Негіздік иірім жіпті орау
Негіздік иірім жіпті бұрау иірім жіптің өрлу процесін тиімді және иірім жіп санасын бақылауды қамтамасыз ету мақсатында жіп ұзындығын арттыру үшін жүргшізіледі. Тоқыма фабрикаларына келіп түсетін иірім жіптердің көп бөлігі массасы шамамен 100 г болып келетін орамаларға оралған түрде болады. Иірім жіпті өру процесінде қолдануда мұндай орамалармен процестің үздіксіздігін және жасалынатын өнімнің жоғары сапасын қамтамасыз ету қиынға соғады, сондықтан иірім жіптерді орайды. Одан басқа иірім жіпте әртүрлі, осы орау процесінде аластатқан тиімді болып табылатын ақаулар болады.
Иірім жіпті орау процесіне келесі талаптар қойылады: біріншісі иірім жіптің физика – механикалық қасиеттері нашарламауы қажет, жіптерді керу тұрақты және барлық бобиналарда бірдей болуы қажет, ал бобиналардағы иірім жіп ұзындығы – максимальды және партияның барлық бобиналары үшін бірдей және соңғысы жіптер ұштарын берік және қолайлы түйіндермен байланыстыру қажет.
Иірім жіптерді орау мотальды машиналарда немесе мотальды автоматтарда жүргізіледі.
Мотальды машинаның жалпы құрылысы және жұмыс істеу принципі
М-150 орау мотальды машинаснда иірім жіп кіші орамалары 1 (сурет 41) машинаның төменгі бөлігіндегі штырға орнатылады. Иірм жіпті тарқату кезінде жіп 2 бағыттаушы шумақты иеді және тежегіш құрылғыға 3 келіп түседі. Ұнда иірім жіптің белгілі бір керілуі құрылып және ұсталып отырады. Тежегіш құрылғыдан соң жіп бақылаушы қуыстан 4 өтеді, мұқнда иірім жіптің кейбір ақауларын аластаты жүзеге асырылады. Бағыттаушы шумақты ие отырып, жіп патронға оралады. Мұнда оның патрон ұзындғы бойынша ілгерілемілі – төмен қайтымды оралуы жүргізіледі, және жіп орала отырпы бобина түзед.
Иірім жіпті орау процесіне келесі талаптар қойылады: біріншісі иірім жіптің физика – механикалық қасиеттері нашарламауы қажет, жіптерді керу тұрақты және барлық бобиналарда бірдей болуы қажет, ал бобиналардағы иірім жіп ұзындығы – максимальды және партияның барлық бобиналары үшін бірдей және соңғысы жіптер ұштарын берік және қолайлы түйіндермен байланыстыру қажет.
Иірім жіптерді орау мотальды машиналарда немесе мотальды автоматтарда жүргізіледі.
Мотальды машинаның жалпы құрылысы және жұмыс істеу принципі
М-150 орау мотальды машинаснда иірім жіп кіші орамалары 1 (сурет 41) машинаның төменгі бөлігіндегі штырға орнатылады. Иірм жіпті тарқату кезінде жіп 2 бағыттаушы шумақты иеді және тежегіш құрылғыға 3 келіп түседі. Ұнда иірім жіптің белгілі бір керілуі құрылып және ұсталып отырады. Тежегіш құрылғыдан соң жіп бақылаушы қуыстан 4 өтеді, мұқнда иірім жіптің кейбір ақауларын аластаты жүзеге асырылады. Бағыттаушы шумақты ие отырып, жіп патронға оралады. Мұнда оның патрон ұзындғы бойынша ілгерілемілі – төмен қайтымды оралуы жүргізіледі, және жіп орала отырпы бобина түзед.
НЕГІЗДІК ИІРІМ ЖІПТІ ОРАУ
ПРОЦЕСТІҢ АРНАЛУЫ ЖӘНЕ ОҒАН ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
Негіздік иірім жіпті бұрау иірім жіптің өрлу процесін тиімді және
иірім жіп санасын бақылауды қамтамасыз ету мақсатында жіп ұзындығын арттыру
үшін жүргшізіледі. Тоқыма фабрикаларына келіп түсетін иірім жіптердің көп
бөлігі массасы шамамен 100 г болып келетін орамаларға оралған түрде болады.
Иірім жіпті өру процесінде қолдануда мұндай орамалармен процестің
үздіксіздігін және жасалынатын өнімнің жоғары сапасын қамтамасыз ету қиынға
соғады, сондықтан иірім жіптерді орайды. Одан басқа иірім жіпте әртүрлі,
осы орау процесінде аластатқан тиімді болып табылатын ақаулар болады.
Иірім жіпті орау процесіне келесі талаптар қойылады: біріншісі иірім
жіптің физика – механикалық қасиеттері нашарламауы қажет, жіптерді керу
тұрақты және барлық бобиналарда бірдей болуы қажет, ал бобиналардағы иірім
жіп ұзындығы – максимальды және партияның барлық бобиналары үшін бірдей
және соңғысы жіптер ұштарын берік және қолайлы түйіндермен байланыстыру
қажет.
Иірім жіптерді орау мотальды машиналарда немесе мотальды автоматтарда
жүргізіледі.
Мотальды машинаның жалпы құрылысы және жұмыс істеу принципі
М-150 орау мотальды машинаснда иірім жіп кіші орамалары 1 (сурет 41)
машинаның төменгі бөлігіндегі штырға орнатылады. Иірм жіпті тарқату кезінде
жіп 2 бағыттаушы шумақты иеді және тежегіш құрылғыға 3 келіп түседі. Ұнда
иірім жіптің белгілі бір керілуі құрылып және ұсталып отырады. Тежегіш
құрылғыдан соң жіп бақылаушы қуыстан 4 өтеді, мұқнда иірім жіптің кейбір
ақауларын аластаты жүзеге асырылады. Бағыттаушы шумақты ие отырып, жіп
патронға оралады. Мұнда оның патрон ұзындғы бойынша ілгерілемілі – төмен
қайтымды оралуы жүргізіледі, және жіп орала отырпы бобина түзед.
