Ақсуатқа ТОБЖ өңдеу

1 Аналогты дабыл тарату жүйесін талдау

1. 1 Байланыстың даму кезеңдері

1. 1. 1 Қазіргі цифрлық ақппарат тарату технологиясы

Телекоммуникация жүйесінің негізгі даму бағытының бірі оптикалық - талшықты жүйенің кең қолданылуы. Оптикалық - талшықты жүйе деп - ортада дабылды оптикалық - талшықта тарататын жүйе. Бас кезінде талшықты оптикалық жүйенің дамуы оптоэлекторнды элементтердің шығуымен байланысты болды. (оптикалық сәулелендіргіш қабылдағышы және мәлімет тарату элементі, цифрлық тарату жүйесінің SDH, PDH құрылғысы)

Синхрондық цифрлы иерархияның пайда болуы талшықты оптикалық тарату жүйесінің дамуына жол ашты. Сондықтан да ТОТЖ - ң технологиясы әлі де дамып жатыр. Оптоэлектронды элементтердің және қабылдау - тарату құрылғысының дамуы. Фотоқабылдағыштар мен қабылдаудың когерентті әдісін қолдану сезімталдығы регенерациялық аудан ұзындығы 400 км жетті, бірмодты оптикалық талшық өшулік коэффициенті -0, 22дБ/км. Талшықты күшейткіштерді жүзеге асыру үшін әртүрлі физикалық ұстанымдарды қолданады. Кеңінен қолданылатын легировенді эрби оптикалық талшық негізінде жасалады. Эрби оптикалық дабылды күшейтеді. Осындай күшейткіштер оптикалық - талшық жүйесінде қолданылады. Біруақытта барлық спектрлік компоненттерді күшейтеді. Күшейту ауданының ұзындығы 120 км құрайды. Таратылу ортасы - физикалық субстанция, ол арқылы сөз және мәліметтер таратылады. Таратылу ортасының сипаттамасынан тарату жылдамдығы тәуелді, оның қашықтығы және сапасы онда ақпарат таратылады. Оптоталшықты кабельде мәлімет жылдам таратылады, қателігі аз. Талшықты - оптикалық желіде жаңа технологияларды қолдану оның сапасын жақсартады. Кабельдің өткізгіштік қасиетін жоғарлату технологиясын мультиплексирлеу деп аталады.

Басқару қосылғыштары және бақылау жүктемелерін тасымалдау мақсатымен синхронды цифрлық иерархиясының (SDН) цифрлық құрылым стандарты құрылады.

Дабыл тарату ортасына (оптикалы талшықты, радиорелейлі) байланысты топтық жолдар, сызықты жол түрінде түзеледі. Желілік сигнал тарату қабаты екі бөлімнен тұрады: бөліктік (секционный) қабаттан жөне физикалық орта қабаты. Желілік бөліктік қабаты байланыс орындарының арасындағы ақпаратты таратумен қамтамасыз ететін мультиплексорлық бөліктік қабаты, бұл қайтаөндіру орындарының арасындағы сигнал тарату байланысымен қамтамасыздандырады немесе қайтаөңдеу орындары мен және шеткі станциялары немесе күре жолдарды ауыстырып - қосқыштар арасында қамтамасыздандырады.

Оптикалық дабыл тарату ортасы және оның жетістіктерімен кемшіліктері. Жарық өткізгіштермен мыс сымдарының салыстыра отырып олардың кемшіліктері мен артықшылықтарын қарастырайық. . Жарық өткізкіштерінің ерекшелігі электрлік және магниттік бөгеуліктерден абсолютті қорғанымдылығы. Негізгі жетістіктерінің бірі түсті мыс-металының орнына әйнек-материалы пайдаланады. Әйнек оптикалық талшықтың негізгі құрамы - кварцтік құм. Байланыс техникасында бірнеше килограмм мыстың орнына 1 гр таза әйнек алса жеткілікті. Бұл қатынастан шығатыны оптикалық-талшықты кабель электрлік кабельге қарағанда әлдеқайда қолайлы және оңтайлы.

