Адамның сыртқы құрылысы

Адам организмінің мүшелері мен жүйелерінең құрылысы мен қызметтерін білу,наукас адамның организміндегі өзгерістерді терең түсінуге,денсаулық үшін күресуге негіз болып табылады.Қалыпты адам организмін зрттейттетін жүйелі анатомияны сонымен бірге қалыпты анатомия деп атауга болады. Мүшенің немесе тіннің белгілі аурумен зақымданғандағы құрылысын қарастырытын анатомия-патологиялық анатомия деп атаған.Осыған байланысты адамның мүшелері мен жүйелерінің осындай құрылысын,организмнін оптимальді өмір сүруі
толық қалыптастырылған құрылысы қалыпты деп санауға
болады.Осы кездеңдердде мөлшер көрсеткіштері(салмақ,
пішін,өлшемдер,және ағзалар құрылысы)әрқашан нақты
бір шекарада,яғни максималдыдан минималды мөлшерге дейнгі аралықта болады.Бул организмнін жеке құрылысына
оған сыртқы және тұқымқуалау әсерлеріне байланысты.
Бұл мүше құрылысына қалыпты деп жиі көрінетін ауытқу
түріндегі вариациялар туралы айтылады.Қалыпты жағдайдан
айқын туа біткен ауытқу,бірақ атқаратын қызметінің бұзылуына әкелмейтін ауытқу аномалия деп аталады. Қазіргі кездегі анатомияда адам денесі құрылысын зерттеудін түрлі әдістері бар.Зерттеу әдісін таңдап алу зерттеу мақсатына байланысты.Ең ескі,бірақ әліде маңызын жоғалтпаған,ғылымға ат берген (грекше anatemno-кесу,бұтарлау),препараттау.Бул әдіс ірі түзілістердің сыртқы құрылысы мен топографиясын зерттеуде қолданылады. Ол жиырма отыз есе үлкейткенде көрінетін обьектілерді макро және микропрепараттағаннан кейін сипаттап жазуға болады.Бул әдістін бірнеше түрлері бар:түсіп келе жатқан тамшы астында,су қабаты астында препараттау.Оны түрлі қышқылдармен дәнекер тканьдікопсытумен,зерттелетінқұрылымдардың(нервтердін,бездерд-ін) таңдап бояулармен түтікті жүйелерді (қан тамырлары,өзектерді)боялған массалармен толтырумен (иньекциялаумен)толықтыруға болады.Иньекция әдісі,егер иньекциялык масса рентген сәулелерін тұтатын болса,рентген-графиямен,егер арнайы өңдеуден кейін обьект мөлдірленіп,ал иньекцияланған тамырлар мен өзектер контрастанып,лайланатын болса,жарықтандырумен ұштастыра қолданылады.Кейіннен тканьдерді қышқылдарда еріте отырып,тамыр,өзек,қуыстарды иньекциялау (коррозиялық әдіс)кеңінен қолданылады.Бұның нәтежесінде мүшенің (тамыр,нерв және т.б)баска анатомиялык түзілістерге қатысты орналасуына тоңазытып қатырылған дененің арамен кесілген жерінен зерттейді.Осы аралап кесу әдісін бірінші рет қолданған Н.И. Пирогов.Егер қалындыгы микрометрлермен өлшенетіндей кесінді даярлап,оны гистологиялық бояулармен толықтыруга болады.Бул әдіс гистотопография деп аталады.Бірқатар анатомиялық міндеттерді шешу үшін гистологиялык және гистохимиялык әдістер қолданылады.Бул жағдайда зерттеу обьектісі жарык микроскопынан көрінеді. Жұқалығы соншалық,жарық микроскопынан көрінбейтін құрылымдарды көруге мүмкіндік беретін электрондык микроскопия анатомияга кеңінен енгізілуде.Аз және көп үлкейткенде де зерттеу