Жіптерді жылжыту мотальды барабаншаның 7 қанаттарымен қамтамасыз
етіледі, ол сонымен бірге бобинаның айналуын тудырады. Мотальды
барабаншалар біліктерге 6 қатаң отырғызылған, олар жалпы электромотор
әсерінен қозғалысқа ие болады. Бобиналарды мотальды бюарабаннан барлық кіші
орамаларды алып тастауда немес жіптердің үзіліп қалған кезінде алып
кетілуін қамтамасыз ету үшін өздігінен тоқтату механизмін пайдаланады, оның
көрсету құралы ілгекті түйін түрінде көтеріліп және веретеннің патронмен
бірге мотальд барабанша үстіне көтерілуін және сонымен бірге айналуын
тоқтатуын тудырады. Кері жағдайларда кіші орамалардағы жіптердің жоғарғы
қабаты барабанға үйкеліп қажалуы мүмкн. Ұштарын түйістірген соң шумақ
жіптері қайтадан ауытқып және бобиналар барабанға орнатылады. Жіптердің
ұштарын бйланыстыру үшін машинада Башкировтың байланыстырғыш түйіні
орнаталады. Бобиналар торцасына шар тәрізді форманы беру үшін, өру
процесінде жіптердің жақсы араласуын қамтамасыз ету үшін,. Мотальды
қалпақшаға шартүзу механизмі орнатылған.
Жіптержі кіші орамалардан тарқатып орау кезінде жіптерджің қозғалу
жылдамдығы 500-700 мминутқа дейін жетед. Ораудың үлкен жылдамдығында кіші
орама айналасында жіптерден жасалған балон түзіледі, ол керілуді
жоғарылатады. Балон түзуді шектеу үшін әртүрлі балонсөндірушілер 9
орнатылады. Осы функцияны дұрыс орнату үшін бағыттау механизмі қызмет
етеді. Мотальды барабандар жетегінде электроүзгіштер пайдаланылады, олрар
кейбір шектерде барабандардың айналу жиілігінің кейбір тұрақсыздықтарын
жоюды қамтамасыз етеді. Осындай жолмен ақауларға алып келетін бобинаға
жіптің параллельді оралуын болдырмайды.
Мотальды машиналармен салыстырғанда негіздікмотальды автоматтар келесі
операцияларды орындайды: кіші орамалардың оралыпр болғандарн жіптер ұштарын
байланыстыру және жіптер үзілуін ликвидациялау арқылы автоматты
алмастыруды, ал соңғы модельдегі автоматтарда сонымен қатар кіші орамаларды
ұяшықтарға тиеп және оралып біткен бобиналард алып кету де қамтамасыз
етілген. Аталған операцияларды автоматтандыру нәтижесінде мотальды орағыш
мотальды қалпақшалардың үлкен санын бір мезгілде күтуді қамитамасыз ете
алады. Машиналар орнна авторматтарды енгізу еңбек өнімділігін 1,5-2 есе
арттыруға мүмкндік береді.
Қазіргі уақытта мақтақағазды өнеркәсіпте екі типптегі автоматтар жұмыс
істеуде: АМК-150 отандың өнеркәсіптік автомат және чехославакиялық
өнеркәсіптің Аутосук автоаматтары.
Аутосук автоматында иірім жіп оралған кіші орамалар 1 (сурет 42)
жұмысшымен ұяшыққа 2 орнатылады және жіптер ұшы 3 пневмоқұбыршаға тиеледі.
Жіп кіші орамада тарқатыла отырып байланыстырғыш түйін жанынан өтеді 5, ол
кіші ораманы жете өңдеуде немесе жіптер үзілген кезде автоматты түрде
жіптер ұштарын бобинадан жаң кіші орамаға оралуын қамтамасыз етеді.
Одан ары жіп иірім жіпті алдын ала тазалушыдан 6 өтіп, және жіп
кергіштен 7, бақылаушы тазалау құрылғысынан8 және жіптердің бар екендігін
бақылаушыдан өтеді. Осыдан соң жіп мотльды барабан қанаттары көмегімен 10
бобина 11 бойынша жиналадв, және кресті ораманы түзеді. Автоматтың әрбір
мотальды қалпақшасы пневможүйеге ие, олар рзервтегі кіші орамалар жіптері
ұштарын ұстап тұрумен қатар үзілген жіп ұштарын сору арқылы іздп құбырша 9
арқылы өткізіп және жіптер ұштарын автоматты түрде байланыстыру
операциясына қатысады.
Мотальды барабан жетегі шкив 12, белдікті беріліс 13 және
электроқозғалтқыштың 15 шкиві 14 арқылы қамтамасыз етіледі. Одан басқа
электроқозғалтқыштан белдікті беріліс 16 арқылы автоматты құрылғылар
таратушы біліктеріне 17 таралады.
Автоматтың суреттеліп отырған жұмысы автоматтың әрбір қалпақшасында
бар. Осының нәтижесінде автомат күрделі және қымбат болып табылады. Басқа
конструкциядағы автоматтарда бір автоматты қалпақша топтрды немесе
автоматтың барлықө жұмысшы орнын күтеді. Мұнда қалпақша бобиналар
айналасында немесе керісінше бобиналар қалпақшалар айналасында айналады.
Мұндай автоматтар күрделілгі аз, бірақ олардың пайдалы әсер коэффициенті
әсіресе иірім жіптің үзілгіштігінде төмен болып табылады.
Отандық автоматта АМК-150 бір автоматты қалпақша 24 бобинаға қызмет
етеді, олар қалпақша айналасында айналады. Кіші орама жібі таусылғанда
немесе жіптердің үзілгенінде берілген жұмысшы ұяшықта қалпақшаға жақындау
жүргізілместен және ол тоқтап иірім жіп кіші орамасын автоматты алмастыру
немесе жіптер үзілгендігн ликвидациялау жүргізіледі.
Жіптерден маталар жасауда егер барабандар боялған болса, мұндай
бобиналарға орау тығыздығы бояулар бобиналар қуысына еніп және иірім жіп
барлық қабаттарын бояуы үшін кіші болуы қажет.
Бояу үшін арналған бобиналар жұмсақ орау машиналарында ММ-150 оралады,
олар М-150 типтегі қарапайым машиналардан принципиальды түрде ерекшленбейді
деп айтуға болады. Бұл жағдайда қағазды патрондар бояғыштар өту үшін
жасалған тесікті металды барабандарға алмастырылады.
Орау процесінің сапасын бақылау. Ақаулар және оралған иірім жіптерден
қалатын қалдықтар
Орау процесі иірім жіпті одан ары дайындау үшін маңызды әсер ететін
операция болып табылады. Егер иірім жіпті орау кезінде кейбір жеке
бобиналарда керу шамасы бірқалыпты болмайтын болса, онда жіптерді одан ары
орамалардан тарқата отырып өңдеу кездерінде керілген жіптер тез бұзылады,
ал аз керілгендері тарқатылып және босап кетуі мүмкін. Бақылау қуыстарының
дұрыс емес орналастырылған шамалары, нашар байланысқан түйіндер және басқа
да дұрыс еместіктер негіздік иірім жіптердің үзілгіштігіне және басқа да
шлихталау және тоқу прцесіндегі ақайлардың түзілуіне алып келеді.
Бұл дұрыс еместіктер немесе ақауларға жол бермеу үшін фабрикаларда
жүйелі түрде иірім жіпті орау технологиялық процесін периодты бақылау
жүргізіледі. Келесі параметрлер тексеріледі: бақылау қуыстарының өлшемдері
(қуыс ені жіптің диаметрінің 2,5 шамасына тең болуы қажет), жіптердің
керілуі, орау жылдамдығы және оралушы бобиналар сапасы.
Орапу кезінде кездесетін бобиналар сыртық ақаулары және жабық ақаулары
бақылаушы тексерулермен бақыланады. Біріншісіне: бобиналар торцасындағы
түйін тарқатылушылығы, бобиналардың дұрыс емес пішіні, ораудың жеткіліксіз
тығыздықта болуы жатады. Екіншісіне – бобиналарда жіптердің қажалуы, еклік
жіп оралып кету, жіптердің үзіліп кеткендігі, және нашар түйіндер жатады.
Иірім жіптерді орау кезінде қалатын қалдықтар жіәптерді байланыстыру
кезінде кесіліп тасталатын жіп ұштары, сонымен қатар бобиналарға дұрыс емес
оралу кезіндегі қажалған жіптер қималарынан тұрады. Мотальдымашиналардағы
қалдықтардың жалпы саны 0,3-0,5 пайыз, ал автоматтарда 0,5-0,7 пайыз
құрайды.
Иірім жіптерді орау процесінің дамуы
Болашақ уақыттарда иірім жіптерді ораудың пневмомеханикалық әдістері
баяу классикалық әдістерді ығыстырып келуде, ол көп жағдайда мотальды
бөлімшенің ликвидациялануына алып келуде. Үлкен өлшемдердегі иірім жіп
оралған орамалар БД-200 және ПК-100 қзірдің өзінде орау процесі арқылы өру
машиналарына тікелей келіп түсуде. Бірақ негіздік иірім жіптерді орау
процесі әлі ұзақ сақталуда, ал техникасы мен технологиясы жетілдірілу
үстінде. Бұл негізінен, пневмомеханикалық әдістермен кез келген сызщықты
тығыздықтағы ирім жіптерді жасап шығаруға болатындығымен түсіндіріледі. Ал
иірім жабдықтары паркін алмастыру - бұл өте ұзақ процесс.
Иірім жіптерді ораудың техникасы мен технологиясы бірнеше бағыттарда
даму үстінде:
1. Орамалар өлшемдерін ұлғайту. Бұл мотальды және өру
бөлімшелерінде еңбек өнімділігінің жоғарылауына алып келеді,
бірақ машиналар габариттерінің ұлкеюіне әрекет етеді.
Қазіргі уақыттарда кейбір кәсіпорындарда мотальды
машиналдардың модернизациялануы жүзеге асырылуда, ол
бобиналар массасын 1,5 тен 2,5 кг дейін арттыруға мүмкіндік
берді.
2. Мотальды автоматтардағы операцияларды одан ары
автоматтандыру. Иірім жіп бункерге тиеліп және ол жерден
автоматты түрде қалпақшалар бойынша таралып және орамаларға
тиелетін автоматтар құрылуда.
3. Дайын бобиналарды алып және оларды ыдыстарға жинауды
автоматтандыру. Бұл шара иірім жіптердің сызықты
тығыздықтары үлкен болған жағдайларда өте тиімді болып
табылады.
4. Орамалау тезхникасын жетілдіру. Бобиналардағы иірім
жіптердің ұзындығын дәл өлшеуді қамтамасыз ететін приборлар
құрылуда, сонымен қатар иірім жіптерді ақаулардан бақылоау
жне автоматты тазалау приборлары жасалуда.
5. Мотальды бөлімшеде еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру. Мотальды
машиналарда жұмыс істеушілер кресло коляскаларда қозғалып
отырады, ал процесті автоматты бақылау және тіркеу үшін
мотальды машиналдар және автоматтар жасалуда.
6. Ағымдық тізбектерді құру. Бұл иіру процесін орау процесімен
біріктіруге мүмкіндік береді.
Иірім жіптерді қатарластырып орау
Процестің арналуы және оған қойылатын талаптар
Иірім жіптерді қатарластырып орау процеснің арналуы белгілі бір
берілген ұзындықтағы жіптердің есептік санын өру білігіне немесе тоқыма
қондырғысына бір біріне параллель етіп орап шығудан тұрады. Иірім жіптерді
дайындаудың жоғары сапасын қамтамасыз ету үшін өру процесіне келесі
талаптар қойылады:
иірім жіптердің физика – механикалық қасиеттері нашарламауы тиіс;
барлық жіптерді керу бірқалып және иірім жіптің барлық партиясы үшін
тұрақты болуы қажет;
орама цилиндрлік формаға ие және ораудың бірдей тығыздығына ие болуы
қажет;
жіптердің үзілуі кезінде машина жылдам тоқтап және үзілген жіптің ұшы
жоғалмауы тиіс;
жіптердің ұзындығы партияның барлық орамаларында бірқалып болуы қажет.