Әйнек талшығы нәзік болғандықтан, кабель арасына болат темір орнатылады. Төзімділіктің механикалық шегі талшық үшін өте жоғары, және ол болат төзімділігіне сәйкес. Жұқа қорғанышы бар әйнек талшықты саусақты айналдыра орауға болады. Әйнектің бұл қасиетін ескере отырып бірнеше жарық өткізгіштерді бір кабельге біріктіруге болады. Оны барабанға орап және жинастырады. Кабельдің құрылысы жарық өткізгіштердің механикалық бөгеуліктерге қарсы тұрып бере алатындай болуы керек. Мұнда талшықтың бұзылуы ғана емес, микробұзылулар да өте қауіпті. Олар оптикалы кабельдің түзу жерде және созылу күштердің әсерінен қосымша сәуле шығындарын тудырады.

Оптикалы талшыққа түсірілетін механикалық күштерді азайту үшін шешімдер қабылданды. Жеке өткізгіштер кабельдің ішінде еркін орналасады; кабель жасағанда талшық кабельден ұзынырақ болуы керек.

Температураның өзгеруінен кабель құрылысына механикалық күштердің сәулежолға тигізетін әсері тәуелді. Талшық қабықшасының сатылы сыну көрсеткіші өзекше сыну көрсеткішінен төмен болғандықтан, қолайсыз жағдайда температураның өзгеруінен қабықша сыну көрсеткіші өзгереді, нәтижесінде сыну шарттары бұзылып, ақпарат шығындарына әкеледі.

1. 2 Қызмет көрсетілетін пункттердің сипаттамасы

Бітіру жұмысымның мақсаты:

- Халықшаруашылық комплексындағы тұрғындардың сұранысына сай телекммуникациялық желіні құру;

- Көрсетілген тұрғылықты елдімекендер арасында әртүрлі хабарларды тарататын сапалы байланыс ұйымдастыру.

- Таңдалған елдімекендер арасында байланыс орнату. Таңдалған пункттар арсындағы байланысқа деген сұраныс біріншіден тұрғындар санына байланысты. Сонымен бірге елдімекендердің байланысқа деген сұранысы олардың экономикалық, мәдени және әлеуметтік тұрмыстық қатынастарына байланысты.

Таңдалған елдімекендерге қысқаша сипаттама келтірейік.

Күршім. Күршім ауданының орталығы. Ауданның территориясы 23. 2 мың шаршы км құрайды. Қазіргі жағдайда Күршімде жиырма мың халық тұрады. Ауа райы ауыспалы континенталды. Қысы суық, ауаның температурасы -45°С дейін барады. Жаз болса ыстық, шілде айында температура +45°С дейін жоғарылауы мүмкін. Халықтың негізгі айналысатын шаруашылығы: ауыл-шаруашылық өнімдерін өндіру және қайта өңдеу. Ауданда үлкен орман алқаптары бар. Ағаш дайындаумен ТОО "Күршім орманы" және ТОО "Марқакөл орманы" айналысады. Сонымен қатар жеке кәсіпкерлік қарқынды дамуда. Мұнда негізінен қазақ және орыс ұлт өкілдері тұрады.

Зайсан қаласы. Зайсан ауданының орталығы. Шығыс Қазақстан Облысындағы үлкен аудандардың бірі. 1868-ші жылы құрылған. 1941-ші жылдан бастап қала ретінде саналады. Сауыр тауының бөктерінде орналасқан бұл қалада жиырма бес мыңнан аса адам тұрады. Халықтың басым көпшілігі мемлекеттік жұмыста істейді. Сонымен қатар егін шаруашылығы, мал шаруашылығы жақсы дамыған. Халықтың біршама бөлігі жеке кәсіпкерлікпен айналысады. Негізгі тұрғындары - қазақтар. Басқа ұлт өкілдерінен орыстарды, татарларды, немістерді кездестіруге болады. Егіннің негізгі бөлігін жүгері, қауын, қарбыз және көкөнітер құрайды. Зайсан көлінің бойында балық шаруашылығымен де айналысады.

Ақсуат. Тарбағатай ауданының орталығы. Ауданның территориясы 25. 1 мың шаршы км құрайды. Қазіргі халқының саны он сегіз мың. Ауа райы ауыспалы континенталды. Қысы суық, ауаның орташа температурасы -22°С-30°С. Жаз болса ыстық, шілде айында температура +25°С +35°С болады. Халықтың негізгі айналысатын шаруашылығы: егін шаруашылығы, мал шаруашылығы. Халықтың біршама бөлігі жеке кәсіпкерлікпен айналысады. Негізгі тұрғындар қазақтар, орыстар. Басқа ұлттардан татарларды, немістерді, монғолдарды кездестіруге болады. Егіннің негізгі бөлігін жүгері, қауын, қарбыз және көкөнітер құрайды. Зайсан көлінде және Қандысу, Ұласты, Тайжүзген өзендері бойында балық шаруашылығымен де айналысады. Мал шаруашылығында қой, ешкі және ірі қараның барлық түрі бағылады.

1. 2. 1 Күршім - Зайсан - Ақсуат аймақтары арасында байланыс ұйымының сұлбасына сипаттама

«Зайсан - Ақсуат» - аралығында аналогты тарату жүйесі қолданылады (АТЖ) К - 3600. Аналогты тарату жүйесі біріншілік желіде (12 - арналық), екіншілікте (60 - арналық), үшіншілікте (300 - арналық) және төртіншілікте (900 - арналық) типтік желілік тракты ұйымдастырады. К - 3600 тарату жүйесі КМ - 4 кабельінде 7200 арна сыйымдылықты шоғыр алынады. Ол өте күрделі және үлкен құрылғы, ол екі бөліктен тұрады: сызықтық күрежол құрылғысы, шеткі транзитті станцияның түрлендіргіш және генераторлық құрылғысы.

Шеткі және транзитті станция құрылғысына жиілік түрлендіргіштер кіреді, бұл аппаратура тасушы ток және топтық бақылаушы жиіліктерді және басқа да қосымша құрылғылардан тұрады.

КМ - 4 кабель екі коаксиалды тарату жүйесінен және бір симметриялы жұпты қолдану арқылы жұмыс істейді.

К - 3600 құрылғысының тарату жолын комплекстік тарату жолы және сызықты кабельді құрылғыға бөлуге болады.

Тарату жолы келесі аппаратурадан тұрады: К - 3600 сызықтық күрежолы, ол жоғары жиілікті аппаратурасынан және электрқоректендіру аппаратурасынан, К -24Р тарату жүйесінен, ТМ - телемеханика, ҚБ - қызметтік байланыс, Б - бақылау, К - көмекші (токбөлуші бағаннан және басқа да көмекші құрылғыдан) тұрады. Сызықты - кабельді құрылғысы - магистральді кабель, шеткі кабельді құрылғылар, кабель тұратын құрал және НУП цистернасының ауылдық контейнерінен тұрады.

«Күршім - Зайсан» магистрал аралығында К - 1020С аналогты тарату жүйесі орналасқан. К - 1020С жүйесі құрылғыны типтік түрлендіру кезінде құрылады және берілген жүйе үшін қызметтік сызықтық күрежол, қызметтік жүйеастылық телемеханикадан және қызметтік байланыстан тұрады. К - 60П әрбір екі кабельдік линиядан, К - 1020С төрттен бір бөлінген. К - 60 құрылғысы автономды жұмыс істейді.

К - 1020С сызықтық тракты 312 - 4636 кГц диапазонында біржолақты екікабельді жүйесімен, екі сызықтық бақылау жиілігімен (К4), 308 кГц (қосымша) және 4896 кГц (негізгі) сипатталады. Сызықтық трактының максималды ұзындығы 280км тең, ол ОУП - ОУП К - 60П максималды секциясына тең. Сондықтан К - 1020С сызықтық аппататурасының шеткісі ОУП немесе Оп К - 60П жолына орналасады. К - 1020С күшейту учаскесінің номиналды ұзындығы К- 60П учаскесінің 11/6 орташа ұзындығы 3, 2 км тең және МКСА - 4х4х1, 2 және 3 км, МКС - 4х4х1, 2; 7х4х2 құрайды.

К -1020С сызықтық трактісіндегі жиілік жолағы қолданылатын түрлендіргіш құрылғысына байланысты екіншілік ВГ және ТГ тобында орналасады.

К - 1020С аппаратурасына максималды унифицирленген және үш түрлі станция кіреді.

-СОЛТ бағаны, бір немесе екі құрылғыдан тұрады.

-К -1020С қызмет көрсетілмейтін күшейту пункт (НУП) станциясы, ол НУП К - 60П -пен герметирленген жерастылық (грунттық) контейнерлерде орнатылады.

-НУП К - 1020С станциясы, қалдық жиілік бұрмалануларды түзетушілерден, магистралдық түзетуші және НУП К - 60П цистернасынан тұрады.

Арналарды жиілікті бөлу кезінде арналық дабылдар жиілік облысындағы спектрінің орналасуы арқылы айырылады. Арналық дабылдар мұндай қасиетке ие болу үшін тасығыштар модуляциясы жүзеге асырылады, олар гармоникалық функциялардан тұрады.

Модуляция қорытындысында түрлендіргіш шығысында ВЧ дабылдары құрылады. ЖБА құру кезінде, сызықтық спектрді экономдау үшін, ОБП тарату әдісін қолданамыз. Бұл кезде ОБП тарату кезінде кіріс дабылының спектрінің жиілік бойынша жылжуы ғана жүзеге асырылады.

1. 3 Талшықты - оптикалық байланыс желісін өңдеу

Бітіру жұмысына берілген техникалық тапсырмаға сәйкес таңдалған аудан орталығы Күршім елдімекені, аудан орталығы Зайсан қаласы, аудан орталығы Ақсуат арасын байланыстыратын зонаішілік байланысты жоғары жылдамдықты талшықты оптикалық тарату желісімен байланыстыру.

Көпарналы цифрлық тарату жүйесімен (ЦТЖ) дабылдарды тарату кабелдік, радиорелейлік және спутниктік байланыс жолдары арқылы жүзеге асыруға болады. Қазіргі уақытта кабелдік жолдарға олардың жасағыштығы және байланысты қанағаттандыратын тұйықтығына жоғары баға берілуде. Сондықтан жобаланатын байланыс кабелді болады. SDH технологиясы талшықты оптикалық кабелді қолдануға негізделгендіктен, жобаланатын байланыс жолының тарату ортасы ретінде талшықты оптикалық кабелді аламыз. Шамаланған жол жүретін Шығыс Қазақстан облысының бөлігі бір жағынан тегіс рельеф, бір жағынан таулы, қыратты жерлер. Бұл жерлер негізінен ауылшаруашылық жериеленушілермен игерілген жазықтық, сондықтан дұрысы автомобилдік жолдарды бойлай жобалаған дұрыс. Сонымен қатар, кабелді автомобилдік жолдардың бойымен салу ТОТЖ эксплуатациясын жеңілдетеді.

Бұл нұсқау аудан орталығы Күршім ауылы, аудан орталығы Зайсан қаласы, аудан орталығы Ақсуат арасын байланыстыратын автожол бойымен кабел жүргізу. Таңдалған жолдың мына аймақтардағы ұзындығы: Күршім - Зайсан - 200км, Зайсан - Ақсуат - 170 км. Жолдың жалпы ұзындығы 370 км құрайды. Берілген жол негізгі республикалық жол болып табылады.

Сурет 1. 1 - Оптикалық кабельді орналастыру жолы

Сонымен қорыта келе кабелді автомобилдік жолдардың бойымен тартамыз, сол себептен ТОТЖ эксплуатациясын әлдеқайда жеңілдетуге болады.

1. 4 "Күршім - Зайсан - Ақсуат" ОТБЖ жобалауына техникалық тапсырма

Бұл жұмысымның негізгі бағыты " Күршім - Зайсан - Ақсуат " магистралды кабелін қайта құру, К-3600 аппаратурасын STM-1 және ОТБЖ аппартурасымен ауыстыру. Магистралды жол қашықтығы 370 км қүрайды.

Tиімді оптикалық-талшықты кабелін таңдау, оның негізгі параметрлерін есептеу; қайта генерация бөлімдерінің қашықтығын есептеу; техника-экономикалық есептеу; еңбекті қорғау сұрақтарын қарастырамыз.

1. 5 Күршім - Зайсан - Ақсуат арқылы өту жоларнасын белгілеу

Жобаланушы талшықты - оптикалық тарату жолы Қазақстан Республикасының Ұлттық Ақпараттық Супермагистралінің бір бұтағы болып табылады. Жоларнаны белгілеу кезінде жоларна ұзындығын ғана ескермеу керек, зонаішілік және ауылдық желілер ТОТЖ - ға кіре алады. Біріншілік желінің перспективалы топологиясы екіншілік желі топологиясының электрбайланысын үнемдеу қажет. Ауылшаруашылық бөліктерінде, демалыс зоналарында және т. б территорияларда муфталарды орнатуға болмайды, мұндай жерлерде авариялық - түзету жұмыстарын жүргізу қиынға түседі. Негізгі кабель магистралінің тұрғын үй пункттеріне кіруіне жол бермеу керек, ол кабель линиясына нұқсан келтіруі мүмкін. Жоғарыда көрсетілген мақсаттарға байланысты ТОТЖ - дың құрылғысы автомобильдік жоларна бойымен келесі маршрутта төселінеді.

Күршім - Зайсан - Ақсуат таңдалған маршрутта ТОТЖ - ды төсеу халық тұратын пункттің көп жерін қамтиды, олар цифрлық арнаны қажет етеді, бұл Қазақстан Республикасының цифрлық сақинасының басты мақсаты.

Сондықтан, менің ойымша, ТОТЖ - дың бұл құрылғысы белгіленген нұсқа бойынша тиімді: халықтың сұранысы бойынша ауданды цифрлы байланыспен қамтамасыз ету болып табылады. Жұмысты іске асыру, қазіргі заманға сай технология негізінде сенімді желілер құру, желінің өткізу қабілетін жоғарылату, қызмет көрсетудің жақсы сапасын қамтамасыз ету мүмкіндігін береді. Бұл болашақтағы телекоммуникациялық желілердің жоғарғы техникалық және қызмет көрсету деңгейін анықтайды.

Сурет 1. 2 - Оптикалық кабель өтетін жоларна

мұндағы:

- Облыстық маңызы бар автомобильдік жолдар;

- Республикалық маңызы бар автомобильдік жолдар;

- Қара Ертіс өзені;

- Өңделетін ТОБЖ

1. 6 Оптикалық кабель типін таңдау

Байланыс желісін жетілдірудегі жетекші орын жәй сымды кабелдермен салыстырғанда артықшылығы басым талшықты оптикалық кабелдерге тиесілі:

- Сыртқы электромагниттік өрістерден жоғары қорғанғыштығы;

- Үлкен кеңжолақтылық.

ТОК - дер 10 - 10 Гц жиілік диапазонында жұмыс жасайды. Жарық диапазонында тасымалдаушы жиілік 6 - 10 есеге өседі. Осыдан кейін тарататын ақпараттар көлемі өседі.

Оптикалық кабельдердің мыс сымдарға қарағандағы артықшылықтары:

- Оптикалық желілер тарату жылдамдығы 10 Гбит/с дейін аралықта жұмыс жасайды (тәжірибелік түрлері 100 Гбит/с дейін) ;

- Оптикалық талшықтағы сөнудің аздығынан регенерациялық аймақ ұзындығын үлкен болуы;

- Тапшы металдар (мыс, қорғасын) кварцпен ауыстырылуы;

- Ақпараттарды таратудағы жоғарғы тұйықтылық;

- Кабелдің салыну ұзындығының үлкендігі аз жалғануларды қажет етеді, соның арқасында ТОБЖ-ң сенімділігінің артуы;

- Кабел салмағының аздығы.

Оптикалық кабелді зоналық телефон желісінде қолданылуы мүмкін, бірақ сақиналық схемада қолданғанда оның артықшылығы көп.

Жобаланатын ТОТЖ жұмсалатын салым шығындары және эксплуатациялық шығындары кабелге таңдау жасау дұрыстығына байланысты. Таңдауға бір жағынан ТОТЖ параметрлері (ақпаратты тарату жылдамдығы немесе кеңжолақтылығы, оптикалық шағылу толқынының ұзындығы, энергетикалық потенциал, мүмкін дисперсия, бүлінулер) әсер етсе, екінші жағынан оптикалық кабел техникалық талаптарын қанағаттандыруы керек:

- электрлі кабелдерді төсеу жағдайларында да төселу мүмкіндігі;

- бар техникалардың барынша көп қолданылуы;

- сыртқы әсерлерге тұрақтылығы және т. б.

1. 7 Оптикалық кабельдің сипаттамасы

Өнеркәсіпте (ЗАО “Эликс-Кабель”) кабелдің келесі түрлері шығарылады: ДАУ, ДПС, ДПУ, ДА2, ДП2. Жүргізілген есептеулерге байланысты жұмысыма ДАУ (Эликс-Мо) маркалы кабельді пайдаланамын. 1. 1 - кестеде таңдалған кабелге қысқаша сипаттама бердім. 1. 2 - кестеде оптикалық кабель параметрлерін есептеу үшін берілген мәліметтер көрсетілген.

1. 7. 1 Оптикалық кабел түрін таңдау

ДАУ (Эликс-Мо) маркалы оптикалық кабелі.

Қолданылуы: ДАУ (Эликс-Мо) маркалы оптикалық-талшықты кабелі магистралды, ішкізоналық байланыс жүйелерінде қолданылады. Бұл оптикалық кабел топырақ, құм жерлердің барлық түрлеріне, өзен, су астына төселуге арналған. Талшықтардың саны 72-ге дейін жетуі мүмкін. Бір модулдегі талшықтардың саны 4-6 аралығында. Талшықты-оптикалық кабелдің құрамында БОТ 9. 5/125 (бірмодты оптикалық талшық) өшулік коэффиценті 0. 22 дб/км (1550нм) бар.

Кесте 1. 1 - ДАУ (Эликс-Мо) кабелінің техникалық сипаттамасы

Кесте 1. 2 - Оптикалық кабель параметрлерін есептеу үшін берілген мәліметтер

1. 8 Оптикалық кабелдің төселуі

ТОТЖ салу кезінде келесі жұмыстарды орындаймыз: жолды белгілеу, жоларнаға материалдармен кабелді әкелу, сынау, төсеу, кабелді және кіріс құрылғыларды монтаждау. ТОТЖ - ді төсеу технологиясын ұйымдастырғында бірнеше ерекшеліктер бар. Бұл ерекшеліктер ОК - дің өзгеше құрылысына байланысты, келесі жағдайларда қарастырылады:

- ОК - дің көлемі және массасы аз;

- ОК ұзақ жерде төселуі;

- талшықтар өшулігін салыстырғанда үлкен көлемді;

- ОК - дің ауа қысымына шыдамдылығы.

Талшықты күрежолдың параметрлерін өлшеудің негізгісі қосылатын жерлердің көлемділігі. Сапаны бақылау кезінде өшулік 0, 001-0, 05дБ мәні аралығында болу керек. Оптикалық рефлектометр әдісінің негізгі приборлары өшулікті өлшеумен бірге талшықты күрежолдың біржақтыемес сипаттамасын анализдейді. Талшықты күрежолдың өшулігін және дискреттік коэффицент шағылуларын эффективті өлшейтін рефлектометр болып табылады. ТОТЖ - ның параметрлерін оптикалық рефлектометр әдісімен өлшеудің негізгі ерекшелігі - жоғарғы ақпараттылық, өйткені өшулік өлшенеді. Бұл барлық параметрлерді анықтайды: күрежол өшулігі, жоғалулар және үзілу жері, кері шағылулар. Өлшеу оптикалық күрежолдың бір аяғына дейін жүргізіледі.

Жобаланатын учаскенің көп бөлігі құмды, топырақ жерлер. Жоларна бойында II категория грунты. Кабелді төсеу әдісі трассада шарт бойынша төселуі қажет. Кабелді қолмен және терең жерлерге механикалық орнатқыштар көмегімен төсеуге болады.

ОК төсеу кезінде комплексті және арнайы машиналармен (тракторлар, бульдозерлер, экскаваторлар және т. б) және кабелді төсеу кезінде (кабелтөсегіштер, грунт пропорщиктары және т. б) пайдаланылады.

Біз қолданатын кабелдің ұзындығы 2, 2 км, бұл 2200 м жерде оптикалық кабелді монтаждау жұмыстарын жүргіземіз, қорғағыш муфталарын орнатамыз.

Оптикалық муфталарда оптикалық кабел талшықтарын айқастырады. ОК айқасқан жерлері, оптикалық муфталардың орнатылған жерлері әртүрлі болуы мүмкін. Бұл жерлердің барлығында муфталарды мықты орнату қажет.

2 Техникалық бөлім

2. 1 Оптикалық кабель параметрлерінің есебі

Оптикалық кабельдің негізгі элементі талшықты сәулежол, ол жұқа әйнекті талшықты цилиндр түрінде болады, онда толқын ұзындығының 10 ¹⁴ …10 ¹⁵ Гц жиілікті микрон диапазонында электромагнитті сәулені тарату жүзеге асырылады.

Талшықты сәулежолдың әсер ету принципі опто талшықтың екі әр түрлі орта шекарасында шағылу және сыну күйімен байланысты. Материалдың оптикалық қасиеті n сыну көрсеткішіне байланысты. Сыну көрсеткішінң үлкен болуы оптикалық тығыз деп аталады. Талшықты сәулежолдар дөңгелек қиылысады және екі концентрациялы диэлектрик қабатынан тұрады. Центрінде оптикалық тығыз әйнектен жүрекше орналасқан, оны аз оптикалық тығыздықты әйнкеті қабықша қоршайды. Жүрекше мен қабықшаның бөліну шегінде жарық сәулесінің шағылуы жүзеге асады, ол сәулежол осімен таратылады. Осылайша, жүрекше электромагнитті энергияны тарату үшін қолданылады, қабықша негізі жүрекше/қабықша бөліну шегінде шағылу жағдайын жақсартуда және энергияның сыртқы ортаға бөлініп кетуінен қорғайды. Жүрекшенің сыну көрсеткіші n ₁ және диаметр a, ал қабықша - n ₂ және b деп аталады. Сәуле талшық бойымен таратылу үшін, n ₁ >n ₂ шартын орындалуы қажет. Бұл шартпен ішкі шағылу толық қамтылады. Қабықшаның сыну көрсеткіші n ₂ - тұрақты, ал n ₁ сыну көрсеткішінің мәні негізі координата функциясы бар. Бұл функция сыну көрсеткішінің профилі деп аталады.

Сәулежолдың жүрекше - қабықша бөліну шектері мөлдір әйнектен тұрады, ол оптикалық сәуленің шағылуы үшін ғана емес және де сәуленің қабықшаға өтіп кетпеуін қадағалайды.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс