, яғни жұмыс уақыты мен орнының, жалпы өндіріс құралдарының, ғимараттарының болуымен ерекшеленеді;
ұйымдасқан адамдардың бірлігі, нақты бекітілген құрылымы, жалпы ерік-жігердің мықтылығы, сондай-ақ ұжым мүшелерінің ерік-жігерінің иегері ұжымның сенімді өкілдері болып табылады;
жалпы ойлар мен пікірлер, этикалық және ар-ождандық нормалардың бірлігі, өзара жақын қарым-қатынас.

Референттік топтардың қызығушылықтарын, тұлғалық құндылықтарын және бағалауларын адам бағдарға алады.

Референттік емес топтарға адамдар оның мүшесі болып шынайы түрде кіреді.

Шағын топтардың психологиясы

Шағын топ - дербес іс-әрекет субъектісі. Оның мазмұнына психологиялық сипаттама беруге болады. Шағын топтың рухани өмірі мен психологиясының бірлігі оның жеке ерекшелігімен бірлеседі. Демек, оның құрамындағы тұлғалар бір-бірімен қызметтес сипатта болады:

өзара қатынас (тұлғааралық қатынас) - индивидтің әр түрлі эмоциялық күйлерін ілестіруден және адамдардың өзара әрекетінің нәтижесінде туындайтын субъективті байланыстар.

Шағын топтың өзін-өзі дамытуы мен қалыптасу механизмі, адамдардың мінез-құлығы мен бірлескен іс-әрекетін ынталандыру өзара қатынаста шартталады.

Топтық ұмтылуға шағын топ мүшелерінің бірлескен күші мен мінез-құлқы негізінде масқаты, міндеті, қажеттілігі, мотивтері (қызығушылықтары, құндылықтар) жатады. Адамдардың іс-әрекеті және қоғамдық өмір жағдайының әсерімен ұмтылу жүйесі қалыптасады және дамиды.
Топтық көңіл-күй - белгілі кезеңдегі адамдардың түрлі көңіл-күй жиынтығы. Жалпы топ мүшелерінің эмоциялық дайындығы мен көріністері күрделі эмоциялық күйге жатады. Топтық көңіл-күй жеке адамдардың сезімін күшейтеді, олардың өмірі мен іс-әрекетіне, топтың тұтастай дамуына әсер береді.
Дәстүрлер - шағын топ мүшелерінің бірлескен іс-әрекетінің ұзақ тәжірибесі негізінде және өмір нормаларын, ережелерін, әрекеттер мен мінез-құлық стереотиптерін күнделікті өзара қатынаста сақтау негізінде қалыптасады. Осы дәстүрлерді шағын топтың әр мүшесі қажетсінуі керек.

Шағын топ психологиясы әрбір уақыт аралығында ерекше атмосферамен, белгілі күймен және дайындығымен сипатталады. Сондай-ақ, шағын топтағы эмоционалды ахуал топ мүшелерінің ұмтылуының тиімділігі мен бағыттылығын анықтайды.

Әр шағын топ қоғамның құрамында болғандықтан, ірі қауымдастықтардың (ұлттық, таптық, діни, кәсіби, жас ерекшелігі және т. б. ) бітімі олардың психологиясына тән. Сонымен қатар шағын топ психологиясының өзіндік ерекшелігі тұрақты болады.