Практикада мақтақағазды иірім жіптерді қатарластырып ораудың екі түрі
қолданылады – партиялық және таспалы. Партиялық тәсілде ирім жіп орау
біліктеріне оралып және олар партияларымен (2 – 10 дана) шлихталау
машинасына бағытталады. Бұл тәсіл ең кең таралғаны, себебі өнімділігі
жоғары және орау сапасы жоғары болып келеді. Таспалы тәсілде орау
машинасының барабмнына бірінен соң бірі таспалар орала бастайды. Одан кейін
барлық таспалардың жіптері бір мезгілде тоқыма навойына беріледі. Таспалы
әдіс тек боялған иірім жіптермен түсті маталарды алуда және кейбір
жағдайларда бұралған иірім жіптерден маталар алуда пайдаланылады.
Орау машиналарының жалпы құрылысы және әрекет ету принципі
Әрбір орау машинасы екі бөліктен тұрады: меншікті орау машинасынан
және бобиналарды орналастыру үшін арналған рамкалардан.
Партиялық орау машинасының СП типі технологиялық схемасы 43 суретте
көрсетілген. Жіптер 1 ббина ұстағыш шпулярниктерге бекітілген бобиналардан
2 тарқатылып және жіп бағыттаушылар 3 арқылы өьтіп және тежегіш құрылғылар
4 (жіп ұстағыштар) арқыл өтеді. Одан соң жіптер бағыттаушы планкаларды иіп
5 және контактілі ілгек 6 арқылы өтіп машинаның сигналды жүйесімен түйісіп
өтеді. Осыдан соң жіптер шпулярниктерден орау машинасына бағытталады, мұнда
олар шпулярниктерден қатарластырып орау машинасына бағытталады, ол жерде
олар екі бюағыттаушы шумақ 7 арасынан өтіп және қатарластырғышқа 8
беріледі. Одан соң жіптер өлшегіш білікті 9 иіп және қатарластырып орау
білігіне 10 оралады.
Шпулярник дегеніміз вертикальды және горизонтальды құбырлар қатарынан
тұратын рама болып табылады. Вертикальды құбыршаларға 1 (сурет 44) бобина
ұстағыштар 2 бекітіледі, оларға бобиналар орнатылған. Вертикальды
құбыршалар (бағаналар) бұрыла алады, олай болса партия аяқталған кезде
сырьтқы жұмысшы ортаға толған бобиналар тартылып және резервтік бобина
ұстағыштардғы бобиналар жұмысшы ортаға беріледі.
Сурет 43. Партиялық қатарластырып орау машинасының тхнологиялық
схемасы
Рамкадан басқа шпулярник тежегіш рамкаға 3 ие. Әрбір жіп тежегіш
құрылғы арқылы өтіп сол жерде белгілі бір керілу дәрежесі орнатылады. Мұнда
тежегіш рама жіптер үзілген кезде машинаны тоқтатады және үзілу орнында
сигналды, яғни белгі беруші лампаны жағады. Мұнда тежегш рама қолмен
шестернялар z1 және z2 маховиктері көмегімен, және тізбекпен 5 және реек 6
арқылы бобина ұстағыштар рамкасынан кері тартыла алады. Әрбір контактілі
иілгек 6 (43 суретті қара) контактілі пластинкамен 11 шарнирлі қосылған,
олар екі шумақ арасына орнатылған 12 және 13. жоғарғы шумаққа 14 электрлік
ток беріледі, шумақтың ішкі соңында 14 лампо орнатылған. Жіптер керілуі
әсерінен ілгек шумаққа 13 тақөалады және тізбек тұйықталады. Жіптер үзілген
кезде ілгек сілкініп және контактілі пластинканы 11 шумаққа 12 тақады.
Соның нәтижесінде тізбек тұйықталып және реле арқылы машина тоқтатылады.
Шпулярниктер сонымен қатар сенімді контактіні қамтамасыз ету үшін
сигналдау жүйесінен қылдар және талшықтар ұшқындарын пневматикалық аластату
жүйесімен жабдықталады.
Мақтақағазды өнеркәсіптерде қатарластырып орайтын партиялық
машиналардың екі жүйесі жұмыс атқарады: барабандылар, бұл жүйелерде
қатарластырып орау білігі оның барабанға тірелуі есебінен қозғалысқа келеді
және барабансыз жүйелер. Соңғылары барабанды жүйелер баяу ығыстыруда, бірақ
жылдамдықтың тұрақұтылығын қамтамасыз ету үшін жіптерді қатарластырып орау
білігіне оралу кезінде диаметрінің өзгеруінде машинаның күрдел жетегін
пайдалану қажет болады.
Қатарластырып орау машиналарының маңызды технологиялық бөлігі болып
қатарластырғыш есептеледі, ол жіптерді қатарластырып орау білігі бойынша
бірқалыпты таралуын қамтамасыз етеді. Қатарластырғыш оны маховик көмегімен
жіптерді ораудың берілген еніне қол жеткізу мақсатында жылжытылатындай етіп
орнатылған.
Машиналар жіптердің ұзындығын есептеуіштермен жабдықтлған, олар
өлшегіш білікпен 9 қосылған (сурет 43). Есептегіштің арналуы –
қатарластырып орау біліктерінде партия жіптерінің бірқалыпты ұзындығын
қамтамасыз ету болып табылады, ол иірім жіптердің жіптердің қатарластырып
орау біліктерінде ретсіз орала отырып қалдықтарға шығу мөлшерін қысқартуға
мүмкіндік береді. Қатарластырып орау білігі астына таптаушы біліктер
орнатылады, олар жіптердің анағұрлым тығыз етіп оралуын қамтамасыз етеді.
Заманға сай қатарластырып орау машиналары ораудың 500 ден 800 ммин
дейінгі жылдамдықта оралуын қамтамасыз ете алады. Жіптердің үзілуі кезінде
машина тоқтап үлгеруі үшін жіптердің біліктерге оралуы аяқталғанына дейін,
машиналарда қуатты тежегіштер орнатылады: отандық қатарластырып орау
машиналарында – колодкалы, ал шет елдік машиналарда – гидротежегіштер
орнатылады. Қатарластырып ораудың тұрақты жылдамдығы тұрақты ток
электроқозғалтқыштарын орнатумен қамтамасыз етіледі, олар жылдамдықты баяу
өзгертуге мүмкіндік береді. Токты түзету үшін жартылай өткізгішті
түзеткіштер қолданылады.
Таспалы қатарластырып орау машинасында жіптер шпулярниктен бағыттау
тор қуысына өтеді 1 (сурет 45) және бағалық бердо 2 бағалау шумақтиарын 3
иіп және суппорт бердосы 4 арқылы өтіп, бағыттаушы біліктерді иіп 5 және
барабанға 6 оралады. Бағалық бердоның арналуы – жіптерді тоқу қондырғысында
қалыпты байлау үшін жіптерді бөліктерге бөліп тұру болып табылады.
Жіптер өтетін барлық бөлшектер суппорт үстелшесіне 9 бекітілген.
Жіптерден таспаларды орау кезінде қатарластырып орау барабанына суппорт
барабан бойынша бірқалыпты таратады, және қабюаттардың бірқалыптылығын
қамтамасыз етеді, соның нәтижесінде таспаның қабаты қимада параллелепипед
түзеді. Одан кейінгі таспалар алдыңғысына оралып және жіптердің тұтас
қабатын түзед. Барабанға таспалардың есептік санын орап болған соң жіптер
тоқыма гнавойға 8 бағыттауш біліктер 7 арқылы оралады.
Қатарластырып орау сапасын бақылау. Қалдықтар мен ақаулар
Қатарластырып орау сапасы келесі операциялардың өнімділігіне және
матаның сапасына әсер етеді. Сондықтан фабрикаларда ... жалғасы
ПРОЦЕСТІҢ АРНАЛУЫ ЖӘНЕ ОҒАН ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
Негіздік иірім жіпті бұрау иірім жіптің өрлу процесін тиімді және
иірім жіп санасын бақылауды қамтамасыз ету мақсатында жіп ұзындығын арттыру
үшін жүргшізіледі. Тоқыма фабрикаларына келіп түсетін иірім жіптердің көп
бөлігі массасы шамамен 100 г болып келетін орамаларға оралған түрде болады.
Иірім жіпті өру процесінде қолдануда мұндай орамалармен процестің
үздіксіздігін және жасалынатын өнімнің жоғары сапасын қамтамасыз ету қиынға
соғады, сондықтан иірім жіптерді орайды. Одан басқа иірім жіпте әртүрлі,
осы орау процесінде аластатқан тиімді болып табылатын ақаулар болады.
Иірім жіпті орау процесіне келесі талаптар қойылады: біріншісі иірім
жіптің физика – механикалық қасиеттері нашарламауы қажет, жіптерді керу
тұрақты және барлық бобиналарда бірдей болуы қажет, ал бобиналардағы иірім
жіп ұзындығы – максимальды және партияның барлық бобиналары үшін бірдей
және соңғысы жіптер ұштарын берік және қолайлы түйіндермен байланыстыру
қажет.
Иірім жіптерді орау мотальды машиналарда немесе мотальды автоматтарда
жүргізіледі.
Мотальды машинаның жалпы құрылысы және жұмыс істеу принципі
М-150 орау мотальды машинаснда иірім жіп кіші орамалары 1 (сурет 41)
машинаның төменгі бөлігіндегі штырға орнатылады. Иірм жіпті тарқату кезінде
жіп 2 бағыттаушы шумақты иеді және тежегіш құрылғыға 3 келіп түседі. Ұнда
иірім жіптің белгілі бір керілуі құрылып және ұсталып отырады. Тежегіш
құрылғыдан соң жіп бақылаушы қуыстан 4 өтеді, мұқнда иірім жіптің кейбір
ақауларын аластаты жүзеге асырылады. Бағыттаушы шумақты ие отырып, жіп
патронға оралады. Мұнда оның патрон ұзындғы бойынша ілгерілемілі – төмен
қайтымды оралуы жүргізіледі, және жіп орала отырпы бобина түзед.
Жіптерді жылжыту мотальды барабаншаның 7 қанаттарымен қамтамасыз
етіледі, ол сонымен бірге бобинаның айналуын тудырады. Мотальды
барабаншалар біліктерге 6 қатаң отырғызылған, олар жалпы электромотор
әсерінен қозғалысқа ие болады. Бобиналарды мотальды бюарабаннан барлық кіші
орамаларды алып тастауда немес жіптердің үзіліп қалған кезінде алып
кетілуін қамтамасыз ету үшін өздігінен тоқтату механизмін пайдаланады, оның
көрсету құралы ілгекті түйін түрінде көтеріліп және веретеннің патронмен
бірге мотальд барабанша үстіне көтерілуін және сонымен бірге айналуын
тоқтатуын тудырады. Кері жағдайларда кіші орамалардағы жіптердің жоғарғы
қабаты барабанға үйкеліп қажалуы мүмкн. Ұштарын түйістірген соң шумақ
жіптері қайтадан ауытқып және бобиналар барабанға орнатылады. Жіптердің
ұштарын бйланыстыру үшін машинада Башкировтың байланыстырғыш түйіні
орнаталады. Бобиналар торцасына шар тәрізді форманы беру үшін, өру
процесінде жіптердің жақсы араласуын қамтамасыз ету үшін,. Мотальды
қалпақшаға шартүзу механизмі орнатылған.
Жіптержі кіші орамалардан тарқатып орау кезінде жіптерджің қозғалу
жылдамдығы 500-700 мминутқа дейін жетед. Ораудың үлкен жылдамдығында кіші
орама айналасында жіптерден жасалған балон түзіледі, ол керілуді
жоғарылатады. Балон түзуді шектеу үшін әртүрлі балонсөндірушілер 9
орнатылады. Осы функцияны дұрыс орнату үшін бағыттау механизмі қызмет
етеді. Мотальды барабандар жетегінде электроүзгіштер пайдаланылады, олрар
кейбір шектерде барабандардың айналу жиілігінің кейбір тұрақсыздықтарын
жоюды қамтамасыз етеді. Осындай жолмен ақауларға алып келетін бобинаға
жіптің параллельді оралуын болдырмайды.
Мотальды машиналармен салыстырғанда негіздікмотальды автоматтар келесі
операцияларды орындайды: кіші орамалардың оралыпр болғандарн жіптер ұштарын
байланыстыру және жіптер үзілуін ликвидациялау арқылы автоматты
алмастыруды, ал соңғы модельдегі автоматтарда сонымен қатар кіші орамаларды
ұяшықтарға тиеп және оралып біткен бобиналард алып кету де қамтамасыз
етілген. Аталған операцияларды автоматтандыру нәтижесінде мотальды орағыш
мотальды қалпақшалардың үлкен санын бір мезгілде күтуді қамитамасыз ете
алады. Машиналар орнна авторматтарды енгізу еңбек өнімділігін 1,5-2 есе
арттыруға мүмкндік береді.
Қазіргі уақытта мақтақағазды өнеркәсіпте екі типптегі автоматтар жұмыс
істеуде: АМК-150 отандың өнеркәсіптік автомат және чехославакиялық
өнеркәсіптің Аутосук автоаматтары.
Аутосук автоматында иірім жіп оралған кіші орамалар 1 (сурет 42)
жұмысшымен ұяшыққа 2 орнатылады және жіптер ұшы 3 пневмоқұбыршаға тиеледі.
Жіп кіші орамада тарқатыла отырып байланыстырғыш түйін жанынан өтеді 5, ол
кіші ораманы жете өңдеуде немесе жіптер үзілген кезде автоматты түрде
жіптер ұштарын бобинадан жаң кіші орамаға оралуын қамтамасыз етеді.
Одан ары жіп иірім жіпті алдын ала тазалушыдан 6 өтіп, және жіп
кергіштен 7, бақылаушы тазалау құрылғысынан8 және жіптердің бар екендігін
бақылаушыдан өтеді. Осыдан соң жіп мотльды барабан қанаттары көмегімен 10
бобина 11 бойынша жиналадв, және кресті ораманы түзеді. Автоматтың әрбір
мотальды қалпақшасы пневможүйеге ие, олар рзервтегі кіші орамалар жіптері
ұштарын ұстап тұрумен қатар үзілген жіп ұштарын сору арқылы іздп құбырша 9
арқылы өткізіп және жіптер ұштарын автоматты түрде байланыстыру
операциясына қатысады.
Мотальды барабан жетегі шкив 12, белдікті беріліс 13 және
электроқозғалтқыштың 15 шкиві 14 арқылы қамтамасыз етіледі. Одан басқа
электроқозғалтқыштан белдікті беріліс 16 арқылы автоматты құрылғылар
таратушы біліктеріне 17 таралады.
Автоматтың суреттеліп отырған жұмысы автоматтың әрбір қалпақшасында
бар. Осының нәтижесінде автомат күрделі және қымбат болып табылады. Басқа
конструкциядағы автоматтарда бір автоматты қалпақша топтрды немесе
автоматтың барлықө жұмысшы орнын күтеді. Мұнда қалпақша бобиналар
айналасында немесе керісінше бобиналар қалпақшалар айналасында айналады.
Мұндай автоматтар күрделілгі аз, бірақ олардың пайдалы әсер коэффициенті
әсіресе иірім жіптің үзілгіштігінде төмен болып табылады.
Отандық автоматта АМК-150 бір автоматты қалпақша 24 бобинаға қызмет
етеді, олар қалпақша айналасында айналады. Кіші орама жібі таусылғанда
немесе жіптердің үзілгенінде берілген жұмысшы ұяшықта қалпақшаға жақындау
жүргізілместен және ол тоқтап иірім жіп кіші орамасын автоматты алмастыру
немесе жіптер үзілгендігн ликвидациялау жүргізіледі.
Жіптерден маталар жасауда егер барабандар боялған болса, мұндай
бобиналарға орау тығыздығы бояулар бобиналар қуысына еніп және иірім жіп
барлық қабаттарын бояуы үшін кіші болуы қажет.
Бояу үшін арналған бобиналар жұмсақ орау машиналарында ММ-150 оралады,
олар М-150 типтегі қарапайым машиналардан принципиальды түрде ерекшленбейді
деп айтуға болады. Бұл жағдайда қағазды патрондар бояғыштар өту үшін
жасалған тесікті металды барабандарға алмастырылады.
Орау процесінің сапасын бақылау. Ақаулар және оралған иірім жіптерден
қалатын қалдықтар
Орау процесі иірім жіпті одан ары дайындау үшін маңызды әсер ететін
операция болып табылады. Егер иірім жіпті орау кезінде кейбір жеке
бобиналарда керу шамасы бірқалыпты болмайтын болса, онда жіптерді одан ары
орамалардан тарқата отырып өңдеу кездерінде керілген жіптер тез бұзылады,
ал аз керілгендері тарқатылып және босап кетуі мүмкін. Бақылау қуыстарының
дұрыс емес орналастырылған шамалары, нашар байланысқан түйіндер және басқа
да дұрыс еместіктер негіздік иірім жіптердің үзілгіштігіне және басқа да
шлихталау және тоқу прцесіндегі ақайлардың түзілуіне алып келеді.
Бұл дұрыс еместіктер немесе ақауларға жол бермеу үшін фабрикаларда
жүйелі түрде иірім жіпті орау технологиялық процесін периодты бақылау
жүргізіледі. Келесі параметрлер тексеріледі: бақылау қуыстарының өлшемдері
(қуыс ені жіптің диаметрінің 2,5 шамасына тең болуы қажет), жіптердің
керілуі, орау жылдамдығы және оралушы бобиналар сапасы.
Орапу кезінде кездесетін бобиналар сыртық ақаулары және жабық ақаулары
бақылаушы тексерулермен бақыланады. Біріншісіне: бобиналар торцасындағы
түйін тарқатылушылығы, бобиналардың дұрыс емес пішіні, ораудың жеткіліксіз
тығыздықта болуы жатады. Екіншісіне – бобиналарда жіптердің қажалуы, еклік
жіп оралып кету, жіптердің үзіліп кеткендігі, және нашар түйіндер жатады.
Иірім жіптерді орау кезінде қалатын қалдықтар жіәптерді байланыстыру
кезінде кесіліп тасталатын жіп ұштары, сонымен қатар бобиналарға дұрыс емес
оралу кезіндегі қажалған жіптер қималарынан тұрады. Мотальдымашиналардағы
қалдықтардың жалпы саны 0,3-0,5 пайыз, ал автоматтарда 0,5-0,7 пайыз
құрайды.
Иірім жіптерді орау процесінің дамуы
Болашақ уақыттарда иірім жіптерді ораудың пневмомеханикалық әдістері
баяу классикалық әдістерді ығыстырып келуде, ол көп жағдайда мотальды
бөлімшенің ликвидациялануына алып келуде. Үлкен өлшемдердегі иірім жіп
оралған орамалар БД-200 және ПК-100 қзірдің өзінде орау процесі арқылы өру
машиналарына тікелей келіп түсуде. Бірақ негіздік иірім жіптерді орау
процесі әлі ұзақ сақталуда, ал техникасы мен технологиясы жетілдірілу
үстінде. Бұл негізінен, пневмомеханикалық әдістермен кез келген сызщықты
тығыздықтағы ирім жіптерді жасап шығаруға болатындығымен түсіндіріледі. Ал
иірім жабдықтары паркін алмастыру - бұл өте ұзақ процесс.
Иірім жіптерді ораудың техникасы мен технологиясы бірнеше бағыттарда
даму үстінде:
1. Орамалар өлшемдерін ұлғайту. Бұл мотальды және өру
бөлімшелерінде еңбек өнімділігінің жоғарылауына алып келеді,
бірақ машиналар габариттерінің ұлкеюіне әрекет етеді.
Қазіргі уақыттарда кейбір кәсіпорындарда мотальды
машиналдардың модернизациялануы жүзеге асырылуда, ол
бобиналар массасын 1,5 тен 2,5 кг дейін арттыруға мүмкіндік
берді.
2. Мотальды автоматтардағы операцияларды одан ары
автоматтандыру. Иірім жіп бункерге тиеліп және ол жерден
автоматты түрде қалпақшалар бойынша таралып және орамаларға
тиелетін автоматтар құрылуда.
3. Дайын бобиналарды алып және оларды ыдыстарға жинауды
автоматтандыру. Бұл шара иірім жіптердің сызықты
тығыздықтары үлкен болған жағдайларда өте тиімді болып
табылады.
4. Орамалау тезхникасын жетілдіру. Бобиналардағы иірім
жіптердің ұзындығын дәл өлшеуді қамтамасыз ететін приборлар
құрылуда, сонымен қатар иірім жіптерді ақаулардан бақылоау
жне автоматты тазалау приборлары жасалуда.
5. Мотальды бөлімшеде еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру. Мотальды
машиналарда жұмыс істеушілер кресло коляскаларда қозғалып
отырады, ал процесті автоматты бақылау және тіркеу үшін
мотальды машиналдар және автоматтар жасалуда.
6. Ағымдық тізбектерді құру. Бұл иіру процесін орау процесімен
біріктіруге мүмкіндік береді.
Иірім жіптерді қатарластырып орау
Процестің арналуы және оған қойылатын талаптар
Иірім жіптерді қатарластырып орау процеснің арналуы белгілі бір
берілген ұзындықтағы жіптердің есептік санын өру білігіне немесе тоқыма
қондырғысына бір біріне параллель етіп орап шығудан тұрады. Иірім жіптерді
дайындаудың жоғары сапасын қамтамасыз ету үшін өру процесіне келесі
талаптар қойылады:
иірім жіптердің физика – механикалық қасиеттері нашарламауы тиіс;
барлық жіптерді керу бірқалып және иірім жіптің барлық партиясы үшін
тұрақты болуы қажет;
орама цилиндрлік формаға ие және ораудың бірдей тығыздығына ие болуы
қажет;
жіптердің үзілуі кезінде машина жылдам тоқтап және үзілген жіптің ұшы
жоғалмауы тиіс;
жіптердің ұзындығы партияның барлық орамаларында бірқалып болуы қажет.
Практикада мақтақағазды иірім жіптерді қатарластырып ораудың екі түрі
қолданылады – партиялық және таспалы. Партиялық тәсілде ирім жіп орау
біліктеріне оралып және олар партияларымен (2 – 10 дана) шлихталау
машинасына бағытталады. Бұл тәсіл ең кең таралғаны, себебі өнімділігі
жоғары және орау сапасы жоғары болып келеді. Таспалы тәсілде орау
машинасының барабмнына бірінен соң бірі таспалар орала бастайды. Одан кейін
барлық таспалардың жіптері бір мезгілде тоқыма навойына беріледі. Таспалы
әдіс тек боялған иірім жіптермен түсті маталарды алуда және кейбір
жағдайларда бұралған иірім жіптерден маталар алуда пайдаланылады.
Орау машиналарының жалпы құрылысы және әрекет ету принципі
Әрбір орау машинасы екі бөліктен тұрады: меншікті орау машинасынан
және бобиналарды орналастыру үшін арналған рамкалардан.
Партиялық орау машинасының СП типі технологиялық схемасы 43 суретте
көрсетілген. Жіптер 1 ббина ұстағыш шпулярниктерге бекітілген бобиналардан
2 тарқатылып және жіп бағыттаушылар 3 арқылы өьтіп және тежегіш құрылғылар
4 (жіп ұстағыштар) арқыл өтеді. Одан соң жіптер бағыттаушы планкаларды иіп
5 және контактілі ілгек 6 арқылы өтіп машинаның сигналды жүйесімен түйісіп
өтеді. Осыдан соң жіптер шпулярниктерден орау машинасына бағытталады, мұнда
олар шпулярниктерден қатарластырып орау машинасына бағытталады, ол жерде
олар екі бюағыттаушы шумақ 7 арасынан өтіп және қатарластырғышқа 8
беріледі. Одан соң жіптер өлшегіш білікті 9 иіп және қатарластырып орау
білігіне 10 оралады.
Шпулярник дегеніміз вертикальды және горизонтальды құбырлар қатарынан
тұратын рама болып табылады. Вертикальды құбыршаларға 1 (сурет 44) бобина
ұстағыштар 2 бекітіледі, оларға бобиналар орнатылған. Вертикальды
құбыршалар (бағаналар) бұрыла алады, олай болса партия аяқталған кезде
сырьтқы жұмысшы ортаға толған бобиналар тартылып және резервтік бобина
ұстағыштардғы бобиналар жұмысшы ортаға беріледі.
Сурет 43. Партиялық қатарластырып орау машинасының тхнологиялық
схемасы
Рамкадан басқа шпулярник тежегіш рамкаға 3 ие. Әрбір жіп тежегіш
құрылғы арқылы өтіп сол жерде белгілі бір керілу дәрежесі орнатылады. Мұнда
тежегіш рама жіптер үзілген кезде машинаны тоқтатады және үзілу орнында
сигналды, яғни белгі беруші лампаны жағады. Мұнда тежегш рама қолмен
шестернялар z1 және z2 маховиктері көмегімен, және тізбекпен 5 және реек 6
арқылы бобина ұстағыштар рамкасынан кері тартыла алады. Әрбір контактілі
иілгек 6 (43 суретті қара) контактілі пластинкамен 11 шарнирлі қосылған,
олар екі шумақ арасына орнатылған 12 және 13. жоғарғы шумаққа 14 электрлік
ток беріледі, шумақтың ішкі соңында 14 лампо орнатылған. Жіптер керілуі
әсерінен ілгек шумаққа 13 тақөалады және тізбек тұйықталады. Жіптер үзілген
кезде ілгек сілкініп және контактілі пластинканы 11 шумаққа 12 тақады.
Соның нәтижесінде тізбек тұйықталып және реле арқылы машина тоқтатылады.
Шпулярниктер сонымен қатар сенімді контактіні қамтамасыз ету үшін
сигналдау жүйесінен қылдар және талшықтар ұшқындарын пневматикалық аластату
жүйесімен жабдықталады.
Мақтақағазды өнеркәсіптерде қатарластырып орайтын партиялық
машиналардың екі жүйесі жұмыс атқарады: барабандылар, бұл жүйелерде
қатарластырып орау білігі оның барабанға тірелуі есебінен қозғалысқа келеді
және барабансыз жүйелер. Соңғылары барабанды жүйелер баяу ығыстыруда, бірақ
жылдамдықтың тұрақұтылығын қамтамасыз ету үшін жіптерді қатарластырып орау
білігіне оралу кезінде диаметрінің өзгеруінде машинаның күрдел жетегін
пайдалану қажет болады.
Қатарластырып орау машиналарының маңызды технологиялық бөлігі болып
қатарластырғыш есептеледі, ол жіптерді қатарластырып орау білігі бойынша
бірқалыпты таралуын қамтамасыз етеді. Қатарластырғыш оны маховик көмегімен
жіптерді ораудың берілген еніне қол жеткізу мақсатында жылжытылатындай етіп
орнатылған.
Машиналар жіптердің ұзындығын есептеуіштермен жабдықтлған, олар
өлшегіш білікпен 9 қосылған (сурет 43). Есептегіштің арналуы –
қатарластырып орау біліктерінде партия жіптерінің бірқалыпты ұзындығын
қамтамасыз ету болып табылады, ол иірім жіптердің жіптердің қатарластырып
орау біліктерінде ретсіз орала отырып қалдықтарға шығу мөлшерін қысқартуға
мүмкіндік береді. Қатарластырып орау білігі астына таптаушы біліктер
орнатылады, олар жіптердің анағұрлым тығыз етіп оралуын қамтамасыз етеді.
Заманға сай қатарластырып орау машиналары ораудың 500 ден 800 ммин
дейінгі жылдамдықта оралуын қамтамасыз ете алады. Жіптердің үзілуі кезінде
машина тоқтап үлгеруі үшін жіптердің біліктерге оралуы аяқталғанына дейін,
машиналарда қуатты тежегіштер орнатылады: отандық қатарластырып орау
машиналарында – колодкалы, ал шет елдік машиналарда – гидротежегіштер
орнатылады. Қатарластырып ораудың тұрақты жылдамдығы тұрақты ток
электроқозғалтқыштарын орнатумен қамтамасыз етіледі, олар жылдамдықты баяу
өзгертуге мүмкіндік береді. Токты түзету үшін жартылай өткізгішті
түзеткіштер қолданылады.
Таспалы қатарластырып орау машинасында жіптер шпулярниктен бағыттау
тор қуысына өтеді 1 (сурет 45) және бағалық бердо 2 бағалау шумақтиарын 3
иіп және суппорт бердосы 4 арқылы өтіп, бағыттаушы біліктерді иіп 5 және
барабанға 6 оралады. Бағалық бердоның арналуы – жіптерді тоқу қондырғысында
қалыпты байлау үшін жіптерді бөліктерге бөліп тұру болып табылады.
Жіптер өтетін барлық бөлшектер суппорт үстелшесіне 9 бекітілген.
Жіптерден таспаларды орау кезінде қатарластырып орау барабанына суппорт
барабан бойынша бірқалыпты таратады, және қабюаттардың бірқалыптылығын
қамтамасыз етеді, соның нәтижесінде таспаның қабаты қимада параллелепипед
түзеді. Одан кейінгі таспалар алдыңғысына оралып және жіптердің тұтас
қабатын түзед. Барабанға таспалардың есептік санын орап болған соң жіптер
тоқыма гнавойға 8 бағыттауш біліктер 7 арқылы оралады.
Қатарластырып орау сапасын бақылау. Қалдықтар мен ақаулар
Қатарластырып орау сапасы келесі операциялардың өнімділігіне және
матаның сапасына әсер етеді. Сондықтан фабрикаларда ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz