Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтау әдістерінің класификациясы
ЖОСПАР
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
II. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2.1 Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтау әдістерінің класификациясы ... ...5
2.2 Сапа көрсеткіштерінің жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.3 Сапа көрсеткіштерінің атаулықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
IV. Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
II. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
2.1 Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтау әдістерінің класификациясы ... ...5
2.2 Сапа көрсеткіштерінің жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7
2.3 Сапа көрсеткіштерінің атаулықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
IV. Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
КІРІСПЕ
Өнім сапасы қаныққан нарық пен бағалық емес бәсекелестіктің басым шарттарында кәсіпорынның қызмет етуінің маңызды критерилерінің қатарына кіреді. Өнімнің сапасы мен техникалық деңгейін арттыру ғылыми-техникалық прогресс қарқыны мен жалпы өндіріс әсерлілігінің өсуін анықтайтыны, экономика интенсивтілігіне, отандық тауардың бәсекеге қабілеттілігіне және елдің өмір сүру деңгейіне айтарлықтай әсер етеді.
Сапа – көп жобалы түсінік, оны қамтамасыз ету көптеген мамандардың шығармашылық потенциалы мен тәжірибесін біріктіруді талап етеді. Сапаны арттыру мәселесі тек қана мемлекет, басқарудың ұлттық органдары, кәсіпорындардың еңбек ұжымдарының мүшелері мен жетекшілерінің жұмылдырылған күшімен ғана шешілуі мүмкін. Өнімнің сапасын әрине біз сапа көрсеткіштері арқылы толығымен біле аламыз. Сонымен сапа көрсеткіштері дегеніміз не, оның мәні мен қызметі қандай ?
Сапа көрсеткіштері - өнімнің мақсатын, сенімділігін, технологиялылығын, стандарттау мен унификаттау деңгейлерін, сондай-ақ эргономикалық, эстетикалық, экологиялық қасиеттерін, патенттік-құқықтық аспектілерін және тасымалдылық, қауіпсіздік, экономикалық параметрлерін сипаттайтын өзарабайланысты көрсеткіштер жиынтығы.
Сапа көрсеткіштерінің мәні оның саңдық маңызын анықтау, қызметі - сапаның көрсеткішін түсіну болып табылады.
Практикада өнімнің сапа деңгейін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін пайдаланады. Онда өзіне қорытындылау және өнімнің сапасы жөнідегі жеке көрсеткіштер қосылады.
Сапаны жинақтап қорыту көрсеткіштері жалпы сапада немесе кәсіпорындарда өнім сапасының деңгейін сипаттайды. Бұл көрсеткішке жататындар:
• сұрыптылығы;
• маркасы;
• жүктелімі;
• пайдалы заттың мазмұны;
• өнімнің дүниежүзілік стандартына сай үлесі, т.б. жеке көрсеткіштер тым әр түрлі және не ол, не бұл өнімнің өзіндік ерекшелігіне байланысты болады.
Өнім сапасы қаныққан нарық пен бағалық емес бәсекелестіктің басым шарттарында кәсіпорынның қызмет етуінің маңызды критерилерінің қатарына кіреді. Өнімнің сапасы мен техникалық деңгейін арттыру ғылыми-техникалық прогресс қарқыны мен жалпы өндіріс әсерлілігінің өсуін анықтайтыны, экономика интенсивтілігіне, отандық тауардың бәсекеге қабілеттілігіне және елдің өмір сүру деңгейіне айтарлықтай әсер етеді.
Сапа – көп жобалы түсінік, оны қамтамасыз ету көптеген мамандардың шығармашылық потенциалы мен тәжірибесін біріктіруді талап етеді. Сапаны арттыру мәселесі тек қана мемлекет, басқарудың ұлттық органдары, кәсіпорындардың еңбек ұжымдарының мүшелері мен жетекшілерінің жұмылдырылған күшімен ғана шешілуі мүмкін. Өнімнің сапасын әрине біз сапа көрсеткіштері арқылы толығымен біле аламыз. Сонымен сапа көрсеткіштері дегеніміз не, оның мәні мен қызметі қандай ?
Сапа көрсеткіштері - өнімнің мақсатын, сенімділігін, технологиялылығын, стандарттау мен унификаттау деңгейлерін, сондай-ақ эргономикалық, эстетикалық, экологиялық қасиеттерін, патенттік-құқықтық аспектілерін және тасымалдылық, қауіпсіздік, экономикалық параметрлерін сипаттайтын өзарабайланысты көрсеткіштер жиынтығы.
Сапа көрсеткіштерінің мәні оның саңдық маңызын анықтау, қызметі - сапаның көрсеткішін түсіну болып табылады.
Практикада өнімнің сапа деңгейін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін пайдаланады. Онда өзіне қорытындылау және өнімнің сапасы жөнідегі жеке көрсеткіштер қосылады.
Сапаны жинақтап қорыту көрсеткіштері жалпы сапада немесе кәсіпорындарда өнім сапасының деңгейін сипаттайды. Бұл көрсеткішке жататындар:
• сұрыптылығы;
• маркасы;
• жүктелімі;
• пайдалы заттың мазмұны;
• өнімнің дүниежүзілік стандартына сай үлесі, т.б. жеке көрсеткіштер тым әр түрлі және не ол, не бұл өнімнің өзіндік ерекшелігіне байланысты болады.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1. Нысанбаева С.Н. және т.б. Сапаны басқару: Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2000. – 111с.
2. Курмангалиева Д.Б. Квалиметрия және сапа өнімін басқару:Оқулық әдістемесі. – Астана: Axis Print 2007. – 133бет.
3. Шишкен А.Ф. Метрология. – М.:Наука, 1990.
4. Акишев К., Дартбаева Г. Стандарттау, метрология және сәйкестікті бағалау: Оқулық. – Астана: Фолиант, 2008. – 256бет.
5. Лифиц И.М. Основы сандартизации, метрологии и сертификации: Учебник. - М.: Юрайт, 2000.
6. Сергеев А.Г., Крохин В.В. Метрология: Учебное пособие для вузов. –М.: Логос, 2001. – 408 с.
7. Лифиц И.М. Стандартизация, метрология, сертификация негіздері: Оқулық – 2-ші баспа, түзетілген және қосылған – М.: Юрайт – М, 2001.–268с.
8. Бурдун А.Г., Марков Б.Н. Основы метрологии: Учебное пособие для вузов. - М: Стандартов, 1985. – 256 с.
1. Нысанбаева С.Н. және т.б. Сапаны басқару: Оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2000. – 111с.
2. Курмангалиева Д.Б. Квалиметрия және сапа өнімін басқару:Оқулық әдістемесі. – Астана: Axis Print 2007. – 133бет.
3. Шишкен А.Ф. Метрология. – М.:Наука, 1990.
4. Акишев К., Дартбаева Г. Стандарттау, метрология және сәйкестікті бағалау: Оқулық. – Астана: Фолиант, 2008. – 256бет.
5. Лифиц И.М. Основы сандартизации, метрологии и сертификации: Учебник. - М.: Юрайт, 2000.
6. Сергеев А.Г., Крохин В.В. Метрология: Учебное пособие для вузов. –М.: Логос, 2001. – 408 с.
7. Лифиц И.М. Стандартизация, метрология, сертификация негіздері: Оқулық – 2-ші баспа, түзетілген және қосылған – М.: Юрайт – М, 2001.–268с.
8. Бурдун А.Г., Марков Б.Н. Основы метрологии: Учебное пособие для вузов. - М: Стандартов, 1985. – 256 с.
ЖОСПАР
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
II. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2.1 Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтау әдістерінің класификациясы ... ...5
2.2 Сапа көрсеткіштерінің жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2.3 Сапа көрсеткіштерінің атаулықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
IV. Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
КІРІСПЕ
Өнім сапасы қаныққан нарық пен бағалық емес бәсекелестіктің басым шарттарында кәсіпорынның қызмет етуінің маңызды критерилерінің қатарына кіреді. Өнімнің сапасы мен техникалық деңгейін арттыру ғылыми-техникалық прогресс қарқыны мен жалпы өндіріс әсерлілігінің өсуін анықтайтыны, экономика интенсивтілігіне, отандық тауардың бәсекеге қабілеттілігіне және елдің өмір сүру деңгейіне айтарлықтай әсер етеді.
Сапа - көп жобалы түсінік, оны қамтамасыз ету көптеген мамандардың шығармашылық потенциалы мен тәжірибесін біріктіруді талап етеді. Сапаны арттыру мәселесі тек қана мемлекет, басқарудың ұлттық органдары, кәсіпорындардың еңбек ұжымдарының мүшелері мен жетекшілерінің жұмылдырылған күшімен ғана шешілуі мүмкін. Өнімнің сапасын әрине біз сапа көрсеткіштері арқылы толығымен біле аламыз. Сонымен сапа көрсеткіштері дегеніміз не, оның мәні мен қызметі қандай ?
Сапа көрсеткіштері - өнімнің мақсатын, сенімділігін, технологиялылығын, стандарттау мен унификаттау деңгейлерін, сондай-ақ эргономикалық, эстетикалық, экологиялық қасиеттерін, патенттік-құқықтық аспектілерін және тасымалдылық, қауіпсіздік, экономикалық параметрлерін сипаттайтын өзарабайланысты көрсеткіштер жиынтығы.
Сапа көрсеткіштерінің мәні оның саңдық маңызын анықтау, қызметі - сапаның көрсеткішін түсіну болып табылады.
Практикада өнімнің сапа деңгейін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін пайдаланады. Онда өзіне қорытындылау және өнімнің сапасы жөнідегі жеке көрсеткіштер қосылады.
Сапаны жинақтап қорыту көрсеткіштері жалпы сапада немесе кәсіпорындарда өнім сапасының деңгейін сипаттайды. Бұл көрсеткішке жататындар:
:: сұрыптылығы;
:: маркасы;
:: жүктелімі;
:: пайдалы заттың мазмұны;
:: өнімнің дүниежүзілік стандартына сай үлесі, т.б. жеке көрсеткіштер тым әр түрлі және не ол, не бұл өнімнің өзіндік ерекшелігіне байланысты болады.
Сапа көрсеткіштері - дегеніміз өнімнің тағайындалымын, сенімділігін, технологиялығын, стандарттау және унификаттау деңгейін, эргономикалық, эстетикалық, экологиялық қасиеттерін, патентті-құқықтық аспектілерін, көліктік тасымалға жарамдылығын, қауіпсіздігін, экономикалық өлшемдерін сипаттайтын өзара байланысқан көрсеткіштерінің жиынтығы.
Өндіруші түсінігіндегі сапа мен тұтынушы түсінігіндегі сапа ұғымы өзара байланысты. Өндіруші өнімді тұтынудың толық кезеңінде сапаға қамқорлық көрсетуі керек. Бұдан басқа ол сатудан кейінгі қажетті қызмет көрсетуді қамтамасыз етуі керек. Әсіресе бұл бағдарламалық өнімдер үшін, пайдалану күрделілігімен ерекшеленетін тауарлар үшін аса маңызды.
Бұйым сапасы тұтыну процесінде айқындалуы мүмкін. Тұтынушы талаптарына сәйкестік тұрғысынан өнім сапасы түсінігі дәл осы нарықтық экономика шарттарында құрылған, осының нәтижесінде сапаны жүргізу өмір салтын, адам мен қоғамның жетісті дамуы үшін әлеуметтік-экономикалық негізді анықтайтын фундаменталды санаттардың бірі болып қалыптасты. Жалпы алғанда сапа аумағындағы саясат келесі қағидалар негізінде қалыптасуы мүмкін:
барлық деңгейде ашықтық қағидасы - сенімділікке қажетті шарт. Ол ақпаратқа, егер бұл ақпарат қауіпсіздік талаптарына, стандарттауға, сынау әдістеріне немесе сертификаттауға қатысты болса, бәрінің - дайындаушылардың, мемлекеттік билік органдарының және тұтынушылардың бірдей қол жетерлігін білдіреді.
бәсекелестік қабілетті арттыру - өнімнің ақаулықтарын жойып, артықшылықтарын арттыруды білдіреді;
адамдық потенциалды ортақ фактор түрінде қолдану, мемлекеттің әр түрлі ұлттық мәдениеттерінің иілгіш интеграциясында;
сапаның инфрақұрылым элементтерінің дамуы мен беріктенуі және осы элементтер мен компаниялардың тығыз қызметтері, бұл соңғыларының қызметін әсерлірек және нарықтық экономиканың жаңа талаптарына үйренгіш етеді;
сапаға жаңа ықпал - бұл қағида тұтынушылар сұранысын қанағаттандыру үшін толық өндіріс циклын үздіксіз жақсарту процесіне жұмысшыларды жұмылдыру мен компанияның барлық бөлімшелерініғ қызметіне негізделген фирманы басқару стратегиясындағы жаңа философияның қалыптасуын білдіреді.
Өнім сапасын басқару мен оны арттыру үшін сапа деңгейін бағалау қажет. Өнім сапасын сандық бағалайтын қызмет аумағы квалиметрия деп аталады. Өнім сапасын сандық бағалайтын қызмет аумағы квалиметрия деп аталады. Өнімнің сапасф мен деңгейін бағалау өнім сапасын басқару жүйесінде қажетті басқарушы әсерлердә өндіру үшін негіз болып табылады.
Бағалау мақсатымен келесілер шартталады: қарастыру үшін сапаның қандай көрсеткіштерін таңдау керек, олардың мәндерін қандай әдістермен және қандай дәлдікпен анықтау крек, бұл үшін қандай амалдар керек, бағалау нәтижесін қалай өңдеп, оны қандай формада көрсету керек.
Өнім қасиеттері сапалық және сандық түрде сипатталуы мүмкін. Сапалық сипаттамалар - бұл, мысал үшін бұйымның қазіргі заманға сәнге, дизайнге, түске және т.б. сәйкес болуы. Өнім сапасын құрайтын, оның құрылуының және пайдалануының немесе тұтынылуының белгілі шарттарына қатысты қарастырылатын бір немесе бірнеше қасиеттерінің сандық сипаттамасы өнім сапасының көрсеткіші деп аталады. Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтау әдісі 2 топқа бөлінеді: ақпаратты алу әдісі бойынша және ақпаратты алу көзі бойынша.
1-кесте. Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтау әдістерінің класификациясы.
Өлшенетін әдіс - техникалық құрал-жабдықтардың көмегімен өлшеніп алынатын сапа көрсеткіштерінің сандық мәндер алу ақпараты.
Өлшенетін әдіспен көптеген сапа көрсеткіштері анықталады. Мысалы, өнімнің массасы, оның өлшемдері, механикалық және электрлік кернеуі, қозғалтқыштың айналу саны, транспорттың жылдамдығы және сапаның басқа көрсеткіштері.
Статистикалық (тіркелетін) әдіс - бұл әдіс белгілі бір іс-шараның, өнімнің немесе шығын санын бақылау және есеп жүргізу негізінде алынады. Бұл әдіс бойынша өнімді эксплуатациялаған кездегі қабылалмау санын анықтайды, өнімді құру немесе эксплуатациялау шығынын есептейді, күрделі бұйымның бөлшектер санын есептейді (барлығы, стандартты бөлшектер, унификатталған бөлшектер, ерекше бөлшектер, патентпен қорңалған бөлшектер және т.б.).
Органолептикалық әдіс - сезу мүшелері арқылы алынған ақпараттар: көру, есту, дәмді сезіну, иісті сезу және т.б. Бұл әдісте сезу мүшелерінің сезімталдығын қарқындататын өлшеу құралдарын қолдануға болады. Мысалы, лупа, микроскоптар, дыбысты көтеретін микрофондар және т.б.
Есептелінетін әдіс - сапа көрсеткіштерінің параметрлерге теориялық тәуелділігін қолдануда негізделген. Бұл әдіс әзірленетін бұйым тәжірбиелік зерттеу объектісі болмаған кезде, техниканы жобалау және конструкциялау барысында пайдаланады. Септеу әдісі болжамдау және үйлесімді (нормативті) мәнді табу үшін қолданылады. Мысалы, өнімділік, еңбек сиымдылық, сенімділік және т.б. көрсеткіштер.
Экперттік әдісте ақпараттарды алу көзі бойынша, көрсеткіштер тұралы шешім эксперттермен қабылданады. Бұл әдіс басқа да жоғары объективті әдістермен көрсеткіштерді анықтау мүмкін болмағанда қолданылады.
Әлеуметтік әдіс - қарастырылатын өнімді тұтынушылардың мүмкін немесе нақты көз қарасын жинақтау және талдауға негізделген.
Дәстүрлі әдіс - сапа көрсеткіштерінің мәнін, оның дәстүрлі көздерінің ақпаратын пайдалану алқылы анықтауға негізделінген және кәсіпорынның есептік бөлімшелердің арнайы тәжірибелік қызметкерлерімен жүзеге асырылады.
Сапа көрсеткіштері - өнімнің мақсатын, сенімділігін, технологиялылығын, стандарттау мен унификаттау деңгейлерін, сондай-ақ эргономикалық, эстетикалық, экологиялық қасиеттерін, патенттік-құқықтық аспектілерін және тасымалдылық, қауіпсіздік, экономикалық параметрлерін сипаттайтын өзарабайланысты көрсеткіштер жиынтығы.
Өнімнің сапа көрсеткіштерінің жалпы жиынтығын, оның қасиетін сипаттайтын жеке және кешенді көрсеткіштерге, сондай-ақ оның сапасының деңгейін білдіретін жалпылама көрсеткіштерге бөлуге болады.
Жалпылама көрсеткіштер шығарылатын өнімнің түрі мен мақсатына қарамай сапасын сипаттайды. Оларға, жекелегенде, белгілі топ өнімнің жалпы шығарылуындағы алғы, өте тиімді жеке бұйым түрлерін өндірудің көлемдік және үлестік салмағын, сондай-ақ жоғары сапалы өнім пайдаланудағы экономикалық тиімділік мөлшерін жатқызуға болады. Жалпылама көрсеткіштерге, сондай-ақ бірқатар өнеркәсіп салаларындағы өнімдердің сорттылық көрсеткіштері де жатады. Сапаның жалпылама көрсеткіштері өнеркәсіптер, ғылыми-зерттеу және жобалау-конструкторлық мекемелер жоспарларында қолданылады.
Сапаның жеке және кешенді көрсеткіштері, шығарылатын өнім ерекшеліктері мен оны өндіру сипатын ескере, сапаны жақсарту жөніндегі нақты тапсырмаларды анықтау үшін қолданылады. Олар конструкторлар мен технологтар жұмыстарында өнім жасау мен жаңаларын игеру және бұрын игерілгендерді жаңартуда (модернизациялау), оларды өндіруді техникалық бақылау мен басқа да мақсаттарда пайдаланылады.
Өнім сапасының көрсеткіші өнімнің белгілі қажеттіліктерді қанағаттандыруға жарамдылық деңгейін санды түрде сипаттайды. Өнімнің сапа көрсеткіштер атаулыға оның тағайындалымына байланысты, ол әр түрлі бірліктерде өрнектелуі мүмкін.
Өнімнің сапа көрсеткіштерінің әр түрлі белгілері бойынша жіктелуі мына кестеде көрсетілген.
Сапа келесі көрсеткіштермен сипатталады:
Өнім сапасының көрсеткіші - өнімнің сапасын құрайтын бір немесе бірнеше қасиеттерінің санды түрдегі сипаттамасы;
Жалпылаушы көрсеткіш - шығарылатын өнімнің сапасын тағайындалымы мен түріне байланыссыз сипаттайды.
Сапаның жалпылауыш көрсеткіштері кәсіпорындардың, ұйымдардың жоспарында қолданылады. Осы көрсеткіштер деңгейінен жалпы кәсіпорын мен салада шығарылатын өнім сапасы туралы түсінік алуға болады.
Өнім сапасының бірлік көрсеткіші - өнімнің қандай да бір қасиетін сипаттайтын көрсеткіші. Күрделі өнімнің техникалық деңгейін бағалау үшін көп мөлшердегі бірлік көрсеткіштерді есептеу керек, бұл әр түрлі бағаланушы өнімдер сапасының деңгейі туралы шешім қабылдауды қиындатады. Бұл жағдайларда қабылданатын шешімдер бойынша кепілдемелерді негіздеу үшін өнімнің техникалық деңгейін таңдап алынған бірлік көрсеткіштерді бір кешендік көрсеткішке біріктіру нәтижесінде шығатын бір санмен бағалап, осындай әдіспен өнім сапасының деңгейін кешенді бағалауға ауысқан жөн.
Өнімнің сапа деңгейін дифференциалды бағалау әдісі деп өнім сапасының бірлік көрсеткіштерінің мәндерінің жиынтығын сәйкес базалық көрсеткіштер жиынтығымен салыстыруға негізделген бағалауды айтамыз.
Екі қатынастан қолданысы кезінде көрсеткіштің қатынастық мәнінің өсуі өнімнің техникалық деңгейі артуына әкелетінін таңдап алады.
Бағаланушы өнім сапасының бірлік көрсеткіштер мінінің жиынтығын базалықпен салыстыру кезінде келесі жағдайлар пайда болуы мүмкін:
барлық қатыстық міндер бірге тең немесе одан көп. Бұл бағаланушы өнімнің техникалық деңгейінің базалыққа тең ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
I. Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
II. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2.1 Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтау әдістерінің класификациясы ... ...5
2.2 Сапа көрсеткіштерінің жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
2.3 Сапа көрсеткіштерінің атаулықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
III. Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
IV. Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
КІРІСПЕ
Өнім сапасы қаныққан нарық пен бағалық емес бәсекелестіктің басым шарттарында кәсіпорынның қызмет етуінің маңызды критерилерінің қатарына кіреді. Өнімнің сапасы мен техникалық деңгейін арттыру ғылыми-техникалық прогресс қарқыны мен жалпы өндіріс әсерлілігінің өсуін анықтайтыны, экономика интенсивтілігіне, отандық тауардың бәсекеге қабілеттілігіне және елдің өмір сүру деңгейіне айтарлықтай әсер етеді.
Сапа - көп жобалы түсінік, оны қамтамасыз ету көптеген мамандардың шығармашылық потенциалы мен тәжірибесін біріктіруді талап етеді. Сапаны арттыру мәселесі тек қана мемлекет, басқарудың ұлттық органдары, кәсіпорындардың еңбек ұжымдарының мүшелері мен жетекшілерінің жұмылдырылған күшімен ғана шешілуі мүмкін. Өнімнің сапасын әрине біз сапа көрсеткіштері арқылы толығымен біле аламыз. Сонымен сапа көрсеткіштері дегеніміз не, оның мәні мен қызметі қандай ?
Сапа көрсеткіштері - өнімнің мақсатын, сенімділігін, технологиялылығын, стандарттау мен унификаттау деңгейлерін, сондай-ақ эргономикалық, эстетикалық, экологиялық қасиеттерін, патенттік-құқықтық аспектілерін және тасымалдылық, қауіпсіздік, экономикалық параметрлерін сипаттайтын өзарабайланысты көрсеткіштер жиынтығы.
Сапа көрсеткіштерінің мәні оның саңдық маңызын анықтау, қызметі - сапаның көрсеткішін түсіну болып табылады.
Практикада өнімнің сапа деңгейін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін пайдаланады. Онда өзіне қорытындылау және өнімнің сапасы жөнідегі жеке көрсеткіштер қосылады.
Сапаны жинақтап қорыту көрсеткіштері жалпы сапада немесе кәсіпорындарда өнім сапасының деңгейін сипаттайды. Бұл көрсеткішке жататындар:
:: сұрыптылығы;
:: маркасы;
:: жүктелімі;
:: пайдалы заттың мазмұны;
:: өнімнің дүниежүзілік стандартына сай үлесі, т.б. жеке көрсеткіштер тым әр түрлі және не ол, не бұл өнімнің өзіндік ерекшелігіне байланысты болады.
Сапа көрсеткіштері - дегеніміз өнімнің тағайындалымын, сенімділігін, технологиялығын, стандарттау және унификаттау деңгейін, эргономикалық, эстетикалық, экологиялық қасиеттерін, патентті-құқықтық аспектілерін, көліктік тасымалға жарамдылығын, қауіпсіздігін, экономикалық өлшемдерін сипаттайтын өзара байланысқан көрсеткіштерінің жиынтығы.
Өндіруші түсінігіндегі сапа мен тұтынушы түсінігіндегі сапа ұғымы өзара байланысты. Өндіруші өнімді тұтынудың толық кезеңінде сапаға қамқорлық көрсетуі керек. Бұдан басқа ол сатудан кейінгі қажетті қызмет көрсетуді қамтамасыз етуі керек. Әсіресе бұл бағдарламалық өнімдер үшін, пайдалану күрделілігімен ерекшеленетін тауарлар үшін аса маңызды.
Бұйым сапасы тұтыну процесінде айқындалуы мүмкін. Тұтынушы талаптарына сәйкестік тұрғысынан өнім сапасы түсінігі дәл осы нарықтық экономика шарттарында құрылған, осының нәтижесінде сапаны жүргізу өмір салтын, адам мен қоғамның жетісті дамуы үшін әлеуметтік-экономикалық негізді анықтайтын фундаменталды санаттардың бірі болып қалыптасты. Жалпы алғанда сапа аумағындағы саясат келесі қағидалар негізінде қалыптасуы мүмкін:
барлық деңгейде ашықтық қағидасы - сенімділікке қажетті шарт. Ол ақпаратқа, егер бұл ақпарат қауіпсіздік талаптарына, стандарттауға, сынау әдістеріне немесе сертификаттауға қатысты болса, бәрінің - дайындаушылардың, мемлекеттік билік органдарының және тұтынушылардың бірдей қол жетерлігін білдіреді.
бәсекелестік қабілетті арттыру - өнімнің ақаулықтарын жойып, артықшылықтарын арттыруды білдіреді;
адамдық потенциалды ортақ фактор түрінде қолдану, мемлекеттің әр түрлі ұлттық мәдениеттерінің иілгіш интеграциясында;
сапаның инфрақұрылым элементтерінің дамуы мен беріктенуі және осы элементтер мен компаниялардың тығыз қызметтері, бұл соңғыларының қызметін әсерлірек және нарықтық экономиканың жаңа талаптарына үйренгіш етеді;
сапаға жаңа ықпал - бұл қағида тұтынушылар сұранысын қанағаттандыру үшін толық өндіріс циклын үздіксіз жақсарту процесіне жұмысшыларды жұмылдыру мен компанияның барлық бөлімшелерініғ қызметіне негізделген фирманы басқару стратегиясындағы жаңа философияның қалыптасуын білдіреді.
Өнім сапасын басқару мен оны арттыру үшін сапа деңгейін бағалау қажет. Өнім сапасын сандық бағалайтын қызмет аумағы квалиметрия деп аталады. Өнім сапасын сандық бағалайтын қызмет аумағы квалиметрия деп аталады. Өнімнің сапасф мен деңгейін бағалау өнім сапасын басқару жүйесінде қажетті басқарушы әсерлердә өндіру үшін негіз болып табылады.
Бағалау мақсатымен келесілер шартталады: қарастыру үшін сапаның қандай көрсеткіштерін таңдау керек, олардың мәндерін қандай әдістермен және қандай дәлдікпен анықтау крек, бұл үшін қандай амалдар керек, бағалау нәтижесін қалай өңдеп, оны қандай формада көрсету керек.
Өнім қасиеттері сапалық және сандық түрде сипатталуы мүмкін. Сапалық сипаттамалар - бұл, мысал үшін бұйымның қазіргі заманға сәнге, дизайнге, түске және т.б. сәйкес болуы. Өнім сапасын құрайтын, оның құрылуының және пайдалануының немесе тұтынылуының белгілі шарттарына қатысты қарастырылатын бір немесе бірнеше қасиеттерінің сандық сипаттамасы өнім сапасының көрсеткіші деп аталады. Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтау әдісі 2 топқа бөлінеді: ақпаратты алу әдісі бойынша және ақпаратты алу көзі бойынша.
1-кесте. Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтау әдістерінің класификациясы.
Өлшенетін әдіс - техникалық құрал-жабдықтардың көмегімен өлшеніп алынатын сапа көрсеткіштерінің сандық мәндер алу ақпараты.
Өлшенетін әдіспен көптеген сапа көрсеткіштері анықталады. Мысалы, өнімнің массасы, оның өлшемдері, механикалық және электрлік кернеуі, қозғалтқыштың айналу саны, транспорттың жылдамдығы және сапаның басқа көрсеткіштері.
Статистикалық (тіркелетін) әдіс - бұл әдіс белгілі бір іс-шараның, өнімнің немесе шығын санын бақылау және есеп жүргізу негізінде алынады. Бұл әдіс бойынша өнімді эксплуатациялаған кездегі қабылалмау санын анықтайды, өнімді құру немесе эксплуатациялау шығынын есептейді, күрделі бұйымның бөлшектер санын есептейді (барлығы, стандартты бөлшектер, унификатталған бөлшектер, ерекше бөлшектер, патентпен қорңалған бөлшектер және т.б.).
Органолептикалық әдіс - сезу мүшелері арқылы алынған ақпараттар: көру, есту, дәмді сезіну, иісті сезу және т.б. Бұл әдісте сезу мүшелерінің сезімталдығын қарқындататын өлшеу құралдарын қолдануға болады. Мысалы, лупа, микроскоптар, дыбысты көтеретін микрофондар және т.б.
Есептелінетін әдіс - сапа көрсеткіштерінің параметрлерге теориялық тәуелділігін қолдануда негізделген. Бұл әдіс әзірленетін бұйым тәжірбиелік зерттеу объектісі болмаған кезде, техниканы жобалау және конструкциялау барысында пайдаланады. Септеу әдісі болжамдау және үйлесімді (нормативті) мәнді табу үшін қолданылады. Мысалы, өнімділік, еңбек сиымдылық, сенімділік және т.б. көрсеткіштер.
Экперттік әдісте ақпараттарды алу көзі бойынша, көрсеткіштер тұралы шешім эксперттермен қабылданады. Бұл әдіс басқа да жоғары объективті әдістермен көрсеткіштерді анықтау мүмкін болмағанда қолданылады.
Әлеуметтік әдіс - қарастырылатын өнімді тұтынушылардың мүмкін немесе нақты көз қарасын жинақтау және талдауға негізделген.
Дәстүрлі әдіс - сапа көрсеткіштерінің мәнін, оның дәстүрлі көздерінің ақпаратын пайдалану алқылы анықтауға негізделінген және кәсіпорынның есептік бөлімшелердің арнайы тәжірибелік қызметкерлерімен жүзеге асырылады.
Сапа көрсеткіштері - өнімнің мақсатын, сенімділігін, технологиялылығын, стандарттау мен унификаттау деңгейлерін, сондай-ақ эргономикалық, эстетикалық, экологиялық қасиеттерін, патенттік-құқықтық аспектілерін және тасымалдылық, қауіпсіздік, экономикалық параметрлерін сипаттайтын өзарабайланысты көрсеткіштер жиынтығы.
Өнімнің сапа көрсеткіштерінің жалпы жиынтығын, оның қасиетін сипаттайтын жеке және кешенді көрсеткіштерге, сондай-ақ оның сапасының деңгейін білдіретін жалпылама көрсеткіштерге бөлуге болады.
Жалпылама көрсеткіштер шығарылатын өнімнің түрі мен мақсатына қарамай сапасын сипаттайды. Оларға, жекелегенде, белгілі топ өнімнің жалпы шығарылуындағы алғы, өте тиімді жеке бұйым түрлерін өндірудің көлемдік және үлестік салмағын, сондай-ақ жоғары сапалы өнім пайдаланудағы экономикалық тиімділік мөлшерін жатқызуға болады. Жалпылама көрсеткіштерге, сондай-ақ бірқатар өнеркәсіп салаларындағы өнімдердің сорттылық көрсеткіштері де жатады. Сапаның жалпылама көрсеткіштері өнеркәсіптер, ғылыми-зерттеу және жобалау-конструкторлық мекемелер жоспарларында қолданылады.
Сапаның жеке және кешенді көрсеткіштері, шығарылатын өнім ерекшеліктері мен оны өндіру сипатын ескере, сапаны жақсарту жөніндегі нақты тапсырмаларды анықтау үшін қолданылады. Олар конструкторлар мен технологтар жұмыстарында өнім жасау мен жаңаларын игеру және бұрын игерілгендерді жаңартуда (модернизациялау), оларды өндіруді техникалық бақылау мен басқа да мақсаттарда пайдаланылады.
Өнім сапасының көрсеткіші өнімнің белгілі қажеттіліктерді қанағаттандыруға жарамдылық деңгейін санды түрде сипаттайды. Өнімнің сапа көрсеткіштер атаулыға оның тағайындалымына байланысты, ол әр түрлі бірліктерде өрнектелуі мүмкін.
Өнімнің сапа көрсеткіштерінің әр түрлі белгілері бойынша жіктелуі мына кестеде көрсетілген.
Сапа келесі көрсеткіштермен сипатталады:
Өнім сапасының көрсеткіші - өнімнің сапасын құрайтын бір немесе бірнеше қасиеттерінің санды түрдегі сипаттамасы;
Жалпылаушы көрсеткіш - шығарылатын өнімнің сапасын тағайындалымы мен түріне байланыссыз сипаттайды.
Сапаның жалпылауыш көрсеткіштері кәсіпорындардың, ұйымдардың жоспарында қолданылады. Осы көрсеткіштер деңгейінен жалпы кәсіпорын мен салада шығарылатын өнім сапасы туралы түсінік алуға болады.
Өнім сапасының бірлік көрсеткіші - өнімнің қандай да бір қасиетін сипаттайтын көрсеткіші. Күрделі өнімнің техникалық деңгейін бағалау үшін көп мөлшердегі бірлік көрсеткіштерді есептеу керек, бұл әр түрлі бағаланушы өнімдер сапасының деңгейі туралы шешім қабылдауды қиындатады. Бұл жағдайларда қабылданатын шешімдер бойынша кепілдемелерді негіздеу үшін өнімнің техникалық деңгейін таңдап алынған бірлік көрсеткіштерді бір кешендік көрсеткішке біріктіру нәтижесінде шығатын бір санмен бағалап, осындай әдіспен өнім сапасының деңгейін кешенді бағалауға ауысқан жөн.
Өнімнің сапа деңгейін дифференциалды бағалау әдісі деп өнім сапасының бірлік көрсеткіштерінің мәндерінің жиынтығын сәйкес базалық көрсеткіштер жиынтығымен салыстыруға негізделген бағалауды айтамыз.
Екі қатынастан қолданысы кезінде көрсеткіштің қатынастық мәнінің өсуі өнімнің техникалық деңгейі артуына әкелетінін таңдап алады.
Бағаланушы өнім сапасының бірлік көрсеткіштер мінінің жиынтығын базалықпен салыстыру кезінде келесі жағдайлар пайда болуы мүмкін:
барлық қатыстық міндер бірге тең немесе одан көп. Бұл бағаланушы өнімнің техникалық деңгейінің базалыққа тең ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz