Сиыр етін өндірісте қолдану

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...1
Негізгі бөлім
а) Ірі қара етін өндіру технологиясы ... ... ... ... ... ... ...2
б) Етке арналған төлдерді өсіру ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
в) Өндірістік будандастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
Пайдаланылған әдебиет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11

Кіріспе
Етті ірі қара шаруашылығының даму өткен ғасырдың 20- жылдарынан Ресейдің оңтүстік – шығыс және Қазақстанның жерінде мамандандырылған арнайы шаруашылықтарнының құрылуынан басталды, кейін осындай шаруашылықтар басқа да аймақтарда ашылды. Алғашқы уақытта, ондай шаруашылықтардың табыны қалмақ және жергілікті қазақ ірі қарасынан құралды. 1928-1933жылдар аралығында Англиядан және Уругвайдан герфорд, шортгорн және абердин – ангусс ірі қара тұқымдары көптеп әкелінді. Сонымен қатар, жергілікті малдарды шет мемлекеттен әкелінген мал тұқымдарымен шағылыстыра бастады, соның нәтижесінде көптеген герефорд будан малдарының тобы құрылды, кейін қазақтың ақбас ірі қара тұқымы шығарылды.Табиғи – экономикалық жағдайларға байланысты, етті ірі қара шаруашылығының ұйымдастырушылық және технологиялық ерекшеліктері боды. Оның алғашқы ерекшелігі табиғи жайылымды молымен пайдалану және азық дайындау, төлдерді өсіріп - дамыту тәсілі және сақа малдарды бағып – күту, шығынды азайтып мал өнімін көп алу, мал қорларын салу болды.

Каримов Ж.К., Даленов Ш.Д., Найманов Д.К Ірі қара шаруашылығы Костанай, 1996г.

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

‭ ‬Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1
Негізгі бөлім
Ірі қара етін өндіру технологиясы ... ... ... ... ... ... ... 2
Етке арналған төлдерді өсіру ... ... ... ... ... ... ... .. ... .4
Өндірістік будандастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10‭ ‬Пайдаланылған әдебиет‭ ‬ ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 11
‭

Кіріспе

‭ ‬Етті ірі қара шаруашылығының даму өткен ғасырдың‭ ‬20-‭ ‬жылдарынан Ресейдің оңтүстік‭ –‬шығыс және Қазақстанның жерінде мамандандырылған арнайы шаруашылықтарнының құрылуынан басталды,‭ ‬кейін осындай шаруашылықтар басқа да аймақтарда ашылды.‭ ‬Алғашқы уақытта,‭ ‬ондай шаруашылықтардың табыны қалмақ және жергілікті қазақ ірі қарасынан құралды.‭ ‬1928-1933жылдар аралығында Англиядан және Уругвайдан герфорд,‭ ‬шортгорн және абердин‭ –‬ангусс ірі қара тұқымдары көптеп әкелінді.‭ ‬Сонымен қатар,‭ ‬жергілікті малдарды шет мемлекеттен әкелінген мал тұқымдарымен шағылыстыра бастады,‭ ‬соның нәтижесінде көптеген герефорд будан малдарының тобы құрылды,‭ ‬кейін қазақтың ақбас ірі қара тұқымы шығарылды.Табиғи‭ –‬экономикалық жағдайларға байланысты,‭ ‬етті ірі қара шаруашылығының ұйымдастырушылық және технологиялық ерекшеліктері боды.‭ ‬Оның алғашқы ерекшелігі табиғи жайылымды молымен пайдалану және азық дайындау,‭ ‬төлдерді өсіріп‭ ‬-‭ ‬дамыту тәсілі және сақа малдарды бағып‭ –‬күту,‭ ‬шығынды азайтып мал өнімін көп алу,‭ ‬мал қорларын салу болды.

Ірі қара етін өндіру технологиясы
‭
Малдардың өсіп‭ –‬дамуына және бордақылануына байланысты көптеген мемлекеттік және шаруааралық кооперативті шаруашылықтарда,‭ ‬өндірістік технологияны енгізуге байланысты еңбектің өнімділігі жоғарылап,‭ ‬ал алынған өнімдердің өзіндік құны төмендеуде.‭ ‬Көптеген Еуропа мемлекеттерінде және біздің елде,‭ ‬ірі қара етін сүтті және сүтті-етті малды өсіретін шаруашылықтарда,‭ ‬олардың еттілік қасиетін жақсартатын шараларға көп көңіл бөлу қажет.‭ ‬Сүтті және сүтті-етті бағыттағы малдармен асылдандыру жұмысын жүргізгенде,‭ ‬олардың қарқынды өсуіне,‭ ‬тірі салмағының жоғарылауына және дене бітімінің жақсаруына мән берген жөн.‭ ‬Көптеген тәжірибелерге қарасақ,‭ ‬көптеген ірі қара тұқымдарының еттілік қасиеті жақсаруда.‭ ‬Оған мысал ретінде қара-ала,‭ ‬қызыл,‭ ‬әулиеата,‭ ‬алатау,‭ ‬симментал ірі қара тұқымдарын айтуға болады.‭ ‬Шаруашылықтарда ет өнімінің көбеюіне көп әсер ететін жылына туатын бұзаулардың басы және буаз қашарлардың үлесі көп болса,‭ ‬бұзаудың саны көбейіп,‭ ‬оларды етке дайындауға мүмкіндік туады.
Сүтті сиыр шаруашыылқтарында бұзауды жыл бойы алып,‭ ‬оларды әрі қарай өсіреді.‭ ‬Әрине,‭ ‬көптеген аймақтарда,‭ ‬ірі арнайы шаруашылықтарда‭ (‬кешендерде‭) ‬төлдерді‭ ‬10-‭ ‬20‭ ‬күндігінен бастап әрі қарай өсіріп‭ –‬дамытады.‭ ‬Бұл шаруашылықтарда жас малдарды өсіріп‭ –‬дамыту технологиясы өзгереді.‭ ‬Жас малдарды‭ ‬13‭ –‬айлығына дейін қарқынды өсіріп,‭ ‬етке тірі салмақтары‭ ‬400‭ –‬кг-ға дейін жетеді.‭ ‬Жаңа технологияға көшу ірі қара етін көп өндіруге әсерін тигізеді.‭ ‬Ондай шаруашылықтарда,‭ ‬малдарды күту,‭ ‬бағу және азықтандыру жаңа технология бойынша өтіп,‭ ‬еңбектің өнімділігін арттырып,‭
арзан ірі қара етін алуға болады.
Ірі қара етін өндірудегі ең алғашқы проблема,‭ ‬олардың тірі салмағын жоғарылату,‭ ‬әсіресе жас малдардың салмағын,‭ ‬себебі етке өткізетін жас мал-дардың үлесі‭ ‬60-70‭℅ ‬-ға дейін.‭ ‬Жас малдарды қарқынды өсіруді ұйымдас-тыру және бордақылаудың нәтижесінде олардың тірідей салмағы‭ ‬14‭ ‬-18‭ ‬ай-лықтарында‭ ‬400-500‭ ‬кг-ға дейін жетеді.‭ ‬Ғылыми деректер бойынша,‭ ‬осы жаста сойылатын малдардың еттік қасиеті жоғарыланып,‭ ‬ет өнімін көбейтуге себебін тигізеді.‭ ‬Сонымен қатар,‭ ‬1ц ет өніміне мар азығы және еңбек шығындары‭ ‬1,5‭ –‬есе азаяды.‭ ‬Қарқынды бордақылау мезгілдерінде малдың тұқымына,‭ ‬жынысына және жасына қарай,‭ ‬олардың салмағы‭ ‬20‭ –℅‬-ға дейін жоғарылайды.
‭ ‬Ет өндіру шаруашылықтарында мамандандырудың жаңа түрін қолданып,‭ ‬әрі табиғи және экономикалық шаруашылықтардың мамандануына қарай,‭ ‬оларда ет өндіру технологиясы да өзгереді.‭ ‬Сондықтан әр түрлі мамандандырылған шаруашылықтарда ет өндіру технологияларының өзінше ерекшеліктері бар.‭ ‬Жас малды өсіріп‭ –‬дамыту және оларды бордақылау жұмыстарымен ірі,‭ ‬жоғары механикаландырылған шаруашылықтар‭ (‬комплекстер‭) ‬үздіксіз‭ –‬цех тәсілі бойынша және мамандандырылған мал бордақылау шаруашылықтары айналысады.
Осы шаруашылықтарға болашақ бордақыланатын малдар,‭ ‬осы аймақтардағы басқа ұсақ шаруашылықтардың әкелінуі және осы жұмыс келісімшарт бойынша іске асады.‭ ‬Көптеген тәжірибелер бойынша,‭ ‬әсіресе Ресей,‭ ‬Украина,‭ ‬Балтық теңізі бойындағы республикалардың шаруашылықтары осы тәсілді қолданып үлкен нәтижеге жетті.‭ ‬Шаруашылық ұжымдары қант және вино зауыттарының маңайында ұйымдастырған,‭ ‬ол шаруашылықтар,‭ ‬потока және барданы пайдаланып,‭ ‬малдарды бордақылайды

Етке арналған төлдерді өсіру

Етті ірі қара мал шаруашылықтарында туған бұзаулар‭ ‬6-8‭ ‬айлығына дейін енесінің бауырында болып,‭ ‬енесінің сүтін еміп өседі.‭ ‬Етті ірі қара мал шаруашылықтары жайылымы мол жерлерге орналасқан,‭ ‬оның малды жайып семіртуге әсері зор,‭ ‬ал‭ ‬бордақылайтын шаруашылықтар егістігі жақсы дамыған аумақтарға шоғырланған.‭ ‬Жалпы шаруашылықтардың мамандандырылуына,‭ ‬шоғырландыруына,‭ ‬шаруашылық бағытына,‭ ‬бордақылау ерекшеліктеріне,‭ ‬әрі мал азығымен қамтамасыз етілуіне байланысты төмендегідей арнайы комплекстер мен фермалар бар:
Бұзауларды‭ ‬10‭ ‬-20‭ ‬тәулігінен бастап өсіріп‭ ‬13,5‭ –‬айлығында тірідей салмағы‭ ‬420‭ –‬450‭ ‬кг жеткенде етке өткізіледі‭;
Төлдерді‭ ‬15‭ –‬айлығына дейін бордақылап тірідей салмағы‭ ‬400-450‭ ‬кг жеткенде етке‭ ‬өткізеді‭ ‬; ал бұл шаруашылықтар сүтті және сүтті‭ –‬етті шаруашылықтардан бұзауларды‭ ‬4-6‭ ‬айлығында қабылдаса,‭ ‬етті ірі қара мал шаруашылықтарынан‭ ‬7‭ –‬айлығынан бастап қабылдайды.
Төлдерді‭ ‬10‭ ‬-‭ ‬12‭ ‬айлықтарына дейін өсіірп,‭ ‬тірідей салмағы‭ ‬260‭ –
кг жеткенде,‭ ‬оны басқа арнайы мамандандырылған бордақылау шаруашылықтарына,‭ ‬немесе бордақылау алаңына өткізеді‭;
Төлдерді және бракқа шыққан малдарды бордақылау алаңында және кешендерде бордақылайды‭;
Мамандандырылған етті ірі қара мал шаруашылықтары мен фермалары көптеген топқа бөлінеді.‭ ‬Оған:
Мамандандырылған етті асыл тұқымды шаруашылықтар,‭ ‬негізгі міндеті төлдерін өсіріп,‭ ‬бордақылау‭; ‬бұл шаруашылықтарда‭ ‬бұзауларды енесінің бауырында‭ ‬8‭ –‬айлығына дейін өсіріп,‭ ‬мамандандырылған бордақылау шаруашылықтарына өткізеді‭;
Мамандандырылған‭ (‬тауарлы‭) ‬етті шаруашылықтарда төлдерін өсіріп,‭ ‬15‭ –‬айлықтарында тірідей салмақтары‭ ‬400‭ –‬450‭ ‬кг жеткенде етке өткізеді‭;
Етті ірі қара мал фермаларында бұзауларын‭ ‬6‭ –‬айлықтарына дейін енелерінің бауырында өсіріп,‭ ‬бордақылау шаруашылықтарына өткізеді‭;
Асыл‭ ‬тұқымды мал зауыттары мен фермаларының негізгі мақсаты етті тұқымды ірі қара малын одан әрі асылдандыру және басқа фермалардың табынын толықтыратын асыл тұқымды төл өсіру.
Ет өндіретін шаруашылықтар көбінесе табиғи‭ –‬экономикалық қолайлы аймақтарда,‭ ‬әсіресе табиғи жайылымы және мал азығы мол жерлерде шоғырланған.

‭ ‬Өндірістік будандастыру‭
Ет өнімін өндіруде сүті аз сүтті тұқымның сиырларын етті тұқымның
бұқаларымен шағылыстырады.‭ ‬Одан алынған будан төлдердің еттілік сапасы‭
жоғары және мамандандырылған шаруашылықтарда жақсы бордақыланады.‭ ‬Мұндай жұмысты іске асыру үшін шаруашылықтар өз табындарының‭ ‬20‭ –℅ ‬сиырларын шағылыстыру үшін бөледі.‭ ‬Барлық будан төлдерді‭ (‬еркек бұзаулар мен ұрғашы бұзауларды‭) ‬сүтті сиыр табындарынан арнайы комплекстер мен фермаларға өсіру үшін және бордақылау үшін‭ ‬өткізеді.‭ ‬Әрине бұл арнайы шаруашылықтарда мал азығымен толық қамтамасыз етілгеннен кейін,‭ ‬төлдердің өсіп‭ –‬жетілуіне және өнім беруіне үлкен мүмкіндік туады.
Ал,‭ ‬ірі қара мал тұқымдарын бірімен‭ –‬бірін шағылыстыруға‭
дайындалғанда,‭ ‬одан алынатын будан ұрпақтарының келешек еттілік сапасын,‭ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.