Аурудың тұрақтылығы және даму себебі


Пән: Медицина
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   

Аурудың тұрақтылығы және даму себебі

Жұғымтал эктиманы шығу ақуалындағы індет процесін зерттеу барысында тек қана биологиялық құбылыстармен ғана емес, табиғи- географиялық, әлеуметтік-экономикалық (қой қожалықтары) жағдайларымен байланыстылығы ескерілді.

Зерттеу жұмысы Алматы облысының Кербұлақ ауданының қой қожалықтарында жүргізілді. Бұл өлке жұғымтал эктиманың тұрақты ошағына айналып, жыл сайын осы жерлерде тіркеледі. Көптеген ғалымдардың пікірінше жұғымтал эктиманың тұрақты орын алуы, вирустың сыртқы ортаға төзімділігінен болып саналады.

Н. Г. Самойловтың мәліметі бойынша Алматы облысындағы жайылым жерлерде жұғымтал эктиманың вирусы 270-300 күнге дейін сыртқы ортада сақталады. Ал жердің беткейінде және мал қиында 200 күн, мал қораларында 3-5 жылдай сақталады.

Алматы облысының географиялық рельефі және өсімдіктер саласы әралуан. Алматы облысының таулы аймақты зоналарының басқа жерлерден айырмашылығының зор екенін ескере отырып, 2005 жылы 26-маусымда жұғымтал эктиманың қоздырушысын нақты анықтап білу үшін зерттеу жұмыстары жүргізілді. Вирустың топырақтағы сақталу уақытын анықтауда Н. Г. Самойловтың әдісі қолданылды.

Құрамында вирус бар материал (қабыршақ капронды қапта) 5 және 10 см тереңдіктегі топыраққа көмілді.

Вирустың өмір сүру уақытын анықтау үшін 10, 15, 20, 30, 40, 60, 80 және 100 күндік күшіктерге биосынама қойылды. Зерттеу нәтижесі 6-кестеде көрсетілген.

6-кесте. Жаз мезгіліндегі Жоламан елді мекеніндегі таулы-құмды жерлеріндегі жұғымтал эктима вирусының өмір сүру ұзақтығы.

Зерттеу жүргізілген мерзімі
Зерттеу объектісінің тереңдігі
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі
10
15
20
30
45
60
80
100
Зерттеу жүргізілген мерзімі: 26. 06. 2005
Зерттеу объектісінің тереңдігі: Беткейлік
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі: +
-
-
-
-
-
-
-
Зерттеу жүргізілген мерзімі: 5 см
Зерттеу объектісінің тереңдігі: +
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі: +
+
+
+
-
-
-
Зерттеу жүргізілген мерзімі: 10 см
Зерттеу объектісінің тереңдігі: +
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі: +
+
+
+
+
+
+
Зерттеу жүргізілген мерзімі: 9. 07. 2005
Зерттеу объектісінің тереңдігі: Беткейлік
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі: +
+
-
-
-
-
-
-
Зерттеу жүргізілген мерзімі: 5 см
Зерттеу объектісінің тереңдігі: +
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі: +
+
+
+
+
-
-
Зерттеу жүргізілген мерзімі: 10 см
Зерттеу объектісінің тереңдігі: +
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі: +
+
+
+
+
+
-
Зерттеу жүргізілген мерзімі: 9. 08. 2005
Зерттеу объектісінің тереңдігі: Беткейлік
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі: +
+
+
+
-
-
-
-
Зерттеу жүргізілген мерзімі: 5 см
Зерттеу объектісінің тереңдігі: +
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі: +
+
+
+
-
-
-
Зерттеу жүргізілген мерзімі: 10 см
Зерттеу объектісінің тереңдігі: +
Құрамында вирус бар материалдың сақталуы (тәулік) және қойылған биосынаманың нәтижесі: +
+
+
+
+
-
-

6-кестеде көрсетілген мәліметтерге қарап, жер бетінен 10 см тереңдіктегі вирустың сақталу мерзімі Кербұлақ ауданының топырағындағы вирустың өмір сүру уақытының ұзақтылығының жалпы Алматы обысының көрсеткішінен айырмашылығы жоқ.

Н. Г. Самойловтың мәліметі бойынша жұғымтал эктиманың қоздырғышы жаз айларында 80 күндей өмір сүреді. Алматы облысының топырақтағы вирусы 100-120 күндей өмір сүретін болса, біздің тәжірибемізде вирустың инактивациясы ертерек басталды (15-60 күнге) .

Біздің зерттеулерімізде жұғымтал эктима қоздырушысының топырақ бетінде өмір сүру белсенділігі тез жойылатындығын байқадық, ол 15-60 күндей шамасында болды.

