Менеджмент

Пән: Менеджмент
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

«Менеджмент» (ағылшын тілінде-manage) «басқару» деген мағынаны білдіреді.

«Менеджмент» түсінігінің анықтамалары өте көп. Жалпы менеджмент деп жеңу өнері ретінде, адамдардың интеллектісін, еңбегін, жүріс - тұрысының уәжін пайдалану арқылы алдына койған мақсаттарына жете алуын айтады.

Мағынасы бойынша «менеджмент» термині «басқару» терминімен ұқсас. Алайда, қазіргі түсінік бойынша «басқару» ұғымынан «менеджмент» ұғымы кеңірек, өйткені ол адамзат қызметінің әр түріне қолданылады. Мысалы, автомобильдің және басқада неғұрлым күрделі техникалық жүйелерді басқару. Ал «менеджмент» термині ұғым деңгейіндегі әлеуметтік экономикалық процесстерді, шаруашылық қызметті, жеке тұлғаны және қызметшілерді басқаруды сиппаттайды [1] .

Басқару - мақсатқа жетуге бағытталған іс-қимылдарды ұйымдарды. Менеджмент - өзіне міндетті элементретінде адамдарды басқаруды, әлеуметтік ұйымдар мен құрылымдарды басқаруды, қосатын сәйкес білім облысы бар адам қызметінің сферасы. Менеджмент - бұл нарық жағдайындағы басқару. «Менеджмент» түсінігінің мазмұны бірнеше аспектілермен қарастыруға болады.

· Менеджмент - бұл әртүрлі ұйымдардағы адамдарға жетекші ету қызметінің түрі, функциясы, басқару.

· Менеджмент - бұл басқару функциясын жүзеге асыруға көмектесетін адамзат білімінің облысы. Бұл ғылыми пән.

· Менеджмент - басқару бойынша жұмыс жасаушының әлеуметтік кітабы.

Курстық жұмыстың мақсаты: менеджмент ұғымын жан жақтан қарастыру, менеджмент формаларын қарап шығу, бұл ғылымның даму эволюциясы мен қазіргі заманғы сипаттамасын талдау болып табылады.

Курстық жұмыс мақсатына сәйкес, оның алдына мынадай тапсырмалар қойылады:

менеджмент ұғымы және мәнiн қарап шығу;
менеджмент заңдылықтарын қарастыру;
шетелдерде қазіргі заманда өзекті болып тұрған менеджменттің бағыттары мен көзқарастардың мәнін анықтау;

Зерттеудің объектісі болып менеджменттің ерте заманнан бастап қазіргі кезеңге дейінгі даму эволюциясының ерекшеліктері болып табылады.

Курстық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады.

1 Менеджменттің теориялық әдістемелік негіздері

1. 1 Менеджменттің мәні мен қызметтері

Менеджмент - менеджменттің әдістерін, функцияларын, механизмін рационалды пайдаланудың көмегімен нарықтық жағдайларда қойылған мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған кәсіптік әрекеттің дербес түрі.

Менеджмент - ол нарық жағдайларында басқару. Ол мынаны білдіреді:

- фирманың тұтынушылық сұранысқа бағдарын;

- өндірістің тиімділігін жоғарылатуға ынталану (минималды шығындар мен максималды нәтижемен) ;

- шаруашылық дербестілікке бағытталу;

- нарықтың жағдайына байланысты мақсаттар мен бағдарламаларды тұрақты түрде түзету;

- әрекет ететін фирманың соңғы нәтижесіне бағытталу.

Менеджменттің ұғымы әр түрлі көз - қарастар тұрғысынан қарастырылады, олардың әрбіреуі басқару ғылымын зерттеу пәнінің жаңа қырларын ашады:

- менеджмент белгілі бір мақсатты жетуге бағытталған адамның әрекетінің түрі ретінде қарастырылады;

- менеджмент үрдіс ретінде анықталады, оның мәні мен мазмұны оның функцияларында көрінеді: жоспарлау, ұйымдастыру, уәж, бақылау;

- менеджмент басқару функциялары жүзеге асырылатын иерархиялық ұйымдастырушылық құрылым ретінде қарастырылады;

- менеджмент басқарумен айналысатын адамдардың категориясы ретінде қарастырылады;

- менеджмент ол ғылым:

- менеджмент ол өнер.

Басқару ғылымының пәні әр-түрлі тізбектерінде және басқарудың әр түрлі деңгейлерінде материалдық құндылықтарды өндіру саласында басқарушылық қатынастар болып табылады (олардың мәні, жүйесі мен өзара байланысы) .

Ғылымның мазмұны - өндірісті басқарудың заңдылықтарын зерттеу, басқарылатын және басқаратын жүйелердің бірлігі мен арақатынастылығы.

Басқарудың негіздерін зерттеу кезінде теориялық және әдістемелік келісімдер болып табылады: тарихи, кешенді, жүйелік, құрылымдық, жүйелік-құрылымдық.

Басқару ғылымы басқа ғылымдардың категорияларына сүйенеді - экономикалық, әлеуметтік, психологиялық, ұйымдастырушылық - құқықтық.

Өндірісті басқарумен барлық қатынастар тығыз өзара әрекеттеседі, демек, өндірісті басқару әлеуметтік басқарумен қабысады, жалпы оның негізін құрайды. Сипатына байланысты өндірісті басқару қатынасы жеке аралық, жүйе аралық және аралас болып жіктеледі.

Ғылым ретіндегі басқаруда ғылыми танымның келесі әдістері пайдаланылады:

- зерттеу объектісін бақылау;

- объект туралы ақпаратты жинақтау, өңдеу және зерттеу;

- талдау мен синтез құралдары бойынша зерттеулер;

- индукция және дедукция;

- кешендік және жүйелік келіс;

- гипотезаларды құрастыру және оларды тексеру;

- эксперименттерді жүргізу;

- логикалық және математикалық формаларды үлгілеу.

Менеджменттің мақсаты мен міндеттері - болашақ менеджерде еңбекті ынталандыру жүйесі арқылы персоналдың алдыңғы қатарлы әрекетін басқаруға мүмкіндік беретін нақты білімдер мен тәжірибелік машықтарды дағдыландыру, ғылыми негізделген шешімдерді қабылдауға, басқа адамдардың әрекеттерін құрылымдауға, ұйымды басқаруға үйрету. Менеджменттің негізгі қалыптары мен тәжірибелік жабдықтарын әрбір маман білуі керек [2] .

Менеджмент ғылыми пән ретінде экономикалық ғылымдар жүйесіне жатады, онда үш негізгі топ бөлінеді:

- жалпы теориялық және тарихи тұрғыдан өндірістік қатынастарды зерттейтін жалпы экономикалық ғылымдар (экономикалық теория, экономикалық тарих, экономикалық ғылымдардың тарихы) ;

- өндірістік қатынастардың жеке жақтарын (функцияларын) және экономиканың макро-, мезо- және микро деңгейлерінде олардың маңызды жақтарын қарастыратын арнайы экономикалық ғылымдар (менеджмент, қаржы, бухгалтерлік есеп, экономикалық талдау, еңбек экономикасы және т. б. ) ;

- салалық экономикалық ғылымдар, олар ұлттық экономиканың жеке салалары мен субсалаларында өндірістік қатынастардың ерекшеліктерін, нақты саланың заңдылықтары мен қарқындарын зерттейді (сала экономикасы, кәсіпорынның немесе фирманың экономикасы) .

Менеджментті зерттеу объектісіне байланысты экономиканың арнайы да, салалық та ғылымдарына жатқызуға болады.

Жалпы теориялық тұрғыдан менеджмент экономикалық пәндердің жалпы жүйесінде пәннің рөлін жақсырақ түсінуге мүмкіндік беретін келесі негізгі функцияларды атқарады:

1) ғылыми функция - шаруашылық әрекеттің негізгі ұғымдары мен заңдылықтарын қалыптастырады;

2) танымдық функция - экономиканы басқару заңдылықтарын ойластыруға, әр түрлі экономикалық үрдістердің күрделі өзара байланыстарын анықтап алуға көмектеседі;

3) болжамдайтын функция - менеджментте шешімдерді қабылдау үрдістері кезінде экономикалық болжамдар мен ықтималдылық көрсеткіштері, ғылыми-техникалық прогресстің қарқындары мен бағыттары, экономикалық өсудің нұсқалары және т. б маңызды мәнге ие;

4) тәжірибелік функция - экономикалық үрдістердің заңдылықтарын көрсетеді. Менеджмент экономикалық идеяларды жүзеге асыру жолдарын, экономикада инновациялық технологиялардың жолдарын анықтайды.

Менеджменттің негізгі мақсаттары мыналар болып табылады: кәсіпорынның табыстылығын қамтамасыз ету; кадрлық потенциалды тиімді пайдалану; ішкі және сыртқы нарықтарда жұмыс кезінде тәуекелді тұрақты түрде жеңу.

Менеджменттің міндеттері:

1) тұтынушының мұқтаждықтарын ескеріп, тауарлар мен қызметтерді өндіруді ұйымдастыру;

2) нарықта кәсіпорынның тұрақты жағдайын қамтамасыз ету;

3) персоналдың жұмысын ынталандыру;

4) жаңа нарықтарды тұрақты түрде іздеу және игеру;

5) кәсіпорынның дамуының стратегиясын құрастыру;

6) оларды қамтамасыз етудің қажетті ресурстары мен көздерін анықтау;

7) кадрлардың квалификациясын жоғарылату;

8) шығармашылық белсенділіктің атмосферасын тудыру.

Менеджменттің түрлері - менеджменттің белгілі бір міндеттерін шешумен байланысты басқарушылық әрекеттің арнайы салалары.

Функционалды ие болуына байланысты менеджмент келесі түрлерге бөлінеді: стратегиялық, инновациялық, персоналды жабдықтау, өндірістік, маркетинг, сапалық, қаржылық, инвестиционды, дағдарысқа қарсы, халықаралық.

Басқаратын ішкі жүйе (субъект) - ұйымдардың әрекет етуінің белгілі бір салаларында шешімдерді қабылдау саласында өкілеттіліктерге ие әр-түрлі деңгейлі басшылар менеджерлер.

Басқарылатын ішкі жүйе (объект) - кез - келген белгіленуге ие өзара байланысқан құрылымдық бөлімшелердің барлық құрамы (цехтер, учаскелер, бөлімдер, секторлар, зертханалар және с. с. )

Басқарушылық еңбек арқылы басқарушылық қатынастарды жүзеге асыратыны басқарудың субъектісі мен объектісі арасында өзара әрекеттесу жүзеге асырылады.

Осындай өзара әрекеттесі тиімді болуы үшін бірқатар шарттарды орындау қажет:

1) басқарудың субъектісі мен объектісі бір - біріне сәйкес болуы керек және үйлесуі керек;

2) басқарудың субъектісі мен объектісі кері байланыс принциптеріне негізделген өз арасында екі жақты өзара әрекеттесуді жүзеге асыруы керек;

3) басқарудың субъектісі де объектісі де нақты өзара әрекеттесуге мүдделі болуы керек, бірі - берілген жағдайда қажетті бұйрықтарды беруге, екіншісі - оларды уақытында және нақты орындауға.

Менеджер - кәсіпорынның жұмыс істеуінің нақты саласында басқарушылық әрекетпен кәсіби тұрғыдан айналысатын маман.

Менеджердің функциялары:

- мақсаттарды орнатады, міндеттерді анықтайды;

- қойылған мақсаттарды орындауды ұйымдастырады;

- ынталандыру мен коммуникацияны қолдайды;

- жұмыстың нәтижелерін өлшеуді жүзеге асырады;

- өзін қоса, адамдардың өсуіне ықпал етеді.

Менеджменттің үш иерархиялық деңгейлерін ажыратады: жоғарғы, орташа, төмен.

Менеджментке деген әмбебап мұқтаждық бизнестің барлық түрлерінде және адам әрекетінің әрбір түрінде қажет күштерін салу объектілерінің айырмашылығына, спецификалық білімдер мен кәсіптік машықтардың болуына қарамастан, барлық менеджерлер олардың функцияларын орындаудың мүмкіндігін анықтайтын ресурстардың бірдей түрлерімен жұмыс жасайды. Оларға кадрлық, қаржылық, шикізаттық ресурстар мен еңбек ресурстарын жатқызуға болады [3] .

Менеджменттің принципі - басқару органдары ұйымның тиімді дамуын қамтамасыз ететін маңызды басқарушылық ережелер, негізгі қалыптар мен әрекет ету нормалары.

Тиімді менеджменттің маңызды принциптерінің қатарына келесі принциптер жатады:

- бүтінділік;

- иерархиялық тәртіптілік;

- дамудың мақсаттық бағыттылығы;

- менеджменттің ғылыми негізділігі мен оптималдылығы;

- орталықтандыру мен деорталықтандырудың оптималды үйлесуі;

- демократизация.

Бірінші принциптер басқарудың әкімшілік басқару мектебінің негізін қалаушысы - Анри Файолмен салынды. Қазіргі уақытта олар толықтырылды, актуалдандырылған:

- жұмыскерлерге адалдық;

- жауапкершілік;

- көлденең мен вертикаль бойынша коммуникация;

- жұмыскерлердің потенциалын ашуға мүмкіндік беретін фирмадағы атмосфера;

- жалпы нәтижелерде әрбір жұмыскердің үлестік қатысуын анықтау;

- сыртқы ортаның өзгерісіне уақытылы реакция;

- жұмысымен қанағаттануын қамтамасыз ететін адамдармен жұмысының әдістері.

Басқару жүйелендірілген ғылыми пәнге және кәсіпке қалыптасқанның алдында көп ғасырлық жолдан өтті және тек ХХ ғ. ғана адамның әрекетінің дербес саласы ретінде танылды. Әрекеттің дербес түрі ретінде басқарудың туындауы мен объективті қажеттілігі еңбектің қоғамдық бөлінуімен, кооперацияның дамуымен және өндірістің ауқымының ұлғаюымен негізделген.

Менеджменттің 3 маңызды факторын байланыстырады - мақсат, тиімділік, адам.

Бәсеке жағдайында тиімділік - фирманың өміршеңдігінің басты шарты. Фирманы табыстылықпен, жетістікпен қамтамасыз ететін тиімді менеджмент адамның бейімділігін талап етеді: сыртқы орта бөлігінде тұтынушының, ал ішкі орта бөлігінде қызметшінің.

Ұйымдағы менеджмент кешенінің құрамы мынадай компоненттерден тұрады: стратегиялық менеджмент, қызметшілерді басқару (қызметші немесе кадырлық менеджмент), технологиялық процестер мен операцияларды басқару, қаржыны басқару (қаржылық менеджмент), материалдық - технологиялық жабдықты басқару, өнімді өткізуді басқаруда, жылжымайтын мүлікті басқару, жаңартпашылық менеджмент (дамуды басқару), өнім сапасын немесе қызмет көрсетуді басқару.

· Стратегиялық менеджмент - басты стратегиялық шарттарды құру және жету. Мақсаткерлікті таңдау, оқиғалық анализ, стратегиялық маркетинг, қызметті стратегиялық жоспарлау, ұйымдық құрылымдарды құру және тұзету, стратегияларды жүзеге асыруды басқару стратегиялық менеджментке жатады.

· Қызметшілерді басқару - маңызды менеджмент құрушысы. Ұйымның барлық мақсаттары адамдар арқылы жүзеге асады.

· Технологиялық процестерді басқаруда машина, аппаратура, механизмдер, сондай-ақ компьютерлер және басқа арнайы құрылғылардың көмегімен адамдар арқылы жүзеге асады.

· Қаржыны басқаруда кәсіпорынның өндірісті - шаруашылық қызметі қаржыны таратуды тиімділікпен қамтамасыз ету реттеледі.

· Материалдық - техникалық жабдықты басқару шикізатты материалдарды, құрал - саймандарды қажетті өнімдермен жабдықтауды қамтамасыз етеді.

· өткізуді басқару - сыртқы ортаның маниторингісін қосатын маркетингтік қызмет арқылы жүзеге асады.

· Жылжымайтын мүлікті басқаруда - эксплуатация, сату, сатып алу, айырбас, жал және жылжымайтын мүлікпен байланысты басқа да қолданыстар сипатталады.

· Жаңартпашылық менеджменті дамуды басқару, өзгермелі жағдайдағы ұйымның тиімділігін жоғарылату мен сақтау үшін қажет. Жаңа өзгерістер жоспарланады, ұйымдастырылады ынталандырады және бақыланады.

· Сапаны басқару нарықтық басеке жағдайындағы фирманың бәсекеге тұрақтылығын қолдау үшін міндетті болып табылады.

Басқару - белгілі бір бағыттағы іс-қимылды өзгерту мақсатында ақпарат арқылы бір жүйенің келесі жүйеге ықпал жасауы.

1. 2 Менеджменттің даму кезеңдері

Еңбектік қызметті ұйымдастыру жүйесі - менеджмент ғылым ретінде АҚШ-та ХIX-XX ғ. ғ. пайда болды. Осы кезеңдегі менеджменттің негізгі бағыттары (мектептер) :

Тейлор, Гильберт және т. б. ғылыми басқару мектебі (1885-1920) еңбектің ұтымдылығы, материалдық қызығушылық тиімділігінің жоғары дамуына әкеледі;

Файоль, Вебер және т. б. классикалық мектебі (1920-1950) - басқарудың жан-жақты принципі;

Маслоу және т. б. адамдық қатынастар мектебі (1930-1950) - адамдар арасындағы қарым - қатынастар;

Аржирис, Маркерттің іс - әрекет мектебі - психология мен әлеуметтану негізіндегі адамдық потенциалды максималды қолдану;

Винер, Аккофаның көлемдік мектебі - оқиғаларды компьютерлі математикалық үлгілеу.

Ғасырдағы басынан (басқару теориясының пайда болуынан бастап) және 1960 жылдары басқару принциптері жабық тип бойынша құрылған. Басқаша айтқанда, жетекшілерді кәсіпорыннан тыс пайда болатын мәселелер қызықтырмады, әсіресе: бәсеке, өткізу сұрақтары және басқа да сыртқы мәселелер. Фирма қызметі жабық жүйе тұрғысынан қарастырылды. Қазіргі уақытқа дейін біздің республикамыздың кейбір кәсіпорындарында басқарудың бір түрі қолданылады.

Басқару ғылыми фирманың қызметі сыртқы ортамен байланысты болғанда туындайтын мәселерді шешу амалдарына қоғамның дамуымен, шығарылатын өнімнің күрделіленуімен, ғылыми сыйымды өндірістердің өсуімен қадам жасай бастады [4] .

Алайда, басқару идеалары өзінің дамуында егер фирманың қызығушылықтар орындаушылардың, яғни жұмысшылар мен қызметшілердің қызығушылықтармен сәйкес келсе ғана максималды пайда алу мүмкін екендігін түсінді, бұл ұтымдылықты адам факторына бейімдеуге әкелді.

ХХ ғасырға дейін ұйымды жүйелі басқару жүйесіне байланысты сұрақтар ешкімді қызықтырмады, дегенмен ХIX ғасырдың басында Роберт Оуэн өзінің көп уақытын ұйымның мақсаттарына басқа адамдардың көмегімен жету мәселелеріне арнады. Тұрақ - жай беріп, жұмыстың жағдайын жақсартып, қосымша еңбекақы төлеп, материалды қызығушылықты дамытты. Қоғамның дамуы жүйелі басқаруды талап етті. Англияда өнеркәсіптік революция басқаруға деген қызығушылықты арттырады. 1911 жылы Фредерик Тейлордың «Ғылыми басқару принциптері» еңбегі жарық көрді. Басқарудың ғылыми пән ретіндегі дамуы алға қадам жасауға әкелмеді.

Басқарудың теориясының жетістігі басқа математика, әлеуметтану облысындағы білімдердің жетістіктерімен байланысты болады.

Эволюция - біртіндеп даму, өзгеру (антонимі революция) . Қазіргі уақытта бір - бірін толықтыратын әйгілі төрт басқару мектебі бар, олар басқарудағы мектептердің төрт маңызды амалдарынан тұрады.

1. Ғылыми басқару мектебі, 1885 - 1920 жж.

Мектептің көрнекті өкілдері - Фредерик Тейлор, Френк және Лилия Гилберт. Классикалық мектептің негізін қалаушы болып Фредерик Уинслоу Тейлор саналады. Тейлорға дейін еңбек өнімділігін жоғарылату қозғаушысы «пәндік» принцип болды - қанша жасасаң, сонша аласың. Дегенмен бұл амал ХIX ғасырдың басында өзінің қызметін жойды. Өнеркәсіптің дамуымен қоса басқару осындай қарапайым негіздеме алмады. Тейлор еңбекті жеке жұмысшының өз талқылауы алмастыратын көптеген заңдар мен формулаларды, ережелерді шығаратын және статистикалық есеп, өлшеу олардың қозғалысы арқылы тиімді пайдаланатын еңбекті ұйымдастыруды ойлады. Тейлордың пікірін орындаушы өндіріс процесін толығымен игеруге жағдайы келмеді, әсіресе, ол үнемі өзгеріп тұратын қозғалыс. Осылайша ғасырдың басында басқарушының рөлі орындаушы не істейді, қалай істейді, қандай көлемде істеу керектігі туралы шешумен негізделді.

Тейлор орындаушының жұмысын құрамды бөліктерге бөлді. Бөлік қозғалыстарды хронометрлеп, ал жұмыс күндерін секундтармен белгіледі. Алайда хронометраж жұмыстың өзін ұтымды жасау нәтижесінде барлық мүмкіндіктерді нақты анықтауға әкелді деп санауға болмайды және кей жағдайларда еңбек пен демалыс кезектілігін кіргізу керек.

Мысалы, Ф. Тейлор ұсынған әдісті қолдана отырып жұмыс күйінде 12, 5 тонна жүкті тасымалдайтын жоғары маманды жүк тиеуші 47 тонна салмағы бар жүкті тасымалдады [5] .

Осылайша, Тейлор тәжірибеде жұмысшының өз жұмыс күнін ұзақ уақытта ұтымды жіберуін анықтап, жұмыстың белгілі бір көлемін тапты.

Тейлордың теоретикалық жұмыстарын ережелерге сәйкес, неміс әлеуметтанушы Макс Вебер талдаған, негіздеген қатаң тәртіп жұмыстың неғұрлым тиімді әдісі болып табылатындығын негіздеді.

Бөлек құрамды элементтерге жіктелінген жұмыс - қатаң регламентация мен бақылауға негізделген Тейлор - Вебердің теориясына негізделген қозғалыстар болу керек.

Классикалық мектеп үшін арнайы сағаттар - микрохрономерт және кинокамера арқылы Рэнк және Лилия Гилберт зерттеулері бір үлгідегі болып табылады және ол сағаттар еңбекті ұйымдастыру 17 қол саусақтарының элементарлы қозғалыстарына негізделгендігін сипаттады.

2. Басқарудағы классикалық немесе әкімшілік мектеп, 1920-1950 жж.

Өнеркәсіптің буырқанған дамуы классикалық мектептің ғылыми көз қарастарының ары қарайғы эволюциясын Ұйым туралы ғылым теориясында маңызды орын алатын - Анри Файоль. Тейлордың ойларын ары қарай дамытқан «ғылыми менеджментің әкесі» болып саналатын француз инженері - Анри Файоль (1841- 1925), ол алғашқы болып менеджменттің толық теориясын жасаған: оның фунцияларын, принціптерін анықтады, басқарудың жоғарғы деңгейінде теориясын дамытты.

«Жалпы және өнеркәсіптік басқару» жұмысында Файоль алты бағытта көрсетуге болатын әкімшілік қызметтің сферасын көрсетті:

· Техникалық(технологиялық) қызмет;

· Коммерциялық қызмет(сатып алу, сату, айырбас) ;

· Қаржылық қызмет (капиталды іздеу және оны тиімді қолдану) ;

· Қорғаныс қызметі (меншікті жіне жеке тұлғаны қорғау) ;

· Бухгалтерлік қызмет

· Әкімшілдеу (механизімдерге тікелей ықпал етпейді, жеке құрамға ғана әсер етеді) .

3. Адамның қатынастары мен іс - әрекеттерінің ғылыми мектебі, 1930-1950 жж.

Бұл мектептің көрнекті өкілдері - Мэри Паркер Фольет, Элтон Мэйо.

Белгілі бір даму кезеңдерінен өткен классикалық мектеп, өндірістік процестің техникалық жағын өте жақсы игеріп, өзінің мүмкіндіктерін ауқымды дәрежеде жойды. Классикалық мектеп бірнеше ондаған жылдар өткен соң өзінің маңыздылығын жоғалтып алды, бұл жағдай бағалы оларды өз қарамағына алатын Жапония Тейлордың тек қана кейбір принциптерін қолдағаны туралы дерек айтады.

Жапонияның басым стратегиясы мамадандыру емес, жан - жақтылық, өйткені ол жапон фабрикаларындағы еңбекті стандарттау мен мамандауға анағұрлым пайдалы. Сондықтан “маманды міндет” орнына қызметшілерді құруды басқару мақсаты қолданылады.

Адамның өндірістік ортадағы іс-әрекетін игерген «іс-әрекет мектебі» және еңбектің өнімділігі орындаушының адамгершілігіне, психологиялық жағдайына тәуелді құрыла бастады.

Жұмыс орнының дайындық деңгейі мен еңбектің өнімділігінің тәуелділігін зерттеу арқылы сол уақытта әйгілі жанылақ әкелген Элтон Мэйо осы бағытқа бастама жасайды.

Мэйо жұмыс орнының дайындық деңгейін күшейтті және өнімділіктің артуын бағалады. Сол кезде ғылыми мақсатта эксперимент жүргізуші жұмыс орнынан дайындық деңгейін азайтты, дегенімен, өнімділік дайындық деңгейі әсерінен өспейтіндігі орындаушыларға назар аудару күшінен екендігі туралы қорытынды жасалады. Бұдан кейінгі эксперименттер барысында жұмысшылардың жоғарғы еңбекақыға дұрыс адамдық қатынастарды қалайтыны туралы қорытынды жасалды. (Тейлор материалды ынталандыру операциясынан ары барған жоқ) .

Тек қана өндірістің ортада емес, өмірде болатын әр түрлі жағдайлардағы өмірдегі адамның іс - әрекетімен көптеген оқымыстылар шұғылданады: Карнеги, Маккензи, Смолл Роберт, Тилгеман. Адам туралығылымның дамуының бұлбағытында көптеген талданбаған сұрақтар бар. Мысалы, адамның жалғыздық психологиялармен істес болуға тура келеді.

Машинаға қарағанда адамды оқып - білу, іс-әрекеттік мектеп теориялық сипатқа қарағанда эмпирикалық сипат алады. Дегенмен, менеджмент тәжірибелерін белгілі бір күпен жұмсауға мүмкіндік береді.

4. Басқарудың қазіргі теориялары немесе көлемдік қадам (амал), 1950 жылдан қазіргі уақытқа дейін.

Іс-әрекет мектебінің көлемдік өсуі 1950 жылы сапалы серпін пайда болғанға дейін жүргізіліп келді. Мэйомен оның ізін басушылардың көз қарастары Дуглас Макгрегордың еңбектерінде ары қарай дамыды.

Макгрегор орындаушының қызметін жұмыс орнында талдап, келесіні анықтады, басқарушы орындаушының қозғалыстарын анықтайтын келесі параметрді бақылай алады:

· Бағынушы алатын тапсырмалар;

· Тапсырмалардың орындалу сапасы;

· Тапсырмаларды алу уақыты;

· Тапсырмаларды орындау уақытын болжау;

· Тапсырмаларды орындау үшін қажетті құралдар;

· Бағынушының алатын инструкциялары(ережелер) ;

· Бағынушының тапсырмаларды орындай алатындығына көз жеткізу;

· Өткізілген жұмыс үшін мадақтау мөшері;

· Жұмысшыны жұмыспен байланыста мәселелерге тарту деңгейі.

Математиканың, статистиканың, инжинерлі ғылымның дамуы басқару теориясына елеулі салам жасайды. Көлемді әдістер операцияларды зерттеу атымен топтанды [6] .

Операцияларды зерттеу - бұл ұйымның операциялық мәселелерін ғылыми қолдану.

1. 3 Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері

Қазіргі кезде менеджмент жиі талқыланып, түрлі деңгейде қарқындап келе жатқан басты тақырыптардың бірі болып отыр. Ол - микро және макроэкономикалық саясаттың негізгі факторларының бірі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.