Кербұлақ ауданының жартылай құмды-тасты топырағында жұғымтал эктима қоздырғышының белсенділігін тез жою себебі, оның топырағының бетінің жазда қарқынды қызуында.

2005 жылы 26-маусымда топырақтың температурасын өлшеу жүргізілді. Зерттеу жүргізгенде топырақ 15. 00-де 60°-тай қызған, бұл топырақ беткейіндегі температура, ал 5 см тереңдікте 47°-қа дейін қызған.

Кербұлақ ауданының қой қожалықтарында жұғымтал эктиманың стационарлық ошағының болуы, қой қораларында вирустың ұзақ уақыт сақталуында деп болжауға болады. Бірақ біз жүргізген зерттеулерде аурудың шығуы қоражайдан басқа жағдайда болуы мүмкін.

2004 жылы Жоламан елді мекенінде «Газовик» қой қожалығында ұйымның малын көбейту мақсатында жаңа қой қорасы салынды. 2005 жылы наурыздың аяғына таман бұл ұйымға жаңа саулық басы қосылды, ол қой басы Аязбаевқа тапсырылды. Осыған қарамастсн сәуір айының алғашқы күндерінде қозылар арасында көктемгі қоздау кезінде жұғымтал эктима ауруы тіркеле бастады. Ал тамыз айында отардағы 70% мал басы осы ауруға шалдықты.

Жоғарыдағы келтірілген мысалға ұқсас жағдайлар бұрын қой ұсталмаған «Малайсары» бөліміндегі қой қожалықтарында орын алды.

Салыстырмалы зерттеу 2005 жылы «Малайсары» бөлімінде де жүргізілді, бұл жерде де қой қорасы жаңа салынған (аға шопан Хасанов Я) . Бұл қой қожалығында жұғымтал эктиманың тіркелуі көктемде басталды.

Жұғымтал эктиманың өршуі Сәрсенбеков С., Аязбаев А. (2004ж), Алданбаев Н., Мұқанғанов А. (2005ж) қой отарларында да кездесті. Бұл мәліметтерге қарап жұғымтал эктиманың таралуы вирустың сыртқы ортада сақталуынан деп есептеуге болады, бірақ ол әлі нақты дәлел емес.

Сондықтан да біздің зерттеулеріміздің қорытындысы бойынша тек қана эктима вирусының сыртқы ортада ұзақ сақталуынан аурудың түпкілікті түрде дамуы кейде орындалмайтыны анықталды. Осыған орай қой қожалықтарындағы көктемгі мал төлдеу науқанында аурудың шығуына зор көңіл бөлдік. Осындай 2005 жылғы қой қоздау науқаны кезінде емізілетін қозылардың ауыз қуысының кілегейлі қабығында эктималық зақымдану пайда болып, ал олардың енелерінің желіндері зақымдалғанын тіркедік. Осымен бірге саулықтардың желініндегі патологиялық процестер аяқталуға жақындаса, емшектегі қозылардың эктималық зақымдануы жаңадан басталған. Осы келтірілгендерді, яғни патологиялық процестердің қозылар мен саулықтарда дамуы (Аязбаев К және Думшибаев С отарларында) 7-кестеде бейнеленген.

7-кесте. Аязбаев К және Думшибаев С отарларындағы жұғымтал эктимаға зерттеген саулықтардан 2005 жылы туылған қозылардың тізімі.

Реттік №
Шопанның аты-жөні
Саулықтардың инв. №
Қойлардың ауруының кезеңі
Қозының инв. №
Қозылардың ауруының кезеңі
Реттік №: 1
Шопанның аты-жөні: Аға шопан Аязбаев К.
Саулықтардың инв. №: 03283
Қойлардың ауруының кезеңі: Қабыршақтың түсу кезеңі
Қозының инв. №: 02554
Қозылардың ауруының кезеңі: Везикул-пустул кезеңі
Реттік №: 2
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 05281
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02581
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтану кезеңі
Реттік №: 3
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 04286
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02228
Қозылардың ауруының кезеңі: Везикул-пустул кезеңі
Реттік №: 4
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 09223
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02565
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 5
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 00593
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02410
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтану кезеңі
Реттік №: 6
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 07578
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02591
Қозылардың ауруының кезеңі: Везикул пустул-кезеңі
Реттік №: 7
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 09297
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02316
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 8
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 21753
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02321
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 9
Шопанның аты-жөні: Аға шопан Думшибаев С.
Саулықтардың инв. №: 01510
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02055
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 10
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 01510
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02084
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтану кезеңі
Реттік №: 11
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 21221
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 03291
Қозылардың ауруының кезеңі: Везикул пустул-кезеңі
Реттік №: 12
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 06231
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 03122
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 13
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 04243
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02029
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтану кезеңі
Реттік №: 14
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 04243
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02020
Қозылардың ауруының кезеңі: Везикул пустул-кезеңі
Реттік №: 15
Шопанның аты-жөні: Аға шопан Аязбаев К.
Саулықтардың инв. №: 01271
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02511
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 16
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 20195
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02317
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 17
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 36593
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02207
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 18
Шопанның аты-жөні: Аға шопан Аязбаев К.
Саулықтардың инв. №: 05301
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02232
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 19
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 01755
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02259
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 20
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 03891
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02301
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтану кезеңі
Реттік №: 21
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 01317
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02610
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 22
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 05206
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02412
Қозылардың ауруының кезеңі: Везикул- пустул кезеңі
Реттік №: 23
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 01492
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02618
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 24
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 08670
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02334
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтың түсу кезеңі
Реттік №: 25
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 08670
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02335
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 26
Шопанның аты-жөні: Аға шопан Думшибаев
Саулықтардың инв. №: 04250
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02098
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтың түсу кезеңі
Реттік №: 27
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 04250
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02099
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 28
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 03270
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 03121
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 29
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 11265
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02911
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 30
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 07274
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 03203
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 31
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 07274
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 03204
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 32
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 23269
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02012
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 33
Шопанның аты-жөні: Аға шопан Аязбаев
Саулықтардың инв. №: 21222
Қойлардың ауруының кезеңі: Пустул кезеңі
Қозының инв. №: 02497
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтану кезеңі
Реттік №: 34
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 43202
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02359
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 35
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 33273
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02385
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтың түсу кезеңі
Реттік №: 36
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 33274
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02386
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 37
Шопанның аты-жөні: Аға шопан Думшибаев
Саулықтардың инв. №: 19263
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02916
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 38
Шопанның аты-жөні: Аға шопан Думшибаев
Саулықтардың инв. №: 01392
Қойлардың ауруының кезеңі: Пустул кезеңі
Қозының инв. №: 02001
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтану кезеңі
Реттік №: 39
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 13269
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02038
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 40
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 21273
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 03115
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтану кезеңі
Реттік №: 41
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 21274
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 03114
Қозылардың ауруының кезеңі:
Реттік №: 42
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 23203
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02911
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтың түсу кезеңі
Реттік №: 43
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 23203
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02912
Қозылардың ауруының кезеңі: Қабыршақтану кезеңі
Реттік №: 44
Шопанның аты-жөні:
Саулықтардың инв. №: 29274
Қойлардың ауруының кезеңі:
Қозының инв. №: 02023
Қозылардың ауруының кезеңі:

7-кестеге қарап аурудың инфекциялық ахуалдың өршуі саулықтарда, сондай-ақ қозылардың енесінің арасында да болатындығы белгілі болды.

Желіндерінде қабыршақтары түсе бастаған саулықтардан алынған 14 қозының ернінің терісінде оның көпіршіктену (везикул-пустул) кезеңі басталып, кейбіреулерінде қабыршақтану басталған.

Жұғымтал эктиманың қоздырғышымен инфекцияланған 30 саулықтың 10 басы ауруды қозылардан жұқтырған деп санауға болады. Мысалы, Аязбаев отарында инв № 21222, 43202, 33273, 33274; Думшибаев отарындағы инв № 01392, 13269, 21273, 21274 т. б. саулықтарды атауға болады. Бізден ертеректегі зерттеулерде саулықтардың жұғымтал эктиманың генитальды түрін олардан туған қозылардан жұғады делінсе, біздің зерттеулеріміз бойынша керісінше қозыларға ауру генитальды түрмен ауырған саулықтардан жұғады.

Қозылардың арасындағы жұғымтал эктима кезінде саулықтардың қатысының бар-жоқтығын анықтау үшін, 2005-2006 жылдар арасында бұл аурудың динамикасын анықтау жүргізілді. Саулықтарды ай сайын клиникалық тексеруден өткізіп отырдық. Жұғымтал эктима динамикасын білу үшін, Аязбаев К және Думшибаев С шопандарының отарларында жалпы мал басын зерттеудің нәтижесі 8-кестеде келтірілген.

8-кесте. Саулықтардың жұғымтал эктимасының өтуінің генитальды түрінің динамикасы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Бруцеллез кең таралған инфекция
Гипертониялық аурудың сипаттамасы
Хромосомалық аурулар
Салауатты өмір сүру- тіршілік көзі
Одонтогенді қабыну аурулар этиологиясында анаэробтар ролі
Гомеостаз туралы ілім негіздері
Жіті ішек инфекцияларының алдын алу
Жұғымтал эктимамен күрес шаралары
Инфекция формалары және олардың сипаттамасы. Инфекцияның негізгі көздері, тасымалдау жолдары
Шаршау белгілері
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz